Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Modelowanie symulacyjne eksploatacji gazu ze złóż niekonwencjonalnych

100%

Stopa J.

|

tom nr 170 wyd. konferencyjne

229--233

PL

W pracy przedstawiono wybrane problemy występujące w modelowaniu komputerowym eksploatacji gazu z pokładów węgla, złóż gazu zamkniętego (tightgas) oraz złóż gazu w łupkach (shale gas). Przedyskutowano specyficzne zjawiska fizyczne zachodzące w takich złożach oraz przedstawiono możliwości ich modelowania matematycznego i numerycznego. Skomentowano również techniki modelowania zabiegów szczelinowania hydraulicznego i prognozowania efektywności takich zabiegów.

EN

The paper presents selected problems in computer modeling of unconventional gas reservoirs including coalbed methane, tight gas and shale gas. Selected physical phenomena occurring in such reservoirs are presented, and the possibility of mathematical modeling and numerical simulations is discussed. Also the modeling techniques for hydraulic fracturing treatments in a low permeability reservoirs are briefly presented.

2

Komputerowa symulacja wydajności otworów szczelinowanych hydraulicznie

100%

Stopa J.

|

tom nr 182 wyd. konferencyjne

131--135

PL

Obecnie na rynku są dostępne symulatory służące do modelowania zabiegów szczelinowania, uwzględniające trójwymiarowe modele geometrii szczelin. Model szczeliny powstałej w wyniku szczelinowania hydraulicznego może być przeniesiony do symulatora złożowego. W efekcie otrzymuje się model numeryczny opisujący strefę przyodwiertową wraz ze szczeliną wytworzoną w trakcie zabiegu. W przypadku złóż typu shale gas zwykle wykorzystuje się koncepcję polegającą na założeniu, iż powstała siatka szczelin może być reprezentowana przez przestrzenny obszar o zmienionych właściwościach petrofizycznych (ang. stimulated reservoir volume). W pracy pokazano przykład takiego modelowania, wykonanego przez autora z użyciem symulatora ECLIPSE. Przedyskutowano również możliwości i ograniczenia stosowalności uproszczonej metodyki Cinco-Ley.

EN

Modern simulators of hydraulic fracturing respecting 3D geometry of the fractures are now available on the market. Geometry of the fracture can be transferred into reservoir simulator to obtain a model of near-wellbore zone with the fracture. In the case of shale gas reservoirs, fractures network resulting from fracking can be simulated by use of the stimulated reservoir volume (SRV) concept. This paper presents simulation results based on this approach using Eclipse reservoir simulator. Applicability of the simplified Cinco-Ley approach is also discussed.

3

Analityczny model wtłaczania odpadów ciekłych do warstw chłonnych

100%

Stopa J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2001

|

tom R. 18/2

443-456

PL

W pracy przedstawiono matematyczny model wtłaczania płynnych substancji odpadowych do górotworu. Założono, ze transport masy odbywa się w wyniku superpozycji zjawisk konwekcyjnych i dyspersyjnych, współczynnik dyspersji mechanicznej jest stały. Zgodnie z założeniem, powierzchnia kontaktu l(t) pomiędzy płynami zatłacznym i rodzimym ulega z czasem "rozmyciu" tworząc strefę przejściową, w której obydwa płyny występują jednocześnie. Dopuszczono możliwość zajścia reakcji chemicznej i w efekcie wystąpienia strefy pogorszonej przepuszczalności. W artykule podano efektywne rozwiązanie o charakterze inżynierskim oraz zamieszczono realizującą je procedurę numeryczną w systemie MathCad.

EN

In this paper the mathematical model of the underground injection of the fluid wastes is presented. It is assumed that the mass transport is the superposition of the convection and dispersion, where the dispersivity is constant. According this assumption, the initially abrupt interface between the displacing and displaced fluids is dispersed forming the transition zone. The practical analytical solution and the numerical procedure in MathCad system are also presented.

4

Analityczny model propagacji zanieczyszczeń naftowych w warstwach wodonośnych.

63%

Stopa J. , Siemek J.

|

tom nr 2

229-245

PL

W pracy przeanalizowanomodel matematyczny rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń naftowych w warstwach wodonośnych.Wychodząc z teorii przepływów wielofazowych podano sposób obliczania prędkości migracji zanieczyszczenia w znanym polu prędkości przepływu wód podziemnych oraz rozważono stosowalność równania dyspersji hydrodynamicznej dla zanieczyszczeń w formie ciągłej i zdyspergowanej. Przytoczono efektywne rozwiązania analityczne tego równania w przypadkach szczególnych mających znaczenie praktyczne, a także wzory opisujące penetrację produktu naftowego w kierunku pionowym pod wpływem sił ciężkości i kapilarnych. Przedstawione rozwiązania zilustrowano komputerowymi arkuszami obliczeniowymi zawierającymi sekwencje instrukcji dla programu MathCad.

EN

In the paper an analytical model for the migration of oily pollutants in aquifers is discussed. In the case of known water flow, velocity of the oily pollutant was evaluated on the basis of the theory of multiphase flows in porous media. The applicability of the disperison equation was discussed for both the continous and dispersed phases, and mathematical formulae were presented for particular cases of a practical significance. All solutions presented in the paper are illustrated by the computer worksheets for MathCad.

5

Application of multifunctional fluids to improve hydrocarbon production

63%

Knapik E. , Stopa J.

|

tom Vol. 30, no. 1

117--125

EN

In the course of the mature gas fields exploitation there are many technical problems including the corrosion damage, formation of hydrates and water cut. In many cases, an effective solution of these problems is the dosage of appropriately selected chemicals. Commercially available corrosion inhibitors, hydrate inhibitors, demulsifiers and foaming agents are injected in a form of single, multifunctional mixture through one liner which reduces injection costs. The paper presents the results of laboratory tests, which aim was to investigate synergism and antagonism in multifunctional mixture containing different commercially available surfactants, corrosion and hydrate inhibitors. Correlations between final product composition and performances such as liquid unloading efficiency, corrosion protection and pour point were studied. The described approach allows to adapt the tertiary mixture composition (foaming agent + corrosion inhibitor + hydrates inhibitor) to the current production conditions. The polarization behavior of electrodes in brines with and without mixture of additives has been studied by a cyclic voltammetric method. The addition of increasing concentrations of each chemicals causes the reduction in the corrosion current density. The measurements using a modified method of the US Bureau of Mines show synergistic effect of surfactants and corrosion inhibitor on foamabilities. Multifunctional mixtures are stable under storage conditions and not cause any compatibility problems with reservoir fluids.

6

Czynniki wpływające na koszty podziemnego magazynowania gazu

63%

Stopa J. , Kosowski P.

|

tom T. 9, z. spec.

299-310

PL

W artykule zaprezentowano podstawowe zagadnienia związane z kosztami podziemnego magazynowania gazu. Przedstawiono wielkość jednostkowych nakładów inwestycyjnych, w zależności od rodzaju magazynu, a także strukturę kosztów eksploatacyjnych. Dla warunków polskich, na przykładzie hipotetycznego magazynu oszacowano wpływ wielkości nakładów inwestycyjnych, kosztów stałych i zmiennych oraz ceny za magazynowanie na wartość zaktualizowaną netto (NPV). Zbadano również wpływ wykorzystania pojemności czynnej na opłacalność procesu podziemnego magazynowania gazu.

EN

The effective operation of liberalised gas markets is dependent on the construction of new gas storage. Using the Poland as a case study, the authors examine the factors influencing the economic efficiency of the UGS constructions and operations. In a liberalised gas market, a tight supply/demand position can lead to high storage values, whereas an oversupply can lead to storage being unused and of low commercial value. In the paper, approximate profitable prize for storage in a hypothetical UGS in depleted gas reservoir is evaluated and examined versus the storage capacity used.

7

Wpływ podziemnego magazynowania gazu na efektywność eksploatacji złóż w PGNiG SA, Odział w Sanoku

63%

Stopa J. , Hoszowski A.

|

2010

|

tom R. 66, nr 5

362-367

PL

W niniejszym artykule przeprowadzono analizę eksploatacji złóż PGNiG SA Oddział w Sanoku pod względem wykorzystania PMG do działalności produkcyjnej. Oparto się na danych dotyczących dobowych ilości gazu oddawanych w poszczególnych PZO do sieci przesyłowej, obejmujących okres od początku 2004 roku do końca pierwszego kwartału 2009 r. Przeprowadzona została również analiza wpływu importu gazu oraz zmienności zapotrzebowania na gaz, co umożliwiło obliczenie ilości gazu niezbędnej do regulacji wydobycia z własnych złóż w PGNiG SA Oddział w Sanoku.

EN

This paper presents how the underground storage operation is used to control gas production activity by Polish Oil and Gas Company, Branch in Sanok. The analysis is based on data relating to the daily gas flow in the gas transmission network, covering the period from early 2004 until the end of the first quarter of 2009. The simple gas balance equation was employed to calculate the amount of gas, that was necessary for regulation of production from the domestic gas fields. The impact of gas imports and the volatility of gas demand were also discussed.

8

Directions of development of Polish gas and oil

63%

Rychlicki S. , Stopa J.

|

2016

|

tom Vol. 33, no. 2

237--243

EN

Period of 2000–2015 in exploration and production of hydrocarbons was not the most successful. The last major discovery of new reservoirs took place in the second half of 20th century and first half of 21st century, when the reservoirs of Kościan, Brońsko, BMB and LMG were discovered. Unfortunatelly, following years did not develop these significant discoveries. We can wonder if it was connected with the lack of exploration strategy, problems with financing or less availibility of discovering new reservoirs. The article presents the state of research both conventional unconventional hydrocarbon deposits and their directions of future research in Poland.

9

Szczelność struktury geologicznej przeznaczonej do podziemnego składowania dwutlenku węgla

63%

Tarkowski R. , Stopa J.

|

tom T. 23, z. 1

129-137

PL

Omówiono znaczenie szczelności obiektów – struktur geologicznych w złożach węglowodorów i w głębokich poziomach wodonośnych przeznaczonych do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Scharakteryzowano szczelność geologiczną i techniczną tego typu obiektów, zdefiniowano podstawowe pojęcia w tym zakresie. Odwołano się do polskich doświadczeń w zakresie szczelności podziemnych magazynów gazu ziemnego oraz przemysłowych realizacji technologii sekwestracji gazów kwaśnych w Polsce.

EN

It has been disscussed a tightness of objects – geological structures within hydrocarbon deposits and within deep aquifers, destined to underground carbon dioxide storage. There has been characterized a geological and engineering tightness of such objects together with a definition of basic concepts of the domain. There occured references to Polish experience concerning tightness of natural gas underground reservoirs, as well as to an industrial implementation of the acid gas sequestration technology in Poland.

10

Theoretical and laboratory investigations on oil displacement from the rock matrix under capillary forces

63%

Liszka K. , Stopa J.

|

tom Vol. 45, nr 4

543-553

EN

The paper contains two parts. The theoretical basis for the process of oil displacement through the water from the fractured porous medium, due to capillary forces, has been discussed in the part No. 1. The functional equation describing the relative water content increase in the fractured rock matrix, surrounded by the water layer, has also been introduced. This may reflect the actual reservoir conditions, if a fractured oil reservoir is flooded with water, at the moment when the rock matrix porous block has already been surrounded by the water forced in as a result if shifting of watering front in the fractures system. The impact of particular parameters of this process on its performance has also been determined. This equation is non-linear, and may be solved using numerical methods, in general case. The analytical solution may be arrived at when the constant value of the mass exchange coefficients has been assumed, as well as simple geometry, such as spherical geometry and process symmetry. Having assumed as above, the analytical solution has been arrived at and compared with a numerical solution. Taking into consideration the assumptions, the error committed has been slight, in order of few percent. The results of the theoretical contemplations have been compared with laboratory experiments' results, in the second part of the paper. The detailed description of performed research and its methodology have been given. The experiments have confirmed theoretical results.

PL

Zjawisko wnikania wody do przestrzeni porowych wypełnionych ropą pod wpływem sił kapilarnych jest istotnym czynnikiem wpływającym na efektywność nawadniania złóż ropy, zwłaszcza w przypadku, gdy skalą zbiornikową jest skała porowato-szczelinowata. Z punktu widzenia hydromechaniki złoże takie składa się z systemu spękań i szczelin oraz bloków ośrodka porowatego przepuszczalności wielokrotnie mniejszej od systemu szczelin. Bloki te noszą nazwę matrycy skalnej. Front wypierania ropy przez wodę przemieszcza się przede wszystkim (szybciej) w systemie szczelin, następnie zaś następuje proces wymiany masy pomiędzy szczelinami a porami matrycy skalnej. Według modeli znanych z literatury, np. Greenkorn (1983), M a r 1 e (1981), wypieranie ropy przez wodę następuje pod wpływem sił kapilarnych. W niedawno opublikowanej pracy Zhang X. i Morrow N. R. (1996) wykazali na podstawie prób laboratoryjnych, że przebieg procesu kapilarnego wypierania ropy przez wodę zależny jest od kształtu próbki, warunków brzegowych w czasie eksperymentu, stosunku lepkości cieczy, napięcia powierzchniowego na granicy ropa-woda oraz przepuszczalności względnych i przepuszczalności absolutnej. Interpretacja wyników laboratoryjnych jest jednak utrudniona, gdyż model matematyczny procesu jest silnie nieliniowy. W niniejszej pracy rozważono pojedynczy blok matrycy ośrodka porowatego o podwójnej porowatości i przepuszczalności. Blok ten nasycony jest cieczą węglowodorową (ropą lub naftą), zaś jego powierzchnia boczna znajduje się w kontakcie z wodą, która jest cieczą wypierającą. Przy założeniu, że ciśnienie kapilarne jest jedynym czynnikiem powodującym wypieranie ropy otrzymano równanie (22) opisujące względny przyrost nasycenia wodą bloku matrycy w czasie trwania procesu wypierania. W równaniu tym występuje współczynnik dyfuzji D określony wzorem (14). Określono wpływ poszczególnych parametrów tego procesu na jego przebieg. Równanie (22) jest nieliniowe i w ogólnym przypadku może być rozwiązane metodami numerycznymi. Rozwiązanie analityczne może być znalezione przy przyjęciu stałego współczynnika dyfuzji i prostych geometrii i symetrii procesu. Po przyjęciu takich założeń otrzymano rozwiązanie analityczne i porównano je z numerycznym. Jak widać z wykresu na rys. 3 różnica otrzymanych wyników jest niewielka. Wynik otrzymany na drodze rozważań teoretycznych porównano następnie z wynikami badań laboratoryjnych wymienionego zagadnienia. Podano szczegółową metodykę przeprowadzonych badań. Ich wyniki potwierdziły słuszność rozważań teoretycznych. Wyniki pomiarów oraz dopasowanie krzywych teoretycznych do danych pomiarowych pokazano na rys. 4 i 5.

11

An optimization model for managing compressors in salt cavern gas storage

63%

Stopa J. , Mrzygłód R.

|

tom Vol. 30, no. 3

385--403

EN

The article presents issues related to technical and economic optimization of filling underground gas storage in salt cavern (CUGS) on the example of Mogilno. Operation practice suggests that the first step is to inject the caverns with a high convergence, then with smaller and at the end caverns with the smallest convergence. In the withdraw process, the situation is reversed. On the other hand, the gas injection into the deepest caverns requires more compressor power. Optimization that takes into account only the speed of storage caverns convergence is not ideal. While injecting gas into storage caverns, compressors typically use about 1–3% of the transported gas, depending on the management of compressors operation. Taking into account the amount of gas supplied to the CUGS Mogilno, the cost of fuel gas that is used can be significant. In the liberalized gas market an underground gas storage operator will have to account carefully and buy fuel gas at market prices. These facts raise an important question: how to manage the operation, in a free gas market in the most efficient way which affects the profitability service storage provision in underground gas storage in salt caverns. This paper presents the optimization model, developed by the authors, that minimizes the consumption of fuel gas, while preventing overdependence loss of underground salt caverns volume, during the gas injecting process into storage caverns.

12

An estimation of profitability of investment projects in the oil and gas industry using real options theory

63%

Kosowski P. , Stopa J.

|

tom Vol. 57, no. 2

391--401

EN

Paper discusses issues relating to the valuation of investment efficiency in the oil and gas industry using a real options theory. The example of investment pricing using real options was depicted and it was confronted with the analysis executed with the use of traditional methods. Indicators commonly used to evaluate profitability of investment projects, based on a discounted cash flow method, have a few significant drawbacks, the most meaningful of which is staticity which means that any changes resulting from a decision process during the time of investment cannot be taken into consideration. In accordance with a methodology that is currently used, investment projects are analysed in a way that all the key decisions are made at the beginning and are irreversible. This approach assumes, that all the cash flows are specified and does not let the fact that during the time of investment there may appear new information, which could change its original form. What is also not analysed is the possibility of readjustment, due to staff managment’s decisions, to the current market conditions, by expanding, speeding up/slowing down, abandoning or changing an outline of the undertaking. In result, traditional methods of investment projects valuation may lead to taking wrong decisions, e.g. giving up an owned exploitation licence or untimely liquidation of boreholes, which seem to be unprofitable. Due to all the above-mentioned there appears the necessity of finding some other methods which would let one make real and adequate estimations about investments in a petroleum industry especially when it comes to unconventional resources extraction. One of the methods which has been recently getting more and more approval in a world petroleum economics, is a real options pricing method. A real option is a right (but not an obligation) to make a decision connected with an investment in a specified time or time interval. According to the method a static model of pricing using DCF is no longer used; an investment project is divided into a series of steps and after each one there is a range of possible investment decisions, technical and organizational issues and all the others called ‘real options’. This lets one take many different varieties of modyfiying a strategy while pricing the project. This also makes it possible to react to the changing inner and outer situation and introducing new information while accomplishing the investment project. Owing to those, the decision process is a continuous operation, what is an actual vision of a real investment project management in the petroleum industry.

PL

W artykule omówiono kwestie związane z wykorzystaniem do oceny efektywności inwestycji w przemyśle naftowym teorii opcji realnych. Przedstawiono przykład wyceny inwestycji za pomocą opcji realnych i skonfrontowano go z analizą przeprowadzoną z wykorzystaniem tradycyjnych metod. Używane powszechnie do oceny opłacalności projektów inwestycyjnych wskaźniki, oparte na metodzie zdyskontowanych przepływów pieniężnych, posiadają istotne wady, z których jedną z najważniejszych jest statyczność, czyli brak możliwości uwzględnienia zmian wynikających z procesu decyzyjnego w trakcie trwania inwestycji. Zgodnie z obowiązującą aktualnie metodyką analizuje się projekty inwestycyjne w ten sposób, że kluczowe decyzje zapadają na początku i są nieodwracalne. Podejście to zakłada, że przepływy pieniężne są ustalone i nie uwzględnia faktu, iż w czasie trwania inwestycji mogą pojawić się nowe informacje, które zmienią jej oryginalny kształt. Nie analizuje się również możliwości dostosowania przez decyzje kadry zarządzającej do aktualnych warunków rynkowych poprzez np.: rozszerzenie, przyspieszenie/zwolnienie, porzucenie czy zmianę profilu przedsięwzięcia. W rezultacie tradycyjne metody oceny projektów inwestycyjnych mogą doprowadzić do podjęcia błędnych decyzji. np. o rezygnacji z posiadanej koncesji eksploatacyjnej czy przedwczesnej likwidacji odwiertów, które wydają się nierentowne. W związku z powyższym istnieje konieczność zastosowania innych metod, pozwalających na urealnienie sposobu dokonywania wyceny wartości złóż oraz inwestycji w przemyśle naftowym, zwłaszcza w przypadku eksploatacji zasobów niekonwencjonalnych. Jedną z nich, zyskującą w ostatnich latach coraz większe uznanie w światowej ekonomice naftowej, jest metoda wyceny opcji realnych. Opcja realna jest prawem, (ale nie obowiązkiem) do podjęcia decyzji związanej z inwestycją w określonym czasie lub przedziale czasu. Odrzuca się więc statyczny model wyceny metodą DCF i dzieli projekt inwestycyjny na szereg kroków, po których istnieje zestaw możliwych do podjęcia decyzji inwestycyjnych, technicznych, organizacyjnych lub innych, zwanych „opcjami realnymi“. Pozwala to na uwzględnienie w wycenie elastyczności w zakresie modyfikowania strategii, reagowania na zmieniającą się sytuację wewnętrzną i zewnętrzną oraz pojawienie się w trakcie realizacji inwestycji nowych informacji. Dzięki temu proces decyzyjny ma charakter ciągły, co odpowiada sytuacji rzeczywistego zarządzania projektem inwestycyjnym w przemyśle naftowym.

13

Badania laboratoryjne możliwości oczyszczania gruntów skażonych produktami naftowymi metodą przemywania wodą z dodatkiem środków powierzchniowo czynnych

63%

Jewulski J. , Stopa J.

|

tom Nr 10

422-425

EN

System scheme of laboratory equipment set for researching oil-derivative products cleaning off a porous object. Characteristics of rinsing liquids used. Analysis of measurements results.

14

Analiza możliwości realistycznej symulacji i prognozowania eksploatacji metanu z pokładów węgla

63%

Stopa J. , Siemek J.

|

1999

|

tom z. 239

187-201

PL

Eksploatacji metanu towarzyszy często wpływ zasolonych, agresywnych wód kopalnianych. Symulacja procesu odgazowania pokładów powinna określić również objętość pojawiającej się wody. W tym przypadku występuje konieczność zastosowania modelu matematycznego przepływu wielofazowego w ośrodku porowatym z uwzględnieniem procesów sorpcji. W pracy omówiono podstawy teoretyczne i praktyczne efektywnego modelowania procesów degazacji pokładów węgla za pomocą symulatorów komputerowych. Przedstawiono wymogi przygotowania danych wejściowych do przeprowadzenia symulacji oraz opisano sposoby uzyskania wyników.

EN

The extraction of methane is often accompanied by the influence of saline, aggressive, mine waters. In the simulation of degasifying process of coal deposits, also the volume of water involved in the process should be specified. In such a case, it is necessary to apply a mathematical model for multi-stage flow in porous medium with sorption processes taken into consideration. The work presents theoretical and practical fundamentals for effective modeling of degasifying process of coal deposits using computer simulators. The requirements involving the preparation of input data carry out such a simulation were present and the methods to obtain results were described.

15

Modelowanie komputerowe eksploatacji metanu z pokładów węgla z uwzględnieniem obecności gazu inertnego

63%

Stopa J. , Siemek J.

|

1998

|

tom nr 12

500-504

PL

W pracy omówiono podstawy teoretyczne efektywnego modelowania proce-sów dcgazacji pokładów węgla za pomocą symulatorów komputerowych opartych na modelu matematycznym Warrena Roota oraz modelach pseudo-kompozycyjnych. Szczególną uwagę poświęcono przedstawieniu możliwości wykorzystania progra-mu ECLIPSE 200 do prognozowania eksploatacji metanu z ewentualną intensyfika-cją procesu przez zatłaczanie dwutlenku węgla lub azotu. Przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych pokazujących efektywność tego procesu

EN

The paper discuses theoretical basis of effective modelling of coal seam dcgasification processes with the use of computer simulators based on the ma-thematical model, of Warren Root and pseudo-composition models. Particular attention has been paid to presentation of possibilities to use the ECLIPSE 2000 programme for forecasting of methane extraction. The paper peasants the results of numerical calculations depicting the effectiveness of the programme.

16

Laboratory experiments for crude oil removal from water surface using hydrophobic nano-silica as sorbent

63%

Knapik E. , Stopa J.

|

2014

|

tom Vol. 31, no. 2

281--289

EN

Nanomaterials have a great potential for the possible oil spill cleanup due to their unique wettability characteristics and large surface area. This work reports investigations on oil sorption behavior of a commercially available hydrophobic nano-silica when tested with a light paraffinic crude oil and a heavy aromatic crude oil. Sorption experiments were carried out in batch sorption system under static and dynamic conditions. Influence of mass of sorbent, sorption time, temperature and pH value of water on sorption capacity were tested and compared to find an optimal operational conditions for adsorption process. Nanopowder exhibited high selectivity for absorbing oil from water; a removal efficiency found by gravimetric method was high as 96% to 99%. The sorption capacity inereases with the inerease of sorption time and mass of sorbent. Nano-silica powder was found to be effective sorbent material as compared to widely used synthetic fibers

17

Zastosowanie modelu zarządzania zasobami wód podziemnych do remediacji warstwy wodonośnej zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi

63%

Solecki T. , Stopa J.

|

tom R. 21/1

333-339

PL

Praca dotyczy zastosowania systemu studni wydobywczych i chłonnych do hydrodynamicznej remediacji warstwy wodonośnej, zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi. W pracy przedstawiono zagadnienie doboru parametrów konstrukcyjnych i eksploatacji systemu, przy spełnieniu zadanych z góry ograniczeń, tak aby uzyskać optimum funkcji kryterialnej, w tym przypadku minimum ilości pompowanej wody. Jako warunki ograniczające przyjęto dopuszczalny zakres wartości depresji i represji, dobranych indywidualnie dla każdego otworu wydobywczego i chłonnego oraz minimalne wartości gradientu hydraulicznego w arbitralnie wybranych punktach sterujących zlokalizowanych w obszarze stwierdzonego występowania zanieczyszczeń ropopochodnych. Warunki te w procesie optymalizacji dobrane są tak, aby podczas pracy systemu uzyskać pole hydrodynamiczne zapewniające efektywne usuwanie zanieczyszczeń przy minimalnej ilości pompowanej wody. Rozważania teoretyczne zilustrowano przykładem zastosowania wyników optymalizacji do projektowania systemu remediacji warstwy wodonośnej, zanieczyszczonej olejem izolacyjnym w wyniku uszkodzenia osłony podziemnego kabla linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV.

EN

The first step in aquifer remediation is always to pump pollution from groundwater. This may be performed by use of so called pump-and-treat systems where the water after purification is re-injected into aquifer. This paper describes simplified optimization model useful for designing of a such systems. The objective function is rate of the water pumped while restrictions are prescribed flow gradients in arbitrary selected points and water heads in injection wells. In the paper the field application of the proposed model to design of the remediation of an aquifer from oily pollutants is also presented and discussed.

18

Rola wdrożonego systemu zarządzania bezpieczeństwem w Katowickim Holdingu Węglowym SA w aspekcie identyfikacji zagrożeń wypadkowych i analizy wypadkowości

63%

Gajos S. , Stopa J.

|

2008

|

tom z. 286

393-407

PL

Artykuł przedstawia podstawową przesłankę wdrożenia systemu zarządzania bezpieczeństwem w kopalniach Katowickiego Holdingu Węglowego SA, którą jest nieustanne dążenie do utrzymania najwyższych standardów bezpieczeństwa pracy załogi. Firma otrzymała stosowne certyfikaty zgodnie z normą. Strategia firmy określiła kluczowe zadania służące bezpieczeństwu. W artykule dokonano: identyfikacji zagrożeń wypadkowych oraz analizy wypadkowości. Wnioski końcowe opisują efekty wdrożenia systemu.

EN

The article presents the basic premise for the implementation of the occupational safety management system in the coal mines of Katowicki Holding Węglowy SA, which is continuous aspiration for the maintenance of the highest standards of work safety of the staff. The company has received appropriate certificates in accordance with the standard. The company's strategy has determined the key tasks for safety reasons. The article presents the identification of occupational hazard and accident rate analysis. The final conclusions concern the effects of the implementation of the system.

19

Wyznaczanie przepuszczalności względnych na podstawie badań laboratoryjnych niestacjonarnego przepływu dwufazowego wybranych rop naftowych i roztworu wodnego rokafenolu

63%

Jewulski J. , Stopa J.

|

tom R. 16

53-63

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych wykonanych w celu wyznaczenia przepuszczalności względnych dla równoczesnego przepływu wybranych rop naftowych i roztworu wodnego rokafenolu w ośrodku porowatym. Na podstawie danych literaturowych opisano czynniki wpływające na przepuszczalności względne. Przedstawiono metodykę obliczeń, wyniki pomiarów w formie graficznej oraz wyniki ich analizy. Stwierdzono celowość stosowania tej metodyki w celu łatwego wyznaczania przepuszczalności fazowych przy spełnieniu pewnych upraszczających założeń (pominięcie wpływu efektów kapilarnych w przypadku stałej prędkości filtracji, zaś w przypadku zmiennej prędkości również efektów grawitacyjnych).

EN

In this paper the results of laboratory investigations of unstable displacement of four different oils by aqueous solution of surfactant (called ,,rokafenol") to determine the relative permeability functions are reported. The relative permeability functions were calculated neglecting capillary and gravity forces and presented in both graphical and analytical form. The method used was based on the Buckley-Leverett theory of unsteady displacement depending on the form of total filtration velocity that may be constant or time-variable. The presented method is effective, fast, and easy to use, however the applicability may be restricted by some additional assumption (neglecting capillarity and in the case of variable flow velocity additionally also gravity).

20

Badania laboratoryjne zjawiska mieszania się gazów w ośrodkach porowatych

63%

Stopa J. , Blicharski J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2001

|

tom R. 18/1

205-215

PL

W pracy przeprowadzono analizę istniejących rozwiązań równania dyspersji hydrodynamicznej dla zastosowania do krótkich układów laboratoryjnych oraz zaproponowano model matematyczny uwzględniający ściśliwość gazów. Przedstawiono metodykę wyznaczania wartości współczynników dyfuzji i dyspersji na podstawie eksperymentów wypierania się dwóch gazów w ośrodku porowatym. Zaprezentowano wyniki pomiarów wykonanych na rdzeniach z piaskowca oraz rurach wypełnionych piaskiem.

EN

The existing solutions of the hydrodynamic dispersion equation for short laboratory systems have been analysed and a mathematical model accounting for gas compressibility has been suggested. The methodics of determining diffusion and dispersion coefficients, based on experiments of two expelling gases in a porous medium, has been presented. The experimental results obtained from measurements of sandstone cores and sand-filled pipes have been presented.