Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O postępach w syntezie poliolefin

100%

Bortel E.

|

tom Vol. LVI, nr 4

102-106

PL

Artykuł dotyczy gwałtownego rozwoju polielefin w minionym półwieczu. Analizuje podstawy szybkiego wzrostu produkcji polimerów komercyjnych. Wymienia w tym względzie przejście na petrochemiczną bazę surowcową oraz postępy w opracowaniu nowych układów katalitycznych. Omawia istotę katalizatorów metalocenowych, ich zalety oraz wady i skrótowo zarysowuje perspektywy syntezy nowych polimerów za pomocą katalizatorów jednocentrowych. Wymieniony jest aktualny stan produkcji najważniejszych polielefin w skali globalnej opartej na katalizatorach metalocenowych.

EN

The paper concerns a violent development of polyolephines in the past half-century. It considers fundamentals of the rapid increase of commercial polymers production. In this respect it mentions a switch-over to petrochemical resources and advances in the development of new catalytic systems. It discusses the matter of metallocene catalysts, their advantages and weaknesses, and shortly outlines prospects for the synthesis of new polymers by means of monocentre catalysts. The current state in manufacturing the most important polyolephines in the world-scale, based on metallocene catalysts, is mentioned.

2

Chemistry of foundry sand resins and consequences for recycling

100%

Bortel E.

Environment Protection Engineering

|

1999

|

tom Vol. 25, nr 3

91-104

EN

The basic problem in foundry industries is the choice of an optimal binder. The binder has to meet many technical requirements, must be environmentally safe and should enable reclamation of the outcast sand. In the paper a short review of various gas-hardening techniques has been given. Several commercial methods applied in foundry industry have been considered. The chemical mechanism as well as the possibility of reclamation of outcast sand in a given method has been discussed.

PL

ednym z podstawowych problemów w przemyśle chemicznym jest wybór odpowiedniego spoiwa. Właściwie dobrane spoiwo powinno odpowiadać normom technicznym, nie stanowić zagrożenia dla środowiska i jednocześnie umożliwiać recykling zużytych mas formierskich. W artykule przedstawiono krótki przegląd technik utwardzania z wykorzystaniem różnych gazów. Rozważono kilka praktycznie stosowanych w przemyśle odlewniczym metod. Omówiono chemiczne mechanizmy oraz możliwość regeneracji zużytych mas formierskich w poszczególnych procesach.

3

Utylizacja ścieków pogalwanicznych z zastosowaniem materiałów polimerowych i mineralnych : notatka laboratoryjna

51%

Kochanowski A. , Witek E. , Siniarska B. , Bortel E.

|

tom T. 82, nr 1

38-39

4

Nowy sposób syntezy hydrofobowo modyfikowanego poli(kwasu akrylowego)

51%

Witek E. , Kochanowski A. , Bortel E.

Polimery

|

2004

|

tom T. 49, nr 1

3-8

PL

Nowa metoda syntezy hydrofobowo modyfikowanego poli(kwasu akrylowego) (HMPAA) polega na rozpuszczeniu wyjściowego poli(kwasu akrylowego) (PAA) w chlorku tionylu, który w temp. 60 °C reaguje z grupami COOH z utworzeniem grup chloroilowych COCl. Następnie grupy chloroilowe poddaje się częściowemu amidowaniu za pomocą dodecyloaminy i wreszcie nieprzereagowane grupy COCl hydrolizuje do pierwotnych grup karboksylowych. Tak otrzymany HMPAA zawierał 2,55 % azotu i w roztworach wodnych (0,1 M NaCl) wykazywał w badaniach wiskozymetrycznych charakterystyczne dla polimerów amfifilowych zachowanie, polegające na znacznie odbiegającej od linii prostej zależności eta(sp)/c = f(c) w przeciwieństwie do wyjściowego PAA. Dalszym potwierdzeniem amfifilowości HMPAA jest zmniejszenie w temp. 25 °C napięcia powierzchniowego wody z 72,7 mN/m (sama woda) do 42 mN/m (1-proc. roztwór HMPAA). Zinterpretowano widma 13C NMR PAA oraz HMPAA; w widmie tego ostatniego występują dodatkowe sygnały pochodzące od atomu węgla w ugrupowaniu CONH oraz od atomów C w alifatycznym łańcuchu dodecyloaminy. Podano też wyjaśnienie różnic w przebiegu krzywych miareczkowania potencjometrycznego PAA i HMPAA.

EN

A new method of the synthesis of hydrofobically modified poly(acrylic acid) (HMPAA) (Scheme A) is based on a dissolution of initial poly(acrylic acid) (PAA) in thionyl chloride, which at temp. 60 °C reacts with COOH groups so the chloroyl groups COCl create. Chloroyl groups were subjected to partial amidation with dodecylamine and then the unreacted COCl groups were hydrolized to the carboxyl groups. HMPAA obtained this way contained 2.55 % of nitrogen and in aqueous solutions (0.1 M NaCl) showed, in viscometric measurements, the behavior being characteristic for amphiphylic polymers. It means the dependence eta(sp)/c = f(c) (Fig. 2) significantly deviates from a straight line in contrast to the initial PAA (Fig. 1). Further confirmation of an amphiphylic character of HMPAA is the decrease in surface tension of water from 72.7 mN/m (just water) to 42 mN/m (1 % solution of HMPAA), at temp. 25 °C. I3C NMR spectra of PAA and HMPAA (Fig. 4 and 5) were interpreted. In HMPAA spectrum there are additional signals coming from carbon atom of CONH group and from C atoms of aliphatic chain from dodecylamine. An explanation of the differences of the courses of curves of potentiometric titration of PAA and HMPAA (Fig. 6 and 7) is also given.

5

Mikroemulsje jako żródło nanolateksów i nanoreaktorów

51%

Witek E. , Kochanowski A. , Pazdro M. , Bortel E.

Polimery

|

2006

|

tom T. 51, nr 7-8

507-516

PL

W artykule o charakterze przeglądowym przedstawiono zasady klasyfikacji emulsji, a także ogólnie scharakteryzowano mikroemulsje stanowiące podstawowy przedmiot opracowania. Szczegółowo omówiono kilka najważniejszych kierunków praktycznego wykorzystania odwróconych mikroemulsji (typu w/o), mianowicie prowadzenie w takim środowisku procesów polimeryzacji i kopolimeryzacji, formowanie nanometrycznych cząstek nieorganicznych, syntezy bioorganiczne z wykorzystaniem enzymów, a także syntezy organiczne z udziałem reagentów hydrofilowych i hydrofobowych.

EN

In the review the rules of emulsions' classification were presented. Microemulsions, being the subject of the work, were generally characterized (Fig. 1-5, Table 1). Some most important features of practical applications of reversed microemulsions (w/o type) were discussed in detail, namely processes of polymerization or copolymerization accomplished in such environment, formation of nanometric inorganic particles (Fig. 6), bioorganic syntheses using enzymes (Fig. 7) as well as the performance organic syntheses with hydrophilic and hydrophobic reagents.

6

Próby żyjącej polimeryzacji rodnikowej w roztworach wodnych

51%

Witek E. , Kochanowski A. , Kudła S. , Bortel E.

|

tom T. 43, nr 7-8

437-443

PL

Przeprowadzono dwie serie prób polimeryzacji rodnikowej kwasu akrylowego w roztworze wodnym inicjowanej nadsiarczanem amonu wobec różnych mediatorów. W pierwszej serii jako mediatora użyto NaNO2, w drugiej zaś trwałego rodnika 4-amino-2,2,6,6-tetrametylo-l -piperydynylooksylowego (ATEMPO). W obu przypadkach badano możliwości wystąpienia cech polimeryzacji pseudożyjącej. Zarówno w pier-wszej, jak i w drugiej serii stwierdzono silne zahamowanie polimeryzacji w temp. < 60°C. Natomiast podwyższenie tem-peratury do 90°C umożliwiało osiągnięcie stopnia konwersji w zakresie * = 70-80% po czasie polimeryzacji wynoszącym t = 125-185 min. Stwierdzono, że powstające z NaNO2 w reakcji (6) tlenki azotu (NO i NO2) nie zapewniają polimery-zacji _pseudożyjącej; współczynniki polidyspersyjności D = Mw/ Mn = 6,50-9,62 są tu zbyt duże jak na taki proces. Na-tomiast w przypadku ATEMPO są widoczne pewne cechy polireakcji pseudożyjącej, mianowicie występują małe wartości D (1,21 lub 1,81). Są to wartości znacznie mniejsze od wartości wyznaczonej w odniesieniu do poli(kwasu akrylowego) otrzy-manego bez udziału mediatora (D = 9,81). Dużą zaletą polimeryzacji kwasu akrylowego w obecności NaNO2 w roztworze wodnym zobojętnionym do pH = 7 jest wyeliminowanie efektu Trommsdorfa i możliwość przeprowa-dzenia procesu w warunkach stężenia monomeru wynoszącego aż 40 g/dl.

EN

Radical polymerizations of aqueous acrylic acid initiated with ammonium peroxydisulfate were carried out in the presence of various mediators: (i) NaNO; and (ii) 4-amino-2,2,6,6-tetramethyl-l-piperidinoxyl (ATEMPO) radical. Possible occurrence of pseudo-living polymerization was examined in either case. At temperatures lower than 60°C, polymerization was found to have been retarded in series (i) and (ii). At 90°C, conversion (a) was 70-80% in a polymerization time (t) of 125-185 min. The radicals NO and NO; generated by NaNO; in reaction (7) failed to ensure a pseudo-living polymerization to occur. Polydispersities D (= M;(, /M,,), 6.5-9.6, were too high for such a process. With ATEMPO/ some traits of pseudo-living polymerization became visible, viz., D = 1.21 or 1.28, much lower than the 9.81 for non-mediated poly(acrylic acid). The NaNO^-mediated polymeriza-tion of acrylic acid in an aqueous solution at pH = 7 is characterized by the absence of the Trommsdorf (gel) effect which enables concentrations as high as 40 g/dL to be used.

7

Poliwinyloamina źródłem nowych możliwości rozwoju polimerów hydrofilowych

51%

Bortel E. , Witek E. , Kochanowski A. , Pazdro M.

Polimery

|

2005

|

tom T. 50, nr 7-8

491-500

PL

Przedstawiono przegląd wieloletnich badań poświęconych opracowaniu korzystnej pod względem możliwości wdrożenia do produkcji przemysłowej metody otrzymywania prekursora poliwinyloaminy (PVAm). Dopiero niespełna kilka lat temu koncern BASF wdrożył produkcję poli(N-winyloformamidu) (PNVF) z łatwo polimeryzującego N-winyloformamidu (NVF). Z PNVF w wyniku prowadzonej w łagodnych warunkach hydrolizy powstaje PVAm [równanie (4)] dostępna już na rynku handlowym, podobnie jak NVF i PNVK. Omówiono wyniki prac własnych dotyczących badania struktury NVF. Badania metodą 13C NMR pozwoliły na wyjaśnienie przyczyn większej reaktywności tego monomeru niż izomerycznego w stosunku do niego akryloamidu. Stwierdzono, że hydrolizie PNVF prowadzonej w środowisku zarówno kwasowym, jak i zasadowym towarzyszy nieopisane dotychczas wydzielanie amoniaku oraz związane z tym pojawienie się w PVAm pewnej ilości ugrupowań g-laktamowych [równanie (5)]. Obecność w PVAm grup NH2 związanych bezpośrednio z łańcuchem głównym stwarza rozmaite możliwości ich funkcjonalizowania (schemat A). Słabą rozpuszczalność w rozpuszczalnikach organicznych, stanowiącą wadę PVAm, można przezwyciężyć dzięki prowadzeniu polireakcji, a następnie reakcji modyfikujących, w mikroemulsjach. Jako przykład takiego postępowania podano polimeryzację metakryloamidu w mikroemulsji z następującym po niej sieciowaniem za pomocą aldehydu glutarowego [reakcja (6)]. Polimeryzacja NVF w mikroemulsji jest przedmiotem odrębnej pracy autorów.

EN

A review of a many-year-long research on the method of preparation of polyvinylamine (PVAm) precursor suitable for implementation into industry has been presented. Just a few years ago BASF introduced the production of poly(N-vinylformamide) (PNVF) from easily polymerizing N-vinylformamide (NVF). PNVF hydrolysis in mild conditions leads to PVAm [equation (4)], which is now available on the market as well as NVF, and PNVF. The results of own research concerning NVF structure investigation were discussed. 13C NMR investigations let explain the higher reactivity of this monomer than of isomeric acrylamide. It was also found that PNVF hydrolysis in both acidic or basic environment was accompanied with ammonia evolution, not described up to now in the literature, what resulted in formation of some amount of g-lactam units in PVAm [equation (5)]. The presence of NH2 groups in PVAm, bonded with backbone, creates various possibilities of their functionalization (Scheme A). Low solubility of PVAm in organic solvents is really a disadvantage but carrying out the polyreactions and then modification reactions in microemulsions let overcome it. Polymerization of methacrylamide in microemulsion with subsequent crosslinking with glutaric aldehyde [reaction (6), Fig. 5 and 6] is given as an example of this manner. NVF polymerization in microemulsion is a subject of another paper of the authors.

8

Właściwości reologiczne ceramicznych zawiesin żelowych na bazie monomerów niejonowych.

51%

Stempkowska A. , Izak P. , Bortel E. , Kochanowski A.

|

2007

|

tom R. 58, nr 3

27-30

PL

W prezentowanym artykule określono właściwości reologiczne ceramicznych gęstw przeznaczonych do odlewania żelowego na bazie proszków alfa-Al2O3, ZrO2 i SiC oraz monomerów niejonowych. Szczególną uwagę zwrócono na dopasowanie reologicznych modeli opisujących zachowanie się zawiesin w czasie ścinania. Wyznaczono stałe materiałowe reologicznych równań stanu oraz podano wielkości tiksotropii. Między innymi stwierdzono, że badane zawiesiny posiadają właściwości rozrzedzania ścinaniem. Do opisu właściwości reologicznych gęstw przeznaczonych do odlewania żelowego odpowiedni jest potęgowy model płynu nieniutonowskiego Ostwalda de Waelle.

EN

Rheological properties of ceramic slurries signed for gelcasting in this paper has been shown. As ceramic raw alpha-Al2O3, ZrO2 i SiC have been used, mixed with non-ionic monomers. Especially attention has been paid on susspension behaviour during sheer stress. Rheological equations and value of tiksotrophy have been determined. Researches shown that suspensions have sheer diluting properties. To describe rheological properties of ceramics slurries signed for gelcasting model of non-Newton liquid of Ostwald de Waelle is suitable.