The aim of the paper is to apply the catalog of the most characteristic forms in which the Biblical text circulated during this period, recognized by Margriet Hoogvliet, to the Old Polish sources and to answer the question about possible differences in using the Bible in texts from divergent groups recognized by Hoogvliet. The article analyses two Old Polish texts referring to the same biblical pericope in Latin, namely, the healing of the courtier’s son (John 4: 45–54). One of the texts comes from a Polish-Latin collection of preaching materials, known as “Kazania augustiańskie”, dated to the turn of the 15th and 16th centuries, while the second one is included in “Rozmyślanie przemyskie”, the most extensive Polish Apocrypha, dated to well before the beginning of the 16th century. In this paper I discuss the differences between the ways in which this pericope had been translated and interpreted in these two texts. The analysis lead to the conclusion that the ways of using the fragments of the Bible are different in texts from both groups. The reasons of such differences are mostly the functions of respective texts, and their intended use. Moreover, it can be assumed that in medieval Poland there were all the forms recognized by Western researchers, even though only traces – but very different from each other – of their presence have preserved.
PL
Celem artykułu jest odniesienie zaproponowanego przez Margriet Hoogvliet katalogu najbardziej typowych form funkcjonowania i obiegu tekstu biblijnego w średniowieczu do zachowanego materiału staropolskiego oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy sposób traktowania fragmentów Pisma św. w tekstach z różnych grup jest odmienny. Aby to uczynić, porównano sposoby wykorzystania i komentowania perykopy biblijnej o uzdrowieniu syna dworzanina w dwóch polskich tekstach: „Kazaniach augustiańskich”, pochodzących z polsko-łacińskiej kolekcji materiałów kaznodziejskich, oraz w „Rozmyślaniu przemyskim”, najobszerniejszym staropolskim tekście apokryficznym. W artykule przedstawiono analizę różnic między tłumaczeniem i objaśnieniem tej perykopy w obu tekstach. Analiza ta prowadzi do wniosku, że sposób traktowania fragmentów z Pisma św. w obu tekstach jest różny, różnice zaś wynikają przede wszystkim z funkcji obu tekstów i celu przyświecającego pisarzowi. Ponadto można sądzić, że w Polsce istniały wszystkie rozpoznane przez badaczy zachodnich formy, mimo że zachowały się tylko ślady – ale bardzo zróżnicowane – ich obecności.
The aim of the article is to analyse an unknown vernacular translation of the Paraphrase of Pater noster by Ludolphus of Saxony. The author proposes a new way of thinking about glosses to the Latin text. It is believed that glosses are not only singular words but they form the artistic translation of the Latin base. The jottings can be interpreted as an open text, which could have been realised in many ways: as a Latin text, a Polish text or a bilingual, Polish-Latin text.
PL
Celem artykułu jest analiza nieznanego tłumaczenia parafrazy Modlitwy Pańskiej Ludolfa z Saksonii na język wernakularny. Autor proponuje odmienny sposób spojrzenia na glosy do łacińskiego tekstu: nie są one jedynie pojedynczymi dopiskami, ale tworzą artystyczne tłumaczenie łacińskiej podstawy. Całość zapisków jest interpretowana jako tekst otwarty, możliwy do realizacji na kilka sposobów: w całości po łacinie, w całości po polsku oraz jako tekst dwujęzyczny.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.