Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ wezbrań na zmiany koncentracji metali ciężkich w osadach dennych Białej Przemszy

100%

Ciszewski D.

|

tom Vol. 47, nr 11

993-998

PL

Badania zmian koncentracji metali ciężkich w osadach dennych, wywołanych wezbraniami, zostały przeprowadzone na Białej Przemszy. Rzeka ta, płynąca we wschodniej części Wyżyny Śląskiej jest zanieczyszczona ściekami z kopalni rud Zn-Pb. Koncentracje Zn, Cd i Pb w próbkach pobranych w sierpniu 1993 roku zostały porównane z uzyskanymi po powodzi w lipcu 1997 r. Próbki były pobierane trzykrotnie: w sierpniu 1997, listopadzie 1997 i po wezbraniu o ok. 2-3 letniej powtarzalności w marcu 1998. Ekstremalna powódź spowodowała ok. 3-krotny spadek koncentracji metali ciężkich we frakcji < 1 mm na całej ok. 40 km długości badanego odcinka. W okresie od sierpnia 1997 do marca 1998 obserwowano natomiast stopniowy wzrost koncentracji badanych pierwiastków. Po wezbraniu zbliżonym do pełnokorytowego, koncentracje metali ciężkich zmniejszyły się w dolnym biegu Białej Przemszy, a w pobliżu dopływu wód z kopalni do rzeki zanotowano ich wzrost. Obserwowane zmiany wskazują, że w silnie zanieczyszczonym systemie rzecznym wezbrania zarówno małe jak i duże powodują stosunkowo krótkotrwałą poprawę jakości osadów dennych.

2

Mozliwosci i problemy zastosowan metali ciezkich w datowaniu osadow aluwialnych na przykladzie srodkowej Odry.

100%

Ciszewski D.

|

nr 1

53-69

3

Wplyw regulacji koryta Odry na akumulacje osadow zanieczyszczonych metalami ciezkimi: zroznicowanie, zmiany w czasie, zagrozenie srodowiskowe

100%

Ciszewski D.

|

tom 52

1-176

4

Zroznicowanie koncentracji metali ciezkich w osadach rzeki uregulowanej na przykladzie srodkowej Odry.

100%

Ciszewski D.

|

nr 1-2

91-105

5

Zapis XX-wiecznej historii zanieczyszczenia rzeki Małej Panwi metalami ciężkimi w jej osadach

63%

Ciszewski D. , Malik I.

|

tom Vol. 51, nr 2

142--147

PL

Koncentracje metali ciężkich były badane w profilach pionowych w osadach aluwialnych akumulowanych w zakolu Małej Panwi, wypływającej w zachodniej części Górnego Śląska. Maksymalne koncentracje Ba, Cd, Cu, Pb i Zn obserwowane w każdym z profili odzwierciedlają maksymalne ładunki tych pierwiastków zrzucane wraz ze ściekami głównie z zakładów chemicznych w Tarnowskich Górach i z huty cynku w Miasteczku Śląskim. Znajomość wieku tych zrzutów zanieczyszczeń umożliwiła określenie także wieku najbardziej zanieczyszczonych warstw. Głębokość występowania pików metali ciężkich tego samego wieku zmienia się gwałtownie pomiędzy kolejnymi odsypami w migrującym lateralnie zakolu rzeki. Osady akumulowane około 1960 roku występują na głębokości 130 cm w odległości 10 m od obecnego koryta, na głębokości 50 cm w odległości 30 m i tylko 15 cm od powierzchni w odległości 45 m od koryta. Również, zmienność koncentracji chromu i talu w osadach, pierwiastków których wielkości zrzucanych ładunków nie były monitorowane, pozwoliła na ocenę wielkości okresu maksymalnego zanieczyszczenia nimi Małej Panwi. Chronologia akumulacji osadów w badanym zakolu została potwierdzona za pomocą datowania porastających je drzew i przez nałożenie dwóch XX w. edycji map.

EN

Heavy metal concentrations have been investigated in vertical profiles of the Mala Panew River sediments, Upper Silesia, southern Poland. Peaks of the Ba, Cd, Cu, Pb and Zn concentrations observed reflect the highest loads of these elements discharged with sewage effluents from chemical plants in Tarnowskie Góry and zinc smelter plants in Miasteczko Śląskie. The known dates of the highest pollution loads allow for fine unit stratigraphy using metal concentrations. The depths of heavy metal peaks of the same age change abruptly between point bar sediments accumulated in actively migrating channel bend. Sediments accumulated at 1960 occur at the depth 130 cm 10 mfrom the present river channel, whereas at the 50 cm depth-30 mfrom the channel and at 15 cm depth-45 m from the channel. Moreover, the timing of the pollution with thalium and chromium, which have never been monitored in sewage effluents, has been estimated. The sediment accumulation chronology obtained is supported by the tree age dating and channel changes on the twentieth 's century maps.

6

Zapis zakończenia eksploatacji rud Zn-Pb w osadach rzeki i małych zbiorników wodnych

51%

Ciszewski D. , Cichon S. , Wojtal A.

|

nr 3

7

Uwarunkowania geomorfologiczne migracji metali ciężkich w osadach fluwialnych : dolina Małej Panwi

51%

Ciszewski D. , Malik I. , Wardas M.

|

tom Vol. 52, nr 2

163--174

EN

Heavy metal concentrations were investigated in the overbank and channel sediments of the Mała Panew River in southern Poland. Overbank sediment samples were taken in ten vertical profiles up to 2.2 m long within paleochannel infills in four selected XX century floodplains and in 66 profiles,60 cm-long, situated at different height above the water table. Channel sediments were sampled 12 times at the same 10 channel locations within the period of two years. In samples collected, Ba, Cd, Cu, Pb, and Zn concentrations were determined and for selected samples sequential extraction was carried out.Within incised and laterally stable river sections polluted, 20th century sediments occur only in a narrow terrace steps up to 2 m high. Also, in the regulated river section, polluted sediments occur only in several cm thick layers on the 1.8–2.2 m high flood plain. On the contrary, in natural forested valley sections, in which river channel migrates laterally 0.5 m/year on average, the thick polluted sediments occur along the channel at depth up to 2.5 m in a zone about 50 m wide. Differences of heavy metal concentrations between sediment layers of similar age, high proportion of Cd and Zn in the mobile exchangeable fraction and poor buffer capacity of sandy sediments suggest rather high migration rate of Cd and Zn and much lower of Ba, Pb and Cu. Also very high Cd and Zn concentrations in sandy channel sediments could be related to transport of these elements in solution and precipitation. The migration of metals depends most of all on frequency of groundwater level fluctuations. The intensive river bank erosion and clear evidences of metal migration in natural river reaches suggest rapid transfer of these elements between the channel and river banks. Along river reaches with the stable river channel, the floodplain represents a long-term sink for heavy metals and their transfer back to the channel is much slower. The incised river reaches, in which the smallest amount of the heavy metal polluted sediments accumulates are transitional zones for heavy metal load.