Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Investigation of committed radiation dose rate and relationships between alkaline metals concentrations in mushroom Xerocomus badius / Badanie wchłoniętej, skutecznej dawki promieniowania i zależności pomiędzy stężeniami metali alkalicznych w owocnikach Xerocomus badius

100%

Dołhańczuk-Śródka A. , Ziembik Z. , Kříž J. , Hyšplerova L. , Wacławek M.

|

tom 19

|

nr 4

649-664

EN

The fruiting bodies of fungi sprout from mycelium are capable of accumulating significant amounts of trace elements, both metals and metalloids. Content of these elements in fruiting bodies may exceed their concentration in the substrate where fungi develop. Among the elements the radioactive nuclides are also present. In this work health risk caused by increased radioactivity dose absorbed with Xerocomus badius bay bolete consumption was estimated. In analysis concentrations of radioactive isotopes 137Cs and 40K were taken into consideration. It was found that moderate ingestion of bay bolete does not create health risk due to increased radioactive substances intake. The amount of consumed mushrooms that could deliver the dose exceeding the safe one, is rather improbable in real life. Possible relationships between radioactive isotopes concentrations and concentrations of common alkali metals were investigated using methods designed for compositional data analysis. No clear relationships between 137Cs, Ca, K and Mg concentrations in samples of bay bolete were found and significant influence of outlying data points on statistical inference was noticed.

PL

Owocniki grzybów wyrastające z grzybni są zdolne do gromadzenia znacznych ilości pierwiastków śladowych zarówno metali, jak i niemetali. Zawartość tych pierwiastków w owocnikach może wielokrotnie przekroczyć ich stężenia w podłożu. Wśród pochłoniętych pierwiastków są również nuklidy promieniotwórcze. Dokonano oceny potencjalnych dawek skutecznych promieniowania gamma w wyniku wchłonięcia 137Cs i 40K wraz ze spożywanym grzybem. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że umiarkowane spożycie podgrzybka brunatnego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ze względu na zwiększone spożycie substancji radioaktywnych. Badano również relacje między aktywnością izotopów promieniotwórczych a stężeniem metali alkalicznych, wykorzystując metody przeznaczone do analizy składu danych.

2

Pb-210 Isotope as a Pollutant Emission Indicator / Izotop Pb-210 Jako Znacznik Emisji Zanieczyszczeń

100%

Dołhańczuk-Śródka A. , Ziembik Z. , Kříž J. , Hyšplerova L. , Wacławek M.

|

nr 1

73-81

EN

Passive biomonitoring using 210Pb was used in the paper to evaluate pollutant deposition. Well-developed epiphytic foliose lichens Hypogymnia physodes growing on spruce branches were used in the studies. The samples of mosses Pleurozium schreberi and soil (raw humus) were collected from the area around the tree from which the samples of lichens were collected. The studies have shown that it is possible to identify dust emission sources using a radioactive lead isotope (210Pb). The highest activity of 210Pb was observed in areas with increased deposition of other pollutants, such as Ni, Cd, Cu and Pb, which may indicate that 210Pb is one of the emission components

PL

W pracy zastosowano biomonitoring pasywny, z wykorzystaniem 210Pb, do oceny depozycji zanieczyszczeń. Do badań wykorzystano dobrze wykształcone epifityczne porosty listkowate Hypogymnia physodes, porastające gałęzie świerka. Wokół drzewa, z którego pobrano próbki porostów, pobierano próbki mchów Pleurozium schreberi oraz gleby - próchnicy nadkładowej. W prowadzonych badaniach stwierdzono, że możliwa jest identyfikacja źródeł emisji pyłu przy wykorzystaniu radioaktywnego izotopu ołowiu - 210Pb. Największe aktywności 210Pb zaobserwowano na terenach o zwiększonej depozycji innych zanieczyszczeń, np. Ni, Cd, Cu i Pb, co może wskazywać, że 210Pb jest jednym z komponentów emisji

3

THE USE OF NEUTRON ACTIVATION ANALYSIS IN THE BIOMONITORING OF TRACE ELEMENT DEPOSITION IN THE OPOLE PROVINCE

86%

Kłos A. , Aleksiayenak Y. A. , Ziembik Z. , Rajfur M. , Jerz D. , Wacławek M. , Frontasyeva M. V.

|

tom 20

|

nr 4

677-687

EN

The neutron activation analysis procedure was used to determine the concentration of 42 elements: Na, Mg, Al, Cl, K, Ca, Sc, V, Cr, Mn, Fe, Ni, Co, Zn, As, Se, Br, Rb, Sr, Zr, Nb, Mo, I, Ag, Cd, Sb, Ba, Cs, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Hf, Ta, W, Au, Hg, Th, and U accumulated in mosses sampled for testing in September and October 2011 in the Opole Province (Southern Poland). Samples of different moss species were collected near the intersections of the grid lines marked on the map of the province. The distance between the points was approximately 20 km. The analysis of the results made it possible to identify the places of increased deposition of element-pollutants and to indicate the potential sources of emission. Factor analysis revealed four components, two of which are of definite anthropogenic origin. The possible sources of elements are local industry and farming, and distant heavy industry complexes. The results have demonstrated the increased content of Cr, Cd, Hg, and U in moss samples collected in agricultural areas located in the southern part of the province. It has been concluded that the industrial areas of Rybnik and Ostrava and Karvina Coal Basin may be the potential source of emission of these elements.

PL

Metodą neutronowej analizy aktywacyjnej oznaczono stężenia 42 pierwiastków: Na, Mg, Al, Cl, K, Ca, Sc, V, Cr, Mn, Fe, Ni, Co, Zn, As, Se, Br, Rb, Sr, Zr, Nb, Mo, I, Ag, Cd, Sb, Ba, Cs, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Hf, Ta, W, Au, Hg, Th i U, zakumulowanych w mchach pobranych do badań we wrześniu i w październiku 2011 roku na terenie województwa opolskiego (południowa Polska). Próbki różnych gatunków mchów pobierano w bliskiej odległości od miejsc przecięcia linii siatki kartograficznej naniesionych na mapę województwa. Odległości pomiędzy punktami wynosiły ok. 20 km. Analiza wyników badań umożliwiła wskazanie miejsc zwiększonej depozycji zanieczyszczeń wraz ze wskazaniem potencjalnych źródeł ich emisji. Wykazano m.in. zwiększoną zawartość Cr, Cd, Hg i U zakumulowanych w próbkach mchów pobranych do badań na obszarach rolniczych położonych na południu województwa. Stwierdzono, że potencjalnym źródłem emisji mogą być uprzemysłowione tereny Rybnickiego i Ostrawsko-Karwińskiego Zagłębia Węglowego. Badania prowadzono w ramach projektu Environmental studies in the South of Poland using nuclear and related analytical techniques.

4

The Use Of Mosses In Biomonitoring Of Selected Areas In Poland And Spitsbergen In The Years From 1975 To 2014

58%

Kłos A. , Bochenek Z. , Bjerke J. W. , Zagajewski B. , Ziółkowski D. , Ziembik Z. , Rajfur M. , Dołhańczuk-Śródka A. , Tømmervik H. , Krems P. , Jerz D. , Zielińska M.

|

nr 2

201-218

EN

We have compared historical changes in concentrations of the heavy metals Mn, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb accumulated in samples from the Polish woodlands of Beskidy and Karkonosze (S, SE Poland) and the north-east regions of the country, versus the relatively little polluted areas of Spitsbergen of the Svalbard Archipelago. We have combined the results from literature with new results from 2014. The regions of Beskidy and Karkonosze were the most exposed to heavy metals deposition. However, from 1975 to 2014 there was a considerable decrease of concentrations of Cu, Zn, Cd and Pb at all Polish sites, clearly signifying improvement of environmental quality. For example, the average Cd concentration in mosses samples collected in Karkonosze decreased from 0.002 mg/g in 1975 to 0.0006 mg/g in 2014. It is interesting to observe relatively large concentrations of nickel in moss samples collected in 2014 in the Svalbard archipelago, in the vicinity of Longyearbyen (average 0.018 mg/g) which most likely originate from local mine waste piles.