Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

FIRST RESULTS OF USE-WEAR ANALYSIS OF THE LEAF POINTS FROM MORAVANY NAD VÁHOM-DLHÁ

100%

Pyżewicz K. , Nemergut A.

|

nr suppl. 2

63 - 82

EN

In the last century, a big number of specific poplar-leaf shape points were obtained during the archaeological research at the Moravany nad Váhom-Dlhá. The assemblage contains numerous points of various sizes, methods of production at different stages of completion. The paper presents the results of use-wear analysis of the selected leaf points from Moravany nad Váhom-Dlhá. The study focuses on the relation between the morphology, raw material use, size of the points and the character of macroscopic and microscopic traces associated with their use and hafting, as well as the localization on the points. However, from the aspect of use-wear analysis, the collection is a bit problematic. It has been obtained a long time ago, mostly in 1943 and 1963. Instead of being packed separately, numerous leaf points were stored together only in few boxes. Many of them are damaged either by production, or as a result of post depositional processes, lowering the visibility of the original use-wear traces. First microscopic analysis indicates that these types of tools were probably used as hunting equipment.

2

SPOSOBY ROZPALANIA OGNIA W MŁODSZEJ EPOCE KAMIENIA NA TERENIE ZIEM POLSKICH W KONTEKŚCIE BADAN EKSPERYMENTALNO-TRASEOLOGICZNYCH

100%

Pyżewicz K. , Rozbiegalski P.

|

tom Tom IX (L), fasc. B

259-272

EN

The main aim of this paper is to introduce research opportunities that open up to the Polish archaeology through the microscopic and experimental analysis of the Stone Age fire-making methods. This paper also presents a preliminary research of the artefacts from the Neolithic to practically illustrate the benefits of the proposed approach. The goal of this research is to interpret one of the possible ways of making fire, which is carried out by rubbing a flint artefact against raw material containing ferruginous minerals (e.g. pyrite, marcasite). This is the only method that can be verified with the available archaeological data and the use-wear analysis. Experimental and microscopic analysis showed that among Neolithic societies of the Polish territory the use of flint strike-a-lights to make fire had been known. Representatives of Neolithic groups probably used forms that were incorporated into a wide group of “blunt borers” as strike-a-lights. This group includes flint blades whose individual parts were covered with intentional retouch. However, no sufficient data are available to conclude that all flint tools, which are identified as typological “blunt borers,” were indeed used as strike-a-lights. Although visible traces on original artefacts (in the form of rounded protruding parts) can indicate this type of application, similar macroscopic features can be observed on experimental tools used for other purposes. This type of activity can be performed on rocks: sandstone, slate, limestone and hematite. The degree of development of these deformations depends on the technique of work, material hardness, and the intensity of motions. However, results of functional analysis showed by the high-power microscopy indicate clear differences in the structure ofthe utilised area depending on the type of workpiece material. Therefore, the utilisation of at least part of flint tools from Gródek and Ćmielów (the settlements connected to the Funnel Beaker Culture) analysed under the microscope can be determined with a high probability. The performed research of fire making methods from the Neolithic creates a base for further research. Additional use-wear analysis and experimental studies should be applied in a broader context of fire making methods used in other periods of the Stone Age in the Polish territories.

3

Multi-Aspect Analysis of Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship

80%

Grużdź W. , Pyżewicz K. , Migal W. , Przeździecki M.

|

tom Tom IX (L), fasc. B

245-258

PL

W artykule podjęto próbę scharakteryzowania schyłkowopaleolityczej technologii wiórowej, której elementy odnotowano na stanowisku Suchodółka 3 (woj. świętokrzyskie). zabytki poddane szczegółowej analizie pochodziły z pracowni krzemieniarskiej, w której wytwarzano półsurowiec wiórowy pozyskany z rdzeni dwupiętowych. W wyniku przeprowadzonych badań ukazane zostały poszczególne etapy rdzeniowania; podjęto także próbę identyfikacji technik debitażu, które zastosowano do rozszczepiania poszczególnych brył. W celu scharakteryzowania procesu redukcji rdzeni posłużono się metodą składanek, która umożliwiła zaobserwowanie poszczególnych stadiów produkcji oraz potwierdziła zwarty charakter zespołu. W wyniku podjętych badań stwierdzono m.in. znaczną ilość odpadów produkcyjnych, związanych zarówno z wczesnymi etapami formowania obłupni i produktów będących efektem odnawiania i świeżenia pięt, a także z korygowaniem kształtu odłupni. Ponadto, w celu identyfikacji sposobów obróbki posłużono się analizami eksperymentalnymi i mikroskopowymi. Przeprowadzone doświadczenia polegały na odtworzeniu zaobserwowanych w składankach sekwencji przy zastosowaniu narzędzi z surowców mineralnych (tłuki z piaskowca) i organicznych (pośredniki z poroża). Porównując serie produktów debitażu eksperymentalnego i oryginalnego, wykorzystano analizy mikroskopowe. Na podstawie badań porównawczych stwierdzono, że sposobem, którym posłużono się podczas obróbki brył krzemiennych na stanowisku w Suchodółce, była najprawdopodobniej technika uderzenia bezpośredniego tłukiem kamiennym. W efekcie tych prac można było również skonfrontować pozyskane dane z tezami przedstawionymi w literaturze przedmiotu. Wnioski z przeprowadzonych badań dobrze korespondują z danymi pozyskanymi na podstawie innych zespołów związanych z kręgiem kultur z liściakami, które to analizowano za pomocą metody składanek. Stosunkowo duży udział wiórów nie poddanych użytkowaniu, zarejestrowanych w Suchodółce, jak i na pozostałych schyłkowo-plejstoceńskich stanowiskach, skłania do interpretacji, że półsurowiec wiórowy zapewne poddawany był przez wytwórców selekcji związanej z preferowaniem określonych parametrów morfologicznych. Na podstawie analizy nielicznie odnotowanych w pracowni krzemieniarskiej narzędzi można przypuszczać, że głównym celem produkcji było uzyskanie relatywnie dużych, prostych i regularnych wiórów o ostrym wierzchołku. Półsurowiec ten, niekiedy nazywany „preferencyjnym”, zwykle przeznaczany był - jak się wydaje - do dalszego użytkowania poza miejscem jego pro¬dukcji. Większość badaczy skłania się ku interpretacji, według której opisany wyżej typ wiórów przekształcano w liściaki pełniące funkcję grotów strzał. Podczas badań zwrócono uwagę, że sposób zastosowania okazów spełniających opisane kryteria morfologiczne mógł zależeć od wielu czynników. W analizowanym zespole odnotowano wyłącznie jedną formę wykonaną z wióra „preferencyjnego”, którą przekształcono w rylec klinowy. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku pozostałych narzędzi wiórowych, wykonanych z półsurowca właściwego dla zaawansowanego debitażu wiórowego, jednak będącego jednocześnie odpadem w badanych składankach.