Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O ułatwieniach w dostępie do źródeł archiwalnych dotyczących prawa sądowego w Królestwie Polskim

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2017

|

nr 20

331-342

EN

Recently in Poland, there have been conducted activities promoting research work conducted by legal historians. They include digitizing and making archival sources available in digital form. First and foremost, digital copies of civil registry files, record books, files of administrative bodies and family archives are made. For any researcher dealing with the law of the Kingdom of Poland, the digitalization of files of central administration bodies, acts of territorial administration bodies, civil status records and notarial deeds is of utmost importance. Digital copies of archives are, among others, available on the Internet. This is a great convenience for legal historians: it not only shortens the time of reaching sources and allows one to read their content, but also contributes to a significant reduction in the cost of running a source query, due to the lack of the necessity to go to the archive. Making digital copies available on various websites is very time-consuming and it requires considerable financial resources, but allows one to conduct source queries on an unprecedented scale. It is an invaluable support for legal historians and can contribute to the development of this scientific discipline.

PL

W ostatnich latach podejmowane są w Polsce działania sprzyjające pracy badawczej prowadzonej przez historyków prawa. Polegają one na digitalizacji i udostępnianiu w formie cyfrowej źródeł archiwalnych. W pierwszej kolejności sporządza się kopie cyfrowe akt stanu cywilnego, ksiąg metrykalnych, akt organów administracji oraz archiwów rodzinnych. Dla badacza zajmującego się prawem sądowym Królestwa Polskiego najistotniejsza jest digitalizacja akt organów administracji centralnej, akt organów administracji terytorialnej, akt stanu cywilnego i aktów notarialnych. Kopie cyfrowe archiwaliów są między innymi udostępniane w Internecie. Stanowi to wielkie ułatwienie dla historyków prawa: nie tylko skraca czas dotarcia do źródeł i pozwala zapoznać się z ich treścią, ale przyczynia się również do znacznego obniżenia kosztów prowadzenia kwerendy źródłowej, w związku z brakiem konieczności udawania się do siedziby archiwum. Udostępnianie kopii cyfrowych na stronach archiwów oraz na innych portalach jest bardzo czasochłonne i wymaga znacznych środków finansowych, ale pozwala na prowadzenie kwerendy źródłowej na niespotykaną dotychczas skalę. Jest nieocenionym wsparciem dla historyków prawa i może przyczynić się do rozwoju tej dyscypliny naukowej.

2

Geneza łódzkich struktur notarialnych

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2014

|

tom 17

135-145

EN

Notary services in Poland had not originated until the days of the Duchy of Warsaw, where they were based on the regulations of the French notary act of 16th March 8003, entitled “Organisation of notary services”. The act remained in force in the Kingdom of Poland after the fall of the Duchy of Warsaw, although the system underwent certain changes. It was repealed only on the 1st (13th) July 1876, together with the Russian notary act of 14 April 1866 coming into force. The beginnings of notary services in Łódź date back to 1841. Until that time, the residents of Łódź had used legal assistance of notaries operating in the nearest city, that is Zgierz. Together with the development of industry and an increasing number of its population, Łódź required also the need to nominate an increasing number of representatives of this legal profession. In turn, Zgierz did not develop as dynamically as Łódź, for which reason the authorities of the Kingdom of Poland decided to move notaries from there to Łódź.

PL

Notariat na ziemiach polskich powstał dopiero w czasach Księstwa Warsza w skiego i funkcjonował w oparciu o przepisy francuskiej ustawy notarialnej z 16 marca 1803 r. zatytułowanej Organizacya notariatu. Ustawa obowiązywała nadal po upadku Księstwa Warszawskiego w Królestwie Polskim, choć system notarialny ulegał pewnym zmianom. Została ona uchylona dopiero 1 (13) lipca 1876 r., wraz z wprowadzeniem w życie rosyjskiej ustawy notarialnej z 14 kwietnia 1866 r. Początki notariatu w Łodzi sięgają 1841 r., do tego momentu mieszkańcy Łodzi korzystali z pomocy prawnej rejentów działających w najbliżej położonym mieście, czyli w Zgierzu. Wraz z rozwojem przemysłu i zwiększaniem się liczby mieszkańców Łodzi wzrastała też potrzeba mianowania coraz większej liczby reprezentantów tego zawodu prawniczego. Natomiast Zgierz nie rozwijał się tak dynamicznie jak Łódź i w związku z tym władze Królestwa podejmowały decyzje o przenoszeniu notariuszy z tego miasta do Łodzi.

3

Intercyza między dawnymi a nowymi czasy

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2010

|

tom 13

47-55

PL

1. Wprowadzenie; 2. Zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej; 3. Treść intercyzy; 4. Podsumowanie.

DE

1. Einführung; 2. Abschluss eines ehelichen Vermögensvertrags; 3. Inhalt des Ehevertrags; 4. Zusammenfassung.

4

Dzierżawa wieczysta i emfiteuza w polskim prawie przedrozbiorowym

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D. , Uniwersytet Łódzki W. P. i. A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2014

|

tom 13

|

nr 2

5

Postępowanie o ubezwłasnowolnienie całkowite w świetle przepisów Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2015

|

tom 18

91-106

EN

The rules contained in the Civil Code of the Kingdom of Poland concerning incapacitation were based on Napoleonic law. Reservation of the court procedure for the application of this institution of law and limitation of the role of the family council solely to the function of an opinion provider aimed at the protection of personal and property interests of the person to be incapacitated. Moreover, it also protected the interests of the closest kin of such a person. Making it possible to resort to this institution in the case of the emancipated and non-emancipated minors in the Civil Code, in the opposition to the principles of the Napoleonic Code, seems by all means justified. The good of not only an incapacitated emancipated person but also of a non-emancipated person aff ected with disability requires protection, which incapacitation served.

PL

Przepisy KCKP dotyczące ubezwłasnowolnienia zostały sformułowane na wzór przyjętych w kodyfikacji napoleońskiej. Zastrzeżenie drogi sądowej dla stosowania tej instytucji prawnej oraz ograniczenie roli rady familijnej tylko do funkcji opiniodawczej miało na celu ochronę interesów osobistych i majątkowych osoby w stosunku, do której miało być orzeczone ubezwłasnowolnienie. Poza tym chroniło również interesy najbliższej rodziny tej osoby. Przyznanie w KCKP, w przeciwieństwie do zasad uregulowanych w KN, możliwości zastosowania tej instytucji do małoletnich usamowolnionych i nieusamowolnionych wydaje się ze wszech miar uzasadnione. Nie tylko dobro ograniczonej osoby usamowolnionej, ale również nieusamowolnionej, dotkniętej niesprawnością wymagało ochrony, czemu służyć mogło właśnie ubezwłasnowolnienie.

6

Unieważnienie małżeństwa i jego skutki majątkowe w świetle prawa o małżeństwie z 1836 roku

100%

Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2011

|

tom 14

131-144

EN

1. Marital law of 1836. 2. Cessation of wedlock. 3. Principles for cancellation of wedlock. 4. Property impact of cancellation of wedlock. 5. Conclusion.

PL

1. Prawo o małżeństwie z 1836 r. 2. Ustanie małżeństwa. 3. Zasady unieważnienia małżeństwa. 4. Skutki majątkowe unieważnienia małżeństwa. 5. Podsumowanie.

DE

1. Das Ehegesetz von 1836. 2. Das Aufhören der Ehe. 3. Regeln für die Nichtigerklärung der Ehe. 4. Folgen für das Vermögen. 5. Zusammenfassung.

7

Sprawozdanie z XII Międzynarodowej Polsko-Rosyjskiej Konferencji Naukowej pt. Europa Środkowo-Wschodnia i Łódź w podręcznikach historii, Łódź, 17–19 września 2012 r.

63%

Wiśniewska-Jóźwiak D. , Wiśniewska-Steciuk E. , Łódzki U.

|

8

Struktura organów spółdzielni w świetle przepisów ustawy z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach na przykładzie Spółdzielni Spożywczej Pracowników Państwowych i Komunalnych w Końskich

63%

Wiśniewska-Jóźwiak D. , Strzelecka M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2012

|

tom 15

107-124

EN

The cooperative movement in Poland began to take shape in the 19th century. The principles of its operation were governed by the laws of the three partitioning powers, which resulted in the dissimilar development of cooperative entities. After regaining of independence by Poland, such a status quo resulted in numerous problems and became the reason for intensified legislative work. The provisions of law were unified on 29th October 1920 when the Lower House of the Polish Parliament (Sejm) passed the Act on cooperatives. One of the cooperatives that had to adjust their activity to the newly introduced principles was the Cooperative of the Workers of State and Municipal Food Industry (Spółdzielnia Spożywcza Pracowników Państwowych i Komunalnych) in Końskie. Its members adjusted the organisation and activity of their cooperative to the provisions of the Act on cooperatives on the power of the annual general meeting held on 27th November 1921. The statute approved on that date contained provisions harmonised with the principles expressed in the Act and referring to the structure of the organs (managing board, supervisory board, and general meeting), their composition, the manner of appointing members and their operation, moreover fine-tuning them in certain areas, e.g. the drafting of the report from the cooperative’s operation in the previous budget year.

PL

Ruch spółdzielczy na ziemiach polskich zaczął się kształtować w XIX w. Zasady jego funkcjonowania regulowało prawo zaborcze, co spowodowało niejednolity rozwój tego rodzaju podmiotów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości generowało to liczne problemy i stało się powodem wzmożonych prac legislacyjnych. Do ujednolicenia przepisów prawa doszło 29 X 1920 r. w związku z uchwaleniem przez Sejm ustawy o spółdzielniach. Jednym ze zrzeszeń, które musiało dostosować swoją działalność do nowo wprowadzonych zasad była Spółdzielnia Spożywcza Pracowników Państwowych i Komunalnych w Końskich. Jej członkowie dostosowali organizację i działalność zrzeszenia do postanowień ustawy o spółdzielniach mocą decyzji walnego zgromadzenia z 27 listopada 1921 r. Uchwalony wówczas statut zawierał postanowienia zgodne z zasadami wyrażonymi w ustawie odnoszące się do struktury organów (zarządu, rady nadzorczej oraz walnego zgromadzenia), ich składu, sposobu powoływania członków oraz funkcjonowania, a w pewnych aspektach je doprecyzowywał, jak na przykład w zakresie sporządzania sprawozdania z czynności spółdzielni za poprzedni rok obrotowy.

DE

Die Entwicklung der Genossenschaftsbewegung begann auf den polnischen Gebieten bereits im 19. Jahrhundert. Ihre Regeln wurden von den Gesetzen der Teilungsmächte bestimmt, was zu einer inkohärenten Entwicklung von Institutionen dieser Art führte. Dies brachte nach der Wiederherstellung der Staatlichkeit Polens etliche Probleme mit sich und wurde deshalb zum Feld intensiver legislatorischer Arbeit. Die Vereinheitlichung der Rechtsvorschriften brachte letztendlich das vom Sejm verabschiedete Gesetz über die Genossenschaften vom 29.10.1920 mit sich. Eins der Verbände, das seine Tätigkeit den neuen Regeln anpassen musste, war die Lebensmittelgenossenschaft der Staatlichen und Kommunalen Arbeiter in Końskie. Ihre Mitglieder änderten die Struktur und den Tätigkeitsumfang der Genossenschaft nach den Bestimmungen des Gesetzes mit dem Beschluss der Generalversammlung vom 27. November 1921. Die damals beschlossene Satzung beinhaltete die dem Gesetz entsprechenden Bestimmungen zur Struktur der Genossenschaftsorgane (des Vorstandes, des Aufsichtsrates und der Generalversammlung), über deren Zusammensetzung, deren Berufung und Funktionsweise, und auf manchen Feldern formulierte die Bestimmungen klarer, wie zum Beispiel bezüglich der Erstellung des Tätigkeitsberichtes für das vergangene Umsatzjahr.

9

Kształtowanie się instytucji odpowiedzialności posiłkowej na ziemiach polskich w prawie karnym skarbowym do 1936 r.

51%

Bieda J. , Rydz-Sybilak K. , Wiśniewska-Jóźwiak D.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2012

|

tom 15

125-144

EN

The beginning of the system of fiscal law and ensuing criminal fiscal law in Poland was defined by the dissimilar legislations of the three partitioning powers. This is why the liability of the third parties for the fines administered on to the perpetrator of a fiscal crime, although it emerged in Poland for the first time still during the partitioning, it did so only within the Prussian Partition. It had not been until the Act of 2nd August 1926 that uniform solutions were introduced for the entire country. The fiscal nature of that regulation did not overshadow the rational approach to the question of the rights of the accused during the trial, which was followed also by the judicature, assuming that the ruling court is not bound to rule exofficio on third party liabilities (Art. 33, 34 UKS). The lack of a statement in this area did not cause any negative impact for the accused as the above legislation protected only at the interests of the State Treasury, and especially the guarantee of paying the penalty, should it be impossible to collect it from the assets of the condemned.

PL

Początek systemu prawa skarbowego i idącego zaraz za nim prawa karnego skarbowego na ziemiach polskich wyznaczały niejednolicie ustawodawstwa państw zaborczych. Tak też odpowiedzialność osób trzecich za grzywny wymierzone sprawcy przestępstwa skarbowego pojawiła się po raz pierwszy na ziemiach polskich choć jeszcze w okresie zaborów, to jedynie na obszarze zaboru pruskiego. Dopiero ustawa z 2 sierpnia 1926 r. wprowadziła jednolite, ogólnopolskie rozwiązania. Fiskalny charakter tej regulacji nie przesłonił jednak racjonalnego podejścia do kwestii uprawnień oskarżonego w toku procesu, co przyjmuje także orzecznictwo stanowiąc, iż o odpowiedzialności osób trzecich (art. 33, 34 u.k.s.) sąd wyrokujący nie jest obowiązany orzekać z urzędu. Brak orzeczenia w tej kwestii nie rodził dla oskarżonego negatywnych skutków, skoro przepisy powyższe miały na względzie wyłącznie interesy Skarbu Państwa, w szczególności zabezpieczenie wpływu kary pieniężnej w wypadku, gdy ściągnięcie jej z majątku skazanego było niemożliwe.

DE

Die Gestaltungsanfänge des Steuerrechtssystems und des unmittelbar folgenden Steuerstrafrechts wurden auf den polnischen Gebieten von unterschiedlichen Gesetzgebungen der Teilungsmächte geprägt. Und so erschien zwar die subsidiäre Verantwortung der Dritten für die einem Steuerverbrecher zugemessenen Geldbußen auf den polnischen Gebieten bereits während der Teilungszeit, doch nur auf dem preußischen Teilungsgebiet. Erst führte das Gesetz vom 2. August 1926 einheitliche Lösungen dafür in ganz Polen ein. Dem fiskalen Charakter dieser Bestimmung folgt aber auch die rationelle Einstellung den Berechtigungen des Beschuldigten in einem solchen Verfahren gegenüber, was auch in der Rechtsprechung übernommen wurde, indem darauf hingewiesen wurde, dass das beurteilende Gericht nicht gezwungen sei, über die Verantwortung Dritter (Art. 33, 34 des Steuerstrafgesetzes) von Amts wegen zu entscheiden. Das Fehlen einer Entscheidung in dieser Hinsicht brachte für den Beschuldigten keine negative Folgen, zumal diese Vorschriften ausschließlich die Interessen der Staatskasse, und insbesondere die Sicherung der Zahlung von Geldbuße zu wahren hatten, sollte diese aus dem Vermögen des Verurteilten nicht beizutreiben sein.