Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Estetyka przeszłości w przekazach dla najmłodszych w świetle uwag o filogenezie kulturowej

100%

Wądolny-Tatar K.

Polonistyka. Innowacje

|

2016

|

nr 3

99-108

EN

A character of the history’s transmission depends on the aesthetics of the past in literature for the youngest. Works, addressed to a young audience in different age, allow to maintain the rules of the cultural phylogenesis, understood as a need of acquiring the cultural and social competences by successive human generations during their whole life, in a specific order (inter alia – with priority of the natural ways of communication before the unnatural, a book before an e-book). Aesthetisation of the past contains: (1) synecdoche as a visual clue in the illustrations contained in the works concerning th Second World War (series: Wojny dorosłych – historie dzieci (War of Adults, Stories of Children); (2) biography strategies used in the literature for young readers by Anna Czerwińska-Rydel.

PL

Od estetyki przeszłości w literaturze dla najmłodszych zależy charakter transmisji dziejów. Utwory, adresowane do małych odbiorców w różnym wieku, pozwalają na zachowanie zasad filogenezy kulturowej, rozumianej jako konieczne nabywanie kulturowych i społecznych kompetencji przez kolejne ludzkie pokolenia w ciągu całego życia w określonym porządku (między innymi z pierwszeństwem naturalnych środków komunikacji przed sztucznymi, prymatem książki drukowanej nad książką elektroniczną). W estetyzacji przeszłości uczestniczą: (1) synekdocha jako trop wizualny w ilustracjach zawartych w utworach dotyczących drugiej wojny światowej (seria Wojny dorosłych – historie dzieci); (2) strategie biografizacyjne stosowane w prozie dla młodych czytelników przez Annę Czerwińską-Rydel.

2

W splocie z przeszłością. Historiografia w literaturze dla dzieci i młodzieży w XXI wieku w perspektywie nowej humanistyki

100%

Wądolny-Tatar K.

Przestrzenie Teorii

|

2020

|

nr 34

267-289

EN

Literature for children and youth is reinterpreted under the influence of the new humanities. For example, prose from the 20th century is subjected to postcolonial read-outs (In Desert and Wilderness [W pustyni i w puszczy] by Henryk Sienkiewicz, the novel cycle by Alfred Szklarski), an eco-critical reading of the works of Tove Jansson, Hugh Lofting and the Polish writers Ludwik Jerzy Kern and Dorota Terakowska is proposed. On the other hand, works based on historical issues create a thematically focused series of publications, genealogical and geanological cycles, which are also fictionalized biographies, separate works referring to the lineage of the Polish state and dynastic linagees, post-memory narratives of a so-called “second generation” about the experience of the Second World War, and works on migration issues. The examples of literary historiography for adolescents mentioned and described in the article, captured in several areas of the formal issues, can be read through the prism of many analytical and interpretative practices, overlapping and incompletemethodologies. Retentional direction of reading, with the horizon of the past inscribed in it, does not exclude a protentional-oriented towards the future and environmental change, motivated by postcolonial revisions of old works, important issues of the 21st century (migration, post-memory), and a non-anthropocentric perception of reality. Their analysis should take into account the “poetics of history”, tropology of the narrative and narrative strategies (which Hayden White wrote about). Moreover, entangling the past with the present of the child-reader (and in fact with their future), seems to be a necessary condition for its interiorization, for recognizing it as one’s own, for admitting it. It always has a multitemporal, multigenerational and multicultural character.

3

Teatr i Kosmos (w) teorii (literaturoznawczej)

100%

Wądolny-Tatar K.

|

2019

|

tom 7

3-15

EN

The introductory text discusses the contents of the yearbook and points to the directions of analysis and interpretation undertaken in the sketches and studies contained therein. The articles combine meanings of great imaginational metaphors of THEATRE and COSMOS as certain universes. Developing the idea of Hans Blumenberg, one can say that the realism of metaphors (including theatrical and cosmological studies) is the realism of rhetoricality – times, artistic trends, creators. (Re)definitions of the terms: rhetoric, rhetoricality – constitute the second thematic circle touched upon in texts, alongside categories such as performativity or transmediality. These phenomena do not function outside the genres of literary, scientific and para-scientific statements, therefore the third area of investigation in the articles concerns genological reflection (especially in relation to: academic mystery novel, theater novel, lyric cycle, anthology, “private” genology of Stanisław Barańczak).

PL

Tekst wstępny omawia zawartość rocznika oraz wskazuje na podjęte, w szkicach i studiach w nim zawartych, kierunki analiz i interpretacji. W artykułach konweniują sensy wielkich metafor wyobrażeniowych TEATRU i KOSMOSU jako pewnych uniwersów. Rozwijając myśl Hansa Blumenberga można powiedzieć, że realizmem metafor (w tym metaforyki teatrologicznej i kosmologicznej) jest realizm retoryczności – czasów, nurtów artystycznych, twórców. (Re)definicje pojęć: retoryka, retoryczność – stanowią drugi krąg tematyczny poruszany w tekstach, obok takich kategorii jak performatywność czy transmedialność. Zjawiska te nie funkcjonują poza gatunkami wypowiedzi literackiej, naukowej i paranaukowej, dlatego trzeci krąg rozważań w artykułach dotyczy refleksji genologicznej (szczególnie w odniesieniu do: akademickiej powieści kryminalnej, powieści teatralnej, cyklu lirycznego, antologii, „prywatnej” genologii Stanisława Barańczaka).