Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Evaluating adult dietary intakes of nitrate and nitrite in Polish households during 2006-2012

100%

Anyzewska A. , Wawrzyniak A.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2014

|

tom 65

|

nr 2

EN

Introduction. Nitrates and nitrites commonly occur throughout nature as well as in foodstuffs. Their excess consumption can however pose health risks, for example, arising from methaemoglobinaemia or from the formation of N-nitrosamines. Objectives. To determine whether the levels of domestic nitrate and nitrite consumption are safe in Polish households during 2006-2012. Material and methods. Appropriate consumption data was obtained from the Central Statistical Office in Poland (GUS), whilst nitrate and nitrite intakes were estimated from nationally available data on foodstuff content taken from the literature. Results. Mean nitrate and nitrite intakes were respectively 147 mg NaNO3 and 3.26 mg NaNO2 /per person/day, corresponding to 41% and 45% of the ADI (acceptable daily intake). Statistically significant differences in intakes were observed between types of households, with the highest seen in those of retired subjects; however the ADIs were not exceeded. Conclusions. Domestic intakes of nitrates and nitrites were found to be at safe levels; nevertheless control over their intake should be maintained because of potentially adverse health threats.

PL

Wprowadzenie. Azotany(V) i (III) występują zarówno w przyrodzie jak i w żywności. Nadmierne ich spożycie może powodować zagrożenie zdrowia, np. methemoglobinemię lub może przyczynić się do powstawania N-nitrozoamin. Cel badań. Celem badań było oszacowanie pobrania azotanów(V) i azotanów(III) z żywością w gospodarstwach domowych w Polsce w latach 2006-2012. Materiał i metody. Oszacowanie pobrania azotanów(V) i azotanów(III) w gospodarstwach domowych wykonano na podstawie danych o spożyciu żywności Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz zebranych krajowych danych z piśmiennictwa dotyczących zawartości tych związków w produktach spożywczych. Wyniki. Średnie pobranie azotanów(V) i azotanów(III) w latach 2006-2012 wynosiło 147 mg NaNO3/os/dobę (41% ADI) i 3,26 mg NaNO2/os/dobę (45% ADI). Pobranie azotanów(V) i azotanów(III) różniło się istotnie statystycznie w badanych typach gospodarstw domowych. Największe średnie pobranie zarówno azotanów(V) jak i azotanów(III) zaobserwowano w gospodarstwach emerytów, jednak wartości ADI nie zostały przekroczone. Wnioski. Średnie pobranie azotanów(V) i azotanów(III) w gospodarstwach domowych w latach 2006-2012 kształtowało się na bezpiecznym poziomie, niemniej jednak należy kontrolować pobranie tych związków z dietą ze względu na ryzyko możliwych negatywnych skutków zdrowotnych.

2

Wydatek energetyczny wybranych rodzajów treningów podejmowanych przez sportowców amatorów

80%

Anyzewska A. , Lakomy R. , Bertrandt J.

Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe

|

2019

|

tom 02

|

nr 3

3

Estimated dietary intakes of nitrates in vegetarians compared to a traditional diet in Poland and acceptable daily intakes: is there a risk?

80%

Mitek M. , Anyzewska A. , Wawrzyniak A.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2013

|

tom 64

|

nr 2

EN

Background. Vegetarian diets, by definition, are rich in vegetables and so may have high levels of nitrates, that can elicit both positive or negative effects on the human body. Exposure to nitrates can thus be potentially higher for this population group. Objective. To estimate dietary nitrates intakes in Polish vegetarians and compare these with the Polish average. Material and methods. A sample of 86 vegetarians were surveyed via a questionnaire to determine nitrate intake for those adopting a vegetarian diet. Nitrate intakes for the average Pole were obtained from the Central Statistical Office. Results. The domestic intake of nitrate, per average person, during 2000-2009, ranged from 115.5 to 133.7 mg NaNO3 with a mean of 125 mg NaNO3 of which 35.4% constituted the Acceptable Daily Intake (ADI). For vegetarians, the corresponding levels ranged from 37.3 to 2054.3 mg NaNO3 with a mean intake of 340.1 mg NaNO3 of which 95.8% represented the ADI. This was almost twice more than values obtained from calculating nitrate intakes of a typical 7-day vegetarian menu; 104.5 to 277.6 mg NaNO3 with a mean 175.9 mg NaNO3 with the 49.1% making up the ADI. Conclusions. The nitrate intakes in the tested vegetarians were 140 to 270% higher than ones for the average Pole, however in both cases the ADI was not exceeded. Nevertheless, the higher intake of nitrates so observed in vegetarians can be hazardous to some from this population group.

PL

Wprowadzenie. Dieta wegetariańska, bogata w warzywa a przez to w azotany (V) może mieć korzystny jak i niepożądany wpływ na organizm człowieka. Wegetarianie narażeni są na większe pobranie azotanów (V) z dietą ze względu na większy udział w niej warzyw. Cel. Celem badań było oszacowanie pobrania azotanów (V) przez wegetarian oraz porównanie z pobraniem tych związków przez statystycznego Polaka. Materiał i metody. Oszacowanie pobrania azotanów (V) przez wegetarian przeprowadzono metodą ankietową wśród 86 wegetarian oraz na podstawie jadłospisu wegetariańskiego. Oszacowania pobrania tych związków przez statystycznego Polaka dokonano na podstawie danych o spożyciu Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Wyniki. Pobranie azotanów (V) w gospodarstwach domowych w Polsce w latach 2000-2009 wynosiło od 115,8 mg NaNO3/os do 133,7 mg NaNO3/d/os. Średnie pobranie tych związków wynosiło 125,5 mg NaNO3/d/ os co stanowiło 35,4% akceptowanego dziennego pobrania (ADI). Wielkość dziennego pobrania azotanów (V) wśród ankietowanych wegetarian wynosiła od 37,2 mg NaNO3/os do 2054,3 mg NaNO3/os. Średnie pobranie tych związków wynosiło 340,1 mg NaNO3/d/os (95,8% ADI) i było prawie dwukrotnie wyższe niż pobranie tych związków obliczone na podstawie 7-dniowego jadłospisu wegetariańskiego od 104,5 mg NaNO3/os do 277,6 mg NaNO3/os, wynoszące średnio 175,9 mg NaNO3/d/os (49,5% ADI). Wnioski. Średnie pobranie azotanów (V) przez wegetarian stanowiło od 140% do 270% wielkości pobrania tych związków z tradycyjną dietą przez statystycznego Polaka. Akceptowane dzienne pobranie tych związków nie zostało przekroczone zarówno przez wegetarian jak w gospodarstwach domowych. Większe pobranie azotanów (V) przez wegetarian w wyniku większego spożycia warzyw może stanowić zagrożenia dla zdrowia niektórych wegetarian.

4

Adherence to nutrition guidelines in patients with cardiovascular diseases as a secondary prevention

70%

Wozniak A. , Krotki M. , Anyzewska A. , Gornicka M. , Wawrzyniak A.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2017

|

tom 68

|

nr 4

EN

Background. The appropriate nutrition is an important component of the secondary prevention of cardiovascular diseases (CVD). Objectives. The aim of the study was to investigate if the patients with cardiovascular disease were informed of the role of appropriate nutrition in prevention or received nutrition guidelines and to assess the dietary intake compared to recommendations for patients with cardiovascular disease who received or not nutrition guidelines. Material and Methods. The study was conducted among patients with cardiovascular disease (n = 127) of cardiological hospital clinic, aged 62 ± 11. The questionnaire was used to obtain personal and anthropometric details, information if patients had received nutrition guidelines. The method of 3-day food records was used for dietary assessment. Results. 20% of subjects had not received nutrition guidelines and almost 40% of subjects did not recognize the nutrition effect on cardiovascular disease development. Compared to the diets of the subjects who had not received nutrition guidelines, the diets of those who had received them were of significantly lower intake of: energy from saturated fatty acids (15%, p = 0.006), cholesterol (21%, p = 0.012) and higher intake (14-26%) of potassium (p = 0,003), sodium (p = 0.013), phosphorus (p = 0.044), magnesium (p = 0.003), iron (p = 0.005), copper (p = 0.001), zinc (p = 0.046). Among the patients who had received nutrition guidelines, percentage of the subjects whose intake of nutrients was consistent with recommendations was higher. Conclusions. Not all subjects had received nutrition guidelines. Diets of those who had received them were more balanced, but in neither group nutrition guidelines were complied with.

PL

Wprowadzenie. Prawidłowe żywienie jest ważnym elementem w ochronie wtórnej u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego (CVD). Cel. Celem badania była ocena czy pacjenci ze zdiagnozowanymi chorobami układu sercowo-naczyniowego zostali poinformowani o roli odżywiania podczas leczenia oraz czy otrzymali zalecenia żywieniowe w ramach profilaktyki wtórnej, jak też ocena porównawcza sposobu żywienia osób, które otrzymały lub nie zalecenia żywieniowe. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 127 pacjentów kliniki kardiologicznej jednego z warszawskich szpitali, pacjenci byli w wieku 62 ± 11 lat. Informacje nt. danych socjo-demograficznych i antropometrycznych oraz otrzymania zaleceń żywieniowych zostały zebrane za pomocą autorskiego kwestionariusza. Badane osoby wypełniły również kwestionariusz 3-dniowego bieżącego notowania spożycia żywności w celu oceny sposobu żywienia. Wyniki. Dwadzieścia procent osób nie otrzymało zaleceń żywieniowych, a prawie 40% osób nie dostrzegło wpływu żywienia na rozwój choroby. Odnotowano statystycznie istotne różnice w sposobie żywienia pomiędzy osobami, które uzyskały zalecenia żywieniowe a osobami, które takich zaleceń nie otrzymały, tj. niższy udział energii z nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) o 15%, niższe o 21% średnie spożycie cholesterolu oraz wyższe o 14-26% spożycie składników mineralnych, tj. potasu, sodu, fosforu, magnezu, żelaza, miedzi i cynku. Ponadto grupa osób, która otrzymała zalecenia żywieniowe charakteryzowała się lepszą realizacją norm na składniki żywieniowe i większą prawidłowością sposobu żywienia. Wnioski. Pomimo kluczowej roli, jaką odgrywa żywienie w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, nie wszystkie badane osoby otrzymały wskazówki jak powinny się odżywiać. Osoby, które otrzymały zalecenia żywieniowe odżywiały się lepiej od tych, którym takich zaleceń nie przekazano, jednak ich sposób żywienia również odbiegał od norm i zaleceń.

5

Nutritional assessment in Polish men with cardiovascular diseases

70%

Anyzewska A. , Wawrzyniak A. , Wozniak A. , Krotki M. , Gornicka M.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2013

|

tom 64

|

nr 3

EN

Background. Cardiovascular disease is the most common cause of death in Poland, where many factors have been found responsible such as obesity, smoking cigarettes and a lack of physical activity. Amongst these are also nutritional determinants, which principally include the amount and types of dietary fatty acids consumed, coupled with low intakes of antioxidant-rich fruit and vegetables. Objectives. To assess nutrition in male subjects suffering from cardiovascular disease. Materials and methods. Subjects were 95 men with cardiovascular disease aged 30-90 years. Nutrition was assessed by weighed food records over 3 days. The calorific dietary intake, as well as the proportions of calories derived from dietary protein, carbohydrates and fat were also calculated; this included vitamins and minerals. Results. Only 18% subjects had a normal Body Mass Index (BMI); the rest falling into the overweight or obesity ranges. The average dietary calorific daily intakes were abnormally low at 1582 kcal/person, however the proportions of fat and protein making up this value were too high; respectively at 36% and 19%. The average daily consumption per person of cholesterol, fibre and vegetables were respectively 251 mg, 19 g and 608 g. A significant number were deficient in dietary minerals (eg. calcium, potassium and magnesium) as well as vitamins; especially A, B1 and Br Conclusions. Persons suffering from cardiovascular disease require a diet with sufficient calories for their body needs. It is also vital that the dietary sources of energy are properly balanced between protein, carbohydrates and fats as well as having appropriate intakes ofbothvitamins and minerals (eg. calcium, magnesium and potassium).

PL

Wprowadzenie. Choroby sercowo-naczyniowe to najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce. Na rozwój tych schorzeń wpływa wiele czynników, m.in.: otyłość, palenie papierosów czy brak aktywności fizycznej. Spośród czynników żywieniowych do najważniejszych przyczyn należą ilość i rodzaje kwasów tłuszczowych, zbyt niskie spożycie błonnika pokarmowego oraz owoców i warzyw, a przez to przede wszystkim witamin antyoksydacyjnych. Cel. Celem badań była ocena sposobu żywienia grupy mężczyzn z chorobami sercowo-naczyniowymi. Materiał i metody. Badanie przeprowadzono wśród 95 mężczyzn z chorobami sercowo-naczyniowymi w wieku od 30 do 90 lat. Oceny sposobu żywienia dokonano na podstawie 3-dniowego bieżącego notowania. Obliczono wartość energetyczną całodziennych racji pokarmowych badanych a także udział białek, węglowodanów i tłuszczu w dostarczaniu energii. Określono także wielkość spożycia wybranych składników mineralnych i witamin. Wyniki. Zaledwie u 18% badanych stwierdzono prawidłową wartość wskaźnika masy ciała (BMI), u pozostałych osób stwierdzono nadwagę lub otyłość. Podaż energii z całodzienną racją pokarmową była zbyt niska i wynosiła średnio 1582 kcal/ os/d, a udział tłuszczu (36%) i białka (19%) w dostarczaniu energii był zbyt wysoki. Średnie spożycie cholesterolu, błonnika oraz owoców i warzyw wynosiło: 251 mg/os/d, 19 g/os/d oraz 608 g/os/d. Znacząca liczba osób badanych spożywała niewystarczające ilości składników mineralnych (głównie wapnia, potasu i magnezu) oraz witamin (przede wszystkim A, B1 i B2). Wnioski. Szczególną uwagę wśród osób z chorobami sercowo-naczyniowymi należy zwrócić na prawidłowe spożycie energii oraz udział energii z białek, węglowodanów i tłuszczu w diecie, jak też na prawidłowe spożycie składników mineralnych takich jak Ca, Mg i K oraz witamin, w tym antyoksydacyjnych.

6

Assessment of differences in nutrients consumption in women diagnosed with osteoporosis as compared to a healthy control group

70%

Wawrzyniak A. , Klimczyk P. , Wozniak A. , Anyzewska A. , Leonkiewicz M.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2017

|

tom 68

|

nr 2

EN

Background. Osteoporosis is a condition that has been much more frequent for women, which is related to menopause and to their lower bone mineral density (BMD). Inappropriate diet is among the development factors of the disease. Objective. To assess differences in consumption of particular nutrients among women with and without osteoporosis diagnosed. Material and Methods. The study was conducted in 2013 in a group of 100 women aged 51-70, using a questionnaire, including a 24-hour recall related to a participant’s nutrients consumptions. Results. Women suffering from osteoporosis were found to consume significantly lower amounts of fat (by 16%) and energy (by 13%), as well as vitamins: A (by 16%), E (by 20%), B6 (by 20%), niacin (by 16%) and C (by 19%). Differences in the consumption of minerals have been observed in the cases of calcium, phosphorus, sodium and potassium. The women with osteoporosis were fund to consume lower amounts of those elements, by 14%, 13%, 21% and 19% respectively. On the average, participants of the study in both groups consumed amounts of calcium at a half of the recommended level, and substantially exceeded the recommended values of phosphorus, as well as displaying an inappropriate calcium to phosphorus ratio (0.5:1). As little as 8% of the participants with osteoporosis declared a considerable change in their diet, with increased consumption of dairy products. Conclusion. The observed nutrition deficiencies in osteoporosis patients may be conducive to a worsened condition, and may lead to an onset of the disease in participants from the control group.

PL

Wprowadzenie. Osteoporoza to choroba znacznie częściej występująca wśród kobiet, co związane jest z menopauzą i mniejszą szczytową masą kostną. Nieprawidłowy sposób żywienia jest jednym z czynników warunkujących powstawanie choroby. Cel badań. Oszacowanie różnic w spożyciu składników pokarmowych wśród kobiet z osteoporozą i bez jej zdiagnozowania. Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone w 2013 roku, wśród 100 kobiet, w wieku 51-70 lat metodą ankietową, w tym metodą 24-godzinnego wywiadu żywieniowego. Wyniki. Kobiety z osteoporozą spożywały istotnie mniejsze ilości tłuszczu (o 16%) oraz energii (o 13%), a także witamin: A (o 16%), E (o 20%), B6 (o 20%), PP (o 16%), C (o 19%). Różnice w spożyciu składników mineralnych zaobserwowano w przypadku wapnia, fosforu, sodu oraz potasu. Kobiety z osteoporozą spożywały mniejsze ilości tych związków odpowiednio o 14%, 13%, 21% i 19%. Osoby badane z obu grup spożywały średnio 2-krotnie zbyt małe ilości wapnia, a znacząco zbyt duże ilości fosforu oraz charakteryzowały się nieprawidłowym stosunkiem wapnia do fosforu (0,5:1). Zaledwie 8% badanych z osteoporozą deklarowało zmianę sposobu żywienia po zdiagnozowaniu schorzenia zwiększając w diecie ilość produktów mlecznych. Wniosek. Odnotowane nieprawidłowości spożycia mogą w przypadku osób z osteoporozą sprzyjać pogłębianiu schorzenia, a u osób z grupy kontrolnej stać się jego przyczyną.

7

Stosowanie suplementów diety a częstotliwość spożycia wybranych grup produktów przez żołnierzy Wojsk Specjalnych

61%

Lepionka T. , Anyzewska A. , Lakomy R. , Szarska E. , Maculewicz E. , Tomczak A. , Bertrandt J.

Bromatologia i Chemia Toksykologiczna

|

2019

|

tom 52

|

nr 2

8

Ocena całodziennych racji pokarmowych planowanych w żywieniu funkcjonariuszy Straży Granicznej w sezonie zimowym

51%

Anyzewska A. , Bolczyk I. , Lakomy R. , Lepionka T. , Szarska E. , Maculewicz E. , Tomczak A. , Bertrandt J.

Bromatologia i Chemia Toksykologiczna

|

2019

|

tom 52

|

nr 2