Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Problems with the Inseparability of Esse

100%

Piwowarczyk M.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

tom 67

|

nr 4

117-128

EN

One of the most important theses of Existential Thomism is that contingent things are composed of essence and existence. The thesis is immediately supplemented by a proviso that these components are not parts in the regular sense of the word. Essence and existence are not extended pieces of the thing which can be detached from it. They are inseparable aspects of the thing wherein inseparability is understood as a sort of dependence. In my paper I analyze the thesis of the inseparability of existence. For me this is untenable. I argue that this inseparability blocks up the essential function ascribed by Thomists to existence: the function of making the thing real. Thus to save this function we are forced to export existence to outside the thing. It contradicts our deep belief that existence is the most intimate aspect of the thing. Therefore the Thomistic analysis of existence seems to be invalid.

PL

Jedną z najważniejszych tez tomizmu egzystencjalnego jest, że rzeczy przygodne składają się z istoty i istnienia. Teza ta jest od razu uzupełniana zastrzeżeniem, że nie chodzi tu o części w regularnym sensie. Istota i istnienie nie są rozciągłymi kawałkami rzeczy, które mogą być od niej oddzielone. Są niesamodzielnymi aspektami rzeczy, przy czym niesamodzielność rozumiana jest jako pewien rodzaj zależności. W moim artykule dokonuję analizy tezy o niesamodzielności istnienia. Jest ona dla mnie nie do utrzymania. Argumentuję, że niesamodzielność blokuje istotną funkcję, którą tomiści przypisują istnieniu: funkcję czynienia rzeczy realną. Stąd, aby zachować tę funkcję, zmuszeni jesteśmy do przeniesienia istnienia poza rzecz. Przeczy to naszemu głębokiemu przekonaniu, że istnienie jest najbardziej intymnym aspektem rzeczy. Dlatego tomistyczna analiza istnienia wydaje się być nietrafna.

2

"Creatio ex nihilo" a samoistność świata

100%

Piwowarczyk M. , Instytut Filozofii Teoretycznej K. U. L.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2009

|

tom 22

EN

In this article I try to answer the question whether the thesis that some being can create autonomous objects out of nothing is compatible with Roman Ingarden's ontology. In the first part of the paper I analyse Ingardenian concepts of moments of being and modes of being. Special attention is put on the existential autonomy. The second part is devoted to ontological relation of creation. It turns out that basic theses of Ingarden's ontology exclude possibility of "creatio ex nihilo" of autonomous objects.

3

The Leibnizian Doctrine of vinculum substantiale and the Problem of Composite Substances

100%

Piwowarczyk M.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

tom 65

|

nr 2

77-92

EN

This paper is devoted to the late Leibnizian doctrine of vinculum substantiale. In the first section I sketch the old problem of possibility of composite substances. This possibility is refuted on the ground of Monadism (presented in section two). However Leibniz’s correspondence with Des Bosses contains new thoughts concerning composite substances. A vinculum enters the stage as a real unifier, transforming aggregates of monads into genuine substances (section three). In the last section I give a systematic interpretation of a vinculum. I start with the thesis that every composed thing, which is not a pure plurality of objects, must have two structures: the whole–parts structure and the subject–properties structure. In the case of substances the latter is ontologically prior over the former. A vinculum is a subject-of-properties (accidents) determining such a way of composition which makes a compound entity a true substance. Since Leibniz still thought a vinculum unifies independent (existentially and with regard to activity) substances he was inclined to separate a vinculum from the integrated monads and finally conceived it as an additional relatively independent monad-like substance.

PL

Artykuł poświęcony jest późnej Leibnizjańskiej koncepcji vinculum substantiale. W paragrafie 1 zarysowuję stary problem możliwości substancji złożonych. Jest ona odrzucona na gruncie Monadyzmu, któremu poświęcam paragraf 2. Niemniej w korespondencji Leibniza z Des Bossesem pojawiają się nowe myśli dotyczące substancji złożonych. Na scenę wchodzi vinculum substantiale, czyli realna zasada jedności, przetwarzająca agregaty monad w prawdziwe substancje (paragraf 3). W ostatniej części dostarczam systematycznej interpretacji vinculum. Zaczynam od tezy, że każda rzeczy złożona, która nie jest czystą mnogością przedmiotów, musi mieć dwie struktury: strukturę całość–części i strukturę podmiot–własności. W przypadku substancji ta druga jest ontycznie nadrzędna nad pierwszą. Vinculum jest podmiotem-własności (przypadłości), wyznaczającym taki sposób kompozycji, który czyni złożoną rzecz substancją. Ponieważ Leibniz ciągle uważał, że vinculum jednoczy niezależne (egzystencjalnie i co do działania) substancje, był skłonny oddzielać vinculum od zjednoczonych monad i ostatecznie pojął vinculum jako dodatkową, względnie niezależną substancję.

4

WHITEHEAD'S REFORM OF THE SUBJECTIVIST TURN (Whiteheadowska reforma zwrotu subiektywistycznego)

100%

Piwowarczyk M.

Kwartalnik Filozoficzny

|

2009

|

tom 37

|

nr 3

199-209

EN

The article presents some aspects of Whitehead's criticism of modern epistemology and his attempts to resolve them. Whitehead is in agreement with modern philosophers that we should accept the so-called subjectivist turn. According to this view a philosopher should start his investigations with the content of his conscious experience. But Whitehead thinks that this revolutionary postulate cannot be reconciled with substantialism, broadly accepted by modern epistemologists. Thus he maintains that we should drop this inadequate ontological background and replace it with eventism. Yet this proposal is very controversial and in the paper the author analyzes basic problems connected with it.