Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)

100%

Libera P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

tom 52

|

nr 3

PL

Przedmiotem artykułu są próby utworzenia związku państw na Kaukazie, realizowane wspólnie przez polityków kaukaskich w latach 1917–1940. Idea ta, mająca na celu przede wszystkim wspólną obronę przed utratą niepodległości, a następnie wspólną walkę o jej odzyskanie, została zrealizowana dopiero przez polityków kaukaskich na emigracji. W 1926 r. powstał Komitet Niepodległości Kaukazu, którego członkowie w 1934 r. podpisali Pakt Konfederacji Kaukaskiej i utworzyli Radę Kaukaską. Od 1925 r. politycy kaukascy współpracowali blisko z władzami polskimi w ramach tzw. ruchu prometejskiego, którego celem było utworzenie wspólnego frontu przeciwko Rosji/ZSRR, a tym samym władze polskie miały wpływ na utworzenie i częściowo na funkcjonowanie Konfederacji Kaukaskiej. The article focuses on the attempts to create a union of states in the Caucasus made collectively by Caucasian politicians in the years 1917–1940. This idea, the primary aim of which was joint defence against the loss of independence, and subsequently a joint struggle to restore it, was only possible to implement by Caucasian politicians in exile. The year 1926 saw the establishment of the Caucasian Independence Committee, whose members signed the Caucasian Confederation Pact in 1934 and formed the Caucasian Council. From 1925 on, Caucasian politicians cooperated closely with the Polish authorities as part of the so-called Promethean movement to create a common front against Russia/the USSR, and thus the Polish authorities influenced the creation and, to some extent, the functioning of the Caucasian Confederation.

2

Prometeizm po prometeizmie. Zarys historii ruchu prometejskiego po 1939 roku

100%

Libera P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

tom 39

|

nr 1

40-64

XX

Znaczna część emigrantów politycznych, którzy pojawili siwę międzywojennej Europie, pochodziła z byłego Imperium Rosyjskiego. Składała się ona zarówno z przeciwników nowego państwa bolszewików, dążących do odbudowy imperium carów bez naruszania integralności jego historycznego terytorium, jak i z przedstawicieli narodów, które zostały wcześniej podbite przez Rosję ipo 1917 r. bezskutecznie próbowały odzyskać niezależność, a więc rozbić dawne imperium. Dlatego też chociaż obie grupy były wrogo nastawione do reżimu sowieckiego i zaciekle go zwalczały, w rzeczywistości starały się osiągnąć przeciwstawne cele. Chcąc nadać większą skuteczność swoim działaniom, przedstawiciele drugiej z tych grup zrzeszali sięw organizacjach, które miały mówićw ich imieniu na arenie międzynarodowej i ułatwić osiągnięcie wspólnego celu. Jedną zważniejszych spośród tych organizacji był ruch prometejski. Wokresie międzywojennym zrzeszał on przedstawicieli dwunastu narodówi ludów: Ukraińców, Gruzinów, Azerów, Górali kaukaskich, Tatarów krymskich inadwołżańskich, mieszkańców Turkiestanu, Kozaków dońskich, kubańskich i terskich1 oraz Ingrów i Karelów. Był on wspierany finansowo i organizacyjnie przez władze polskie i funkcjonował przede wszystkim wokresie międzywojennym, chociaż zarówno w czasie II wojny światowej, jak ipo jej zakończeniu podejmowano próby jego reaktywacji. Badania nad prometeizmem cieszą się od kilkunastu lat niesłabnącym zainteresowaniem w kręgach naukowców pracujących w przynajmniej kilkunastu krajach na trzech 1 Należy pamiętać, że większość Kozaków na emigracji była związana z wychodźstwem rosyjskim, a tylko odłamy identyfikujące się z tzw. ruchem wolnokozackim brały udział wruchu prometejskim.

3

Próba międzywojennego soft-power na kierunku litewskim - Wileńskie Biuro Informacyjne („Wilbi”) i jego rola w kształtowaniu stosunków polsko-litewskich

100%

Libera P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

nr 2

393-417

PL

Wileńskie Biuro Informacyjne („Wilbi”) powstało w 1923 r. jako organizacja społeczna, chociaż w rzeczywistości było podporządkowane MSZ i wywiadowi wojskowemu (Oddział II Sztabu Głównego) i realizowało ich wytyczne w zakresie polityki Polski wobec Litwy. Początkowo rola „Wilbi” ograniczała się do przygotowywania obszernego i szczegółowego przeglądu prasowego na temat Litwy („Biuletyn Kowieński »Wilbi«”). W 1931 r. obowiązki Biura zostały poszerzone o przygotowywanie przeglądu prasowego na temat innych krajów bałtyckich i organizację audycji propagandowej „Chwilki litewskiej” nadawanej przez Radio Polskie w Wilnie. Audycja ta miała być odpowiedzią na audycje radiowe nadawane z Kowna przez Związek Wyzwolenia Wilna. „Wilbi” było bezpośrednio nadzorowane przez Mariana Świechowskiego i Władysława Wielhorskiego, którzy byli mężami zaufania Oddziału II i MSZ. Linia polityczna audycji była kontrolowana i ustalana wspólnie przez MSZ i Ekspozyturę 2 Oddziału II Sztabu Głównego w porozumieniu z MSW i Urzędem Wojewódzkim Wileńskim. Rola tego ostatniego podmiotu znacznie wzrosła po zmianie polityki Polski wobec mniejszości litewskiej w Polsce w 1936. Ostatecznie na skutek niewłaściwego zarządzania przez kierownika Janusza Ostrowskiego w 1936 r. Biuro zostało przekształcone w referat litewski, włączone do Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie i wydawało „Biuletyn Kowieński »Wilbi«” do początku 1938 r. „Chwilka litewska” została podporządkowana wojewodzie wileńskiemu, Ludwikowi Bociańskiemu, a następnie zlikwidowana na początku 1938 r.

4

Henryk Dembiński: The Man Who Became a Communist after Death?

100%

Libera P.

Acta Poloniae Historica

|

2021

|

tom 123

239-260

PL

The case of Henryk Dembiński (1908–41) represents the left-wing involvement of Polish intellectuals in the interwar period. After 1945, the party historians left a communist mark on his image. Those in exile also accepted this thesis. In fact, party historians portrayed Dembiński’s life in a one-sided fashion and omitted events inconsistent with their narrative. In light an of relevant accounts and documents, this article shows that Dembiński was neither a member of the communist party nor its youth organisation even though, in 1935–6, he participated in some activities inspired by the Communist Party of Poland (KPP), and edited a periodical supported financially by the KPP. It is unclear whether this was conscious cooperation or a matter of manipulation by the party. In 1937, Dembiński joined the Polish Socialist Party (PPS) and was engaged in catholic activities centre, which the communists at the time perceived as a change of his political views. Nonetheless, after the war, party historians unequivocally stated that he was a communist.

5

Debata: Architekci niepodległości

38%

Gmurczyk-Wrońska M. , Libera P. , Kawalec K. , Kornat M. , Nowak A. , Suleja W.

Dzieje Najnowsze

|

2018

|

tom 50

|

nr 3