W pracy przedstawiono strukturę i liczebność ptaków na Zbiorniku Goczałkowickim w latach 2011–2012. Zbiornik został włączony do sieci obszarów Natura 2000 i należy do ważnych ostoi ptaków w Polsce. Środowisko zbiornika zmieniło się jednak po remoncie zapory prowadzonym w latach 2001–2005. Powierzchnia makrofitów uległa zmniejszeniu. W okresie badań stwierdzono występowanie 101 gatunków ptaków związanych ze środowiskiem wodnym, w tym tylko 19 lęgowych. Najliczniej gnieździły się: śmieszka Chroicocephalus ridibundus (do 790 par), rybitwa rzeczna Sterna hirundo (do 320 par), kormoran Phalacrocorax carbo (do 98 par) i perkoz dwuczuby Podiceps cristatus (do 70 par). Duże zgrupowania ptaków na zbiorniku występowały w okresie przelotów jesiennych (do ok. 17 000 os.) W okresie zimowania ptaki również osiągały stosunkowo wysoką liczebność (do ok. 8000 os.). Dominantami były krzyżówka Anas platyrhynchos, śmieszka, kormoran i perkoz dwuczuby. Stwierdzono występowanie rzadkich gatunków, takich jak: bernikla białolica Branta leucopsis, kazarka rdzawa Tadorna ferruginea, sterniczka jamajska Oxyura jamaicensis, szczudłak Himantopus himantopus, biegus arktyczny Calidris melanotos, płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus, mewa polarna Larus glaucoides, mewa trójpalczasta Rissa tridactyla. Obniżający się poziom wody i odsłonięte dno zbiornika sprzyjały pojawianiu się nowych gatunków i wzrostowi liczebności siewkowców w okresie przelotów. Zgrupowania ptaków były najliczniejsze w cofce zbiornika od wiosny do jesieni. W okresie przeprowadzonych liczeń liczba gatunków i liczebność ptaków wodno-błotnych była stosunkowo wysoka, zwłaszcza przy niskich stanach wody. W okresie przelotów liczebności kormorana, cyraneczki Anas crecca i mewy siwej Larus canus należały do wysokich na Śląsku, a perkoza dwuczubego, czapli białej Casmerodius alba i krakwy Anas strepera – do wysokich w skali kraju. Wąski pas roślinności szuwarowej porastającej brzeg zbiornika i brak płatów roślin o liściach pływających spowodował zubożenie zespołu ptaków i wycofanie się wielu gatunków gnieżdżących się wcześniej na Zbiorniku Goczałkowickim. Liczba stwierdzonych gatunków lęgowych z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej UE zmniejszyła się po remoncie zapory z 14 do 2. Jedynymi gatunkami z wymienionego Załącznika gnieżdżącymi się w okresie badań na zbiorniku były rybitwa rzeczna i mewa czarnogłowa Larus melanocephalus. Z punktu widzenia ochrony przyrody jest to zjawisko niekorzystne i świadczy o pogorszeniu warunków siedliskowych na Zbiorniku Goczałkowickim
EN
The paper presents the structure and the number of birds on the Goczałkowice Reservoir in 2011–2012. This reservoir was included in the Natura 2000 network of nature protection areas and is one of the most important bird refuges in Poland. The habitat has been changed after renovation of the dam in 2001–2005. The size of areas covered with macrophytes decreased. A total of 101 waterfowl species, including only 19 breeding species were recorded during this study. The most abundant breeding species were Black-headed Gull Chroicocephalus ridibundus (up to 790 pairs), Common Tern Sterna hirundo (up to 320 pairs), Great Cormorant Phalacrocorax carbo (up to 98 pairs) and Great Crested Grebe Podiceps cristatus (up to 70 pairs). The large number of birds was recorded on the reservoir during autumn migrations (up to ca. 17 000 ind.). Relatively large numbers of birds were also observed in winter (up to ca. 8000 ind.). A low water level and the exposed bottom favoured the growth of species diversity and the abundance of waders during flights. The following rare species were recorded: Barnacle Goose Branta leucopsis, Ruddy Shelduck Tadorna ferruginea, Ruddy Duck Oxyura jamaicensis, Black-winged Stilt Himantopus himantopus, Pectoral Sandpiper Calidris melanotos, Red-necked Phalarope Phalaropus lobatus, Iceland Gull Larus glaucoides, Kittwake Rissa tridactyla. Water birds were most abundant in the backwater of the reservoir, from spring to autumn. The number of species and abundance of waterfowl were relatively high during the conducted monitoring (especially with a lower water level). During the bird migrations, the number of Great Cormorant, Teal Anas crecca and the Common Gull Larus canus was high in relation to other parts of Silesia, and the number of Great Crested Grebe, Great White Egret Casmerodius alba and Gadwall Anas strepera was high in relation to other regions of Poland. A narrow zone of rush vegetation along the shore and the lack of plants with floating leaves caused a decline in the bird diversity and withdrawal of many breeding species nesting previously on the reservoir. The number of breeding species listed in Appendix I of the EU Birds Directive decreased from 14 to 2. The Common Tern and the Mediterranean Gull Larus melanocephalus were the only species from Appendix I breeding at the reservoir in the study period. It is a negative phenomenon from the perspective of nature protection, which indicates a deterioration of habitat conditions in the Goczałkowice Reservoir
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.