Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Odwołanie do fonologii w procesie dzielenia na sylaby wyrazów ortograficznych języka polskiego

100%

Śledziński D.

|

2017

|

tom 37

59-72

EN

This paper presents selected topics related to automatic syllabification in Polish. Several factors have been taken into consideration in designing a syllabification system for Polish – phonological principles, subjective feelings, and the morphological structure of words. The phonological principles, primarily the sonority principle, refer to the phonetic definition of a syllable, but subjective feelings sometimes suggest another division. The main goal of this article is to describe aspects of the syllabification system that refer to phonological principles. These principles refer to consonant clusters located within words, hence a method of extracting such clusters is given. This method is based on marking letters in the orthographic form of words that represent syllable nuclei. This task is somewhat complicated by the fact that some Polish letters that usually stand for vowels also represent consonants in particular neighborhoods. A method of masking the division based on phonology is also given. It is possible to apply rules that reflect subjective feelings, and the resulting division may differ from the division based on phonology.

PL

W artykule omówiono wybrane zagadnienia związane z procesem automatycznego dzielenia na sylaby tekstów ortograficznych w języku polskim. Przy projektowaniu systemu sylabifikującego uwzględniono kilka istotnych czynników: zasady fonologiczne,odczucia subiektywne, strukturęmorfologiczna wyrazów. Zasady fonologiczne – przede wszystkim zasada sonorności – odnosi się do fonetycznej definicji sylaby. W niniejszej publikacji skoncentrowano się na aspektach działania systemu związanych z odwoływaniem się do zasad fonologicznych. Te zasady odnoszą się do wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych, które są wyznaczane na podstawie informacji o lokalizacji liter odpowiadających ośrodkom sylab. To zadanie jest nieco utrudnione faktem, że w języku polskim niektóre litery, które zazwyczaj oznaczają samogłoski, w określonym kontekście oznaczają spółgłoski. W artykule omówiono również metodę przesłaniania podziału wynikającego z fonologii. Można stosować reguły które odnoszą się do odczucia subiektywnego i podział z niego wynikający różni się od podziału wynikającego z fonologii.

2

Projekcja ortograficznych form wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych na transkrypcję fonologiczną na potrzeby systemu dzielenia na sylaby wyrazów języka polskiego

100%

Śledziński D.

|

nr 34

51-72

EN

This paper presents a module forming part of a currently developed syllabification system for Polish. The main purpose of this module is to map the orthographic form of consonant clusters located within words to their phonological transcription. The mapping is very precise – each letter in the orthographic form is assigned to a particular phoneme or group of phonemes. The main goal is to allow phonological principles – the sonority principle and the principle of maximal onset – to be applied directly to words written in orthographic form. These principles are based on a phonological sonority scale that assigns abstract numbers to speech sounds. These numbers reflect certain phonetic features associated with the sounds, chiefly the degree of opening of the vocal tract. Thecomplex relationships between the orthographic and phonological forms of Polish words mean that the assignment of values of the sonority scale directly to letters is not possible.

PL

W niniejszym artykule omówiono moduł, który jest częścią rozwijanego systemu dzielenia na sylaby dla języka polskiego. Zadanie tego modułu polega na odwzorowaniu wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych zapisanych w formie ortograficznej na zapis w transkrypcji fonologicznej. Odwzorowanie jest bardzo precyzyjne – poszczególne litery zapisu ortograficznego wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych są przypisane do poszczególnych fonemów. Podstawowy cel omawianego modułu związany jest z potrzebą stosowania zasad fonologicznych (zasady sonorności oraz zasady maksymalnego nagłosu) w odniesieniu do wyrazów ortograficznych. Te zasady bazują na fonologicznej skali sonorności, która przypisuje do dźwięków mowy abstrakcyjne wartości liczbowe. Te wartości odzwierciedlają cechy fonetyczne właściwe dla poszczególnych dźwięków mowy – przede wszystkim stopień rozwarcia narządów artykulacyjnych. W języku polskim występują złożone relacje między płaszczyzną ortograficzną i płaszczyzną fonologiczną. Dlatego przypisywanie wartości sonorności bezpośrednio do liter ortograficznych nie jest możliwe.

3

Wielowarstwowy model podziału wyrazów ortograficznych języka polskiego na sylaby

100%

Śledziński D.

|

tom 38

175-198

EN

This paper presents a model for the syllabification of Polish words written in orthographic form. It raises some significant issues related to syllabification, including the linguistic definition of a syllable and certain phonological principles: the Sonority Sequencing Principle and the Maximal Onset Principle. The article describes the steps of a designed syllabification procedure. This procedure provides four layers of syllable boundary placement. The first layer is related to the morphological structure of the word (it concerns mainly boundaries between a prefix and a stem). The structure of the rules in the first layer is based on the initial and final strings in words. The goal of the second layer is to put boundaries between syllable nuclei. The next layer modifies the boundaries that result from the phonological principles. The last layer places boundaries resulting from the phonological principles. Rules applied earlier mask rules on the succeeding layers. The article also presents a structure of rules based on probability. A description of static syllabification systems is also given - these work much faster, but it is not possible to modify the rules associated with them. The last described feature of the presented solution is the ability to create generative systems.