Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Złoża kopalin w systemach planowania przestrzennego : przegląd praktyk w wybranych krajach europejskich

100%

Kot-Niewiadomska A.

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

tom Vol. 69, nr 5

294--302

EN

Many European Union countries successfully integrated their mineral policy and spatial policy, which has ensured the proper place of mineral deposits in their spatial planning systems. These, in turn, are widely recognized as the most important mineral deposit safeguarding tool, the essence of which is to ensure long-term access to its resources. The examples of Austria, Portugal, Slovakia, Czech Republic, Sweden and United Kingdom, discussed in the paper, are often mentioned as examples of good practices in this area. Although none of these countries managed to avoid cases of social and environmental conflicts related to mining activities, the solutions they implement certainly deserve special attention. And for many countries, including Poland, they can be a potential source of solutions aimed at improving the protection of mineral deposits.

2

Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa

100%

Kot-Niewiadomska A.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2023

|

tom Nr 1

24--27

PL

W artykule zaprezentowano założenia projektu „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”, którego celem jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży. Idea projektu zakłada propagowanie oraz upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy o całym łańcuchu dostaw surowców (od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykling surowców), z uwzględnieniem kwestii odpowiedzialnej rekultywacji terenów pogórniczych.

3

Europejskie praktyki w zakresie wykorzystania planowania przestrzennego jako narzędzia ochrony złóż kopalin

100%

Kot-Niewiadomska A.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2022

|

tom nr 2

26--33

PL

Planowanie przestrzenne ma za zadanie chronić środowisko naturalne sensu largo, a więc właściwe miejsce powinny w nim zająć również złoża kopalin. W tym kontekście jednak ochrona złóż odbiega od tradycyjnego pojmowania ochrony środowiska. Zarówno w Polsce, jak i krajach omówionych w artykule, ochrona ta traktowana jest niemalże identycznie i oznacza właściwe zagospodarowanie terenów nad złożem i terenów przylegających.

4

Wydobycie i import : struktura pokrycia zapotrzebowania na ropę naftową w Polsce w latach 1990–2017

63%

Kamyk J. , Kot-Niewiadomska A.

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

tom Vol. 67, nr 11

891--898

EN

From the beginning of the 20th century until the interwar period, Poland was at the forefront of crude oil producers in the world, and then in Europe. Poland, as a result of war damage, and first of all territorial changes that occurred after World War II, lost significant resources of this raw material. At the same time, the development of oil demand, related to the economic recovery of the country, contributed to the need to develop imports, which during 1990-2017 increased from 13.0 million tons to over 24.0 million tons of crude oil. Poland, due to the technical configuration of domestic refineries, as well as the availability of the "Przyjaźń” pipeline, imports crude oil mainly from Russia. However, Polish refineries have the opportunity to develop alternative sources of supply through the availability of Naftoport in Gdańsk. Thus, the progressive diversification of supplies, causes a decline in the share of Russian oil (from 95% during 2001-2005 to 74% in 2017), for the benefit of raw material from the Middle East, but also North America or other European countries. The extraction of crude oil from domestic deposits increased in the analyzed period from 0.15 million tons to 0.94 million tons in 2017, but in recent years it covers only 3-4% of domestic demand.

5

Public participation as an element of a mineral deposit safeguarding system – international experiences

51%

Kot-Niewiadomska A. , Simić V. , Tost M. , Wårell L.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

tom T. 38, z. 4

5--28

EN

Every social group exhibits a need to make decisions that are binding for all its members and the participation of various interest groups in decision-making today is an integral part of modern political and legal thought as well as administrative processes. Recently, increased community engagement and greater awareness of the society with regard to the possibility of influencing the development on a microregion (commune) scale have also been observed. This often translates into problems in obtaining a social license for a given project, which is particularly visible in mining activities. However, obtaining such a license requires the involvement and awareness of many stakeholder groups on which a project will have a direct impact. It should be ensured that this engagement takes place at a very early stage of a given project. In the case of mining activity, which is possible only after obtaining appropriate licenses (exploration or exploitation), this involvement takes the form of public consultation. This is due to the legal conditions presented in the following article for 3 EU countries (Poland, Austria, Sweden) and Serbia. The analysis showed that participation is mainly at the level of consultation in all countries and is an important element of the environmental impact assessment (EIA) procedure of the mining project, which is an important stage in obtaining a mining (less frequently exploration) license. Public consultations at the stage of spatial planning are also present and have a diverse scope. However, special attention should be paid to these as they are crucial for proper mineral deposit safeguarding. Stakeholders’ awareness of planning decisions taken by local authorities can be crucial for the fast path to obtaining both formal and informal concessions, which takes the form of social license to operate (SLO).

PL

Każda grupa społeczna przejawia potrzebę podejmowania decyzji, które są wiążące dla wszystkich jej członków, a udział różnych grup interesariuszy w podejmowaniu decyzji jest dziś integralną częścią nowoczesnej myśli politycznej i prawnej, jak również procesów administracyjnych. W ostatnim czasie obserwowane jest również zwiększone zaangażowanie społeczne i większa świadomość społeczeństwa co do możliwości wpływania na rozwój w skali mikroregionu (gminy). Niejednokrotnie przekłada się to na problemy w uzyskaniu społecznej licencji na dany projekt, co jest szczególnie widoczne w działalności górniczej. Uzyskanie takiej licencji wymaga zaangażowania oraz świadomości wielu grup interesariuszy, na których dany projekt będzie bezpośrednio oddziaływał. Należy zadbać, aby to zaangażowanie odbyło się już na bardzo wczesnym etapie danego projektu. W przypadku działalności górniczej, która możliwa jest tylko po uzyskaniu właściwych koncesji (poszukiwawczych lub wydobywczych), to zaangażowanie przybiera formę konsultacji społecznych. Wynika to z uwarunkowań prawnych, które w poniższym artykule przedstawione zostały dla trzech krajów UE (Polska, Austria, Szwecja) oraz Serbii. Konsultacje społeczne w analizowanych krajach są ważnym elementem procedury oddziaływania na środowisko projektu górniczego, która z kolei stanowi istotny etap w uzyskaniu koncesji wydobywczej (rzadziej poszukiwawczej). Udział społeczeństwa jest zapewniony również na etapie planowania przestrzennego. Na te ostatnie należy zwrócić szczególną uwagę, gdyż one są kluczowe dla właściwej ochrony złóż kopalin. Świadomość interesariuszy co do podejmowanych przez władze lokalne decyzji planistycznych może być kluczowa dla szybkiej ścieżki uzyskania zarówno formalnej, jak i nieformalnej koncesji, która przybiera formę społecznej akceptacji.

6

Undeveloped deposits of sand and gravel aggregates with potential strategic importance in Poland

51%

Guzik K. , Kamyk J. , Kot-Niewiadomska A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2024

|

tom T. 40, z. 1

105--124

EN

The paper presents the results of the valorization of sand and gravel aggregate deposits in Poland. The study aims to identify the most valuable deposits of potentially strategic importance that require protection. Undeveloped gravel deposits (gravel content above 70%) with resources exceeding 10 million tons and sand and gravel deposits (gravel content 25-70%) with resources above 20 million tons were selected for analysis. The valorization of deposits was carried out using two multi-criteria methodologies. The first of them was proposed by Nieć and Radwanek-Bąk (2013, 2014), while the second one was developed as part of the MINATURA 2020 project (Galos et al. 2016). They include criteria regarding a degree of geological knowledge, raw material quality and quantity, mining attractiveness, and the accessibility of deposits for future exploitation resulting from environmental and land-use conditions. Out of 4,110 undeveloped deposits that constitute the national resource base for producing sand and gravel aggregates, only 8 gravel deposits and 64 sand and gravel deposits exceeded the threshold set for the volume of resources. As a result of the valorization, it was determined that most of the analyzed deposits, which can be considered as deposits of potentially strategic importance at the regional level, have limited availability due to environmental and land-use conditions. Only one gravel deposit and 7 sand and gravel deposits have simultaneously high resource quantity and quality and favorable geological and mining, environmental, and land-use conditions. The article also presents some recommendations regarding the need to adapt the valorization criteria to the specificity of deposits recognized for sand and gravel aggregate production.

PL

W artykule przedstawiono wyniki waloryzacji złóż kruszyw piaskowo-żwirowych w Polsce. Celem badań była identyfikacja najbardziej cennych złóż o potencjalnie strategicznym znaczeniu, które wymagają objęcia ochroną. Do analizy wytypowane zostały niezagospodarowane złoża kruszyw żwirowych (zawartość żwiru powyżej 70%) o zasobach powyżej 10 mln ton oraz złoża kruszyw piaskowo-żwirowych (zawartość żwiru 25-70%) o zasobach 20 mln t. Waloryzacja została przeprowadzona przy użyciu dwóch wielkokryterialnych metodyk oceny złóż, z których pierwsza zaproponowana została przez Niecia i Radwanek-Bąk (2013, 2014), a druga opracowana została w ramach projektu MINATURA 2020 (Galos i in. 2016). Ocenie podlegają w nich kryteria dotyczące stopnia rozpoznania budowy geologicznej, walory surowcowe kopaliny (wielkość i jakość zasobów), atrakcyjność górnicza oraz dostępność złóż dla potrzeb ich przyszłej eksploatacji wynikająca z uwarunkowań środowiskowo-przestrzennych. Spośród 4110 niezagospodarowanych złóż stanowiących krajową bazę zasobową do produkcji kruszyw piaskowo-żwirowych tylko 8 złóż żwirów oraz 64 złoża piasków i żwirów przekroczyło wyznaczony próg zasobów. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji ustalono, że większość analizowanych złóż, które mogą być rozważane jako złoża o potencjalnym znaczeniu strategicznym na poziomie regionalnym, posiada ograniczoną dostępność z uwagi na uwarunkowania środowiskowe i planistyczne. Tylko jedno złoże żwirów oraz 7 złóż kruszyw piaskowo-żwirowych posiada jednocześnie korzystne walory surowcowe, geologiczno-górnicze, środowiskowe oraz planistyczne. W artykule przedstawiono rekomendacje dotyczące potrzeby dostosowania kryteriów waloryzacji do specyfiki złóż udokumentowanych w grupie piasków i żwirów wykazujących przydatność do produkcji kruszyw.

7

Sozologia we współczesnych naukach o Ziemi i praktyce gospodarczej - wybrane aspekty

45%

Gałaś A. , Abramowicz A. , Gałaś S. , Kot-Niewiadomska A. , Misz-Kennan M.

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

tom Vol. 70, nr 11

826--833

EN

Known mostly in Poland, formulated by Prof. W. Goetel, the science - called sozology perfectly corresponds to today's pro-environmental activities developing worldwide. Sozology combines both concern for the precious values of primeval nature and the management of areas transformed by man. It includes civilization changes, climate change, and access to natural resources. The article discusses four main research directions: 1) protection of the natural environment and mineral resources, 2)rational spatial management, 3) post-exploitation management of industrial areas, 4) analysis and prevention of environmental changes. The authors point to the need to integrate specialists from various fields who can jointly solve environmental problems.

8

Nowa metodyka wyznaczania surowców kluczowych, strategicznych i krytycznych dla polskiej gospodarki

38%

Galos K. , Lewicka E. , Burkowicz A. , Guzik K. , Kamyk J. , Kot-Niewiadomska A. , Szlugaj J.

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

tom Vol. 69, nr 10

654--665

EN

The paper presents a proposal for methodology of designation of the key, strategic and critical minerals, important for the mineral security of Poland. The authors proposed a comprehensive methodology for analysis of 148 individual minerals. When determining the key minerals, a criterion of average value of their annual consumption in Poland in the last decade (2009-2018) was adopted. This approach also regards to the general tendency of consumption of a given mineral and the net import reliance index. To determine strategic minerals, a two-stage analysis was performed, i.e. the identification of potentially strategic minerals that are indispensable for the sectors defined as crucial for the country’s economic security (based on an expert assessment), and – from among them – establishment of the list of strategic minerals on the basis of criteria of the average consumption value in recent years and the net imports reliance. For the identification of critical minerals, the methodology developed for the European Union with some significant modifications was adopted: all the minerals previously classified as key and/or strategic were granted the status of high economic importance in Poland, with disregarding of EU’s evaluation of the value of economic importance (EI) indicator. The second EU index – the supply risk index (SR) – for the determination of the critical minerals for Poland – was slightly reduced from 1.0 to 0.9. Based on the analysis conducted, three lists comprising 42 key, 24 strategic and 17 critical minerals indispensable for the Polish economy development were proposed. Identification of these minerals is of fundamental importance for further works on the Mineral Policy of Poland.

9

Forecast trends in demand for deficit key minerals for the Polish economy

32%

Galos K. , Lewicka E. D. , Kamyk J. , Szlugaj J. , Czerw H. , Burkowicz A. , Kot-Niewiadomska A. , Guzik K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

tom T. 37, z. 3

5--30

EN

The observation of trends in the demand for minerals is of fundamental importance in the long-term assessment of prospects for economic development in Poland. From among 148 minerals analyzed, 42 minerals are indicated as key minerals for the country’s economy, of which 22 were recognized as deficit minerals. These minerals have been the subject of this paper. For each of these minerals the forecasts of demand by the years 2030, 2040 and 2050 have been made taking the current trends in domestic economy and premises for the development of industries that are main users of these minerals into account. The most promising prospects for growth of domestic demand – with at least a two-fold increase by 2050 – have been determined for manganese dioxide, metallic: magnesium, nickel, silicon, as well as talc and steatite, while an increase by at least 50% have been anticipated for metallic aluminum, tin, metallic manganese, and elemental phosphorus. For natural gas and crude oil growing tendencies have also been predicted, but only by 2030. On the other hand, the most probable decline in domestic demand by 2050 may be foreseen for iron ores and concentrates, bauxite, metallic tungsten, magnesite and magnesia, as well as for crude oil and natural gas, especially after 2040. It seems inevitable that the deficit in the foreign trade of minerals will continue to deepen in the coming years. By 2030 this will mainly result from the growing importation of crude oil and natural gas, but beyond – by 2050 – further deepening in the trade deficit will be related to the growing importation of many metals as well as of some industrial minerals. After 2040, the negative trade balance can be mitigated by a possible decrease in foreign deliveries of hydrocarbons and iron ores and concentrates.

PL

Obserwacja trendów zapotrzebowania na surowce mineralne ma fundamentalne znaczenie w długoterminowej ocenie perspektyw rozwoju gospodarczego Polski. Spośród 148 surowców mineralnych poddanych analizie, 42 zostały wskazane jako kluczowe dla polskiej gospodarki. Spośród nich 22 zostały uznane zarazem za surowce deficytowe. Te ostatnie stały się przedmiotem niniejszej pracy. Na podstawie dotychczasowych trendów krajowego zapotrzebowania na te surowce oraz przesłanek rozwoju branż będących ich głównymi użytkownikami, wykonano prognozy rozwoju popytu do 2030, 2040 i 2050 r. Najbardziej obiecujące perspektywy – przy min. dwukrotnym wzroście zapotrzebowania do 2050 r. – stwierdzono dla dwutlenku manganu, magnezu metalicznego, niklu, krzemu oraz talku i steatytu, a zwyżkę o co najmniej 50% – także w przypadku aluminium, cyny, manganu oraz fosforu pierwiastkowego. Dla gazu ziemnego i ropy naftowej wzrost jest oczekiwany, ale tylko do 2030 r. Największe prawdopodobieństwo spadku popytu do 2050 r. dotyczy rud i koncentratów żelaza, boksytów, wolframu oraz magnezytów i magnezji, a także gazu ziemnego i ropy naftowej, w szczególności po roku 2040. W rezultacie, w najbliższych latach deficyt Polski w handlu zagranicznym surowcami mineralnymi będzie się pogłębiał. Do 2030 r. będzie to wynikać głównie z wciąż rosnącego importu ropy naftowej i gazu ziemnego, ale później – do 2050 r. – dalsze pogłębianie się deficytu w obrotach surowcami mineralnymi będzie związane z rosnącym importem wielu surowców metalicznych, w szczególności aluminium, krzemu metalicznego, niklu metalicznego i magnezu metalicznego, a także niektórych surowców niemetalicznych. Po 2040 r. to niekorzystne zjawisko może być złagodzone poprzez możliwy spadek importu węglowodorów oraz rud i koncentratów żelaza.

10

The Russian-Ukrainian war versus the mineral security of Poland

32%

Lewicka E. D. , Burkowicz A. , Czerw H. , Figarska-Warchoł B. , Galos K. , Gałaś A. , Guzik K. , Kamyk J. , Kot-Niewiadomska A. , Szlugaj J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

tom T. 38, z. 3

5--30

EN

This work is an attempt to determine the scale of threats to the mineral security of Poland in the area of non-energy raw materials resulting from Russia’s invasion of Ukraine. In particular, it aims to identify those industries whose proper functioning may be threatened in the face of the limited supply of raw materials from three directions – Russia, Belarus and Ukraine. An element of the analysis was also the indication of possible alternative sources of the supply of these raw materials. For this purpose, the directions of imports to Poland of about 140 non-energy raw materials in 2011–2020 were analyzed. As a result, about thirty raw materials were selected, the supplies of which came from, among others, at least one of the three mentioned countries. To determine the raw materials for which the disruption of supplies may have the most serious impact on the functioning of the Polish economy, the following criteria were adopted: a minimum 20% share of these countries in covering the domestic demand in 2020, and a minimum value of these imports in 2020 of 20 million PLN. These threshold conditions were met by eight raw materials: iron ores and concentrates, carbon black, potash, aluminum, ferroalloys, nickel, ball clays and refractory clays, and synthetic corundum. Among these, the need to change the directions of supplies applies to the greatest extent to iron ores and concentrates, aluminum and nickel, while in the case of non-metallic raw materials, it applies most to ball clays and refractory clays and potassium salts. These are among the most important raw materials necessary for the proper functioning of the national economy, but their shortage or disruptions in the continuity of their supplies pose a real threat to the mineral security of Poland.

PL

Niniejsza praca jest próbą określenia skali zagrożeń, wynikających z inwazji Rosji na Ukrainę w zakresie bezpieczeństwa surowcowego Polski w obszarze surowców nieenergetycznych. W szczególności ma ona na celu wskazanie tych branż przemysłu, których właściwe funkcjonowanie może być zagrożone wobec ograniczenia dostaw surowców z trzech kierunków, tj. Rosji, Białorusi i Ukrainy. Elementem analizy było również wskazanie możliwych alternatywnych źródeł zaopatrzenia w te surowce. W tym celu przeanalizowano kierunki importu do Polski około 140 surowców nieenergetycznych w latach 2011–2020. Wyłoniono około 30 surowców, których dostawy pochodziły m.in. z co najmniej jednego z trzech krajów objętych konfliktem. Do wyznaczenia surowców, dla których zakłócenie dostaw może mieć najpoważniejszy wpływ na funkcjonowanie polskiej gospodarki przyjęto następujące kryteria: minimum 20-procentowy udział wymienionych krajów w pokryciu krajowego zapotrzebowania w 2020 r. oraz minimalna wartość importu z tych krajów w 2020 r. – 20 mln zł. Warunki te spełniało 8 surowców: rudy i koncentraty żelaza, sadza, sole potasowe, aluminium, żelazostopy, nikiel, iły biało wypalające się i ogniotrwałe oraz korund syntetyczny. Wśród tych surowców konieczność zmiany kierunków dostaw dotyczy w największym stopniu rud i koncentratów żelaza oraz aluminium i niklu, a w przypadku surowców niemetalicznych – iłów biało wypalających się i ogniotrwałych oraz soli potasowych. Należą one do najważniejszych surowców niezbędnych do właściwego funkcjonowania krajowej gospodarki, natomiast niedobór bądź zakłócenia ciągłości ich dostaw oznaczają realne zagrożenie dla bezpieczeństwa surowcowego Polski.