Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Trauma okresu rozwojowego jako czynnik ryzyka rozwoju zaburzeń psychotycznych. Część I. Rozpowszechnienie zjawiska, problemy metodologiczne w badaniach naukowych

100%

Kotlicka-Antczak M. , Rabe-Jabłońska J.

|

tom 8

|

nr 2

66-75

EN

Biopsychosocial model of psychotic disorders accounts for the role of extrabiological environmental factors in their development. Early trauma (ET) is often viewed as a potential psychosocial risk factor for future development of psychosis. Prevalence of events considered as ET in general population is estimated at 4-30%, while among persons with mental disorders the phenomenon may concern even up to 50% of examinees. Research of rozcorrelations between ET with psychosis is fraught with several methodological problems. One of them is lack of precise and consistent definition of ET. Furthermore, sources of data and ways of their collection are also inconsistent (data from reports of appropriate agencies, past history and questionnaires obtained from the examinees). Studies dealing with the subject often lack control groups or their selection is inadequate, they do not provide for the so-called distracting factors in final statistical analyses. There are not enough prospective studies. The issue of diagnostic difficulties is also highlighted. Authors frequently do not specify the type, clinical phase or severity of psychotic disorders in examined subjects. Disorders possibly associated with ET experience require an indepth differentiation with post-traumatic stress with dissociation disorders. Problems discussed here greatly delimit reaching of unambiguous conclusions and even may preclude a meta-analysis of hitherto performed studies. In some authors’ opinion, it is necessary to mark off a new category of psychotic disorders, i.e. post-traumatic psychosis. Typical features would be: trauma-associated content of symptoms (particularly auditory hallucinations), fluctuating depressive symptoms with suicidal ideation, abuse of psychoactive substances, poor effects of pharmacological treatment and favourable response to cognitive-behavioural therapy.

PL

Model biopsychospołeczny zaburzeń psychotycznych uwzględnia rolę pozabiologicznych czynników środowiskowych w ich powstawaniu. Jako potencjalny czynnik psychospołeczny rozwoju psychoz postrzegane jest między innymi zjawisko tzw. wczesnej traumy (WT). Rozpowszechnienie wydarzeń ocenianych jako WT szacuje się w granicach od 4 do niemal 30% w populacjach ogólnych. W populacji chorych psychicznie zjawisko to może dotyczyć nawet połowy badanych. Badaniu związku WT z psychozą towarzyszą liczne problemy metodologiczne. Jednym z nich jest brak precyzyjnych i jednolitych definicji WT. Niejednolite są również źródła i sposoby uzyskiwania danych (dane z raportów odpowiednich służb, wywiady lub kwestionariusze uzyskiwane od badanych). Prace dotyczące problemu cechuje także brak lub nieprawidłowy dobór grup kontrolnych oraz brak uwzględniania w analizach statystycznych tzw. czynników zakłócających. Zbyt mała jest liczba badań o charakterze prospektywnym. Podnoszony jest także problem obecności w badaniach trudności diagnostycznych. Autorzy często nie określają rodzaju, fazy przebiegu ani stopnia nasilenia zaburzeń psychotycznych u badanych osób. Zaburzenia potencjalnie związane z przeżyciem WT wymagają wnikliwego różnicowania z zaburzeniem stresowym pourazowym oraz z zaburzeniami dysocjacyjnymi. Opisane problemy w znacznym stopniu ograniczają możliwość uzyskania jednoznacznych wniosków i wręcz uniemożliwiają przeprowadzenie metaanalizy dotychczasowych badań. Część autorów uważa, że konieczne jest wyodrębnienie nowej kategorii zaburzeń psychotycznych - tzw. „psychozy potraumatycznej". Jej cechami charakterystycznymi mają być nawiązanie w treści objawów (zwłaszcza halucynacji słuchowych) do doznanego urazu, podlegające fluktuacjom objawy depresyjne z myślami samobójczymi, nadużywanie środków psychoaktywnych, a także słabe efekty leczenia farmakologicznego oraz dobra odpowiedź na terapię poznawczo-behawioralną.

2

Czynniki temperamentalne mogą być związane z preferencją specjalizacji lekarskiej – badanie pilotażowe

80%

Pawełczyk A. , Kotlicka-Antczak M. , Pawełczyk T. , Rabe-Jabłońska J.

|

nr 2

73-85

EN

Objective: This study was aimed at checking a hypothesis about a possible correlation between medical students’ temperamental traits and specialty preferences. Material and methods: The study was carried out among 202 students of the 6th year at the Medical University of Łódź in academic year 2008/2009. The examined group consisted of 140 women (69%) and 62 men (31%). The average age of the students included into the study was 24.7 years (range: 23-29). The subjects were asked to fill in a questionnaire on demographic variables and the Formal Characteristics of Behaviour- Temperament Inventory (FCB-TI) by Zawadzki and Strelau. Results: The students taking part in the study preferred specialties in internal diseases (22%), surgery (18%) and paediatrics (11%). Two point five percent of the students were indecisive in the specialty choice, 26% preferred surgical specialty and 71% – non-surgical specialty. Differences in temperamental traits were indicated between the students preferring different specialties. Students preferring surgery scored higher than those preferring internal medicine in Endurance (p=0.0036, d=0.63) and Activity (p=0.0292, d=0.63). Significantly higher average values were observed within two temperamental traits: Briskness (p=0.0083, d=0.5) and Endurance (p=0.0070, d=0.49) in students preferring surgical specialties, as compared to those choosing non-surgical specialties. Conclusions: Students’ preferring different medical specialties differ in temperamental traits. They obtained different results on the scales of Briskness, Endurance and Activity. The obtained results may be useful in vocational guidance within the choice of medical specialty.

PL

Cel badania: Zweryfikowanie hipotezy o istnieniu związku pomiędzy cechami temperamentu studentów wydziału lekarskiego a preferowaną przez nich specjalizacją medyczną. Materiał i metoda: Badanie przeprowadzono wśród 202 studentów VI roku Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w roku akademickim 2008/2009. Wśród osób badanych było 140 kobiet (69%) i 62 mężczyzn (31%). Średni wiek studentów włączonych do badania wynosił 24,7 roku (zakres: 23-29). Badanych poproszono o wypełnienie ankiety dotyczącej zmiennych demograficznych oraz kwestionariusza temperamentu FCZ-KT Zawadzkiego i Strelaua. Wyniki: Badani najczęściej wybierali specjalizację z zakresu chorób wewnętrznych (22%), chirurgii (18%) oraz pediatrii (11%). Wśród badanych studentów 2,5% nie podjęło ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji. Specjalizację zabiegową preferowało 26% badanych, zaś niezabiegową 71%. Wykazano istnienie różnic cech temperamentu pomiędzy studentami preferującymi różne specjalizacje medyczne. Stwierdzono istotnie wyższe nasilenie cech temperamentu w skalach: Wytrzymałość (p=0,0036, d=0,63) oraz Aktywność (p=0,0292, d=0,63) w grupie studentów preferujących specjalizację z zakresu chirurgii w porównaniu z wybierającymi choroby wewnętrzne. Zaobserwowano istotne wyższe wartości przeciętne w zakresie dwóch skal: Żwawości (p=0,0083, d=0,5) oraz Wytrzymałości (p=0,0070, d=0,49) u studentów preferujących zabiegowe specjalizacje lekarskie w porównaniu z wybierającymi niezabiegowe. Wnioski: Studenci preferujący różne specjalizacje medyczne różnią się cechami temperamentu. Uzyskali różne wyniki w skalach Żwawość, Wytrzymałość i Aktywność. Uzyskane rezultaty mogą być wykorzystane w doradztwie zawodowym w zakresie wyboru specjalizacji lekarskiej.

3

Rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w etiopatogenezie i leczeniu zaburzeń psychicznych

51%

Pawełczyk T. , Kotlicka-Antczak M. , Dietrich-Muszalska A. , Grygo M. , Krawczyk K. , Wolańczyk T. , Rybakowski J. , Rabe-Jabłońska J.

|

nr 4

232-241

EN

Polyunsaturated fatty acids (PUFA), omega-3 are essential for normal development and function of the central nervous system. They are an essential structural component of neuronal cell membranes and are a source of biologically active substances, which perform complex functions, and participate in signal transmission within cells. Disorders of lipid metabolism and FFA are observed in the course of many disorders and mental illness, i.e. schizophrenia, bipolar disorder, attention-deficit/hyperactivity disorder, autism. Those disturbances are genetically based and contribute along with other abnormalities to increased vulnerability to particular disorder’s symptoms development. In addition, the diet of most residents of European countries does not provide enough omega-3 PUFAs, which are exogenous substances, i.e. not synthesized in sufficient quantities in the human body. Moreover, in the course of many mental disorders an excessive loss of long-chain PUFA through excitotoxicity processes and oxidative stress is observed, which further contributes to depletion of the available pool of PUFAs. In the case of schizophrenia, numerous experimental and clinical studies have led researchers to formulate hypotheses explaining the development of this disease based on the presence of lipid metabolism dysfunctions. The paper presents a review of recent literature and results of the original research conducted by the authors dealing with PUFAs metabolism disturbances in patients with mental disorders listed above.

PL

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT) omega-3 są niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Stanowią istotny element strukturalny neuronalnych błon komórkowych oraz są źródłem aktywnych biologicznie substancji, które pełnią złożone funkcje sygnałowe oraz uczestniczą w przekazywaniu informacji wewnątrz komórek. Zaburzenia metabolizmu lipidów i WKT obserwuje się w przebiegu wielu zaburzeń i chorób psychicznych: schizofrenii, zaburzeń afektywnych, zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, autyzmu i innych. Dysfunkcje te mają podłoże genetyczne i wraz z innymi nieprawidłowościami przyczyniają się do zwiększenia podatności na wystąpienie objawów psychopatologicznych danego zaburzenia. Ponadto dieta mieszkańców większości krajów europejskich nie zapewnia wystarczającej ilości WKT omega-3, które należą do substancji egzogennych, tj. niesyntetyzowanych w wystarczającej ilości w organizmie ludzkim. Co więcej, w przebiegu wielu zaburzeń psychicznych dochodzi do nadmiernej utraty długołańcuchowych WKT za pośrednictwem procesów ekscytotoksyczności i stresu oksydacyjnego, co dalej przyczynia się do uszczuplenia dostępnej puli WKT. W przypadku schizofrenii liczne badania eksperymentalne i kliniczne doprowadziły badaczy do sformułowania hipotezy wyjaśniającej rozwój tej choroby w oparciu o występowanie dysfunkcji metabolizmu lipidów. W pracy przedstawiono przegląd aktualnego piśmiennictwa oraz wyniki oryginalnych badań przeprowadzonych przez autorów zajmujących się problematyką zaburzeń metabolizmu WKT u chorych z wymienionymi wyżej zaburzeniami psychicznymi.