Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mechanizmy finansowania ochrony zabytków w II Rzeczypospolitej na przykładzie województwa pomorskiego

100%

Zimna-Kawecka K.

Ochrona Zabytków

|

2018

|

nr 2

157-199

PL

Artykuł przybliża problemy związane z finansowaniem ochrony zabytków w II Rzeczypospolitej w kontekście działalności urzędniczej na przykładzie ówczesnego województwa pomorskiego. Przedwojenni konserwatorzy działali w obrębie określonej struktury administracyjnej, w ramach której pełnili funkcję kierowników oddziałów sztuki urzędów wojewódzkich. Ponosili więc odpowiedzialność za przygotowanie i realizację preliminarzy budżetowych nie tylko spraw związanych z ochroną zabytków, ale też dotyczących współczesnej sztuki i kultury. Realizowanie właściwej polityki wobec zabytków było znacząco utrudnione przez niedostateczne finansowanie wynikające z uwarunkowań gospodarczo- politycznych odrodzonego państwa. Przyznawane przez władze centralne sumy były często kilkukrotnie niższe od planowanych, a ich wartość dodatkowo obniżała inflacja. Zapotrzebowanie na dotacje należało zgłaszać z rocznym wyprzedzeniem, a wypłata środków miała miejsce dopiero po skończeniu etapu prac i następowała z opóźnieniem. W tak trudnych warunkach organizacyjno-finansowych międzywojenni konserwatorzy nie tylko wykonywali swoje zadania z zakresu ochrony zabytków, ale też wspomagali władze w realizowaniu tzw. polityki narodowościowej oraz rozwijaniu kultury i sztuki w powierzanych im okręgach. Czynili to m.in. dzięki umiejętnemu wykorzystaniu mechanizmów finansowania.

EN

The article discusses the problems connected with financing the protection of monuments in the Second Republic of Poland in the context of official activity on the example of the then Pomeranian Voivodship. Pre-war conservators operated within a specific administrative structure within which they served as heads of Art Departments of Voivodship Offices. Therefore, they were responsible for the preparation and implementation of budget estimates not only for issues related to the protection of monuments, but also for those related to contemporary art and culture. The implementation of a proper policy related to monuments was significantly hampered by insufficient funding resulting from the economic and political conditions of the reborn state. The amounts granted by the central government were often several times lower than planned, and their value was further reduced by inflation. Applications for grants had to be submitted one year in advance and the disbursement of funds took place only after the completion of the work and was usually delayed. In such difficult organizational and financial conditions, interwar conservators not only performed their tasks in the field of monument protection, but also supported the authorities in the implementation of the so-called national policy and the development of culture and art in the regions entrusted to them. They performed these tasks also thanks to the skilful use of financing mechanisms.

2

Problematyka konserwatorska historycznych przestrzeni publicznych na przykładzie przekształceń krajobrazu Starego Miasta w Bydgoszczy

100%

Zimna-Kawecka K.

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

tom Nr 15

53--79

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie wniosków z analizy problematyki konserwatorskiej wybranych przekształceń historycznego obszaru staromiejskiego Bydgoszczy w kontekście zasad międzynarodowych doktryn dotyczących ochrony miast historycznych. Działania w obrębie zespołu w zakresie rewaloryzacji, rewitalizacji i odbudowy trwają nieprzerwanie od końca lat 40. XX w. i bardzo dobrze ilustrują zmiany w sposobie podejścia i przyjmowania rozwiązań planistyczno-formalnych w zakresie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej i architektonicznej. Każda przestrzeń publiczna jest wynikiem decyzji różnych decydentów oraz oczekiwań różnych grup interesariuszy. W procesach ochrony i zagospodarowania historycznych obszarów ważnym były i są wytyczne służb konserwatorskich, od których zawsze wymagano nie tylko dbania o zabytki, realizacji zasad teorii konserwatorskiej, lecz także uwzględnienia potrzeb współczesności. Recenzentem działań jest społeczeństwo, które rzadko kiedy jednomyślne formułuje oceny, często nie posiadając szczegółowej wiedzy o okolicznościach powstania czy modyfikacji projektów. Ocena przedsięwzięć wymaga często odpowiedniej perspektywy czasowej. Wyszczególnione w literaturze fazy odbudowy miast historycznych w XXI w. ulegają zatarciu – istnieje podejście oparte o indywidualizm twórczy z jednocześnie podejmowanymi działaniami rekonstrukcyjnymi lub modernistycznymi, które powinny wynikać ze studium wartościującego i badań. Zalecenia z dokumentów doktrynalnych traktowane są jednak przez władze często wybiórczo. Stosuje się chętnie wskazania do przeprowadzania konsultacji społecznych, tworzenia interdyscyplinarnych gremiów opiniodawczych, identyfikacji tradycji miejscowości oraz tworzenia lokalnych rozwiązań prawnych. Regulacje te wspomagają działania konserwatorskie na poziomie ogólnym (np. kształtowanie treści mpzp). W zespołach zabudowy z pocz. XX w. nie ma niestety nadal wystarczającego zrozumienia u osób spoza środowiska konserwatorskiego wagi zachowania autentycznej materii i układu funkcjonalno-przestrzennego. Inwestorzy wskazują nadrzędność adaptacji do nowej funkcji ponad zachowanie historycznej materii/układu, pozytywnie zaś odnoszą się do działań rekonstrukcyjnych formy, jako odniesienie do tradycji miejsca. Ochrona miast obejmuje obecnie monitorowanie i zarządzanie procesami społecznymi, gdzie zadania stricte konserwatorskie są elementem polityki zarządzania. Należy dookreślić rolę konserwatora, który jako organ jest powołany do ochrony substancjalnej zabytku, tymczasem oczekuje się od niego decyzji opartych o czynniki spoza tego zakresu: proekologiczne czy proekonomiczne, jako wspierające zrównoważony rozwój.

EN

The article is to present conclusions from the analysis of the conservation issues of selected transformations of the historic Old Town area of Bydgoszcz in the context of the principles of international doctrines regarding the protection of historic cities. Activities within the team in the field of revalorisation, revitalization and reconstruction have been lasting permanently since the late 1940s and very well illustrate the changes in the approach and adoption of planning and other solutions of functional, spatial and architectural concepts. Each public space is the result of decisions and expectations of various decision-makers and stakeholder groups. In the processes of preservation and development of historical areas, the guidelines of conservation officers were and are important, which have always been required not only to take care of monuments, implement the principles of conservation theory, but also to take into account the needs of the present. The reviewer of the activities is the society, which rarely formulates unanimous assessments, often without detailed knowledge about the circumstances of the creation or modification of the projects. The evaluation of the projects often requires an appropriate time perspective. The phases of reconstruction of historic cities in the 21st century, listed in the literature, are becoming blurred - there is an approach based on creative individualism with simultaneously undertaken reconstruction or modernist activities, which should result from an evaluative study and research. Recommendations from doctrinal documents, however, are often treated selectively by the authorities. Indications for conducting social consultations, creating interdisciplinary opinion-forming bodies, identifying the traditions of the city and creating local legal solutions are eagerly used. These regulations support conservation activities at the general level (e.g shaping the content of the local development plan). Unfortunately, in the complexes of buildings from the beginning of the 20th century, ordinary people, outside the conservation community, still do not have a sufficient understanding of the importance of preserving the authentic material or the functional and spatial arrangement. Investors point to the superiority of adaptation to a new function over the preservation of the historical matter/spatial arrangement, and they positively refer mostly to the reconstruction of the form as a reference to the tradition of the place. Protection and preservation of historic cities currently includes monitoring and management of social processes, where strictly conservation tasks are an element of management policy. The role of the conservator, who as an authority is responsible for the substantive protection of the monument, should be specified. Meanwhile, he is expected to make decisions based on factors outside this scope: pro-ecological or pro-economic, as supporting sustainable development.

3

Ochrona konserwatorska kamienic w Toruniu – analiza 100 lat doświadczeń i prognozy

63%

Prarat M. , Zimna-Kawecka K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

tom Nr 63

17--32

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba podsumowania dotychczasowych działań konserwatorskich podejmowanych w stosunku do historycznych kamienic mieszczańskich w Toruniu. Najstarsze prace prowadzili już na początku XX wieku niemieccy konserwatorzy, a w okresie międzywojennym polscy. Dotyczyły one głównie fasad. Dopiero po II wojnie światowej przyjęto jasno określone kryteria postępowania. Konserwacji i restauracji podlegały nie tylko elewacje, lecz także układ przestrzenno-funkcjonalny oraz wystrój. Zakres ingerencji konserwatorskiej wynikał ze stopnia zachowania historycznej struktury: od pozostawienia świadków w elewacjach po odtworzenie pierwotnego układu przestrzennego. Ewolucja podejścia konserwatorskiego do kamienic odzwierciedlała ogólne zmiany w teorii ochrony zabytków. Dziś natomiast konieczna wydaje się intensyfikacja prac badawczych, których celem powinna być synteza rozwoju jednego z najważniejszych zespołów domostw w Polsce.

EN

The aim of this paper is to summarize the restoration activities carried out so far in relation to historic tenement houses in Toruń. The earliest procedures were conducted at the beginning of the twentieth century by German conservators, and in the interwar period by Polish ones. They mainly concerned the facades. Only after the Second World War, clearly defined restoration criteria of were adopted. It was not only the facades that were subjected to conservation and restoration, but also the spatial and functional layout and ornamentation. The scope of the conservation intervention resulted from the degree of preservation of the historical structure: from leaving witnesses in the facades to recreating the original spatial arrangement. The evolution of the conservation approach to tenement houses reflected general changes in the theory of monument protection. Today, however, it seems necessary to intensify research work, the aim of which should be to synthesize the development of one of the most important complexes of households in Poland.

4

Historia budowlana kościoła w Łobdowie w świetle badań architektonicznych. Przyczynek do techniki wznoszenia i przekształceń kamienno-ceglanych średniowiecznych, wiejskich świątyń ziemi chełmińskiej

51%

Zimna-Kawecka K. , Piaskowska B. , Prarat M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

tom Nr 67

86--100

PL

Celem artykułu jest prezentacja wyników badań historyczno- architektonicznych średniowiecznego kościoła w Łobdowie, ukazujących jego historię budowlaną. Zabytek ten reprezentuje pod względem konstrukcji i układu funkcjonalno-przestrzennego typowy przykład wiejskich kościołów wznoszonych w granicach państwa zakonu krzyżackiego. Przedstawione wnioski dotyczą w szczególności techniki budowy konstrukcji murowanych ścian i drewnianych konstrukcji dachowych pod względem typologicznym i warsztatowym. Obecna kubatura budynku powstała w czterech głównych fazach przekształceń. W dwóch pierwszych, średniowiecznych, zbudowano najpierw wieżę, potem zaś korpus z zakrystią. W okresie nowożytnym oraz w wiekach XIX i XX podejmowano prace związane z naprawą i odbudową zniszczonych fragmentów. Uzyskana wiedza pozwoliła z jednej strony na weryfikację ustaleń, a z drugiej na wyartykułowanie nowych pytań badawczych związanych z wiejskim budownictwem sakralnym w państwie zakonu krzyżackiego.

EN

The aim of this paper is to present the results of historical and architectural research that focused on a medieval church located in Łobdów, showing its construction history. The monument, in terms of its structure and functional and spatial arrangement, represents a typical example of a rural church built within the state of the Teutonic Order. The presented conclusions relate in particular to the construction techniques of brick walls and wooden roof structures in terms of typology and workmanship. The current capacity of the building was created in four main stages of transformation. In the first two, dated to the Middle Ages, a tower was built first, then the main body with a sacristy. In the early modern period and in the nineteenth and twentieth centuries, damaged fragments were rebuilt. The knowledge obtained allowed, on the one hand, to verify the findings, and on the other, to form new research questions related to rural religious architecture in the state of the Teutonic Order.

5

HERITAGE OF (NON-)EXISTING CITIES – ON THE POLISH EXAMPLES OF MEDIEVAL ŚWIECIE AND RENAISSANCE KRASICZYN

51%

Zimna-Kawecka K. , Kuśnierz-Krupa D. , Krupa M.

Muzeológia a kultúrne dedičstvo

|

2021

|

tom 9

|

nr 3

65 – 92

EN

This article analyses the urban heritage protection and spatial development policies of two model historical urban centres in Poland, whose spatial layout has been erased: medieval Świecie nad Wisłą (the Pomeranian region) and Renaissance Krasiczyn (the Sub-Carpathian region). Their urban layouts had a significant compositional factor (a town and castle complex in axial plan). The second element important in terms of landscape protection and spatial planning is their history: at the end of the eighteenth century and during the nineteenth century they had to be relocated. The analysis covers the spatial form during the period of their founding, the reasons for transformation, their present-day state of preservation, and the current spatial conservation and development policy. General conservation conclusions have also been formulated.

6

Recenzje

45%

Supruniuk A. , Radzimiński A. , Targowski M. , Kopiński K. , Zimna-Kawecka K.

Rocznik Toruński

|

2015

|

nr 42

313-342