Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Monitoring leśnych stref przydrożnych metodą pomiarów magnetometrycznych

100%

Czerniak A. , Poszyler-Adamska A.

|

nr 2[34]

2

Zawartosc dioksyn i metali ciezkich w aparacie asymilacyjnym sosny zwyczajnej [Pinus sylvestris L.] i brzozy brodawkowatej [Betula pendula Roth] rosnacych w sasiedztwie lokalnego skladowiska odpadow

100%

Czerniak A. , Poszyler-Adamska A.

|

2006

|

tom 515

47-54

PL

Oceniono kumulację dioksyn i metali ciężkich w aparacie asymilacyjnym sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth) rosnących w leśnej strefie ekotonowej sąsiadującej ze składowiskiem odpadów. Próbki aparatu asymilacyjnego do badań zawartości metali ciężkich pobierano z dwóch transektów, tzn. ze skraju lasu oraz w odległości 50 m od skraju lasu. Próbki aparatu asymilacyjnego do badań zawartości kongenerów PCDDs i PCDFs pobierano ze skraju lasu. Zawartość kongenerów PCDDs i PCDFs w próbkach igieł sosny zwyczajnej określono na poziomie 4,74 ng PCDD/F-TEQ·kg⁻¹, a w próbkach liści brzozy brodawkowatej na poziomie 2,65 ng PCDD/F-TEQ·kg⁻¹. Stwierdzono także brak kumulacji metali ciężkich zarówno w aparacie asymilacyjnym pobranym ze skraju lasu, jak i z transektu wyznaczonego w odległości 50 m od skraju lasu. Na podstawie przeprowadzonych badań chemoindykacyjnych aparatu asymilacyjnego stwierdzono brak migracji pionowej do strefy korzeniowej otuliny drzewostanowej metali ciężkich i dioksyn ze składowiska odpadów. Powierzchniowe wapnowanie wapnem posodowym i sukcesywne załadowywanie odpadów w składowisku ograniczyło proces pylenia i osiadania zanieczyszczeń na powierzchni aparatu asymilacyjnego i gleby.

EN

The aim of the presented investigations was an evaluation of cummulation of dioxins and heavy metals in the assimilatory organs of Finns sylvestris L. and Betula pendula Roth growing in the forest ecotone zone neighbouring with a local dumping site. The researched assimilatory organ samples collected for evaluation of heavy metal content were taken from two transects i.e. from the forest edge and 50 m. away from the edge. The assimilatory organs samples for the congeners PCDDs and PCDFs content investigations were collected from the forest edge. The content of congeners PCDDs and PCDFs in needles of Pinus sylvestris L. was usually observed at the level of 4.74 ng PCDD/F-TEQ·kg⁻¹, while Betula pendula Roth leaves showed the level of 2.65 ng PCDD/F-TEQ·kg⁻¹. The absence of heavy metals cummulation was also observed both in the assimilatory organs collected from the forest edge and 50 m away from it. The absence of vertical migration to the root zone of the wood stand buffer zone of both heavy metals and dioxins from the dumping site was observed on the basis of the carried out chemoindicational observations of the assimilatiry organs. The process of dusting and deposition of pollutants on the surface of assimilatory organs and soil was limited by soda lime surface applicaion and successive covering of the site with soil.

3

Soil and assimilatory organs of trees as indicators in dioxin monitoring of the forest environment

100%

Czerniak A. , Poszyler-Adamska A.

|

nr 3

EN

The balance of major processes of metabolism is the condition of a continuous existence of the forest ecosystem. Each significant change of chemical balance in the environment brings about disturbances to homeostasis, quantitative and qualitative succession of individual components of plant and animal world, resulting in degradation of forest environment. The initiation of the continuous complex forest areas monitoring dates back to the 80`s when a sudden increase of forests` stands segments dieback occurred. The network of forest monitoring is based on the fixed observation I and II spots (SPO). Monitoring research may be extended to other substances not included in the Polish Act if the spot pollution source imposes a serious burden on the environment. It corresponds mainly to the areas situated in the closest vicinity of industrial plants which may significantly deteriorate the condition of the environment. The plants in interest include: heat and power stations, combustion plants, aluminum works, chemical plants, cellulose works, iron foundries, and industrial and municipal refuse landfill sites. The paper identifies main dangers posed to the forest environment resulting from emission and migration of polychlorinated dibenzodioxins (PCDD), polychlorinated dibenzofurans (PCDF) and polychlorinated biphenyls (PCB) – compounds commonly called dioxins. Mechanisms of biological activity of dioxins are insufficiently investigated. A sequence of unfavourable changes in organisms as a result of exposition to dioxins has been observed. Dioxins reach human and animal organisms together with food, as well as while inhaling and penetrating through skin. Dioxins damage living cells and as a consequence cause growth and development disorders of organisms. A symptom of dioxin intoxication in humans is chloracne (acne chlorica), characterized by disorders in both anatomy and activity of sebaceous glands. The acne symptoms are only signs which indicate a general intoxication with chlorinated hydrocarbons. The paper presents representative results of the investigation obtained within the confines of the introductory dioxin monitoring carried out in the selected forest complexes. Table 1 presents the results of the analysis of forest soil from unpolluted areas (the Antonin Forest Division - Czarnylas Forestry and the Gniezno Division - Orchówek Forestry) and a comparison with the results of polluted soil measurement collected in the vicinity of Warsaw where the earlierconducted investigations showed the general dioxin content at the level of 12.275 ng PCDD/F-TEQ/kg of soil. The carried out research proves that dioxins may accumulate both in soil and plants, and include them in food system. To maintain the chemical balance in forest areas the authors suggest covering a selected group of forest biotopes situated in the vicinity of major emitters of chemical pollution for dioxin monitoring.

4

Ocena zasięgu migracji pierwiastków śladowych generowanych przez ruch samochodowy metodą pomiarów magnetometrycznych gleb

100%

Czerniak A. , Poszyler-Adamska A.

|

2009

|

nr 05

PL

W pracy przedstawiono nową metodę oceny zasięgu migracji pionowej i poziomej pierwiastków śladowych w glebach leśnych w sąsiedztwie dróg. W badaniach monitoringowych mierzono podatność magnetyczną gleb w układzie poziomym i pionowym w różnych odległościach od drogi o dużym nasileniu ruchu samochodowego. Procedura pomiarów podatności magnetycznej oparta jest na zauważalnym związku pomiędzy wzrostem podatności magnetycznej a zawartością metali ciężkich w środowisku glebowym. Przeprowadzone badania wykazały podwyższoną powierzchniową podatność magnetyczną gleb w pasie przydrożnym o szerokości do 5,0 m (ok. 50×10-5 jednostek). Pas o szerokości od 5,0 do 40,0 m cechował się podatnością magnetyczną na poziomie tła(κ ≤22×10-5 jednostek). Średnia podatność magnetyczna dla gleb leśnych w Polsce wynosi 22×10-5 jednostek. Analiza pionowych rozkładów podatności magnetycznej wykazała maksimum wartości κ na głębokości od 5,0 do 10,0 cm Intensywny ruch samochodowego w krajach Europy Wschodniej wymusza rozbudowę i modernizację istniejącej sieci autostrad i tras szybkiego ruchu. Transport samochodowy generuje różne zanieczyszczenia chemiczne, w tym pierwiastki śladowe (Zn, Cu, Pb, Cd, Co, Cr, Ni, Cu). Nadmierne ilości niektórych pierwiastków śladowych mogą destabilizować homeostazę środowiska glebowego oraz osłabiać kondycję drzewostanów. Szkodliwość pierwiastków śladowych zależy nie tylko od stężenia, ale także ich form występowania. Potencjalne zagrożenia dla środowiska glebowego pierwiastkami metalicznymi można ocenić stosując metodę pomiaru podatności magnetometrycznej. Jest ona łatwo mierzalną wielkością geofizyczną opisującą zdolność danej substancji do zmian namagnesowania pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego. Magnetometria jest metodą alternatywną w stosunku do kosztownych metod geochemicznych. Podatność magnetyczna na powierzchni gleby wynosząca od 30 do 50×10-5 jednostek SI może oznaczać, że ilość przynajmniej jednego z metali przekracza wartość graniczną dopuszczalną dla gleb terenów leśnych. Celem podjętych badań było określenie rozkładu powierzchniowej i pionowej podatności magnetycznej gleb w sąsiedztwie drogi krajowej nr 11. Pomiary podatności magnetycznej przeprowadzano wzdłuż wyznaczonych geodezyjnie transektów badawczych o długości 40 m i przebiegały prostopadle do krawędzi drogi. Odczyty wykonywano co 0,5m, a każdy ostateczny wynik uzyskiwano z uśrednienia 10 odczytów. Pionowy rozkład podatności magnetycznej określano do głębokości ok. 20 cm. Badania przeprowadzono miernikiem podatności magnetycznej SM 400 produkcji czeskiej typu ZH Instruments – Brno. Przeprowadzone badania powierzchniowej i pionowej podatności magnetycznej wykazały, że największa koncentracja ferrimagnetyków występuje w nawierzchni i na poboczu drogi krajowej nr 11. Nie stwierdzono intensywnej migracji ferrimagnetyków do leśnych stref ekotonowych. Podwyższoną powierzchniową podatność magnetyczną gleb odnotowano w pasie przydrożnym o szerokości do 5,0 m (ok. 50×10-5 jednostek). Pas o szerokości od 5,0 do 40,0 m cechował się podatnością magnetyczną na poziomie tła (κ ≤20×10-5 jednostek). Średnia podatność magnetyczna dla gleb leśnych w Polsce wynosi 22×10-5 jednostek. Analiza pionowych rozkładów podatności magnetycznej wykazała maksimum wartości κ na głębokości od 5,0 do 10,0 cm. Mniejsza zawartość ferrimagnetyków w glebie w sąsiedztwie brzóz może wynikać z predyspozycji tego gatunku do intensywnego pobierania i bioakumulacji pierwiastków śladowych w aparacie asymilacyjnym.

EN

Policy of road transportation development in the countries of Central Europe imposes construction of new and modernization of existing roads for still increasing transportation burdens. Road transportation release broad range of chemical pollutants, including trace metals (Zn, Cu, Pb, Cd, Co, Cr, Ni, Cu). High concentration of some chemical elements may destabilize homeostatic balance of the soil environment and may decrease health of forest stands. Negative impact of trace metals depends not only on its concentration but also on a form as well as chemical activity of chemical compounds which include trace metals. Potential negative impact of trace metals on the soil environment can be assessed with utilization of magnetic soil survey methods. An easy-to-measure geophysical indicator of magnetic properties of some materials is magnetic susceptibility, which describes the magnetic response of a sample when exposed to a weak increasing magnetic field and is directly linked to concentrations of ferromagnetic minerals. For example, if magnetic susceptibility over soil surface equals 30 to 50x10-5 SI units, it may be assumed that concentration of at least one trace metal goes beyond threshold natural value for forest ecosystem soils. The aim of the research was assessment of spatial distribution of magnetic susceptibility of forest soils in the vicinity of the state expressway no. 11. Magnetic susceptibility was measured along 40 m transects established with utilization of land survey methods. The transect axis were perpendicularly oriented against verge of road section. The resolution of measurements was 0.5 m. The result of measurement for transect axis was an average value calculated out of 10 separate measurements. Vertical distribution of magnetic susceptibility was measured up to 20 cm b.g.s. Magnetic susceptibility of cores was measured in the cores with MS2F sensor (Bartington Instruments). The highest κ values were noted for the asphalt concrete road pavement layer which was constructed with material containing ferromagnetic minerales. In general, patterns of κ values vertical distribution at experimental site were similar to the distribution patterns typical for natural, unpolluted forest soils. Intensive migration of ferromagnetic particles into forest ecotone zones was not identified. Increased surface magnetic susceptibility was noted for the area stretching up to 5 m from the road surface verge. (κ values no less than 50x10-5 SI units). Farther away from the road verge (5 to 40 m) soil magnetic susceptibility did not exceed 22x10-5 SI units – average threshold value for natural soil magnetic susceptibility of forest areas in Poland. Vertical magnetic survey returned maximum κ values at depth 5 to 10 cm b.g.s. Suppressed concentration of ferromagnetic particles in soil under Silver Birch stands may result from the species capability to uptake and bioaccumulate the magnetic particles in assimilative organs.

5

Ocena propagacji hałasu komunikacyjnego na terenach zadrzewionych

80%

Czerniak A. , Poszyler-Adamska A. , Kayzer D.

|

2007

|

nr 1

PL

Propagację fal akustycznych w strefie przydrożnej warunkuje energia źródła dźwięku oraz własności ośrodka. Zadrzewienia przydrożne oraz leśne strefy ekotonowe spełniają rolę filtrów ekologicznych dla różnych zanieczyszczeń generowanych przez ruch samochodowy. Drzewa i krzewy rosnące w sąsiedztwie dróg, odbijając i pochłaniając hałas pełnią rolę naturalnych ekranów akustycznych. Celem przeprowadzonych badań była ocena propagacji hałasu komunikacyjnego na terenach zadrzewionych metodą analizy wariancji. Badania prowadzono na terenie leśnym, zadrzewieniu miejskim oraz parkowym. Pomiary natężenia hałasu interpretowano według trzy-czynnikowego i dwuczynnikowego modelu liniowego. Punkty pomiarowe zlokalizowano w różnych odległościach od korony drogi (czynnik A). Pomiary prowadzono w dwóch terminach, tzn. w okresie zimowym oraz w okresie wegetacji (czynnik C). Otrzymane wyniki równoważnego poziomu hałasu na terenach zadrzewionych porównano z wynikami uzyskanymi na powierzchniach kontrolnych niezadrzewionych (czynnik B). Dla celów porównawczych wykonano również badania równoważnego poziomu hałasu w pobliżu poliwęglanowego ekranu akustycznego. Na podstawie analizy wariancji stwierdzono, że wszystkie hipotezy zerowe efektów czynników głównych są odrzucone na rzecz hipotez alternatywnych na poziomie istotności α = 0,01. Oznacza to, że każdy wyróżniony w doświadczeniu czynnik istotnie różnicuje poziom hałasu komunikacyjnego. Przeprowadzone badania wykazały, że najistotniejszym czynnikiem decydującym o propagacji hałasu jest występowanie szaty roślinnej. W zadrzewieniach zlokalizowanych przy drodze krajowej nr 11 w Złotnikach i przy ul. Umultowskiej w Poznaniu równoważne poziomy hałasu były podobne w obu terminach badawczych. Wynika to z faktu, że gatunkiem dominującym w analizowanych drzewostanach była sosna zwyczajna (Pinus sylvestris L.). Największy spadek wartości równoważnego poziomu hałasu w drzewostanie sosnowym występował w pasie o szerokości ok. 50 m. Drzewostan sosnowy o szerokości ok 30 m zarówno zimą jak i latem ogranicza propagację hałasu w stopniu porównywalnym z poliwęglanowym ekranem akustycznym. Pas krzewów liściastych w Parku Sołackim obniżył wartość równoważnego poziomu hałasu (o ok. 5 dB) tylko w okresie wegetacyjnym.

EN

Noise is one of the most popular environmental pollution. Long-standing residence in noisy areas can cause discomfort, problems with sleeping, neurosis, etc. Because of moving sources and increasing the number of routs, communicative noise is drudging on the huge areas. The level of noise emitted depends on the number of vehicles, as well as their types, speed and technical condition and also the type of routs pavement. Propagation of acoustic waves in the roadside area is stipulated by sound's source energy as well as characteristics of the emitter. Forest ecotone zones and roadside afforestation constitute a certain ecological filter buffering contaminations generated by traffic. Trees and shrubs growing in the vicinity of routs are able to reflect as well as absorb noise. They can form natural acoustic screen. The paper presents an assessment of the propagation of communicative noise on the forestry areas by analysis of variance. Researchers were carried out in the forest area, urban and park forests. Evaluation of noise propagation was conducted in January and July 2006. The measurements’ intensity of noise was interpreted according to model three-factor linear model as well as two-factor linear model. Measuring points were located in different distances away from the crown road (factor A). Researchers were carried out in winter and vegetation periods (factor C). The results obtained on forest areas were compared with those of nonforest control areas (factor B). For the reason of comparison, researchers were also carried out near polycarbonate acoustic baffle. On the basis of analysis of variance it can be noticed that all null hypothesis of main factors effects are rejected in favour of alternative hypothesis at significance level α=0.01. It means that each factor influences on the level of communicative noise. The carried out research showed that the most important factor which determines noise propagation is plant cover. The equivalent noise levels were similar in both research periods in the afforestations situated in Złotniki, the national road 11 and Poznań, the Umultowska street. It results from the fact that the dominant species in the analysed afforestations was Pinus sylvestris L. The most significant equivalent level value decrease occurred in the 50m wide belt of the pine stand. The equivalent noise levels were similar in both research periods in the afforestations situated in Złotniki, the national road 11 and Poznań, the Umultowska street. It results from the fact that the dominant species in the analysed afforestations was Pinus sylvestris L. The most significant equivalent level value decrease occurred in the 50m wide belt of the pine stand. The approx. 30m wide pine stand reduces noise propagation both in winter and summer to a degree comparable to the polycarbonated acoustic screen. The broad-leaved shrub-belt in the Sołacki Park decreased the equivalent noise level value (by approx. 5 dB) only in the vegetation season.

6

Metodyka ochrony zasobow wodnych lesnych obszarow mokradlowych

51%

Miler A. T. , Kaminski B. , Czerniak A. , Grajewski S. , Okonski B. , Korzak M. , Krysztofiak A. , Poszyler-Adamska A.

|

nr 2[18]

115-124

PL

Pod pojęciem leśne obszary mokradłowe określane są ekosystemy leśne znacznie uwilgotnione. Tereny zakwalifikowane opisach taksacyjnych jako: bory bagienne (Bb), bory mieszane bagienne (BMb), lasy mieszane bagienne (LMb), olsy (Ol), olsy jesionowe (OlJ) i lasy łęgowe (Lł). Średnie stany wód gruntowych powinny na tych obszarach zalegać płyciej niż 1 m pod powierzchnią terenu. Działania, które należy podejmować dla ochrony leśnych obszarów mokradłowych powinny przebiegać w czterech etapach: inwentaryzacja (opis stanu bieżącego), identyfikacja zagrożeń (oszacowanie bilansów wodnych), ustalenie zakresu ochrony (bierna lub bierna i czynna), monitorowanie („śledzenie” efektów). W pracy przedstawiono szczegółowo praktyczne metody ochrony biernej i czynnej dla ochrony zasobów wodnych obszarów mokradłowych.

EN

The term of forest’s marshland areas is referred to forest areas and ecosystems significantly wetted. These areas are classified in stands descriptions as: swamp coniferous forest (Bb in Polish standards), swamp mixed coniferous forest (BMb), swamp mixed broad-leaved forest (LMb), alder forest (Ol), ash-alder forest (OlJ) and flood plain forest (Lł). The average ground waters level should be shallower than 1 m under the ground surface on those areas. Actions which ought to be taken for forest’s marshland areas protection should go ahead in four steps: stock-taking (current state description), danger identification (water’s balances estimate), protection range establishment (passive or passive and active), monitoring (effects “controlling”). The study presents in detail practical methods of passive and active protection which can be used in marshlands areas water resources protection.