Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ślady dołkowe na portalach kościołów gotyckich Polski Północnej

100%

Pauch S.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

tom 128

41-70

PL

Artykuł ma na celu zweryfikowanie, czy teza niektórych badaczy o nagromadzeniu okrągłych śladów wokół portali kościołów gotyckich, ma oparcie w stanie faktycznym. Autor dokonał inwentaryzacji ponad 160 obiektów sakralnych z terenu Polski Północnej, a następnie zestawił zebrane dane w tabelach. Podjął także próbę wyjaśnienia powodów, dla których portal był miejscem szczególnie pożądanym dla wykonywania czynności polegającej na tworzeniu śladów dołkowych. Odpowiednią interpretację oparto głównie na tekstach Biblii, która wielokrotnie podkreśla znaczenie miejsca prowadzącego ze świata profanum do sacrum. Całość rozważań wzbogacono szczegółowymi wykazami miejscowości, które autor odwiedził, w tabelach podano dokładne ilości śladów widocznych na elewacjach świątyń, uwzględniając ich usytu-owanie w odniesieniu do kierunków świata.

EN

The aim of the article is to verify the existing thesis about round traces around ghotic church portals. The author has catalogued over 160 religious buildings from northern Poland and tabulated the gathered data. He has also made an attempt to explain the reasons for which a portal was an especially appropriate place for making pit traces. The interpretation has been based mainly on Biblical texts, which repeatedly emphasise the significance of the place leading from the profane to the sacred world. The speculations have been complemented with a detailed list of locations visited by the author and the tables specify the exact number of traces on the church walls with consideration of their geographical orientation.

2

Próba ustalenia genezy śladów dołkowych przy użyciu metody eksperymentalnej

100%

Pauch S.

Pomorania Antiqua

|

2020

|

tom Tom XXIX

s. 223-244

EN

The presented article addresses the problem of hole traces known as penitential holes or fire drill marks. The main goal is an attempt to verify the most popular hypotheses (about their origin caused by use of fire drill and the so-called ‘healing’ hypothesis) trying to explain the origin of these traces. Therefore, a number of activities are presented, related to both of the aforementioned reasons explaining the origin of the hole traces, applying the principles of experimental archaeology.

3

Ślady na murach kościoła św. Mikołaja w Gniewie, jako wyraz lęku przed nagłą śmiercią

100%

Pauch S.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2016

|

tom 125

165-182

PL

Artykuł prezentuje związki specyficznych śladów staropolskiej religijności, jakimi są dołki powstałe na skutek stosowania śladów po świdrach ogniowych, ze zjawiskiem nagłej śmierci. Zagadnienie to zostało przeanalizowane na przykładzie kościoła pw. św. Mikołaja w Gniewie. Wokół tej świątyni odkryto w ostatnich latach szereg artefaktów, które pozwoliły na ich powiązanie z tzw. „dołkami pokutnymi”. Zaliczyć należy do nich masowe pochówki i krzyżyki karawakowe, odkryte podczas badań archeologicznych. Dodatkowym materiałem, pomocnym w badaniach, okazały się opisy wizytacyjne, wymieniające istniejący w przeszłości ołtarz św. Rocha oraz wzmianki o epidemii w XVII w. Ta baza źródłowa, jak też znaczenie poszczególnych kierunków świata w kościele orientowanym, prowadzą do wniosku, iż ślady te są reliktem oczyszczania ogniem dusz osób zmarłych śmiercią nagłą. Dusze te nie mogły zaznać zbawienia, więc czynność niecenia „żywego” ognia o mur kościoła, miała im to ułatwić.

EN

The article presents the relations of specific traces of old Polish religiousness – holes made with fire augers – with the phenomenon of sudden death. This issue has been analysed on the example of the church of St Nicholas in Gniew. Many artefacts have been found around the church in recent years which allow to connect them with the so called “penitential holes”. Among these are mass burials and Caravaca crosses found during archaeological research. Additional material, helpful in the research, are visitation entries, mentioning the altar of St Roch existing in the past as well as refer-ences to an epidemic in the 17th century. This source basis as well as the meaning of the respective cardinal directions in the oriented church lead to the conclusion that the traces are the relict of purging the souls of people who died a sudden death with fire. The souls could not be saved and the activity of lighting a “live” fire against the wall of the church was meant to facilitate salvation.