Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ niedokładności Cyfrowego Modelu Rzeźby Terenu na błąd nachyleń i azymutów

100%

Hejmanowska B.

|

tom Vol. 10

41-1--41-14

PL

Cyfrowy Model Rzeźby Terenu (CMRT) wykorzystywany jest powszechnie w Systemach Informacji Geograficznej, między innymi w celu obliczenia spadków i ekspozycji terenu. Mogą one być dalej wykorzystywane do analiz typu np.: wybór optymalnej lokalizacji obiektu lub określenie najkrótszej drogi. CMRT może być także bezpośrednio wykorzystywany do analiz np. zagrożeń powodziowych. Od poprawności, wiarygodności modelu zależy wynik przeprowadzonej analizy. Cyfrowy model terenu występuje w postaci siatki trójkątów tzw. TIN lub kwadratów, tzw. GRID. Pomimo, że model typu TIN jest bardziej „reprezentatywny”, lepiej „przylega” do rzeczywistej powierzchni terenu do analiz przestrzennych wykorzystuje się zwykle model, typu GRID. Gridowe pakiety GIS.’owe zawierają moduły do generowania spadków i azymutów oparte o różne algorytmy obliczeniowe. W Zakładzie Fotogrametrii i Informatyki Teledetekcyjnej AGH w Krakowie badano wpływ algorytmu obliczeniowego na wartości spadków i ekspozycji /Drzewiecki. W,Mularz S., Pirowski T., 1999/.W niniejszym artykule przedstawiony został natomiast problem wpływu niedokładności modelu na błąd nachyleń i azymutów, a nie wpływu różnych algorytmów na poprawność określenia spadków i azymutów.

2

Wspomaganie decyzji z wykorzystaniem narzędzi GIS – ryzyko związane z dokładnością danych źródłowych

100%

Hejmanowska B.

|

2006

|

tom Vol. 16

197--206

PL

Systemy GIS oferują bogate narzędzia analityczne do przetwarzania danych, które również w Polsce stopniowo zaczynają być wykorzystywane do wspomagania decyzji. Pojawia się w związku z tym pytanie: jakie jest ryzyko związane z decyzją podjętą na podstawie analiz GIS? Na ryzyko podjęcia nieprawidłowej decyzji ma wpływ na pewno jakość danych źródłowych znajdujących się w bazie. Zwykle jednak nie tylko dane są podstawą podjęcia decyzji, ale wyniki ich przetworzeń. Dane źródłowe podlegają przekształceniom, są wykorzystywane jako dane wejściowe w różnych modelach. Wynik analizy jest obciążony zarówno niedokładnością danych źródłowych, jak również niedokładnością wykorzystywanych algorytmów i nieadekwatnością modeli do rzeczywistości. W systemach GIS, tworzonych w Polsce, rzadko gromadzi się informacje o dokładności danych źródłowych. Z kolei wykorzystywane oprogramowanie GIS tylko sporadycznie umożliwia analizę wpływu dokładności danych na wynik przeprowadzonej analizy. Problem ten jest pozostawiony do rozwiązania indywidualnemu użytkownikowi. W niektórych narzędziach GIS ma on do wyboru najbardziej, popularną obecnie, metodę Monte Carlo. Metoda ta, pomimo, że jest uniwersalna, tzn. może być wykorzystywana właściwie we wszystkich analizach GIS, ma dwie wady: analizy trzeba wykonywać setki razy, żeby oszacować dokładność wyniku analizy, a poza tym nie pozwala ona na określanie przestrzennego rozkładu dokładności analizy. Alternatywą są metody analityczne lub empiryczne, o ile znane są wykorzystywane w systemie GIS algorytmy obliczeniowe. Przedstawiona powyżej problematyka, dotycząca wpływu dokładności danych na ryzyko podejmowania decyzji z wykorzystaniem systemów GIS, została omówiona szerzej w niniejszej publikacji. Porównano w niej wyniki analizy przestrzennych wykonanej z uwzględnieniem wpływu dokładności danych źródłowych oraz bez uwzględnienia tego faktu. Problem przenoszenia się dokładności danych źródłowych na wynik analizy przestrzennej pokazano na przykładzie wyboru nowej lokalizacji pod zabudowę. W analizie uwzględniono dokładność numerycznego modelu terenu (DTM). Umożliwiło to oszacowanie ryzyka związanego z podjęciem decyzji wyboru lokalizacji i koniecznością wykonania nieplanowanych prac ziemnych w celu wyrównaniem terenu.

EN

There are many GIS tools for data analysis, also applied in Poland to decision support. The following question can appear: what is the risk of a decision based on the GIS analysis? GIS data quality certainly affects on the decision risk. Usually not only raw data are analyzed, but also the results of data transformations. Data are often transformed in GIS systems and used in different models as input data. Results of transformation are influenced by the original data quality (especially accuracy) and model/algorithm reliability. In GIS databases in Poland, information on data quality is very rare gathered. On the other hand, GIS software only occasionally delivers tools for algorithm and function accuracy analysis. The problem is left individually to the user. In some software, the popular Monte Carlo method is implemented. The method is very universal, it means that can be applied in almost all GIS analyses Monte Carlo has also disadvantages: analyses must be carried out hundreds times, and the spatial distribution of the results error is difficult to obtain. Analytical or empirical methods are an alternative if the algorithms implemented in GIS software are known. In the paper, the risk connected to the GIS analyses based on the data with known accuracy is presented. Spatial analysis is performed by hard methods, without data quality consideration and assuming some data uncertainty. Error propagation is presented in the paper based on a new urban area example and the DTM accuracy was considered in the spatial analysis. The risk of ground leveling caused by DTM inaccuracy was evaluated.

3

Wpływ jakości danych na modelowanie stref zagrożenia powodziowego

100%

Hejmanowska B.

|

2006

|

tom T. 4, z. 1

145-150

EN

The aim of INSPIRE programme is to assure an easy access to reliable spatial information. Spatial data should thus be reliable and the degree of its reliability should be known and information about it should be contained in the database. Reliability of data is proved by its quality, which should be taken into account when GIS systems are used to support decisions, for instance, in modeling of flood risk areas. Coordination-Information Centers (OKI) of flood protection in Regional Water Management Boards set up within the framework of a Word Bank project .Removal of flood effects. deal, among others with mapping of flood risks [http://oki.krakow.rzgw.gov.pl]. Areas of flood risks, also called flooding areas, and their reach, are outlined based on historical or hypothetical data (assuming determined probability of a given water level, e.g. for water 1%, or water level probable to appear once in 100 years). Two types of flood risks areas distinguished: direct risk areas and potential risk areas. Direct flood risk areas are adjacent to water flow and cover terrain flooded when the river overflows floodbanks. Potential flood risk areas are the areas in danger of floods when there is a damage of floodbanks. Spatial reach of the area is outlined as a result of GIS analysis of intersection of the surface of water table with Digital Terrain Model (DTM). The accuracy of DTM is varies from +/-0.2m for floodbanks to +/-2.5m in the area with diversified lie of the land (gradient higher than 6 degrees). The risk of flood is usually associated with probability of a certain water level. However, there is other kind of risk, connected with analytical side of outlining flood areas, including first of all the quality of source data. When data is complete and up to date, the main parameter featuring the quality of data is their accuracy. In this case accuracy of source data may be understood as the accuracy of DTM and the accuracy of outlining the level of water table (e.g. based on hydrological modeling). The risk connected with not taking into account the quality of source data in modeling flood areas may be calculated on the basis of a formula [Kapłan S., Garrick B.J, 1981 . .On the quantitative definition of risk., Risk Analysis 1981]: R = S ź P ź C where: S . scenario, P . probability of scenario S taking place, C . measure of effects of the scenario S. The key issue is the probability (P) of scenario (S) taking place. Let us assume, for instance, scenario S (e.g.. water 1%). On the basis of spatial distribution: inaccuracy of DTM and water table may generate a map of probability distribution for a given terrain to be flooded, instead of a flood line traditionally outlined. When analyzing objects at potential risk we may assign to them .measure of effects. caused by flood, e.g. financial measure. Then, in the result of spatial analysis a map of risk distribution may be generated, based on the above formula, connected with outlining a given flood area based on source data with accuracy determined in the beginning. The paper presents an example of modeling a flood area taking into account and neglecting inaccuracy of source data. On this basis, the risk connected with not taking into account the quality of source data in modeling of flood risk area may be analyzed.

4

Analiza porównawcza wysokości terenu uzyskanej za pomocą lotniczego skaningu laserowego, pomiaru GPS oraz pomiaru na modelu stereoskopowym z kamery ADS 40

63%

Hejmanowska B. , Warchol A.

|

tom 09

|

nr 3

PL

W niniejszym opracowaniu zaprezentowano wyniki analiz przeprowadzonych w celu określenia wzajemnych relacji pomiędzy wysokością terenu pozyskaną różnymi metodami. Opierając się na wcześniejszych badaniach, porównano wysokości punktów pomierzone bezpośrednio techniką GPS w trybie RTK, uzyskane ze zdjęć kamerą cyfrową ADS40, chmurę punktów otrzymaną z nalotu ALS (Airborne Laser Scanner) oraz model GRID utworzony z danych ALS. Surowe dane ALS opracowano wstępnie w programie TerraScan. Wykorzystując algorytm aktywnego modelu TIN, przeprowadzono automatyczną klasyfikację, wydzielając punkty należące do pokrycia terenu od punktów leżących na powierzchni terenu. Na zbiorze punktów terenowych przeprowadzono triangulację w promieniu 20 m od punktów kontrolnych GPS. Dzięki temu można było obliczyć płaszczyzny trójkątów, w obszarze których zawarte były punkty GPS. Następnie dla współrzędnych (x, y) punktów GPS obliczono wysokości z danych ALS. W analogiczny sposób dla zadanych współrzędnych (x, y) odczytano wysokości ze zdjęć lotniczych. NMT w postaci GRID powstał również przy użyciu nakładki TerraScan z zadaną wielkością oczka siatki równą 1 m. Najniżej ze wszystkich zbiorów położone są punkty GPS, średnio o ponad 0.2 m poniżej danych ALS. Jak można było przypuszczać, chmura punktów ALS oraz model GRID leżą najbliżej siebie, przy czym model znajduje się średnio 0.1 m powyżej surowych danych ALS.

EN

Research of the vertical accuracy assessments according different methods are in the paper presented. The following data were compared: GPS RTK (as a reference), airborne stereo model from ADS40 camera, cloud of points from the ALS, and a GRID model created from the ALS data. Raw ALS data were initially preprocessed in TerraScan for classifying of ground points (using the active TIN model algorithm). Triangulations in a radius of 20 m around the GPS control points were performed. Then the height corresponding to GPS position (x, y) was from the triangle plane calculated. In the same way height for GPS position was obtained from ADS 40 stereo model. NMT in GRID model of 1 m grid size was generated in TerraScan basing on the points early classified as a ground. The lowest of the all data set was GPS surveying (average, more than 0.2 m below the ALS data). ALS points cloud and GRID model were the closest to each other but the NMT was an average of 0.1 m above the raw data. Key words: ALS, Digital Terrain Model

5

Example of the assessment of data integration accuracy on the base of airborne and terrestrial laser scanning

63%

Warchoł A. , Hejmanowska B.

|

tom Vol. 22

411--421

EN

Light detection and ranging (LiDAR) technology has changed conventional approach to the spatial data acquisition. Unusually amount of the measurements points with extremely high precision are now available from generally two platforms: airborne (Airborne Laser Scanner - ALS) and terrestrial (Terrestrial Laser Scanner - TLS). There are however some gaps in these products, in ALS - on vertical surfaces and in TLS - on horizontal one. The reason is that these laser systems register the same object from different points in space. Integration of the data obtained for airborne and terrestrial platforms can fulfil the gaps. The aim of the research presented in the paper was comparing the matched ALS and TLS data to the in-situ total station (TS) measurements. Different test areas were chosen: placed on horizontal, vertical or inclined surfaces and covered by grass or asphalt pavement. Point’s positions obtained from ALS, TLS and TS measurements are analysed together. TS measurements are taken as a reference. ALS and TLS point position accuracy analysis based on these perpendicular distance from the plane defined by the nearest three non-collinear TS points. The discrepancies were further statistically analysed. In conclusion can be stated that some bias was observed in ALS data, they are below TLS and TS points as well. Besides more significant discrepancy between TS points are observed for ALS points in compare to the TLS one, confirming our expectations.

6

Analiza porównawcza wysokości terenu uzyskanej za pomocą lotniczego skaningu laserowego, pomiaru GPS oraz pomiaru na modelu stereoskopowym z kamery ADS 40

63%

Hejmanowska B. , Warchoł A.

|

tom Vol. 9, nr 3

13-24

PL

W niniejszym opracowaniu zaprezentowano wyniki analiz przeprowadzonych w celu określenia wzajemnych relacji pomiędzy wysokością terenu pozyskaną różnymi metodami. Opierając się na wcześniejszych badaniach, porównano wysokości punktów pomierzone bezpośrednio techniką GPS w trybie RTK, uzyskane ze zdjęć kamerą cyfrową ADS40, chmurę punktów otrzymaną z nalotu ALS (Airborne Laser Scanner) oraz model GRID utworzony z danych ALS. Surowe dane ALS opracowano wstępnie w programie TerraScan. Wykorzystując algorytm aktywnego modelu TIN, przeprowadzono automatyczną klasyfikację, wydzielając punkty należące do pokrycia terenu od punktów leżących na powierzchni terenu. Na zbiorze punktów terenowych przeprowadzono triangulację w promieniu 20 m od punktów kontrolnych GPS. Dzięki temu można było obliczyć płaszczyzny trójkątów, w obszarze których zawarte były punkty GPS. Następnie dla współrzędnych (x, y) punktów GPS obliczono wysokości z danych ALS. W analogiczny sposób dla zadanych współrzędnych (x, y) odczytano wysokości ze zdjęć lotniczych. NMT w postaci GRID powstał również przy użyciu nakładki TerraScan z zadaną wielkością oczka siatki równą 1 m. Najniżej ze wszystkich zbiorów położone są punkty GPS, średnio o ponad 0.2 m poniżej danych ALS. Jak można było przypuszczać, chmura punktów ALS oraz model GRID leżą najbliżej siebie, przy czym model znajduje się średnio 0.1 m powyżej surowych danych ALS.

EN

Research of the vertical accuracy assessments according different methods are in the paper presented. The following data were compared: GPS RTK (as a reference), airborne stereo model from ADS40 camera, cloud of points from the ALS, and a GRID model created from the ALS data. Raw ALS data were initially preprocessed in TerraScan for classifying of ground points (using the active TIN model algorithm). Triangulations in a radius of 20 m around the GPS control points were performed. Then the height corresponding to GPS position (x, y) was from the triangle plane calculated. In the same way height for GPS position was obtained from ADS 40 stereo model. NMT in GRID model of 1 m grid size was generated in TerraScan basing on the points early classified as a ground. The lowest of the all data set was GPS surveying (average, more than 0.2 m below the ALS data). ALS points cloud and GRID model were the closest to each other but the NMT was an average of 0.1 m above the raw data.

7

Porównanie modeli 3D obiektu inżynierskiego z wykorzystaniem zdjęć naziemnych i skaningu laserowego

51%

Hejmanowska B. , Kolecki J. , Kramarczyk P. , Słota M.

|

tom T. 10, z. 7

25--31

PL

In the paper, a comparison of results of three methods for 3D modeling is presented. A metal barrack was chosen as a test object in the project: “Geoinformation system for port protection, project no: OR00019212”. Photogrammetric method (camera Nikon D5100), terrestrial laser scanning (Focus 3D) and simple distance measurements (Leica DISTO) were used in the tests. Accuracy achieved by means of photogrammetry and laser scanning was evaluated based on the comparison of distances measured in 3D models. The problem of edge identification appears in the tested object and it significantly influences the accuracy.

8

Wykorzystanie teledetekcji satelitarnej do badania procesu akumulacji zanieczyszczeń w rejonie Zbiornika Dobczyckiego

51%

Mularz S. , Drzewiecki W. , Hejmanowska B. , Pirowski T.

|

2006

|

tom Vol. 16

425--435

PL

W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań dotyczących próby wykorzystania obrazów zarejestrowanych z pokładu satelity EO-1 za pomocą sensora ALI (Advanced Land Imager) dla oceny stanu, relacji przestrzennych procesu akumulacji oraz sposobu propagacji zanieczyszczeń w obrębie testowanego rezerwuaru – Zbiornika Dobczyckiego. Metodyka badań polegała na wykorzystaniu różnych procedur przetwarzania pełnego zestawu wielospektralnych danych obrazowych. Procedury te można ująć w dwa główne segmenty: - wzmacnianie odwzorowania (modyfikacja kontrastu, progowanie, techniki filtracyjne, fuzja kanału panchromatycznego z kanałami spektralnymi) - ekstrakcja informacji tematycznej (wagowanie obrazów, generowanie kompozycji barwnych wraz z ich analizą statystyczną, automatyczna klasyfikacja danych wielospektralnych). Skoncentrowano się na ocenie pojemności informacyjnej kompozycji barwnych pełnego zestawu wielospektralnych danych satelitarnych, w oparciu o różne procedury statystyczne (wskaźniki OIF i MOIK). Następnym etapem było testowanie przydatności procedur wzmocnienie przestrzennej informacji spektralnej z uwagi na 16 bitowy zapis wykorzystano, nie stosowaną do tej pory w Polsce metodę lokalnej korelacji. Zasadnicze zadanie polegało na kategoryzacji wód zbiornika ze względu na rejestrowaną zawiesinę. Zadanie to zrealizowano poprzez klasyfikację nienadzorowaną i progowanie. W toku badań uzyskano niezwykle interesujący obraz przestrzenny rozpływu zawiesiny, stanowiącej efekt dostawy materii mineralnej i organicznej, przede wszystkim z obszaru zlewni bezpośredniej zbiornika, a zwłaszcza z jej północnej części. Obserwuje się przy tym wyraźną strefowość, będącą wynikiem zróżnicowanej koncentracji zawiesiny oraz dających się śledzić kierunków jej propagacji. Rezultaty badań pozwalają na stwierdzenie, że satelitarne obrazy pozyskiwane za pomocą sensora ALI mogą być z powodzeniem wykorzystywane do oceny stopnia i przestrzennego rozkładu zanieczyszczeń sztucznych zbiorników wodnych, ładunkiem materii mineralnej i organicznej. Planowana jest kontynuacja badań w ramach projektu badawczego KBN zlewni górnej Raby.

EN

The preliminary results of using multispectral images from an ALI (Advanced Land Imager) sensor on board the EO-1 satellite for assessment of the accumulation process and spatial propagation of water contaminations in the tested reservoir – Dobczyce Reservoir, are presented in this paper. The methodology of this study was based on different procedures of the full set of multispectral data processing compiled into two segments, namely: (1) image enhancement (radiometric correction, contrast manipulation, thresholding, spatial filtering, merging of panchromatic and spectral bands) and (2) thematic information extraction (multi-image manipulation, color composite generation and quantitative criteria analysis, unsupervised image classification). The study focused on evaluating the color composite of all multispectral satellite data based on varied statistical procedures (OIF and MOIK index). In the next stage, the usefulness of the spectral information enhancement procedure, concerning the 16 bits per pixel recording, was tested. The Local Correlation Method, not used in Poland before, was applied for this task. The main task relied on reservoir water categorization regarding water suspension. The task used the unsupervised classification and threshold procedure. A very interesting pattern of suspended matter propagation as a deposition of mineral and organic matter originating from the immediate watershed, especially from its northern part, was obtained during the course of investigation. A very clear zoning as an indicator of different concentration of water contamination was also observed. In conclusion, ALI sensor data were very useful for spatial distribution of water mineral and organic contamination within the inland water reservoirs. A continuation of the research in a scientific project, financed by the KBN is planned for upper Raba.

9

Przykładowe analizy przestrzenne w oparciu o komputerowy atlas województwa krakowskiego KAWK

51%

Drzewiecki W. , Hejmanowska B. , Pirowski T.

|

tom Vol. 9

233--244

PL

W zaprezentowanym artykule przedstawiono trzy przykładowe analizy przestrzenne przeprowadzone w oparciu o dane znajdujące się w KAWK. Pierwsza dotyczy symulacji powodzi na Cyfrowym Modelu Rzeźby Terenu z uwzględnieniem błędności modelu. Przedmiotem drugiej jest wybór obszarów pod zabudowę, uwzględniając cele różnych grup interesów. W trzeciej dokonano wyboru optymalnej drogi w sieci, biorąc pod uwagę rożnego rodzaju kryteria. Wszystkie analizy mają charakter przykładowy i pokazują możliwości zaawansowanych analiz przestrzennych. Autorzy mają nadzieję, że artykuł będzie rodzajem zachęty dla rzeczywistych.

10

Próba integracji satelitarnych obrazów hiperspektralnych z nieobrazowymi naziemnymi danymi spektrometrycznymi na przykładzie Zbiornika Dobczyckiego

38%

Hejmanowska B. , Drzewiecki W. , Głowienka E. , Mularz S. , Zagajewski B. , Sanecki J.

|

2006

|

tom Vol. 16

207--216

PL

W czerwcu 2006 został przeprowadzony eksperyment teledetekcyjny w rejonie Zbiornika Dobczyckiego, w ramach, którego dokonano rejestracji hiperspektralnych obrazów satelitarnych Hyperion i ALI. Równocześnie przeprowadzono pomiary naziemne za pomocą spektrometru FieldSpec HH firmy ASD Inc., (Analytical Spectral Device) oraz pobrano próby osadów dennych ze zbiornika i wody nad osadowej. Miejsce pobrania prób wyznaczano za pomocą odbiornika GPS. Do przetwarzania obrazów satelitarnych oraz ich porównania z pomiarami spektrometrycznymi wykorzystano oprogramowanie ENVI. Ostatecznie wybrane z obrazów z HYPERION kompozycje barwne oraz wyniki analiz zostały zintegrowane z innymi warstwami istniejącymi już w bazie danych GIS (archiwalne obrazy satelitarne, lotnicze, mapy topograficzne, mapa sozologiczna, mapa glebowa, DTM) w środowisku Geomedia. Wykorzystano możliwość integracji różnych formatów i układów współrzędnych (1992 – ortofotomapa, DTM, mapa sozologiczna, 1942 – mapa glebowa, UTM – archiwalne obrazy satelitarne, pomiar GPS). Przetwarzanie obrazów hiperspektranych za pomocą oprogramowania ENVI polegało, na wstępnej korekcji wpływu atmosfery i próbie porównania krzywych spektrometrycznych z krzywymi spektralnymi z obrazów satelitarnych. Ostatnim etapem była analiza porównawcza wyników pomiaru bezpośredniego wody nad osadowej z przebiegiem krzywych spektralnych uzyskanych teledetekcyjnie. W artykule opublikowano wstępne rezultaty badań prowadzonych w ramach projektu KBN 3T 09D 09429 pt. „Badania procesów akumulacji i przemian związków chemicznych w osadach Dobczyckiego Zbiornika wody pitnej dla miasta Krakowa w celu oceny jego stanu jako ekosystemu”. Uzyskane w omawianym eksperymencie wyniki stanowią potencjalnie znacznie większy materiał badawczy niż zostało to zaprezentowane w publikacji. W przyszłości planowane są dalsze prace w kierunku lepszej wstępnej kalibracji obrazów satelitarnych, co umożliwiłoby wiarygodne porównanie pomiarów naziemnych i obrazów satelitarnych.

EN

In June 2006, a remote sensing experiment for Dobczyce Reservoir monitoring, was performed. The following data was gathered: hyperspectral images – HYPERION, multispectral images – ALI, ASD spectrometer measurements, laboratory measurements of water probe in 6 points of the reservoir. Point position was measured by GPS. Images were processed using ENVI software, initial correction and data extraction was performed. For integration, data in different formats and Geomedia coordinate systems was applied. In the paper, some results of laboratory measurements area are presented. The data was analyzed on the satellite composition to test the qualitative correlations between images and laboratory measurements. A coincidence was obtained in about 70 % (its reliability is limited because of amount of measurement points). Reflection coefficient in upper part of reservoir (more suspended matter) was ca. 0.06 and in lower part it was ca. 0.02, which confirms the quantitatively visual interpretation of the satellite composition. Unfortunately, comparison between spectrometric measurements with the spectral curve from satellite image was not successful. Image correction of the atmospheric effect was probably not satisfactory. In this paper, only initial results of the experiment are presented. In the future, the improvement of the initial correction is planned to make the comparison between spectrometer and image spectral curves possible.

11

Interdyscyplinarna współpraca w zakresie edukacji na rzecz ochrony krajobrazu kulturowego na przykładzie Parku Narodowego Cinque Terre (Włochy)

26%

Dobrowolski J. W. , Jachimski J. , Hejmanowska B. , Wagner A. , Boroń A. , Drzewiecki W. , Mikrut S. , Śliwka M. , Mazur R. , Jakubiak M. , Patuła B.

|

tom T. 12, z. 2/1

167-182

PL

Wydział nasz, jako jedyny w Polsce, uczestniczył w projekcie UE Smart History. W ramach tego projektu opracowano nową koncepcję edukacji, integrującą mieszkańców regionów o szczególnych walorach przyrodniczych i kulturowych oraz turystów - na rzecz zrównoważonego rozwoju. Grupa pracowników, doktorantów i studentów Wydziału wzięła udział w interdyscyplinarnych Warsztatach w Parku Narodowym Cinque Terre (Włochy). Uczestnikami byli przedstawiciele 11 krajów. Region Parku stanowił teren poligonalny dla konsultacji ekspertów i lokalnych decydentów oraz mieszkańców, w zakresie kultywacji tradycyjnych form gospodarki, niezbędnych dla ochrony unikatowego krajobrazu kulturowego. Prace zmierzały do zmniejszenia koncentracji ruchu turystycznego w pasie wybrzeża poprzez zachęcenie turystów do odwiedzania rejonów górskich. Szczególnym przedmiotem naszych zainteresowań były zagadnienia związane z systemami GIS dotyczącymi Parku. Sporządzono mapę pokrycia/użytkowania terenu w oparciu o dane satelitarne. Stanowić ona może punkt wyjścia do działań monitoringowych w aspekcie zmian użytkowania. Wykonano również przykładowe inwentaryzacje fotogrametryczne zabytkowych obiektów architektonicznych na terenie Parku oraz interaktywne panoramy sferyczne. Ważne z turystycznego punktu widzenia jest publikowanie informacji, w tym danych GIS, w Internecie, co również jest przedmiotem badań ZFilT. Wykonano stronę WWW lansującą szlaki turystyczne górskich rejonów Parku, udostępniając dane GIS wraz z interaktywnymi obrazami panoramicznymi. Wiele zaproponowanych rozwiązań można wykorzystać w innych obszarach chronionych. Wykorzystano doświadczenia metodyczne dotyczące wdrażania zrównoważonego rozwoju w parkach narodowych innych krajów, w tym interdyscyplinarne prace naukowo-dydaktyczne prowadzone w Polsce od 1968 r.

EN

Our Faculty, as the only in Poland, participated in the EU project "Smart History". A new concept of education, integrating the residents of the regions of particular natural and cultural values and tourists - for sustainable development. A group of staff, doctoral students and under-graduate students of the Faculty participated in the interdisciplinary Workshop in the Cinque Terre National Park (Italy). The participants represented 11 countries. The Region of the Park was a model area for the consultation of experts and local decision makers as well as the residents in the cultivation of traditional forms of life, necessary to protect a unique cultural landscape. The activities were directed towards the diminishing of the concentration of tourism at the coastal area by encouraging tourists to visit mountain areas. A particular subject of our interest was related to GIS in the context of the needs of the national park, mainly the development of tourism and nature conservation. Remote sensing and photogrammetry techniques as well as GIS have been developed in the Department of Photogrammetry and Remote Sensing Informatics. They can be successfully implemented for the needs of the Park. A map of vegetation/land use was made based on satellite data. This can make a starting point for the monitoring in the aspect of land use changes. Some examples of photogrammetric documentation of historical monuments in the Park were also made, including spherical panoramic images. From the tourist point of view it is important to publish the information, including GIS data in the Internet, which is also a subject of the studies of the Department. A website was made, focussed on the promotion of tourist paths in mountainous areas of the Park, presenting GIS data and interactive panoramic images. Many of the proposed solutions can be applied in other protected areas. The methodological experience in the implementation of sustainable development in national parks of other countries was used, including interdisciplinary science-educational work carried out in Poland since 1968.