Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„WITRAŻE SECESYJNE. TENDENCJE I MOTYWY” Konferencja naukowa, Łódź, 13-15 maja 2009 r.

100%

Laskowski A.

|

2008

|

nr 2

11-13

EN

An international scientific conference on ”Art Nouveau Stained Glass. Tendencies and Motifs” was held on 13-15 May 2009 by the Association of Lovers of Stained Glass ”Ars Vitrea Polona” and the Historical Museum of Łódź. The event gathered experts and lovers of stained glass from many parts of Poland, representing assorted institutions, as well as Ukrainian researchers. The majority of the papers dealt with stained glass found or executed in leading centres of the Polish Art Nouveau, including Kraków, Lviv, Łódź and Silesia. A presentation of factographic findings was accompanied by essential reflections about conservation. The programme of the meeting was enhanced by a tour along the trails of Łódź stained glass and a suitable exhibition featured at the Historical Museum of Łódź. A publication of the post-conference material would be an important summary of the achievements of these remarkable debates.

2

On public participation in efforts to beautify the towns and cities of Galicia in times of its autonomy. Prolegomenon

100%

Laskowski A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione

|

2022

|

tom 17

|

nr 375

7-21

EN

This paper is an introduction to studies of Urban Beautification Societies (“UBSs” in the plural) active in times of Galicia’s autonomy (1867–1914). The Societies were community organisations set up in many cities and towns across Galicia from the 1880s onwards with a view to improve the aesthetic in public urban space. To Galicia, years of its autonomy yielded years of considerable expansion of civic freedoms, including the re-enacted right to association. Formed by individuals with university education, UBSs were popular throughout Galicia, their structure frequently reflecting the local cross-section and specificity of social strata. Established in large, medium-sized, and small cities and towns (such as Cracow and Lviv; Przemyśl; Wadowice and Wieliczka), they attempted to reach their goals chiefly through establishing urban parks and green squares (often as not with accompanying infrastructure, such as tennis courts or bowling alleys); planting trees in market and other public squares and along communication routes; developing aesthetically pleasing small architecture; and taking initiative to erect monuments and install commemorative plaques, usually commissioned with eminent artists. The latter – in large cities in particular, where art communities were large and powerful – were occasionally UBS co-organisers and members, and thus capable of considerable influence over any Society activities, potentially including publishing, graphic artists and painters especially prominent therein.

3

Szpetne czy piękne? O próbach poprawy wizerunku miast Galicji Zachodniej na przełomie XIX i XX wieku

100%

Laskowski A.

Perspektywy Kultury

|

2024

|

tom 44

|

nr 1

209-228

EN

In Galicia, the biggest province of the Habsburg Monarchy, cities and towns, in the 19th century, were usually described as places full of dust, dirt and stench. One of the main problems demanding a solution from the local authorities was sanitization of the urban areas. Official revival in 1867, opened an autonomy era in the history of the province which lasted till the I World War. Crucial step in the right course of proceedings at the building site, was to constitute a building code dedicated to the cities and towns of various scales. However, some architects were aware of the fact that the creation of a friendly and beautiful city means so much more and also depends on the law regulations, dedicated to the urban space. That’s why some of them tried to force a new provincial law, in order to force the local authorities to prepare an individual spatial development plan for their city or town. At the same time, care for an urban space became one of the most important aims for many local NGOs, which were established mainly by the intelligentsia and inspired by such organizations or persons as City Beautiful Movement, active in the United States, or Scot Pattrick Geddes. As a result of that trend, every town in Galicia tried to have its own society, which was keen on improving the urban space, by creating some new green areas, planting trees, funding monuments to the national heroes etc. Even if results of their activities were limited, the idea met with general approval.

PL

W Galicji, największym z krajów koronnych monarchii Habsburgów, miasta charakteryzowano jako siedliska kurzu, błota i nieprzyjemnych zapachów. Zmiana tej sytuacji stała się jednym z głównych problemów do rozwiązania przez władze samorządowe, których reaktywacja w 1867 r. rozpoczęła erę autonomiczną Galicji, trwającą aż do I wojny światowej. Najważniejszym aktem prawnym w zakresie kreowania ładu budowlanego w Galicji stały się ustawy budowlane uchwalone dla różnych grup miast, w zależności od ich wielkości. Jednakże część środowiska architektonicznego była świadoma, że ukształtowanie miast przyjaznych mieszkańcom i pięknych wymaga znacznie więcej wysiłku i zależy również od regulacji prawnych dotyczących kształtowania miejskiej przestrzeni. Stąd niektórzy z architektów dążyli do uchwalenia takich ogólnych regulacji prawnych, które zmusiłyby władze lokalne do sporządzania na zarządzanym przez nie obszarze specjalnych planów, zwanych regulacyjnymi. W tym samym czasie troska o przestrzeń miejską stała się jednym z głównych celów dla lokalnych organizacji społecznych noszących nazwę Towarzystwo Upiększenia Miasta, zakładanych w szczególności przez miejscową inteligencję i wzorujących się na organizacjach i indywidualnościach stawiających sobie podobne cele, aktywnych w Europie i na świecie. W efekcie tej mody niemal każde miasto w Galicji starało się mieć taką organizację u siebie, by zajmowała się ulepszaniem przestrzeni miejskiej, np. poprzez zakładanie terenów zielonych, sadzenie drzew, wznoszenie pomników dla bohaterów narodowych itp. Nawet jeśli rezultaty tych wszystkich wysiłków były ograniczone, to sama idea, jaka im przyświecała, spotykała się z powszechną aprobatą.

4

Miasto historyczne wobec problemów, kryzysów i wyzwań

100%

Laskowski A.

|

nr 1

167-182

EN

The text introduces a collection of articles authored by members of an interdisciplinary research group affiliated with the UNESCO Chair for Heritage and Urban Studies (UNITWIN Network) at the Cracow University of Economics, Department of Economic and Social History. These researchers, hailing from diverse academic backgrounds such as economics, art history, history, and architecture, possess a wealth of scientific expertise. United by their shared commitment to addressing the challenges faced by historic cities, both in the past and present, the group collaborated to explore the resilience of these cities under various circumstances. Through their research, the scholars endeavored to ascertain the extent of resilience exhibited by historic cities and the illations drawn from their experiences for future urban sustainability and resilience.

PL

Tekst wprowadza w problematykę zbioru artykułów napisanych przez członków interdyscyplinarnego zespołu badawczego Katedry Historii Gospodarczej i Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, jednostki należącej do sieci Katedr UNESCO. Badacze ci, wywodzący się z różnych środowisk (ekonomiści, historycy sztuki, historyk, architekt) i operujący z tego tytułu zróżnicowanym warsztatem badawczym, z wielu, właściwych swojemu merytorycznemu przygotowaniu perspektyw spojrzeli na zagadnienie miasta historycznego, mierzącego się – w przeszłości lub obecnie – z różnej natury problemami. Szukali przy tym odpowiedzi na pytanie, jaki był poziom rezyliencji miast historycznych w badanych okolicznościach i jakie wyciągnięto z nich wnioski na przyszłość.

5

Mozolne początki zmagań o ochronę zabytków w Galicji. Rozważania na marginesie najnowszej książki Tadeusza Łopatkiewicza

100%

Laskowski A.

Studia Pigoniana

|

2022

|

tom 5

|

nr 5

229-248

EN

The article reflects on the process of birth and slow maturation of the monument protection system in Galicia (one of the crown countries of the Habsburg monarchy), taking place in the 1860s and 1870s. One of the key figures of the time was Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, a conservator active in Eastern Galicia – an area covering 49 political districts of the time, including the town of Krosno and its surroundings. The starting point for the discussion is the latest book (published in 2022) by Tadeusz Łopatkiewicz dedicated to Potocki figure of this conservator and his activities in Krosno and the surrounding area. The book takes a closer look at the figure of the conservator himself and the vicissitudes of his life (the last chapter), shows the background against which he grew up, received his education and began to cooperate in discovering and interpreting traces of the past (chapter one), presents the foundations of the emerging system of historic monument protection in the Habsburg monarchy, including Galicia (chapter two) and, most importantly, based on the archival sources, presents and explains in detail Potocki’s achievements in the official care of historic monuments in Eastern Galicia, with particular emphasis on the monuments of Krosno and the surrounding area. The work is supplemented by a source appendix, bibliography, indexes, and an abstract in English. This publication by Tadeusz Łopatkiewicz, the fruit of his many years of research and archive and library searches, is an important contribution to a new synthesis of the history of the conservation and the protection of historical monuments in the Polish lands in the 19th century. A particularly valuable element, found by the book’s author and used from the perspective of the town and its surroundings under study, is Potocki’s Conservator’s Diary, written down between 1866 and 1878, on the pages of which all the glories and shadows of the conservator’s work of the time are visible, brilliantly brought out and commented on by Tadeusz Łopatkiewicz. It is imperative that this source have to be published and interpreted in its entirety in the near future, preferably through the collaboration of a group of researchers more closely involved in the person of Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki in recent times, including Tadeusz Łopatkiewicz.

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat procesu rodzenia się i powolnego dojrzewania systemu ochrony zabytków w Galicji, jednym z krajów koronnych monarchii habsburskiej, zachodzącego w latach 60. i 70. XIX wieku. Jedną z kluczowym postaci tego czasu był Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, konserwator zabytków działający na terenie Galicji Wschodniej, obejmujący swoim działaniem 49 ówczesnych powiatów politycznych, w tym m.in. miasto Krosno i jego okolice. Punktem wyjścia do rozważań jest najnowsza (wydana w 2022 roku) książka autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza poświęcona postaci tego konserwatora i jego działalności na terenie Krosna i okolic. Wspomniana książka przybliża postać samego konserwatora i koleje jego życia (ostatni rozdział), pokazuje tło, na jakim przyszło mu wzrastać, zdobywać wykształcenie i podejmować współpracę w zakresie odkrywania i interpretacji śladów przeszłości (rozdział pierwszy), prezentuje zręby rodzącego się systemu ochrony zabytków w monarchii habsburskiej, w tym w Galicji (rozdział drugi) oraz – co najważniejsze – w oparciu o odnalezione źródła przedstawia i precyzyjnie objaśnia dorobek Potockiego w zakresie urzędowej opieki nad zabytkami Galicji Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem zabytków Krosna i okolic. Pracę uzupełniają: aneks źródłowy, bibliografia, indeksy i streszczenie w języku angielskim. Publikacja autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza, owoc jego wieloletnich badań oraz poszukiwań archiwalnych i bibliotecznych, stanowi istotny przyczynek do nowej syntezy dziejów konserwatorstwa polskiego i ochrony zabytków na ziemiach Polski w XIX wieku. Elementem szczególnie cennym, odnalezionym przez autora książki i wykorzystanym pod kątem badanego miasta i jego okolic, jest Dziennik konserwatorski Potockiego, spisywany w latach 1866–1878, na kartach którego uwidaczniają się wszystkie blaski i cienie pracy ówczesnego konserwatora, znakomicie wydobyte i skomentowane przez Tadeusza Łopatkiewicza. Jest rzeczą konieczną, aby w najbliższym czasie źródło to zostało opublikowane i zinterpretowane w całości, najlepiej dzięki współpracy grona badaczy bliżej zajmujących się w ostatnim czasie osobą Ludwika Mieczysława Lubicz Potockiego, w tym Tadeusza Łopatkiewicza.

6

Między folwarkiem a szybem Ziemianie galicyjscy a nafta na przykładzie Jasła i powiatu jasielskiego

100%

Laskowski A.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2010

|

nr 08

121-134

EN

Surroundings of Jasło – provincial town situated in a half way between two political and cultural centers of Galicia: Kraków and Lwów – become in the fifties of the 19th century the cradle of oil industry. The first oil mine and – above all – the first industrial oil distiller in the world started to work just very close to it. Together with a growth of oil mining in the region Jasło itself become before 1900 an unofficial capital of Galician oil industry. A prosperity of the town was very close connected to rock oil exploration executed by the owners of the grounds situated in the neighborhood, in fact most of all the local gentry. Its traditional way of economic existence, based on the agriculture, had to be faced with a brand new way of thinking, characteristic for the industrial development. In this confrontation a local gentry appeared a class brave enough to be strongly engaged into the industrial process and – in the same way – very faithful (but not conservative) in its attitude to farming. Even the most successful noblemen in the field of oil industry did not give up with it and still treated it as a field of fruitful competition between each other.

7

Seminarium „Podstawy współczesnej restauracji witraży” Nysa, 17 listopada 2011 r.

100%

Laskowski A.

Ochrona Zabytków

|

2010

|

nr 1-4

301-304

EN

The Research and Education Centre for the Conservation of Monuments in Nysa organised a seminar on the restoration of stained-glass on 17 November 2011. The Centre functions within the structures of the local State Vocational College under the supervision of Paweł Karaszkiewicz, PhD – a wellknown conservator from Kraków and a lecturer at the Academy of Fine Arts there. After an introduction regarding the legal basis (Krzysztof Spychała) and the collection of stained-glass windows in Poland (Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska), an extensive lecture was delivered on the modern methods of stained-glass restoration, based on the speaker’s (Paweł Karaszkiewicz) many years’ experience and his international connections, among others, as a participant in the works of the Corpus Vitrearum Medii Aevi (CVMA) Polish National Committee. This detailed lecture was complemented by speeches delivered by several participants, mainly conservators of works of art, who presented their activities in the field of the conservation of artistic glass from various epochs, in particular stained-glass, or regarding the arrangement of new glazing in historic interiors.