Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nawyki i świadomość żywieniowa wybranej grupy sportowców na temat antyoksydantów

100%

Staśkiewicz W. , Grochowska-Niedworok E. , Piątek M. , Polaniak R.

Polish Journal of Sports Medicine

|

2019

|

tom 35(2)

107-114

EN

Background. Athletes are a group of people with special nutritional needs. High levels of physical activity affect the oxidation-reduction equilibrium. Higher oxygen uptake during exercises results in increased production of reactive oxygen species (ROS). The main aim of the study was to evaluate the eating habits and the knowledge of antioxidants among athletes practicing selected sports disciplines. Material and methods. The study was conducted amongst 119 athletes, including football players, handball players, bodybuilders, and crossfit players, using a self-constructed questionnaire. The data was developed using Microsoft Excel 2010 and StatSoft's STATISTICA v.10. Eating habits were determined by assessing the frequency of consumption of selected products. The state of knowledge of the athletes was assessed using the original hedonic scale. The respondents could get a maximum of 9-10 points, which corresponded to a very good level of nutritional knowledge. Results. The average number of points earned by the athletes was 4.86. None of the athletes was found to have a very good nutritional knowledge. 17% of the respondents were found to have a good level of knowledge, 39% of the respondents - sufficient knowledge and in 44% of the respondents the level of knowledge was insufficient. The most commonly consumed products amongst the athletes were raw fruit and vegetables, herbs and spices, and tea. Conclusions. Based on the obtained results, it was established that the respondents’ level of the knowledge of antioxidants sufficient. The age of the respondents and their experience in practiced sports were found to be correlated to a higher level of nutritional knowledge. Education did not have a significant impact on the level of knowledge.

PL

Wstęp. Sportowcy to grupa o szczególnych potrzebach żywieniowych. Wysoki poziom aktywności fizycznej skutkuje zaburzeniem równowagi oksydacyjno-redukcyjnej. Nasilony pobór tlenu podczas wysiłku fizycznego powoduje zwiększoną produkcję reaktywnych form tlenu. Celem głównym pracy była ocena nawyków żywieniowych i świadomości żywieniowej sportowców uprawiających wybrane dyscypliny sportowe, dotycząca antyoksydantów. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 119 sportowców, którzy byli piłkarzami nożnymi, ręcznymi, kulturystami oraz osobami uprawiającymi crossfit. Zastosowano autorski kwestionariusz dotyczący nawyków i świadomości żywieniowej. Uzyskane wyniki opracowano przy użyciu programu Microsoft Excel 2010 oraz programu STATISTICA v.10 firmy StatSoft. Nawyki żywieniowe określono poprzez ocenę częstości spożycia wybranych produktów. Stan wiedzy badanej grupy oceniano stosując autorską skale hedoniczną. Ankietowani mogli uzyskać maksymalnie 9-10 punktów, co odpowiadało bardzo dobremu poziomowi świadomości żywieniowej. Wyniki. Średnia liczba punktów zdobytych przez sportowców wynosiła 4,86. Żaden z zawodników nie miał bardzo dobrej świadomości żywieniowej. 17% respondentów miało dobry poziom, 39% respondentów - wystarczający, 44% respondentów miało niewystarczający poziom świadomości żywieniowej. Do produktów, które badana grupa uwzględniała najczęściej w swoich dziennych racjach pokarmowych należały surowe warzywa i owoce, zioła, przyprawy oraz herbata. Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że świadomość żywieniowa badanej grupy kształtowała się na poziomie dostatecznym. Wykazano zależność pomiędzy wiekiem, stażem uprawianej dyscypliny sportowej a poziomem wiedzy żywieniowej. Wykształcenie nie miało wpływu na poziom wiedzy.

2

Histamina w serach – potencjalne zagrożenie?

88%

Chojnacka K. , Jasikowska K. , Rybus-Kalinowska B. , Jochem J. , Grochowska-Niedworok E.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2016

|

tom 70

298-303

EN

Cheeses are complex products with high content of fat, protein and other inorganic compounds. It is a food product, which may differ because of their origin, the manufacturing conditions, the microbiological flora and enzymatic activity. All these parameters can affect the efficiency analysis, which in turn may constitute an impediment to the determination of the cheese histamine concentration. The main factors influencing the formation of biogenic amines, including histamine, are: bacteria presence (LAB), starter cultures, the availability of free amino acids, a cheese puberty, a proteolytic activity, pH, temperature and the concentration of NaCl. The comparison of the relationship between the negative effects and the content of amines in food showed no dependency. It can be assumed that the histamine content higher than 100 mg/kg in food products is not recommended. Thanks to strict technological regimes – during food production – the frequency of a histamine food poisoning (resulting from bacterial contamination) is sporadic.

PL

Sery należą do produktów o wysokiej zawartości tłuszczu, białka i innych związków nieorganicznych. Są wyrobem spożywczym, który może różnić się jednostkowo w zależności od swojego pochodzenia, warunków wytwarzania, flory mikrobiologicznej i aktywności enzymatycznej. Wszystkie te parametry mogą oddziaływać na skuteczność analityczną, w konsekwencji stanowiąc utrudnienie w oznaczaniu stężenia histaminy w serach. Do głównych czynników wpływających na powstawanie w produktach spożywczych amin biogennych, w tym histaminy, należą: obecność bakterii (LAB), kultury starterowe, dostępność wolnych aminokwasów, okres dojrzewania sera, aktywność proteolityczna, pH, temperatura i stężenie NaCl. Nie wykazano korelacji pomiędzy niekorzystnymi skutkami a zawartością amin w żywności. Można przypuszczać, że stężenie histaminy powyżej 100 mg/kg w produktach spożywczych nie jest zalecane. Dzięki ścisłym reżimom technologicznym podczas produkcji żywności częstość zatruć pokarmowych histaminą, wynikających z zanieczyszczeń bakteryjnych, jest sporadyczna.

3

Study of health risks in patients with type 2 diabetes by assessing their diet

88%

Grochowska-Niedworok E. , Szczepańska E. , Całyniuk B. , Kardas M. , Muc-Wierzgoń M.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2012

|

tom 66

|

nr 5

15-21

EN

Treating diabetes is a complex process covering proper diet, regular and moderate physical activity and medication. The basis of diet planning is to determine the energy requirements, considering the age, sex, physical activity, physiological condition, concomitant diseases and body mass of the patient. The aim of the study was to evaluate the energy value of meals consumed by patients with type 2 diabetes considering their age, sex and body mass. MATERIAL AND METHODS The study was performed three times on 100 patients, including 52 men and 48 women. It consisted in a 24-hour diet recall and performing anthropometric measures. To evaluate the energy value of meals, the Dieta 2 computer program was used, whereas the Statistica 7.1 program was used for statistical analyses purposes. RESULTS Among the men and women of all the age groups, the daily energy requirements were lower comparing to the dietary recommendations. Moreover, the energy value of individual meals was lower in comparison to the recommendations, excluding dinner which for all the age and weight groups (excluding men aged 31–50 of 90–99kg body mass and women over 75 years of age of 60–69 kg body mass) provided more energy comparing to the recommended value. The energy value of individual meals consumed by the studied patients regardless of their age, weight and body mass was lower comparing to the dietary recommendations. An improper distribution of energy in daily rations and its inadequate division in meals was noted, regardless of the age and sex of the studied subjects. CONCLUSIONS A 24-hour diet recall is an element enabling possible health risks assessment, including undernutrition, overweight or obesity in patients with type 2 diabetes.

PL

Leczenie cukrzycy jest procesem kompleksowym i obejmuje stosowanie odpowiedniej diety, regularnej i umiarkowanej aktywności fizycznej oraz przyjmowanie leków. Podstawą planowania diety jest ustalenie zapotrzebowania energetycznego, które powinno uwzględniać wiek, płeć, aktywność fizyczną, stan fizjologiczny, współistnienie chorób oraz masę ciała pacjenta. Celem pracy była ocena wartości energetycznej posiłków spożywanych przez pacjentów z cukrzycą typu 2, z uwzględnieniem ich płci, wieku i masy ciała. MATERIAŁ I METODY Badanie zostało przeprowadzone trzykrotnie. Uczestniczyło w nim 100 pacjentów, w tym 52 mężczyzn i 48 kobiet. Składały się na nie 24-godzinny wywiad żywieniowy oraz pomiary antropometryczne. Do oceny wartości energetycznej posiłków posłużono się programem komputerowym Dieta 2, do analiz statystycznych wykorzystano program Statistica 7.1. WYNIKI Dla mężczyzn i kobiet we wszystkich grupach wiekowych dobowa podaż energii była niższa od wskazywanej w zalecaniach żywieniowych. Także wartość energetyczna poszczególnych posiłków była niższa od zalecanej, z wyjątkiem posiłku obiadowego, który we wszystkich grupach wiekowych i wagowych (poza mężczyznami w wieku 31–50 lat i masie ciała 90–99 kg oraz kobietami powyżej 75 lat i masie ciała 60–69 kg) dostarczał więcej energii od ilości rekomendowanej. Wartość energetyczna poszczególnych posiłków spożywanych przez badanych pacjentów niezależnie od ich płci, wieku i masy ciała była niższa od zaleceń żywieniowych. Stwierdzono nieprawidłowy rozkład energii zawartej w dziennej racji pokarmowej i podział jej na posiłki, niezależnie od płci i wieku badanych osób. WNIOSEK 24-godzinny wywiad żywieniowy jest elementem umożliwiającym ocenę możliwości wystąpienia zagrożeń zdrowia, w tym niedożywienia, nadwagi lub otyłości, u pacjentów z cukrzycą typu 2.

4

Preferencje żywieniowe dzieci w wieku 7–10 lat

75%

Bielaszka A. , Grochowska-Niedworok E. , Kiciak A. , Szczepańska E. , Kardas M. , Całyniuk B. , Zima-Dańczyk A.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2014

|

tom 68

|

nr 4

187-191

EN

INTRODUCTION The eating preferences and habits initiated from the beginning of our life have a significant impact on proper nutrition through our lifetime. Parents play a major role in this process because their children learn from them what is healthy and what is not. The main objective of the work is to assess the food preferences of children aged 7-10 years, taking into account the views of children and their parents. An additional aim is to demonstrate the correlation between the frequency of consumption of selected products, and their declared level of acceptance. MATERIALS AND METHODS During our research we focused on a group of 110 children aged 7–10 and parents who live in Zabrze and Ruda Slaska. Both groups were asked to take part in a survey by filling in two authorial questionnaires. Statistical analysis was conducted based on χ2 Pearson’s test. RESULTS Most of the meals consumed from the analysed group of products were approved of by the children. The research showed that 92% of the children liked apples very much. Out of vegetables, 67% of the children preferred cucumbers. Out of dairy products, 62% of the children selected milk and 56% indicated fruit yogurt as their preferred products. Sour fermented dairy products were defined as products that were the most disliked by children, i.e. 55% of children disliked buttermilk, and 20% of children disliked dark/ whole grain bread. CONCLUSIONS The eating habits and preferences of children are well known by most of their parents. However, this research has not shown the relationship between the level of acceptance of the products and the frequency of their consumption. The results gathered during this research have shown that there is a need to educate both children and their parents to make sure that they understand the rules of good eating habits and its influence on the development of growing children.

PL

W S T Ę P Na prawidłowe żywienie wpływają nawyki i upodobania żywieniowe, które kształtują się od najmłodszych lat życia. Ważną rolę w tym procesie odgrywają rodzice, od których dziecko uczy się tego, co jest zdrowe, a co nie. Celem głównym pracy jest ocena preferencji żywieniowych dzieci w wieku 7–10 lat, z uwzględnieniem opinii dzieci i ich rodziców. Celem dodatkowym jest wykazanie zależności między częstością spożycia wybranych produktów a deklarowanym poziomem ich akceptacji. M A T E R I A Ł I M E T O D Y Badaniem objęto grupę 220 osób, w tym 110 uczniów w wieku 7–10 lat mieszkających w Zabrzu i Rudzie Śląskiej oraz grupę 110 rodziców dzieci, wykorzystując dwa autorskie kwestionariusze ankiety. Dokonano analizy statystycznej używając testu χ2 Pearsona, przyjmując poziom istotności α = 0,05. WYNIKI Większość produktów spożywczych z analizowanych grup żywności była akceptowana przez dzieci. W badaniach wykazano, że najbardziej preferowanymi owocami były jabłka, które 92% dzieci bardzo lubiło. Spośród warzyw, najchętniej uczniowie spożywali ogórki (67%), a z grupy produktów mlecznych mleko (62%) i jogurt owocowy (56%). Do szczególnie nielubianych produktów zaliczano fermentowane przetwory mleczne, takie jak maślanka, której nie lubiło 55% dzieci, kefir (35%) i ciemne pieczywo (20%). WNIOSKI Zdecydowana większość badanych rodziców dobrze zna upodobania żywieniowe swoich dzieci, nie wykazano jednak w badaniach zależności między poziomem akceptacji produktów a częstością ich spożycia. Wyniki badań wskazują na potrzebę edukacji żywieniowej zarówno dzieci, jak i ich rodziców z zakresu zasad prawidłowego żywienia i jego wpływu na rozwój dorastających dzieci.

5

Malondialdehyde (MDA) – product of lipid peroxidation as marker of homeostasis disorders and aging

75%

Całyniuk B. , Grochowska-Niedworok E. , Walkiewicz K. W. , Kawecka S. , Popiołek E. , Fatyga E.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2016

|

tom 70

224-228

EN

Malondialdehyde (MDA) found in the body comes from two sources: food consumed and lipid peroxidation occurring in the tissues. The formation of MDA and the scale and rate of lipid oxidation in the tissues of living organisms is influenced by a number of endo- and exogeneous factors. The products of lipid peroxidation, in particular MDA, exhibit cytotoxic, mutagenic and carcinogenic properties. They can also inhibit enzymes associated with defending cells against oxidative stress. Not only do the occurring processes contribute to the development of many diseases, but they are also a part of the aging process. The body defends itself to some extent against the effects of free radicals by trapping and neutralising them. The main source of antioxidants is food products of plant origin. Lifestyle, the components of which are diet and physical activity, is an important element in preserving health understood as physical and psychological well-being. Dietary habits and a diet rich in antioxidants are modifiable factors which not only prevent age-associated diseases, but also delay aging processes.

PL

Dialdehyd malonowy (MDA) w organizmie człowieka pochodzi z dwóch źródeł: spożywanego pokarmu i peroksydacji lipidów występujących w tkankach. Powstawanie MDA, a także wielkość i szybkość utleniania lipidów w tkankach organizmów żywych, zależy od wielu czynników endo- i egzogennych. Produkty peroksydacji lipidów, szczególnie MDA, wykazują właściwości cytotoksyczne, mutagenne i rakotwórcze. Mogą one również hamować enzymy związane z obroną komórki przed stresem oksydacyjnym. Mogą nie tylko przyczyniać się do rozwoju wielu chorób, ale stanowią również część procesu starzenia się. Organizm broni się w pewnym stopniu przed działaniem wolnych rodników, neutralizując je. Głównym źródłem przeciwutleniaczy jest żywność – produkty pochodzenia roślinnego. Styl życia, na który składają się dieta i aktywność fizyczna, jest ważnym elementem w zachowaniu zdrowia rozumianego jako dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne. Nawyki żywieniowe i dieta bogata w przeciwutleniacze są modyfikowalnymi czynnikami, które nie tylko zapobiegają chorobom związanym z wiekiem, ale także opóźniają procesy starzenia.

6

Wartość energetyczna i odżywcza diety osób po 65 roku życia, zamieszkałych w domach pomocy społecznej na terenie Śląska

63%

Grochowska-Niedworok E. , Całyniuk B. , Szczepańska E. , Muc-Wierzgoń M. , Dul L. , Kiciak A. , Bielaszka A. , Kardas M. , Stolarczyk A.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2012

|

tom 66

|

nr 5

9-14

EN

The collection of information concerning the diet of elderly people living in diff erent conditions may give a complex view of the nutritional habits in Silesia. The aim of the research was to evaluate the nutritional regime of persons older than 65 years living in Welfare Centers in the Silesian Voivodeship. The study was carried out in four randomly selected Welfare Centers of the Silesian Voivodeship and included 232 people: 105 women and 127 men. The research used the method of 24-hour medical history that was repeated three times. The analysis of the diet content of people over 65 years old living in Welfare Centers, both women and men, indicated many abnormalities, connected mainly with a high intake of calories (women: median 2841.1 kcal and quartile spread 248.6 kcal; men: median 2829.2 kcal and quartile spread 325.1 kcal). The average percentage of protein norm realization in the diet was high and amounted to 141% for women and 137.1% for men. The study indicated a high intake of calories, exceeded the norms of fat calories intake and a defi ciency of carbohydrate energy, as well as a low intake of fi ber in the diet. On account of the fact that similar tendencies are observed in the case of the nutritional regime of Welfare Center residents in many regions of Poland, the organization of nutrition rationalization trainings for Welfare Center staff and residents themselves is necessary.

PL

Zebranie informacji o składzie diety osób starszych żyjących w różnych warunkach daje pełny obraz sposobu żywienia ludzi w regionie śląskim. Celem badań była ocena sposobu żywienia osób po 65 roku życia, zamieszkałych w domach pomocy społecznej na terenie województwa śląskiego. Badaniami, przeprowadzonymi w czterech losowo wybranych domach pomocy społecznej, objęto 232 osoby (105 kobiet i 127 mężczyzn). Zastosowano metodę 3-krotnie powtórzonego 24-godzinnego wywiadu na temat spożycia produktów, potraw i napojów. Analiza składu diety osób po 65 roku życia zamieszkałych w domach pomocy społecznej, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, wykazała wiele nieprawidłowości związanych głównie z wysokim spożyciem energii (kobiety: mediana 2841,1 kcal i rozstęp kwartylowy 248,6 kcal; mężczyźni: mediana 2829,2 kcal i rozstęp kwartylowy 325,1 kcal). Średni procent realizacji normy na białko w diecie badanej grupy był wysoki i wynosił 141% u kobiet i 137,1% u mężczyzn. Badanie wykazało wysokie spożycie energii, przekroczenie normy energii pochodzącej z tłuszczów i niedobór energii pochodzącej z węglowodanów. Jednocześnie wykazano niskie spożycie błonnika. Ze względu na fakt, że podobne tendencje obserwowane są w sposobie żywienia pensjonariuszy domów pomocy społecznej z wielu regionów kraju, celowe jest organizowanie szkoleń dla personelu tego typu placówek oraz samych pensjonariuszy w zakresie racjonalizacji żywienia.

7

Creating and using nutrition education program as example of developing proper eating habits among children

63%

Szczepańska E. , Bielaszka A. , Janion K. , Słoma M. , Stanuch B. , Stefaniak A. , Szeja N. , Grochowska-Niedworok E.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2018

|

nr 72

156-163

EN

Health education, including nutrition education, is defined as a process which is aimed at teaching a proper lifestyle, maintaining good health, strengthening it and creating an environment which would be beneficial to physical and mental health. Properly planned and conducted education brings both health and economic benefits and is a long-term investment in the health of the population. Providing education is especially needed among the youngest children, beginning from children at the preschool age. Forming proper eating behaviors from the earliest age of a child may prevent the development of diseases in older age, for example overweight and obesity, accompanying diseases such as diabetes, atherosclerosis or malignancies. Thus, it is necessary to implement educational programs which supplement preschool education and school health education. A response to the needs of the population was the creation and implementation of the authors’ own educational program “Children’s Academy of Culinary Art”, whose aim was to increase children’s interest in proper nutrition and form proper eating habits which will improve health in future. The program consisted of a technological module which included practical classes in technological workshops and an educational one which consisted of theoretical and practical parts. The huge success of both editions of the program convinced the authors of the necessity and importance of further actions connected with nutrition education.

PL

Edukację zdrowotną, w tym także żywieniową, definiuje się jako proces służący nauce sposobu życia, mający na celu zachowanie zdrowia oraz wzmacnianie go, a także tworzenie środowiska sprzyjającego zachowaniu dobrostanu fizycznego i psychicznego. Prawidłowo zaplanowana oraz przeprowadzona edukacja niesie za sobą zarówno efekty zdrowotne, jak i ekonomiczne, ponadto stanowi długofalową inwestycję w zdrowie populacji. Edukacja potrzebna jest szczególnie w najmłodszej grupie wiekowej, począwszy od dzieci w wieku przedszkolnym. Kształtowanie prawidłowych zachowań żywieniowych już od najmłodszych lat życia dziecka może zapobiec rozwojowi w starszym wieku m.in. nadwagi oraz otyłości, jak również chorób towarzyszących, takich jak cukrzyca, miażdżyca czy nowotwory. Konieczne staje się zatem realizowanie programów edukacyjnych, uzupełniających przedszkolną oraz szkolną edukację zdrowotną. Odpowiedzią na potrzeby populacyjne było stworzenie i przeprowadzenie autorskiego programu edukacyjnego „Dziecięca Akademia Sztuki Kulinarnej”, który miał na celu zwiększenie zainteresowania dzieci tematyką prawidłowego odżywiania oraz wykształcenie prawidłowych nawyków żywieniowych, mających w przyszłości wpłynąć na poprawę ich zdrowia. Program składał się z modułu technologicznego, uwzględniającego zajęcia praktyczne w pracowniach technologicznych, oraz edukacyjnego, który obejmował część teoretyczną i ćwiczeniową. Duży sukces obu edycji programu utwierdził Autorów w przekonaniu o konieczności i istotności prowadzenia dalszych działań związanych z edukacją żywieniową.