Tworzywa sztuczne pochodzenia kopalnego czy papier? A może biotworzywa i papier? Pytanie to stale pojawia się w kręgach akademickich, badawczych, przemysłowych, społecznych i politycznych. Jak wielokrotnie wykazały środowiskowe analizy cyklu życia (lub dokładniej, analizy zrównoważonego rozwoju), w kwestiach środowiskowych żaden pojedynczy produkt, proces czy sposób działania nie może być uznany za “jedynego winowajcę”. Wszystkie rozwiązania niosą ze sobą zarówno dobre, jak i złe skutki, a tylko w niektórych przypadkach jedne przeważają nad drugimi. Niniejszy artykuł, bazujący na sprawozdaniu z kursu napisanym przez pierwszego z autorów na Uniwersytecie w Karlstad (Szwecja), stanowi przegląd publikacji na temat porównania wpływu toreb papierowych oraz plastikowych toreb z polietylenu o niskiej gęstości (LDPE) na środowisko. Kategorie wpływu na środowisko obejmują potencjał tworzenia efektu cieplarnianego, zapotrzebowanie na energię, wyczerpywanie paliw kopalnych, zużycie wody, zakwaszanie, eutrofizację oraz toksyczność dla ludzi, oraz ekosystemów lądowych, słodkowodnych i morskich. Przegląd literatury mający na celu zebranie przedstawionych wyników badań obejmował artykuły wyszukane za pomocą Google Scholar. Aby w pełni zrozumieć przyczyny dostrzeżonych różnic czy podobieństw przeprowadzono uważną analizę odpowiadając na pytania “Co”, “Jak” i “Gdzie”. Mimo że ten ukierunkowany przegląd literatury przedmiotu nie wnosi żadnej nowej wiedzy, to jednak służy ugruntowaniu powszechnego przekonania o mniejszej szkodliwości toreb papierowych dla środowiska, w porównaniu z LDPE. Jeśli jednak za istotne kryterium wpływu na środowisko przyjmiemy zużycie wody, torby LDPE zyskują w porównaniu z papierowymi kilka przysłowiowych punktów. Jednocześnie, nie można zapominać, że tworzywa sztuczne (w tym wypadku LDPE) można poddać recyklingowi bez znaczącego pogorszenia ich właściwości użytkowych, a chociaż w gospodarce o obiegu zamkniętym (w której biogospodarka będzie z czasem zyskiwać na znaczeniu) zaleca się wprowadzanie do technosfery coraz większej liczby bioproduktów na drodze transmaterializacji, to jednak tworzywa sztuczne zawsze będą wykorzystywane – choć oczywiście w znacznie mniejszych ilościach – dlatego zwiększenie stopnia recyklingu jest jak najbardziej pożądane. W całościowej analizie zgodności cyklu życia toreb LDPE i toreb papierowych z zasadami zrównoważonego rozwoju, należy również uwzględnić aspekty społeczno-ekonomiczne. Pożądane zmiany zachodzą wtedy, gdy odgórne podejście spotyka się gdzieś w połowie drogi z tym oddolnym.
EN
Fossil-plastics or paper? Or for that matter, bio-plastics and paper? This is a well-entrenched question in academic research, industrial, social and policy-making circles. As environmental life-cycle analyses (or more appropriately, sustainability analyses) show time and again, no single product or process or mode of operation is a 'total villain'. There are goods and bads, and at times, more of the one than the other. This paper, which is based on a course-report written by the first author at Karlstad University (Sweden), restricts itself to a review of publications which have opted to compare paper bags with low density polyethylene (LDPE) plastic bags, on the basis of their environmental impacts. Environmental impact categories include the global warming potential, energy demand, fossil fuel depletion, water usage, acidification, eutrophication, and a range of toxicities - human, terrestrial, freshwater-aquatic and marine-aquatic. The articles were obtained through Google Scholar, read and reviewed to glean the results presented therein. The 'What', 'How' and 'Where', so to say were studied carefully to understand the reasons behind any differences or similarities detected. On the basis of this focused review, even though no new knowledge is being added, the common belief that the paper bag is environmentally superior to the LDPE alternative is further consolidated. However, if one focuses on water usage and would assign a high weightage to that environmental impact, LDPE perhaps may score a few 'brownie points' over paper. One must also not forget that plastics (LDPE in this instance) can be recycled without significant deterioration in its functional properties. In a circular economy (the bioeconomy part of which gradually will expand over time), while introducing more and more bio-based products into the technosphere by way of trans-materialization is recommended, plastics will still continue to exist - albeit in much smaller amounts - and it would be perfectly fine if the degree of recycling is augmented significantly. Speaking of a holistic sustainability analysis, the socio-economic aspects of a choice between LDPE and paper bags must also be factored in, and studied. Much-desired change happens when the top-down meets the bottom-up somewhere midway.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.