Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Socjologia zdrowia, choroby i medycyny w Polsce w pierwszej dekadzie XXI stulecia

100%

Skrzypek M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2008

|

tom 36

|

nr 1

260-271

2

Uwagi o wiodących obszarach badawczych europejskiej socjologii zdrowia, choroby i medycyny

100%

Skrzypek M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2007

|

tom 35

|

nr 1

178-185

3

Medycyna w polu badań socjologii choroby, zdrowia i medycyny w kontekście niemedykocentrycznej orientacji badawczej subdyscypliny

100%

Skrzypek M.

Przegląd Socjologiczny

|

2012

|

tom 61

|

nr 2

155-172

PL

Artykuł jest próbą namysłu nad genezą i poznawczą tożsamością niemedykocentrycznej orientacji badawczej w socjologii medycyny, a także konsekwencjami wyłonienia się tego nurtu dla pola badań subdyscypliny oraz jej nazewnictwa. Przedmiotem analizy jest rozwój tej orientacji badawczej w perspektywie historycznej, z uwzględnieniem roli m.in. Ch. McIntire’a, R. Strausa i D. Mechanica koncepcji badań socjomedycznych, a także wkładu badaczy odwołujących się do socjologii humanistycznej na terenie amerykańskiej (F. Davis, E. Freidson, E. Goffman, A.Strauss) i brytyjskiej socjologii medycyny (M. Bury). Przedmiotem analizy są szczegółowe nurty badawcze, składające się na niemedykocentryczną orientację badawczą socjologii medycyny, z uwzględnieniem socjologii doświadczenia choroby oraz socjologii zdrowia. Autor stawia tezę, że silna w socjologii medycyny orientacja na laickie interpretacje i działania, podejmowane w stanie zdrowia i choroby nie powinna prowadzić do wykluczenia instytucjonalnej medycyny poza zasięg jej zainteresowań badawczych, zwłaszcza w kontekście nowych wyzwań badawczych, związanych z rozwojem socjologii diagnozy lekarskiej, socjologii choroby niepewnej, socjologii leku etc., co umożliwiłoby budowanie zrównoważonego scenariusza rozwoju badań socjomedycznych

EN

The paper seeks to discuss the origin and cognitive identity of the non-medicocentric research orientation in medical sociology as well as the consequences of the emergence of this trend for medical sociology’s field of research and terminology. The subject of analysis is the development of this research orientation in a historical perspective taking into account the role of inter alia Ch. McIntire’s, R. Straus’s and D. Mechanic’s concept of sociomedical research, and the contribution of scholars who refer to humanist sociology in the area of American (F. Davis, E. Freidson, E. Goffman, A. Strauss) and British medical sociology (M. Bury). The subject of analysis are detailed research trends that constitute the non-medicocentric research orientation in medical sociology taking into account the sociology of illness experience and sociology of health. The author advances a proposition that a strong orientation in medical sociology towards lay interpretations and measures undertaken in health and in illness should not lead to the exclusion of institutional medicine outside its research interests, in particular in the context of new research challenges connected with the development of ‘sociology of medical diagnosis’, ‘sociology of uncertain illness’, ‘sociology of pharmaceuticals’, etc., which would make it possible to build a balanced scenario for the development of socio-medical research.

4

Zastosowanie cyfrowych map administracyjnych w wizualizacji danych epidemiologicznych

51%

Niewiadomska E. , Kowalska M. , Czech E. , Skrzypek M.

Medycyna Pracy

|

2013

|

tom 64

|

nr 4

533-539

EN

Background: The aim of the study is to present the methods for visualization of epidemiological data using digital contour maps that take into account administrative division of Poland. Materials and Methods: The possibility of epidemiological data visualization in a geographical order, limited to the administrative level of the country, voivodeships and poviats (counties), are presented. They are crucial for the process of identifying and undertaking adequate prophylactic activities directed towards decreasing the risk and improving the population's health. This paper presents tools and techniques available in Geographic Information System ArcGIS and statistical software package R. Results: The work includes our own data reflecting: 1) the values of specific mortality rates due to respiratory diseases, Poland, 2010, based on the Central Statistical Office data, using the R statistical software package; 2) the averaged registered incidence rates of sarcoidosis in 2006-2010 for the population aged 19+ in the Silesian voivodeship, using Geographic Information System ArcGIS; and 3) the number of children with diagnosed respiratory diseases in the city of Legnica in 2009, taking into account their place of residence, using layered maps in Geographic Information System ArcGIS. Conclusions: The tools presented and described in this paper make it possible to visualize the results of research, to increase attractiveness of courses for students, as well as to enhance the skills and competence of students and participants of courses. Med Pr 2013;64(4):533–539

PL

Wstęp: Celem pracy jest przedstawienie metod wizualizacji danych epidemiologicznych z użyciem map konturowych, które uwzględniają podział administracyjny Polski. Materiał i metody: W artykule przedstawiono możliwość prezentowania danych, które dotyczą obserwacji epidemiologicznych, w układzie geograficznym, ograniczonym do poziomu administracyjnego kraju, województwa i powiatu. Wydają się one istotne w procesie rozpoznania i podjęcia właściwych działań profilaktycznych ukierunkowanych na zmniejszenie ryzyka występowania chorób i poprawę stanu zdrowia populacji. Zaprezentowano narzędzia i techniki dostępne w systemie informacji geograficznej ArcGIS i pakiecie statystycznym R. Wyniki: W pracy zamieszczono własne następujące dane: 1) współczynnik umieralności specyficznej z powodu chorób układu oddechowego ogółem w Polsce w 2010 r. w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie (z wykorzystaniem aplikacji statystycznej R); 2) uśrednione za okres 2006-2010 współczynniki rejestrowanej zapadalności na sarkoidozę w populacji osób po 19. roku życia w województwie śląskim (z wykorzystaniem systemu informacji geograficznej ArcGIS); 3) liczbę stwierdzonych przez lekarza zachorowań na choroby układu oddechowego u dzieci zamieszkałych w Legnicy w 2009 r. z uwzględnieniem miejsca zamieszkania dziecka (przy wykorzystaniu map wielowarstwowych systemu informacji geograficznej ArcGIS). Wnioski: Wymienione i opisane w pracy narzędzia dają możliwości wizualizacji wyników badań, znacznie podwyższają atrakcyjność odbywanych szkoleń, podnoszą umiejętności, a także kompetencje studentów i słuchaczy szkoleń. Med. Pr. 2013;64(4):533–539

5

Logistic regression and classification tree methods as elements of diagnosis in cardiology

51%

Spychała A. , Skrzypek M. , Niewiadomska E.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2016

|

tom 70

154-162

EN

INTRODUCTION: The purpose of statistical analysis in research is to identify accurate and reliable conclusions where the researcher has a great deal of sources and information. Usually, one can point to a few different methods that allow the task to be fulfilled, but each time the question arises: which one to choose? MATERIAL AND METHODS: The study was conducted using a database that included 3246 patients in the Second Department of Cardiology, Silesian Medical Centre in Katowice-Ochojec in 2003–2008. We were A model in which the STROKE dependent variable was considered was subjected to statistical analysis, and the results of the analysis suggested selecting the following variables: gender, transfusion, PTCA, IVA, IVM, SVA, aneurysm and hematocrit. RESULTS: The essential factors affecting the occurrence of stroke, according to logistic regression are: aneurysm, transfusion of blood components, prior treatment with PTCA and according to the classification tree: aneurysm and level of hematocrit. CONCLUSIONS: The results achieved by both the two statistical models complemented each other, and by combining them one is able to obtain reliable information to use as a base for the decision-making process.

PL

WSTĘP: Zadaniem analiz statystycznych w badaniach naukowych jest wskazanie trafnych i maksymalnie wiarygodnych wniosków w sytuacji, gdy badacz dysponuje wieloma informacjami. Zwykle można wskazać kilka różnych metod, które pozwalają to zadanie spełnić, jednak za każdym razem nasuwa się pytanie, którą z nich wybrać? MATERIAŁ I METODY: Badania zostały przeprowadzone na bazie danych, która obejmowała 3246 pacjentów przebywających na II Oddziale Kardiologii Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach-Ochojcu w latach 2003– –2008. Analizie statystycznej poddano model, w których za zmienną zależną uznano zmienną UDAR, natomiast wyniki przeprowadzonych analiz zasugerowały dobór następujących zmiennych objaśniających: płeć, przetoczenie, PTCA, IVA, IVM, SVA, tętniak i hematokryt. WYNIKI: Czynnikami istotnie wpływającymi na wystąpienie udaru, według regresji logistycznej, są: tętniak, przetoczenie składników krwi i przebyty zabieg PTCA, natomiast według drzewa klasyfikacyjnego – tętniak i poziom hematokrytu. WNIOSKI: Wyniki uzyskane za pomocą obydwu modeli statystycznych dopełniały się, a ich łączenie pozwala na uzyskanie wiarygodnych informacji, stanowiących podstawę procesu decyzyjnego.

6

Kształtowanie wizerunku placówki podstawowej opieki zdrowotnej w kontekście roli lekarza rodzinnego

51%

Holecki T. , Skrzypek M. , Szlapa M.

Studia Ekonomiczne

|

2013

|

tom 157

149-156

EN

After the reform of health care system the patient was granted a right to choose where and by whom he wants to be treated, especially as far as a General Practitioner (GP) is concerned. All of the above mentioned factors caused that subjects providing medical services started using marketing tools in order to promote these institutions on the market and to create their positive image. Special concern was attached to the way patients were served, which directly influences satisfaction of the patients with the institution they are treated in. The purpose of this dissertation was to indicate the elements crucial for patients which influence which institution they choose, especially a behavior of a doctor of primary health care. The research took place in 2010 and it included a group of 140 patients in Silesia voivodeship. The stage concerned evaluation of the factors which influenced a decision to be treated by a particular General Practitioner (GP).

7

Effect of residential proximity to traffic on respiratory disorders in school children in upper Silesian Industrial Zone, Poland

51%

Skrzypek M. , Zejda J. E. , Kowalska M. , Czech E. M.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2013

|

tom 26

|

nr 1

83-91

EN

Objective: A number of studies show an association between traffi c-related air pollution and adverse respiratory health effects in children. However, most evidence relates to the regions with low or moderate levels of ambient air pollution. The study was undertaken to assess the impact of traffi c-related air pollution on respiratory health status in children living in the area of high levels of industrial and municipal ambient air pollution. Materials and Methods: Analyses involved data obtained from cross-sectional study on respiratory health in children (N = 5733), conducted between 2003–2004 in Bytom, one of the largest cities of Silesian Metropolis (Poland). Exposure to traffic-related air pollution was assessed by means of geographic information system and expressed as several measures of potential exposure to traffic-related air pollution, involving residential distance to major road and traffic density in the residential area. Logistic regression was used to examin association between reported respiratory health and traffic measures. Results: Statistically signifi cant association was found between doctor-diagnosed asthma and residential proximity to traffic. Results of multivariate logistic regression (logOR; 95%CI) confi rmed the effect of living in an area of a city with high-traffic-density on childhood asthma: 1.60 (1.07–2.39). Similar effects were found in case of allergic rhinitis and rhinitis symptoms, but the observed associations were not statistically signifi cant. Conclusion: The study fi ndings suggest that even in an area with poor regional ambient air quality, adverse respiratory health outcomes are more frequent in children living in a proximity to the high vehicle traffic flow

8

Impact of road traffic noise on sleep disturbances and attention disorders amongst school children living in Upper Silesian Industrial Zone, Poland

45%

Skrzypek M. , Kowalska M. , Czech E. M. , Niewiadomska E. , Zejda J. E.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2017

|

tom 30

|

nr 3

511-520

EN

Objectives Published reports suggest that some adverse health impact may be related to noise exposure, and motor vehicle traffic is considered to be the main source of environmental hazard of noise. The aim of this study has been to assess an association between occurrence of sleep and attention disorders with exposure to the noise generated by motor vehicle traffic in the case of a large group of children living in an urban environment. Material and Methods The data was obtained using a cross sectional study design in Bytom (Silesia, Poland) from 2003–2007 for a selected group of 7–14 year olds (N = 5136). The geographic information system was used for assessing the exposure to noise generated by the motor vehicle traffic. The association between occurrences of sleep disturbances or attention disorders and exposure to the traffic noise was examined by means of multivariable logistic regression. Results Sleep disturbances and attention disorders were found to be statistically significantly associated with exposure to the traffic noise. The multivariable logistic regression results suggest that sleep disturbances and attention disorders were more likely to occur in the case of children living in the area with higher traffic density, the odds ratio (OR) = 1.44 (95% confidence interval (CI): 1.05–1.97) and 1.38 (95% CI: 1.03–1.86), respectively. Conclusions The results of the study have confirmed that the exposure to the traffic noise could be a significant risk factor for sleep disturbances and attention disorders among children. Int J Occup Med Environ Health 2017;30(3):511–520

9

Respiratory health problems in adolescents living near main roads in the Upper Silesian industrial zone, Poland

45%

Skrzypek M. , Kowalska M. , Kasznia-Kocot J. , Czech E. M. , Niewiadomska E.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2019

|

tom 32

|

nr 4

553-567

EN

Objectives This study explores the association between self-reported exposure to traffic-related air pollution and respiratory health symptoms, as well as lung functions and skin prick tests in adolescents living in the vicinity of main roads. Material and Methods The data in the study were acquired using a cross-sectional study conducted between 2004–2005 in Chorzów (Silesia, Poland) among adolescents (N = 936) aged 13–15 years, attending junior high schools. Adverse respiratory health symptoms and exposure to traffic-related air pollution were determined on the basis of a questionnaire. Moreover, all children underwent spirometry and skin prick tests. Multivariable logistic regression with multiple imputation for missing data was used to assess the prevalence of adverse respiratory symptoms in relation to self-reported exposure to traffic-related air pollution, adjusted for socioeconomic and environmental factors. Results Among respiratory tract diseases, asthma and allergic rhinitis associations were statistically significant (OR = 2.16, 95% CI: 1.12–4.15 and OR = 1.69, 95% CI: 1.08–2.64, respectively). Likewise, among respiratory disorders, statistically significant associations were found in the case of wheezes and dyspnea attack (OR = 1.58, 95% CI: 1.10–2.26 and OR = 2.39, 95% CI: 1.56–3.66, respectively), with respect to the vicinity of the main road. Living in the area with high traffic intensity was statistically significantly associated with a higher prevalence of asthma and wheezes (OR = 2.31, 95% CI: 1.22–4.39 and 1.48, 95% CI: 1.09–2.01, respectively). The results obtained did not confirm the relationship between the adopted way of exposure to traffic-related air pollution and lung function indices or skin prick tests. Conclusions Results of the study suggest that children living in the area with intense traffic are more likely to develop respiratory disorders. Moreover, the vicinity of a main road as well as traffic intensity could be suitable in assessing the relationship between road transport and potential health problems among exposed inhabitants. Int J Occup Med Environ Health. 2019;32(4):553–67

10

Authors’ response (July 6, 2017) to the letter to the Editor concerning the paper “Impact of road traffic noise on sleep disturbances and attention disorders amongst school children living in Upper Silesian Industrial Zone, Poland”

45%

Skrzypek M. , Kowalska M. , Czech E. M. , Niewiadomska E. , Zejda J. E.

|

nr 1

127-127

11

An analysis of characteristics of children and adolescents physical growth in the context of social and economical situation of families inhabiting the city of Bytom

45%

Niewiadomska E. , Czech E. , Niewiadomski A. , Kasznia-Kocot J. , Skrzypek M.

|

2011

|

nr 25(38)

59-72

EN

Underweight, overweight and obesity among children and adolescents is an important epidemiological problem, mostly because of consequences of health perturbations. This paper is intended to present the analysis of characteristics of children and adolescent physical growth in the context of social and economical situation of families inhabiting the city of Bytom. The Box-Cox transformation according to WHO standards for body weight, body height and BMI (Body Mass Index) is applied in the analysis. The transformation is a base for statistical analysis of measurable data using e.g. t-test, or Mann-Whitney test. Frequencies of underweight, overweight and obesity among children and adolescents are determined by centile ranks and growth charts by the Institute of Mother and Child in Warsaw, Poland, and analysed using differences significance test and the post-hoc test by Benferroni for percentages. The influence of social and economical factors are evaluated with #2-test and log-linear analysis. The main conclusion of the analysis confirms that the percentage of children and adolescents with overweight or obesity is growing. Moreover, the influence of social and economical factors (e.g. education of parents, or the average income per person) is significant. These are premises for further investigations and research in this field.

12

Hip joint arthroscopy in professionally active patients with osteoarthritis

38%

Drobniewski M. , Synder M. , Skrzypek M. , Pstrągowski K. , Polguj M. , Borowski A.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2018

|

tom 32

|

nr 1

115-120

EN

Objectives The primary endpoints of the study were to assess the effectiveness of hip joint arthroscopy in the treatment of femoroacetabular impingement (FAI) in patients with joint gap stenosis and to determine if and how quickly patients were able to return to work and physical activity. Material and Methods The prospective study of patients undergoing hip joint arthroscopy due to pain in FAI has been conducted. They were divided into 2 groups depending on the degree of the radiological examination. The criterion was the width of the joint gap. The study group involved 47 patients with hip joint gap of 2–3 mm, identified by means of the standardized X-ray examination. The control group consisted of 45 patients with hip joint gap > 3 mm. The post-operative follow-up period of the patients lasted at least 2 years. In addition, the Western Ontario McMaster Universities Osteoarthritis Index (WOMAC) questionnaire together with Harris Hip Score (HHS) were applied. The patients were also evaluated for the post-operative time period enabling return to work. Results All the patients after hip joint arthroscopy returned to normal physical activity within 12 weeks after operation, enabling their return to work. However, it should be noted that during the post-operative follow-up, pain sensations either recurred or did not regress in 37 patients in the study group and 12 patients in the control group after treatment. The nearly equal results of the WOMAC questionnaire and HHS before operation significantly vary between both groups in the last follow up. In the study group they did not change expressively. Conclusions Despite the little invasiveness, hip joint arthroscopy in patients with joint gap stenosis brings about the far from satisfactory results. This procedure is not worth considering. Despite unsatisfactory pain relief, patients decided to returned to work, due to their occupational position and for fear of losing the job due to long absenteeism. Int J Occup Med Environ Health. 2019;32(1):115–20

13

Bipolar pulsed radiofrequency neuromodulation of median nerve for treatment of carpal tunnel syndrome – a preliminary study

38%

Adam Krzywda K. , Wypych-Ślusarska A. , Krupa-Kotara K. , Oleksiuk K. , Głogowska-Ligus J. , Skrzypek M. , Słowiński J. L.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2021

|

nr 75

107-110

EN

INTRODUCTION: The results of direct surgical release of the median nerve in patients with carpal tunnel syndrome are frequently far from being satisfactory. Aim of the presented study is to assess the early results of bipolar pulsed radiofrequency (PRF) neuromodulation of the median nerve (MN) for treatment of carpal tunnel syndrome (CTS). MATERIAL AND METHODS: Fifteen adult patients with CTS (10 women and 5 men, mean age 58.5 years) were treated. The bipolar technique of neuromodulation was applied, with confirmation of the correct electrode position by neurophysiological examination. The study protocol included the Boston Carpal Tunnel Questionnaire (BCTQ), Numerical Rating Scale (NRS) for pain assessment and tip pinch strength assessment performed before neuromodulation as well as 4 and 12 weeks after treatment. Moreover, the sensory nerve conduction velocity (SNCV) was assessed before and 12 weeks after the intervention. RESULTS: A significant improvement in symptom severity (33.53 ± 8.25 at the baseline vs. 18.33 ± 11.06 and 25.67 ± 12.39 at 4 and 12 weeks) and functional status (21.0 ± 5.79 vs. 12.07 ± 7.20 and 17.73 ± 9.09) BCTQ subscores, as well as tip pinch strength (3.39 ± 1.68 vs. 5.86 ± 1.98 and 4.93 ± 2.22) were observed. A reduction in pain and improvement in SNCV were also found, but did not reach statistical significance. CONCLUSIONS: Bipolar PRF neuromodulation of MN is a promising therapeutic tool for patients with CTS and could potentially be an alternative to direct surgical release of MN. A longer follow-up period is required to assess the longevity of clinical improvement after the treatment.

PL

WSTĘP: Wyniki chirurgicznego odbarczenia nerwu pośrodkowego u części chorych z zespołem cieśni nadgarstka są niezadowalające. Celem pracy jest ocena wczesnych wyników leczenia zespołu cieśni nadgarstka (carpal tunnel syn-drome – CTS) za pomocą bipolarnej neuromodulacji nerwu pośrodkowego (median nerve – MN) z użyciem prądu o częstotliwości radiowej w trybie pulsacyjnym (pulsed radiofrequency – PRF). MATERIAŁ I METODY: Leczeniu poddano 15 dorosłych pacjentów z CTS (10 kobiet i 5 mężczyzn, średni wiek 58,5 roku). Zastosowano technikę bipolarnej neuromodulacji z użyciem prądu PRF. Prawidłowość położenia elektrod potwierdzano neurofizjologicznie. Protokół badania składał się z kwestionariusza objawów zespołu cieśni nadgarstka (Boston Carpal Tunnel Questionnaire – BCTQ), skali numerycznej NRS (Numerical Rating Scale) dla oceny bólu oraz oceny siły mięśniowej przed neuromodulacją oraz 4 i 12 tygodni po leczeniu. Ponadto oceniano szybkość przewodnictwa czuciowego w nerwie pośrodkowym (sensory nerve conduction velocity – SNCV) przed i 12 tygodni po interwencji. WYNIKI: Stwierdzono znamienną poprawę w zakresie podskal BCTQ dotyczących ciężkości objawów (33,53 ± 8,25 przed zabiegiem vs. 18,33 ± 11,06 i 25,67 ± 12,39 po upływie 4 i 12 tygodni od zabiegu) oraz stanu czynnościowego (21,0 ± 5,79 vs. 12,07 ± 7,20 i 17,73 ± 9,09), a także poprawę siły mięśniowej (3,39 ± 1,68 vs. 5,86 ± 1,98 i 4,93 ± 2,22). Ponadto stwierdzono redukcję bólu i poprawę SNCV, jednak parametry te nie osiągnęły znamienności statystycznej. WNIOSKI: Neuromodulacja nerwu pośrodkowego za pomocą prądu PRF przeprowadzona techniką bipolarną jest obiecującą metodą leczenia pacjentów z CTS i może być alternatywą dla chirurgicznego uwolnienia nerwu pośrodkowego. Dla oceny trwałości poprawy klinicznej po zastosowanym leczeniu konieczny będzie dłuższy okres obserwacji.

14

Socio-economic determinants of asthma and allergic diseases among students of lower secondary schools in Bytom

38%

Czech E. , Wypych-Ślusarska A. , Kasznia-Kocot J. , Niewiadomska E. , Skrzypek M. , Słowiński J. , Malinowska-Borowska J.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2017

|

tom 71

287-303

EN

INTRODUCTION: The implementation of prevention programmes requires proper identification of risk factors, inclu-ding socio-economic conditions. The aim of the study was to determine the socio-economic determinants of asthma and allergic diseases occurring in children from Bytom. MATERIAL AND METHODS: In 2011 and 2012, an epidemiological cross-sectional study on 1,099 students from lower secondary schools from Bytom was conducted. The students completed a questionnaire which was based on an earlier Health Behaviour in School-aged Children study (HBSC). The impact of the FAS (Family Affluence Scale) and mother’s education level on asthma, dyspnoea, wheeze and allergy to house dust, pollen and pet dander were analysed. The questionnaire-derived data were analysed by means of conventional methods (Statistica 6.0). Statistical inference was made against the criterion of p < 0.05. RESULTS: The prevalence of ever diagnosed asthma was 9.9%, dyspnoea – 24.4%, wheeze – 17.5% and these problems occurred more often in children from families with a low FAS score. Asthma occurred more frequently among children whose mothers have a primary or vocational education. Children from families with a high socio- -economic status more frequently have allergy tests performed and reported allergies to house dust, pollen and animal dander. CONCLUSIONS: This study shows the impact of lower maternal education on a higher prevalence of asthma in children, which may be associated with adverse health behaviours. Sensitization to inhalant allergens are specific to children from families with a high SES, which may be associated with the higher frequency of conducted allergy tests in this group.

PL

WSTĘP: Wdrażanie odpowiednich programów profilaktycznych, minimalizujących skutki astmy bądź umożliwiających jej skuteczną kontrolę wymaga właściwej identyfikacji czynników ryzyka, w tym również uwarunkowań społeczno-ekonomicznych. Celem badania było określenie społeczno-ekonomicznych uwarunkowań astmy oraz chorób alergicznych występujących u dzieci z Bytomia. MATERIAŁ I METODY: Na przełomie 2011/2012 r. przeprowadzono epidemiologiczne badanie przekrojowe wśród 1099 uczniów szkół gimnazjalnych w Bytomiu. Kwestionariusz, wypełniany przez uczniów, zawierał pytania pochodzące z kwestionariusza stosowanego w badaniu Health Behavior in School-aged Children (HBSC). Badano wpływ skali zasobów materialnych rodziny FAS (Family Affluence Scale) oraz wykształcenia matki na częstość występowania: astmy oskrzelowej, napadów duszności, świszczącego oddechu, alergii na kurz, pyłki roślin oraz sierść zwierząt, a także na częstość wykonywania testów alergicznych. Analiza danych została przeprowadzona w programie Statistica 10.0. Przyjęto poziom znamienności statystycznej p < 0,05. WYNIKI: Częstość rozpoznanej kiedykolwiek astmy oskrzelowej wynosiła 9,9%, napadów duszności 24,4% oraz świszczącego oddechu 17,5% i problemy te częściej występowały u dzieci z rodzin o niskim FAS. Astma oskrzelowa częściej dotyczy dzieci, których matki legitymują się wykształceniem podstawowym lub zawodowym. Dzieci z rodzin o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym (wysoki poziom skali FAS i wyższe wykształcenie matek) częściej mają wykonywane testy alergiczne i częściej też zgłaszają alergię na kurz domowy, pyłki roślin oraz sierść zwierząt. WNIOSKI: Przeprowadzone badanie wskazuje na wpływ niższego wykształcenia matek na częstsze występowanie astmy oskrzelowej u dzieci, co związane może być z niekorzystnymi zachowaniami zdrowotnymi. Uczulenia na alergeny wziewne są charakterystyczne dla dzieci z rodzin o wysokim SES, co może być związane z częstszym wykonywaniem testów alergicznych w tej grupie.

15

Sytuacja społeczno-ekonomiczna rodzin a zachowania żywieniowe uczniów szkół gimnazjalnych w Bytomiu

32%

Wypych-Ślusarska A. , Czech E. , Kasznia-Kocot J. , Słowiński J. , Kowalska M. , Niewiadomska E. , Skrzypek M. , Malinowska-Borowska J.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2013

|

tom 16

|

nr 4

43-51

EN

Introduction: Eating habits are formed in childhood and adolescence.. Economic issues including social and demographic factors influence the choice and quality of products consumed. Aim: The aim of the study is to determine the impact of socio-economic status (SES) on eating habits of students in lower secondary schools. Material and methods: At the turn of 2011 and 2012, an epidemiological cross-sectional study on 1,099 students in lower secondary schools from Bytom was conducted. The questionnaire was based on the form used in Health Behaviour in School – aged Children study (HBSC). The socio-economic status of students was determined according to the Family Affluence Scale (FAS) and the mother’s level of education. The statistical analysis was conducted using Statistica 10.0 software. The significance level was set at p40.05. Results: 1,099 students in lower secondary school took part in the study (55.6% females and 44.4% males). 59% of students skip vegetables in their daily diet, (58.5%) fruits and (49.4%). milk but 59.7% have breakfast every day. Nevertheless the high percentage of children eating sweets every day or several times a day (37.2%) is worrying. Those children whose mothers declared secondary education and high level of FAS have proper eating habits. Children eating sweets at least once a day come mostly from families with low level of FAS. Conclusions: Bad eating habits are mostly among children whose mothers are of primary or vocational education and a low level of FAS.

PL

Wstęp: W okresie dzieciństwa i wczesnej młodości kształtują się nawyki żywieniowe. Kwestie ekonomiczne, a także niektóre czynniki społeczne i demograficzne decydują o wyborze i jakości spożywanych produktów. Cel: Celem badania jest poznanie zachowań żywieniowych wśród uczniów szkół gimnazjalnych w zależności od statusu społeczno-ekonomicznego ich rodzin. Metody: Na przełomie 2011/2012 r. przeprowadzono epidemiologiczne badanie przekrojowe, którym objętych zostało 1099 uczniów szkół gimnazjalnych w Bytomiu. Ankieta obejmowała pytania pochodzące z kwestionariusza stosowanego w badaniu Health Behavior in School – aged Children (HBSC). Dla określenia statusu społeczno-ekonomicznego zastosowano skalę zasobów materialnych rodziny Family Affluence Scale (FAS) oraz poziom wykształcenia matki dziecka. Statystyczną analizę danych przeprowadzono w oparciu o procedury dostępne w oprogramowaniu Statistica 10.0. Przy interpretacji uzyskanych wyników stosowano kryterium statystycznej znamienności p*0,05. Wyniki: Zbadano 1099 uczniów (55,6% dziewcząt i 44,4% chłopców). Badani uczniowie pomijają w codziennej diecie warzywa (59,3%), owoce (58,5%) oraz mleko i jego przetwory (49,4%). Codziennie śniadanie spożywa 59,7% badanych. Niepokojący jest wysoki odsetek dzieci spożywających słodycze codziennie lub kilka razy dziennie (37,2%). Prawidłowe zachowania żywieniowe częściej dotyczyły dzieci matek o średnim poziomie wykształcenia i wysokiej skali FAS. Wysoki odsetek dzieci spożywających słodycze codziennie lub kilka razy dziennie pochodzi z rodzin o niskim poziomie FAS. Wnioski: Nieprawidłowe zachowania żywieniowe częściej dotyczą dzieci matek z wykształceniem podstawowym lub zawodowym oraz pochodzących z rodzin o niskim poziomie zasobów materialnych.