For the past two decades historians as well as literary historians have been manifesting a symptomatic distrust of time marks as clear ordering categories, it is therefore worth regarding them as the adjunctive and not fundamental markers of literary and cultural changes. Based on various examples, the article proves that time-related categories are closely related to literature and the dynamics of its course of events but the comprehensive rationale that lies behind the application of these categories depends on a number of factors including the sense of temporality that influences thresholds of literary experiences or the impact of network reality on changes in literature. Hence, according to the author of this article, the concept of adequacy of time marks in historical and literary practice is best described by the metaphor of a bridge.
PL
W badaniach historyków i badaczy dziejów literatury widać w ostatnich dwóch dekadach charakterystyczną nieufność wobec cezur jako wyrazistych kategorii porządkujących, dlatego traktować je warto jako pomocnicze, a nie podstawowe wyznaczniki literackich i kulturowych przemian. W artykule na różnych przykładach dowiedziono, że kategorie temporalne są ściśle związane z literaturą i dynamiką zdarzeń życia literackiego, ale sens ich stosowania zależy od wielu czynników (tak różnych jak poczucie czasowości wpływające na progi pisarskich doświadczeń czy wpływ sieciowej rzeczywistości na zmiany w literaturze). Toteż, zdaniem autorki, wyobrażenie funkcjonalności kategorii granicznych w praktyce historycznoliterackiej najlepiej określa metafora mostu.
The article recalls the figures of Pierre-Jean de Béranger and Soter Antoni Rozbicki – the 19th-century creators of the first modern songs as well as their strategies. Both of them, even though under different political circumstances and in diverging context of (Polish and French) cultures, created songs for the community of the city inhabitants from the time of modernisation. The social functioning of these songs and their fate reflect the processes connected to the modernity: formation of the new type of listeners, as well as status establishment of an author and performer of their own songs as an independent observer and commenter of the reality.
PL
Artykuł przypomina sylwetki i strategie pierwszych dziewiętnastowiecznych twórców nowoczesnej piosenki: Pierre’a-Jeana de Béranger i Sotera Antoniego Rozbickiego. Obaj, choć w innych warunkach politycznych i innych kontekstach kultury (francuskiej i polskiej), tworzyli utwory dla społeczności miejskiej czasu przemian modernizacyjnych. Społeczne funkcjonowanie tych piosenek i ich losy to ważne lustro procesów związanych z nowoczesnością: z kształtowaniem się nowych typów odbiorców, a także z ustalaniem się statusu autora i wykonawcy własnych piosenek jako niezależnego obserwatora i komentatora rzeczywistości.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This article offers an afterthought on modernity of nineteenth-century people, which took place within the space of a paradox. The category of 'modernité', occurring in the very middle of that century, comes up to us today enveloped in a 'remoteness' and a plainly anachronic character. The title nineteenth-century experience of modernity is of the essay authoress' interest as a phenomenon distributed in time, one of changing dynamism.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.