Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera

100%

Biesaga T.

|

nr 1

EN

The paper reconstructs Karol Wojtyła’s criticism of Max Scheler’s concept of a person, consciousness, and ethical experience. As underlined by Wojtyła, in the ethics of Scheler the concepts of consciousness and existence of a person are treated separately and the ethical experience is reduced to emotional experience of values. In addition, in the proposals of Scheler the personal agency which allows one to act, the normative functioning of the conscience as well as the moral obligation and the ethical values, are all eradicated. In other words, the proper understanding of the moral good and its practical implementation are distorted.According to the Cracovian thinker, the person is not a sum of conscious experiences, but it rather is a truly existing entity that actualises itself in the acts of cognition and in the acts of action. Consciousness cannot be detached from the real existence of a person, because it is its act. Ethical experience is not only an experience of the content of values, but it is also an experience of the moral obligation and the conscience order, as well as the experience of being an agent and have the capacity to act.According to the Wojtyła’s criticism of the proposal of ethics of Scheler, the latter is neither suitable for an adequate explanation of moral behavior, nor to picture the true agency of a person and its improvement that takes place through its actions.

PL

Artykuł rekonstruuje Karola Wojtyły krytykę koncepcji osoby, świadomości, przeżycia etycznego autorstwa Maxa Schelera. Scheler, zdaniem Wojtyły, oderwał w swej etyce świadomość od istnienia osoby, zacieśnił przeżycie etyczne do emocjonalnego przeżywania wartości, wyrugował osobowe sprawstwo czynu, normatywne funkcjonowanie sumienia, powinność moralną, wartości etyczne, czyli zniekształcił właściwe rozumienie dobra moralnego i jego praktyczną realizację.Osoba, według krakowskiego myśliciela, nie jest sumą świadomych przeżyć, ale realnie istniejącym bytem, aktualizującym się w aktach poznania i w aktach działania. Świadomość nie może być oderwana od realnego istnienia osoby, gdyż jest jej aktem. Przeżycie etyczne to nie tylko doznanie treści wartości, ale doświadczenie powinności moralnej, nakazu sumienia, doświadczenie tego, że jestem sprawcą czynu.W sumie propozycja etyki Schelera, zdaniem jej krytyka, nie nadaje się do adekwatnego wyjaśnienia postępowania moralnego, do ukazania realnej sprawczości osoby i jej doskonalenia się poprzez czyn.

2

Roberta Spaemanna próba przywrócenia myślenia teleologicznego we współczesnej filozofii

100%

Biesaga T.

|

tom 55

|

nr 2

41-62

EN

The paper is reconstructing the process of elimination of teleology in philosophical thinking. It shows theoretical source of this process and its catastrophic practical effects. In the end of Middle Ages, St. Thomas’ genies synthesis of Aristotle’s teleology of being with Christian teaching of creation of the world, was contested by nominalists theologian. This process of destruction was continued by modern and contemporary philosophy. Today is easy to see the theoretical contradiction in this thinking and practical disastrous effects on natural and human environment. The restoring of teleological thinking in philosophy, give us possibility to define boundary line, measure, criterions and norms for human activity, to take proper care for nature, for living creatures and for human being himself.

PL

Artykuł rekonstruuje dzieje likwidacji teleologii bytu w myśleniu filozoficznym. Wskazuje na teoretyczne źródła tego procesu oraz na jego katastrofalne skutki praktyczne. Już pod koniec średniowiecza św. Tomasza genialna synteza teleologii Arystotelesa z chrześcijańską nauką o stworzeniu została zakwestionowana przez teologów nominalistów. Dzieło destrukcji kontynuowała filozofia nowożytna i współczesna. Dziś bez większego trudu można zauważyć, że proces ten teoretycznie prowadzi do samolikwidacji tego myślenia, a praktycznie do katastrofalnych skutków niszczących przyrodę i cielesność człowieka. Przywrócenie myślenia teleologicznego w filozofii pozwala określić granicę, miarę, kryteria i normy aktywności człowieka względem przyrody oraz względem istot żywych i względem niego samego.

3

Autoteleologia osoby a teleologia natury w antropologii Karola Wojtyły

100%

Biesaga T.

|

nr 1

77-95

EN

The paper is reconstructing and analyzing the Karol Wojtyła’s proposition to overcome dualism in anthropology by developing a synthesis of teleological tendency of human nature and autoteleology of personal freedom. This proposition leads up also to synthesis of philosophy of being with philosophy of consciousness, that is synthesis of subjective and objective approach to a human being and his moral norms. This way is more difficult in comparison with spiritual anthropology or with its contrariety – naturalistic or materialistic anthropology. We can call it integral anthropology, because it present a complete conception of human being.

PL

Artykuł rekonstruuje i analizuje Wojtyłowską propozycję przezwyciężenia dualizmu antropologicznego przez syntezę teleologicznych tendencji natury ludzkiej z autoteleologią wolności osoby. Propozycja ta zmierza równocześnie do syntezy filozofii bytu i filozofii świadomości, inaczej syntezy podmiotowego i przedmiotowego, subiektywnego i obiektywnego ujęcia człowieka oraz norm moralnych. Droga ta jest trudniejsza niż obrana przez antropologię spirytualistyczną lub jej przeciwieństwo, antropologię naturalistyczną, czy materialistyczną. Drogę tę można nazwać filozofią i antropologią integralną, łączącą w sobie pełne ujęcie bytu ludzkiego.

4

Eugenika w propozycjach legalizacji prawa do zdrowej reprodukcji

100%

Biesaga T.

|

nr 2

PL

Artykuł demaskuje prowadzone od wielu lat starania ruchów demograficznych, kontroli urodzeń i tzw. wyzwolenia kobiet dotyczące zalegalizowania prawa do tzw. zdrowej reprodukcji. Prawo to, przyznane rodzicom, zmuszałoby lekarzy do śledzenia poprzez diagnostykę prenatalną wszelkich schorzeń w okresie prenatalnym oraz do eugenicznej, aborcyjnej eliminacji instytucjonalnej dotkniętych tymi schorzeniami.Tekst przywołuje również najnowsze projekty poszerzania prenatalnej selekcji eugenicznej. Są one propagowane przez bioetyków utylitarystycznych zalecających przeprowadzanie selekcji prenatalnej, manipulacji genetycznej czy aborcji w okresie prenatalnym w celu rodzenia jedynie zaprojektowanych najlepszych dzieci. Swoich zaleceń – rozpowszechnianych pod hasłem prokreatywnego dobrodziejstwa – nie tylko nie uważają oni za niemoralne, ale wprost przeciwne, propagują je jako moralny obowiązek rodziców. Rodzice ich zdaniem są moralnie zobowiązani do projektowania najlepszych dzieci, i w tym celu powinni mieć prawo do tzw. prokreatywnego dobrodziejstwa, czyli do eliminacji dzieci niespełniających ich oczekiwań.

EN

The paper reveals different efforts of population and birth control movements engaged for years in legalization so-called rights of reproductive health. This kinds of rights owned by parents would force physician by using prenatal diagnostic tests to check on unborn, ill children to eliminate them through institutional, eugenic abortion.The article also presents recent projects to enlarge prenatal, eugenic selection. These are spread by utilitarian bioethicist who advised parents to do prenatal selection, genetic manipulation and abortion to produce best children. These recommendation for parents they treat not as immoral but as a Procreative Beneficence and moral obligation. According to them parents are morally obliged to project their best children and in the realization of Procreative Beneficence should have rights to eliminate those children who cannot fulfill their expectations.

5

Deformations of conscience

100%

Biesaga T.

|

tom 51

EN

The paper presents a description of moral pseudonorms, which displace proper moral norms from our consciousness and action as well as distort our morality. The study analyzes mainly the pseudonorms that generate the fundamentals of legalism and their opposition – the fundamentals of moral anarchism. The first groups of pseudonorms identifies morality with civil law, especially criminal law. On the other hand the other group of pseudonorms, equates morality with what is spontaneous, impulsive, authentic.The paper analyzes not only the scope and contentrelated distortion of moral norms caused by the substitutes of morality, but it also reveals the reasons of creating the pseudo norms in our consciousness. These reasons are induced by the impact of the pride center and the concupiscent center on our value response and by preferring the extramoral values over the moral ones. Exposing the mechanism of functioning of the pseudonorms in our moral consciousness is useful not only for ethics but also for psychology and pedagogy as well as for selfeducation and moral development.