Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Znaczenie warunków geologicznych i geomorfologicznych dla rozwoju i współczesnego stanu torfowisk Niecki Nidziańskiej

100%

Okupny D. , Jucha W.

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

tom vol. 68, nr 2

135--144

EN

Significance of geological and geomorphological conditions for development and the contemporary state of peatlands in the Nida Basin. Prz. Geol., 68:135-144; doi: 10.7306/2020.6 Abstract. Synthetic studies of biogenic deposits made on a regional scale reveal how the geological structure and land relief have been affecting the development of limnic and peat sediments. The research was made in the Nida Basin, which is the region of great diversity of natural landscape in southern Poland and has a relatively large area of peatlands. The conclusions have been based on SRTM interpretation, hydrogeological documentations of deposits near Busko-Zdrój, and field and laboratory works. The spring-fed fen at Zwierzyniec, along with the fen at Mikulowice, has been forming on the densest complexes of alkaline fens in the Małopolska Upland. The calcareous tufa includes records of chemical denudation occurring in the southern part of the Pińczów Hump in the Late Weichselian and Holocene.

2

Roman Period well fills resulting from using and abandonment in environment of a river valley (Kwiatków site, Central Poland)

80%

Piotrowska M. , Okupny D. , Twardy J. , Forysiak J.

Studia Quaternaria

|

2019

|

tom Vol. 36, Nr 1

55--69

EN

The research was conducted at the Kwiatków site, in the Koło Basin (Central Poland). It included a fragment of a low terrace and the valley floor of the Warta river valley. The archaeological investigation documented over 100 wells that archaeological material indicates are associated with the Przeworsk culture. Geomorphological, lithological and geochemical studies were carried out at the archaeological sites and their surroundings. Selected for the presentation were two wells whose fillings were carefully tested and subjected to geochemical and lithological analyses. The wells showed a slightly different content of artifacts, as well as differences in their grain-size distributions, the structure of their filling deposits, and their geochemistry. This allows us to conclude that the two wells were used differently, but also probably about a different course for how each well was filled after the end of its operation.

3

Zróżnicowanie zawartości pierwiastków śladowych w osadach torfowisk Wolbrom i Otrębowskie Brzegi odzwierciedleniem wpływu antropopresji

80%

Pawełczyk F. , Okupny D. , Michczyński A.

Acta Geographica Lodziensia

|

2018

|

tom 107

175-190

PL

W artykule zaprezentowano analizę geochemiczną profili torfowych z dwóch torfowisk, położonych w Polsce Południowej, dokumentujących przedział czasowy od okresu atlantyckiego (od 4900 BC Wolbrom i od 4200 BC Otrębowskie Brzegi) do czasów współczesnych. Jej wyniki poddano analizie statystycznej z użyciem programu PAST, celem porównania badanych torfowisk pod względem wpływu działalności człowieka oraz położenia w różnych zlewniach, z uwzględnieniem przeprowadzonych wcześniej analiz botanicznych, datowania radiowęglowego i ołowiem-210 oraz analizy składu izotopowego Pb. Koncentracja pierwiastków w badanych profilach torfowych zależała od rodzaju osadu i była mocno zróżnicowana, wahając się w przedziale od wartości niskich, zbliżonych do lokalnego tła geochemicznego, aż do ekstremalnie wysokich (w szczególności w przypadku metali ciężkich, takich jak cynk i ołów). Przeprowadzona analiza porównawcza pozwoliła na zaobserwowanie synchronicznego zapisu lokalnych, jak i regionalnych zmian składu chemicznego w dwóch torfowiskach, różniących się lokalizacją, litologią i rodzajem torfu.

EN

A geochemical analysis was conducted on peat cores from two peatlands in Southern Poland that cover a time span from the Atlantic period (from 4900 BC in Wolbrom and from 4200 BC in Otrębowskie Brzegi) to modern times. The results were subjected to a statistical analysis using PAST software. The analysis was conducted taking into account previous botanical analyses, radiocarbon dating and lead-210 dating. The aim was to compare these two study sites in terms of their locations in different basins and anthropogenic activity. Elemental concentrations in the tested peat profiles were dependent on sediment type and their values range between very low (close to geochemical background values) and extremely high – especially in the case of heavy metals, like zinc and lead. The comparative analysis showed a synchronous record of local and regional changes of chemical composition in the two peatlands, which vary in terms of location, lithology and type of peat sediment.

4

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

70%

Forysiak J. , Majecka A. , Marks L. , Tołoczko-Pasek A. , Okupny D.

Acta Geographica Lodziensia

|

2017

|

tom 106

195-210

PL

Małe zagłębienia bezodpływowe są powszechnym elementem rzeźby terenu środkowej Polski. Ich powstanie wiąże się głównie z procesami glacjalnymi, rzecznymi czy eolicznymi, ale większość form położonych w obszarach wysoczyznowych jest wynikiem wytapiania brył martwego lodu w fazie recesji lądolodu stadiału warty (zlodowacenia odry). Prace badawcze prowadzone były na Wysoczyźnie Łódzkiej, w czterech stanowiskach z zespołami zagłębień. Miały na celu porównanie cech litologicznych wypełnień. Badania osadów pozwoliły na wyróżnienie czterech zespołów litologicznych i ukazanie zróżnicowania wypełnień badanych zbiorników. Część zagłębień nie zawierała osadów biogenicznych interglacjału eemskiego czy wczesnego vistulianu. Wskazuje to na zróżnicowanie lokalnych warunków geologicznych i odmienny przebieg zapełniania zbiorników.

EN

Small closed depressions are a common feature of the landscape of Central Poland. Their origin has been connected to various morphogenetic processes but most of the forms located in upland areas are the result of the melting of buried ice in the recession phase of the ice sheet of the Warta Stadial. A study of four sites with clusters of depressions, is being carried out in the Łódź Upland to compare the lithological features of their infillings. The analyses of the sediments have allowed to distinguish four lithological units and to display the variation between the infillings of the studied basins. Some of the depressions do not contain biogenic sediments of the Eemian Interglacial or the Early Vistulian. It indicates the presence of differences in the local geological conditions and a different course of the process of filling in of the basins.

5

The relationship between the chemical composition and lithology of Late Glacial and Holocene biogenic deposits of the Żabieniec mire (Central Poland)

61%

Okupny D. , Borówka R. K. , Forysiak J. , Twardy J. , Kloss M. , Żurek S.

|

tom Vol. 65, No. 1

art. no. 11

EN

Geochemical and plant macrofossil analyses of the Żabieniec mire deposits and the palaeoenvironmental changes they record of the past several thousand years constitute an important source for palaeogeographical reconstruction of the Polish Lowland. We describe the phases of the basin’s development from the final part of the Plenivistulian (MIS2), through the Late Glacial and the entire Holocene, encompassing changes determined by both regional and global factors in the surrounding environment, and habitat transformations in the limnogenic mire. The kettle-hole infill of the Żabieniec mire is the only documented example in Central Poland of a succession of biogenic deposits exceeding 10 m in thickness in such a setting. Deposition initially took place in a lake environment, which led to a shallowing of the lake that persisted until the end of the Mesoholocene.

6

Próba rekonstrukcji rozwoju zbiornika akumulacji biogenicznej w Bydlinie (Wyżyna Śląsko- -Krakowska)

61%

Okupny D. , Nita M. , Kloss M. , Alexandrowicz W. P. , Fortuniak A. , Żurek S.

|

tom 105

55-68

PL

Osady torfowiska we wsi Bydlin na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej poddano analizie geochemicznej, paleobotanicznej oraz malakologicznej. Torfowisko znajduje się, w obrębie rozległej depresji morfologicznej na obszarze krasu węgl anowego. Sekwencja osadów została udokumentowana na podstawie wierceń o maksymalnej głębokości 4,20 m. W złożu torfowiska osady są bardzo zróżnicowane, występują zarówno torfy mszyste, turzycowo-mszyste i turzycowiskowe, jak i osady powstające w jeziorach, głównie w postaci gytii wapiennej, gytii ilasto-wapiennej oraz kredy jeziornej. Typ osadu świadczy o limnicznej przeszłości zagłębień w zachodniej i południowej części torfowiska. Na podstawie zawartości głównych składników litogeochemicznych budujących osady jeziorne i torfowe, składu i struktury malakofauny, przebiegu krzywych pyłkowych oraz składu botanicznego osadów torfowych dokonano charakterystyki cech paleośrodowiska, zrekonstruowano etapy rozwoju torfowiska oraz określono pozycję stratygraficzną osadów.

EN

The peat bog near the village of Bydlin in the Silesian-Cracovian Upland was subjected to geochemical, palaeobotanical and malacological analyses. The mire is located in a subsidence basin in a carbonate karst area. The sequences of biogenic deposits was identified based on materials obtained from drillings (maximum depth of 4,20 m). The sedimentary sequence in the studied peatbog is highly differentiated, there are: brown moss peat, sedge-moss peat, tall-sedge peat and lake deposits, which occur mainly in calcareous gyttja, clay-calcareous gyttja and lacustrine chalk. The presence of limnic deposits indicate lake phase in the sedimentary basins in the western and southern part of the mire. Based on the content of the main lithogeochemical components of the sediments, the composition and structure of faunistic assemblages, variability of the pollen curves and botanical composition of the peat deposits, it was possible to characterize the features of natural palaeoenvironment, peat bog evolution, and to determine the stratigraphic position of biogenic sediments.

7

Warunki paleoekologiczne subkopalnego koryta Kolonia Bechcice na tle hydrologii środkowego odcinka doliny Neru

51%

Płóciennik M. , Kittel P. , Borówka R. , Cywa K. , Okupny D. , Obremska M. , Pawłowski D. , Stachowicz-Rybka R. , Szperna A. , Witkowski A.

|

tom 105

107-124

PL

Ślady późnoglacjalnej i holoceńskiej historii doliny Neru są dobrze zachowane w osadach paleokoryta Kolonia Bechcice (NKB), które zostało odcięte w młodszym dryasie. Jego rozwój może być podzielony na pięć wyraźnych faz. Podczas młodszego dryasu NKB było dość głębokim, oligotroficznym jeziorem. Z nastaniem holocenu starorzecze uległo eutorfizacji i zarosło roślinnością wodną, a następnie szybko przekształciło się w torfowisko niskie. Brak jest w profi lu NKB osadów ze środkowego holocenu. Torfy z okresu borealnego przykryte są przez mułki i piaski pozakorytowe zdeponowane w okresie subatlantyckim. Zapis ewolucji paleokoryta Kolonia Bechcice dowodzi, że dolina Neru była dynamicznym środowiskiem w późnym glacjale i holocenie. Ekosystemy starorzecza podlegały znacznie silniej presji zmian klimatycznych niż jeziora i mokradła znajdujące się na wysoczyznach w regionie łódzkim.

EN

The history of the Ner River valley is well documented in Kolonia Bechcice (NKB) palaeochannel sediments. It was cut-off from the riverbed in the Younger Dryas. Its history may be divided into five distinct phases. During the Younger Dryas, the NKB was a relatively deep, oligotrophic water body. From the onset of the Holocene, the lake became a eutrophic, overgrown pond which quickly palludified and transformed into a rich fen with ferns and birches. There is a hiatus in the middle of the Holocene fen stratigraphy. A peat sequence is covered by fluvial silt and sand deposits. The NKB sequence documents the Ner valley as a dynamic system during the Late Glacial and the Holocene. Local ecosystems of this oxbow have remained under a much stronger pressure of climate changes than palaeolakes and wetlands located on uplands in the Łódź region.

8

Wstępna charakterystyka geologiczna i paleobotaniczna mokradła w Kopytkowie na tle analizy współczesnych warunków wodnych i szaty roślinnej (dolina Biebrzy, NE Polska)

51%

Okupny D. , Fortuniak K. , Kloss M. , Ziułkiewicz M. , Forysiak J. , Fortuniak A. , Bednorz L. , Pawlak W.

|

tom 105

149-162

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i paleobotanicznych mokradła Kopytkowo, położonego w Basenie Środkowej Biebrzy. Prace wykonane zostały w otoczeniu stanowiska pomiarów strumieni gazów cieplarnianych w Kopytkowie. Misa opisywanego mokradła powstała w wyniku odcięcia koryta rzecznego, a następnie podtopienia odcinka doliny Biebrzy. Złoże budują przede wszystkim mułki organiczne, a warstwę przypowierzchniową stanowi torf turzycowy. Wody stwierdzone w badanym złożu wykazują silne powiązania z wodami podziemnymi i ograniczone z wodami opadowymi. Obecnie w najbliższym otoczeniu stanowiska pomiarowego dominują dwa zbiorowiska roślinne: trzcinowisko wzdłuż koryta Kopytkówki i zbiorowisko wysokich turzyc.

EN

The article presents the results of geological and palaeobotanical studies of the Kopytkowo swamp, located in the Middle Biebrza Basin. The work was carried out in the vicinity of a measure point for streams of greenhouse gases in Kopyt - kowo. The basin of the described swamp developed as a result of a cut-off of a river channel and a subsequent flooding of a part of the lower Biebrza. The deposit is composed mainly of organic silt. The subsurface layer is composed of sedge peat. The waters contained in the studied deposit display a strong genetic connection to underground waters and a limited connection to rainwater. Currently there are two dominant plant communities in the immediate vicinity of the measure point: an assemblage of high sedges and an extended patch of reed along the Kopytówka.

9

Reconstruction of atmospheric lead and heavy metal pollution in the Otrębowskie Brzegi peatland (S Poland)

51%

Pawełczyk F. , Bloom K. , Jucha W. , Michczyński A. , Okupny D. , Sikorski J. , Tomkowiak J. , Zając E. , Fagel N.

Geological Quarterly

|

2019

|

tom Vol. 63, No. 3

568--585

EN

We reconstruct palaeoenvironmental changes since the Late Holocene in the Orava-Nowy Targ Basin, with an emphasis on anthropogenic influence (Walker et al., 2018). This reconstruction employs multiproxy analyses of the Otrębowskie Brzegi poor fen. We combined radiocarbon and 210Pb dating with elemental geochemistry, stable lead isotopes, and palaeobotanical analyses. The core we investigated covers a period from 4200 ± 100 BC to the present, with a peat accumulation rate varying between 0.001 and 0.243 cm y-1. Heavy metal concentrations, Pb isotopic ratios, and a palynological analysis revealed a significant impact of human activities in the past. The highest concentration and accumulation rate of Pb, were found around 1950 AD. The 206Pb/207Pb quotient ranged between 1.168 and 1.223, with average value around 1.198. Most of the interpretation was based on Pb and its stable isotopes; however, other elements were also important indicators of natural and anthropogenic environmental changes. Our results revealed similarities between the geochemical composition of the peatland studied and other peatlands from the Orava-Nowy Targ Basin.