Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polskie piesze pielgrzymki z Essen do Neviges w latach 1981-2005

100%

Nowicki T.

|

tom 42

117-135

EN

In Polish tradition, walking pilgrimages to Marian shrines are a typical manifestation of being religious. One example of a reference to this centuries-old Polish ritual is the initiative started in 1981 by Polish youths from the Polish Catholic Mission in Essen. The article is based on the archival documentation of the Central Archives of the Light–Life Movement in Lublin. The series of files concerning these peregrinations comprises 18 file folders from the years 1981-2005. At the beginning the initiative was private, but in the years to come it gradually gained momentum. From 1985, its organization was helped by the oasis community from Carlsberg in Rhineland Palatinate, focused around Father Franciszek Blachnicki. It was then that intensive organisational growth of the pilgrimage took place. The Light–Life Movement took over the spiritual care of the pilgrims, whose numbers grew in the following years. The participants came from all the West German länder. Most of them were young people, but there were also older people and even young children. The pilgrims usually set off from the parish of the Holy Trinity in Eiberg (Essen). They walked through the western districts of Bochum (Dalhausen), then through Nierenhof and Langenberg, arriving at the shrine in Neviges from the east on a Saturday, and then on Sunday they joined the general celebrations of the Polish Pilgrimage to Neviges organized by the Priests of Christ. The pilgrimage on foot from Essen to the Marian shrine in Neviges has become part of the traditions cultivated by the Polish communities in Germany. The pilgrimages are counted from the first one organised 40 years ago.

PL

W polskiej obyczajowości piesze pielgrzymki do sanktuariów maryjnych są charakterystycznym znakiem religijności. Jednym z przykładów nawiązania do tej wielowiekowej polskiej obrzędowości jest inicjatywa rozpoczęta w 1981 r. w środowisku polskiej młodzieży skupionej przy Polskiej Misji Katolickiej w Essen. Podstawę źródłową artykułu stanowi dokumentacja archiwalna zgromadzona w Archiwum Głównym Ruchu Światło-Życie w Lublinie. Seria akt dotycząca tych peregrynacji obejmuje 18 teczek aktowych z lat 1981-2005. Inicjatywa miała początkowo charakter prywatny, ale z kolejnymi latami stopniowo nabierała coraz większego rozmachu. Od 1985 r. do jej organizacji włączyło się środowisko oazowe z Carlsbergu w Nadrenii Palatynacie skupione wokół ks. Franciszka Blachnickiego. Nastąpił wówczas intensywny rozwój organizacyjny pielgrzymki. Ruch Światło-Życie przejął duchową opiekę nad pielgrzymami, których liczba rosła w kolejnych latach. Uczestnicy pieszych peregrynacji pochodzili z wszystkich zachodnioniemieckich landów. Przeważała młodzież, choć brali w nich udział także osoby starsze, a nawet kilkuletnie dzieci. Pątnicy wyruszali najczęściej z parafii Świętej Trójcy w Eiberg-Essen. Przemierzali zachodnie dzielnice Bochum (Dalhausen), następnie Nierenhof i Langenberg, docierając do sanktuarium w Neviges od strony wschodniej. Na miejsce przybywali w sobotę, zaś w niedzielę dołączali już do ogólnych uroczystości związanych z Polską Pielgrzymką do Neviges organizowaną przez Księży Chrystusowców. Piesze pielgrzymowanie z Essen do sanktuarium maryjnego w Neviges weszło w tradycję polonijnych środowisk w Niemczech. Kolejne trwające do dzisiaj peregrynacje liczone są od tej pierwszej, zorganizowanej 40 lat temu.

2

Organy w kościołach archidiakonatu pomorskiego w XVI-XVIII wieku

100%

Nowicki T.

|

nr 2: Historia

59-84

EN

Church music in the Catholic Church has been enriched by organ play for centuries. However, the spread of this instrument has been stretched over time. The first organ in Poland appeared in the 13th century, but in small towns and villages organs started to appear more often from the 16th century. This is confirmed by the example of the Pomeranian Archdeaconry. In the second half of the 16th century 12 temples had organs, but one hundred years later already 54, and in the 1880s all parish churches of most filial churches were equipped with an organ. Organs spread faster in urban churches. At the end of the 16th century, they were recorded in half of the towns of the archdeaconry, and only in about 5% of the village temples. A hundred years later, organs were in over 80% of town churches and already in about 36% of village temples. After another hundred years, over 92% of urban churches and almost 86% of rural churches had this type of instrument. The reception of the organ was to a certain extent dependent on the patronage of the temple. It was growing fastest in temples with church patronage and slower in temples with royal, and gentry patronage. Another aspect of research into organs is to determine their size. Visits usually give only the subjective feelings of the inspector or information about the number of organ voices, which may indirectly indicate the size of the instrument. Most often, the organs belonged to a group of small, several-voiced instruments. This type dominated (80-90%) in the 18th century. There are also large instruments with a larger number of voices (in Świecie – 21, in Byszewo – 17). Regarding the state of preservation of organs, most of them were considered in good condition, alt-hough the percentage fluctuated in various visits from 89% in the years 1686-1687 to approx. 55% in the visits in the 1860s and 1880s.

PL

Muzyka kościelna w Kościele katolickim już od wieków ubogacona jest grą na organach. Jednak rozpowszechnienie się tych instrumentów było rozciągnięte w czasie. Pierwsze organy w Polsce pojawiły się w XIII wieku, lecz w małych miasteczkach i wsiach organy występowały częściej począwszy od XVI wieku. Potwierdza to przykład archidiakonatu pomorskiego. W drugiej połowie XVI wieku organy były w 12 świątyniach, sto lat później już w 54, zaś w latach osiemdziesiątych XVIII wieku we wszystkich kościołach parafialnych większości kościołów filialnych. Instrumenty organowe rozpowszechniały się szybciej w kościołach miejskich. W końcu XVI wieku były odnotowane w połowie miast archidiakonatu, a tylko w ok. 5% świątyń wiejskich. Sto lat później były w ponad 80% kościołach miejskich i już ok. 36% świątyń na wsi. Po kolejnych stu latach ponad 92% kościołów miejskich i niemal 86% wiejskich miało już ten typ instrumentu. Recepcja organów była w pewnym stopniu uzależniona od patronatu świątyni. Najszybciej rosła w świątyniach patronatu kościelnego, wolniej królewskiego, a na końcu szlacheckiego. Innym aspektem badań nad organami jest ustalenie ich wielkości. Wizytacje przekazują zwykle subiektywne odczucia wizytatora lub informację o liczbie głosów organowych, która w pośredni sposób może świadczyć o wielkości instrumentu. Najczęściej organy należały do grupy instrumentów małych, kilkugłosowych. Taki typ dominował (80-90%) w XVIII wieku. Spotyka się też instrumenty duże, o większej liczbie głosów (w Świeciu – 21, w Byszewie – 17). Jeśli chodzi o stan zachowania organów, to większość z nich była uznawana za dobre, choć odsetek ten wahał się w różnych wizytacjach od 89% w latach 1686-1687 do ok. 55% w wizytacjach z lat sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku.

3

Zapomniany polski biblista ks. Franciszek Ksawery Pawłowski (1807–1876)

63%

Nowicki T. , Zych S.

|

nr 2

325-338

EN

The article profiles Fr Franciszek Pawłowski, a 19th-century Roman Catholic priest of the Przemyśl diocese, prelate of the local cathedral chapter and professor and rector of the major seminary in Przemyśl. This remarkable figure been noted in, among others, The Polish Biographical Dictionary and The Catholic Encyclopedia, mostly known to specialists but less familiar to the wider circle of researchers and scholars. This article not only presents Fr Pawłowski’s basic biographical data, and the ecclesiastical and academic roles he held, but also his main research interests and his many publications in theology, biblical studies and church history. Particular attention is paid to Pawłowski’s most important work, the four-volume Psalter with a commentary on the Psalms and Lamentations of the prophet Jeremiah, which was published a few years before its author’s death and constitutes his opus vitae. It was dedicated by Fr Pawłowski himself to those interested in Scripture, especially priests and seminarians preparing for the priesthood. Although the basis for his analysis of the biblical text was the Vulgate, and its late 16th-century Polish translation by Fr Jakub Wujek, the author applied modern textual criticism, including comparisons with the Greek and Hebrew texts. Fr Pawłowski’s commentary on the Psalms was highly praised from the outset, as a work testifying to the author’s immense erudition and great diligence. Notably, Fr Pawłowski was also a historian, particularly of the Church of the diocese of Przemyśl, with published sketches on the history of its parishes and monasteries and the schematism of the folk schools and their teachers. Of particular importance was his study on the history, composition and endowment of the Cathedral Chapter in Przemyśl, edited in 1853, and his work Premislia sacra [Holy Przemyśl, or the list and activities of the Roman Catholic bishops of Przemyśl], published in 1869. For such achievements, he was appointed in 1872 as an active member of the Historical-Philosophical Faculty of the newly established Polish Academy of Arts and Sciences in Kraków. Among his legacy are yet other works in the field of biblical studies, which remain to this day as manuscripts in the library of the Przemyśl Chapter, still waiting to be edited and published.

PL

W artykule została przypomniana osoba żyjącego w l. 1807-1876 ks. Franciszka Pawłowskiego, kapłana diecezji przemyskiej, prałata tamtejszej kapituły katedralnej, profesora i rektora seminarium duchownego w Przemyślu. Ta nietuzinkowa postać, choć doczekała się biogramów między innymi w Polskim Słowniku Biograficznym czy w Encyklopedii katolickiej i znana jest specjalistom, to słabiej kojarzona jest przez szersze grono badaczy i naukowców. Niniejszy artykuł ukazuje przedstawia nie tylko podstawowe dane biograficzne ks. Pawłowskiego, pełnione przez niego funkcje kościelne i naukowe, ale również wskazuje na jego główne zainteresowania badawcze, publikacje z zakresu teologii, biblistyki czy historii Kościoła. Szczególna uwaga została skupiona na najważniejszym dziele omawianego kapłana, czyli czterotomowym Psałterzu z komentarzem do psalmów i lamentacji proroka Jeremiasza, które zostały wydane kilka lat przed śmiercią autora i stanowią niejako jego opus vitae. Dzieło to zostało już przez samego autora dedykowane zainteresowanym Pismem Świętym, zwłaszcza zaś kapłanom i klerykom, przygotowującym się do kapłaństwa. Mimo, że podstawą analizy tekstu biblijnego była Wulgata i jej polskie tłumaczenie ks. Jakuba Wujka z końca XVI wieku, to jednak autor komentarza stosował nowożytną krytykę tekstu, nie stroniąc też od porównań z tekstem greckim i hebrajskim. Komentarz psalmów ks. Pawłowskiego był od początku wysoko oceniany, jako dzieło świadczące o wysokiej erudycji autora i jego wielkiej pracowitości. Należy zaznaczyć, że ks. Franciszek Pawłowski to również historyk, zwłaszcza historyk Kościoła przemyskiego. Drukiem ukazały się jego szkice dotyczących dziejów parafii i klasztorów łacińskiej diecezji przemyskiej, także schematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli, a szczególnie ważne były studium o dziejach, składzie osobowym i uposażeniu Kapituły Katedralnej w Przemyślu opracowane w roku 1853 oraz wydane w 1869 roku dzieło Premislia sacra [Święty Przemyśl czyli seria i czynności biskupów przemyskich rzymskokatolickich]. Za te dokonania został w 1872 r. powołany na członka czynnego Wydziału Historyczno-Filozoficznego nowo utworzonej Akademii Umiejętności w Krakowie. Należy również zaznaczyć, że część publikacji z zakresu biblistyki pozostaje do dzisiaj w rękopisach przechowywanych w bibliotece Kapituły Przemyskiej i cały czas czeka na swoją edycję.

4

The stability study of a plane engine

63%

Kołodziej R. , Nowicki T.

|

nr 1

35-44

EN

We study the dynamical properties of a plane engine vibrations modelled by a system of ODE.

5

On some dynamical properties of S-unimodal maps on an interval

44%

Nowicki T.

|

nr 1

27-43