Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Scleractinia from the Upper Portlandian of Tisbury, Wiltshire, England

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1970

|

tom 15

|

nr 4

EN

Four species of Scleractinia: Pseudodiplocoenia oblonga (Fleming), Ellipsasteria gracilis n. gen., n. sp., Edwardsastraea tisburiensis n. gen., n. sp. and Ebrayia dightonthomasi n. sp., from the uppermost Portlandian of Tisbury, west of Salisbury, Wiltshire, England, are here described. The histological structure of the skeleton of Pseudodiplocoenia oblonga, preserved in silicified colonies is presented.

PL

Opisano 4 gatunki korali sześciopromiennych z górnego portlandu miejscowości Tisbury na podstawie materiałów otrzymanych z British Museum, Department of Palaeontology i Geological Survey and Museum. Są to przedstawiciele dwóch znanych rodzajów, Pseudodiplocoenia Alloiteau, 1958 i Ebrayia de Ferry, 1870, każdy z nowym gatunkiem, oraz dwóch rodzajów wyodrębnianych jako nowe i opartych na nowych gatunkach: Ellipsasteria n. gen. i Edwardsastraea n. gen. Dotychczas znany był z tej miejscowości tylko jeden gatunek, opisany przez H. Milne-Edwards & J. Haime (1851) jako Isastrea oblonga (Fleming). Opracowana fauna wyróżnia się spośród znanych koralowych faun jurajskich nowoczesnym charakterem, gdyż zawiera przedstawicieli rodzin Faviidae i Heliastraeidae. Wskutek skrzemionkowania dobrze są zachowane cechy makroskopowe, a u Pseudodiplocoenia oblonga (Fleming) nawet budowa histologiczna szkieletu.

RU

На основе материала, полученного из Великобритании (British Museum, Department of Palaeontology и Geological Survey and Museum), описаны 4 вида шестилучевых кораллов верхнего портланда местности Тисбери (Tisbury). Они являются представителями двух известных родов: Pseudodiplocoenia Alloiteau, 1958 и Ebrayia de Ferry, 1870 оба с одним новым видом, и двух новых родов: Еlliрsasteria n. gen. и Edwardsastraea n. gen., выделенных на новых видах. До сих пор из Тисбери был известен только один вид, описанный Эдвардсом и Геймом (Milne-Edwards & Haime, 1851) как Isastrea оblоngа (Fleming). Обработанная фауна выделяется среди известных юрских коралловых фаун современным характером, потому что содержит представителей семейств Faviidae и Heliastraeidae. Благодаря окремнению хорошо сохранились макроскопические признаки, а у Pseudodiplocoenia оblоngа (Fleming) даже гистологическое строение скелета.

2

Early Norian (Triassic) corals from the Northern Calcareous Alps, Austria, and the intra-Norian faunal turnover

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2011

|

tom 56

|

nr 2

EN

The first description of early Norian coral fauna from the Northern Calcareous Alps (Dachstein Plateau and Gosaukamm), Austria, is presented: 31 scleractinian species from 24 genera (including three corals not formally determined), and three hexanthiniarian species belonging to two genera. The stratigraphical position of the main part of the fauna discovered in the South Dachstein Plateau at the Feisterscharte is determined by means of the conodont Epigondolella quadrata (Lacian 1); single finds are from the horizons with Epigondolella triangularis and Norigondolella navicula (Lacian 3), and one close to the horizon with Epigondolella cf. multidentata (Alaunian 1). Rare corals from the Gosaukamm are from the Lacian 1 and Alaunian. Five species are described as new: Retiophyllia vesicularis, Retiophyllia aranea, Margarosmilia adhios, Hydrasmilia laciana; one new genus and species from the family Coryphylliidae, Margarogyra hirsuta; one new genus and species, Thamnasterites astreoides, cannot be assigned to a family. Two hexanthiniarian species, Pachysolenia cylindrica and Pachydendron microthallos, known exclusively from the Tethyan lower Norian, represent stratigraphically valuable species. A regularly porous coral from the family Microsolenidae, Eocomoseris, which up to now has only been known from the Jurassic and Cretaceous, is here identified from the Triassic strata (originally described as Spongiomorpha [Hexastylopsis] ramosa). Predominant taxa show solitary and phaceloid (pseudocolonial) growth forms and an epithecal wall; pennules−bearing corals are common. Carnian genera and genera typical of the Lacian and Lacian–early Alaunian prevail; a hydrozoan genus Cassianastraea has also been encountered as well as a scleractiamorph coral, Furcophyllia septafindens). The faunal composition contrasts with that of well known late Norian–Rhaetian ones, the difference being observed not only at the generic but also at the family level. The post−early Norian change in coral spectrum documents the turnover of the coral fauna preceding that at the Triassic/Jurassic boundary.

3

Kimmeridgian-Valanginian reef corals from the Moesian Platform from Bulgaria

100%

Roniewicz E.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2008

|

tom Vol. 78, No 2

91-134

EN

The coral fauna of the Late Kimmeridgian-Valanginian interval from the Slivnitsa Formation, Lyubash monocline, western part of the Moesian Platform, is presented. Coralliferous interbeds from a continuous, over 350 m thick sequence of well-bedded platform limestones, cropping out near the village of Lyalintsi, yielded 72 species (29 determined in open nomenclature) classified into 50 genera and 23 families belonging to the orders Scleractinia and Hexantiniaria. The following genera and/or species are described as new: Epistreptum communeformae gen. et sp.n., Lyubasha gracilis gen. et sp.n., Oedalmiopsis cretacea gen. et sp.n., Siderastreites lyalintsensis gen. et sp.n., Latomeandra obliqua sp.n., and Microphyllia elevata sp.n.; a new family Solenocoeniidae is erected. The fauna shows a mixed Late Jurassic/Early Cretaceous character, with Jurassic taxa pre- vailing over Cretaceous taxa. Epithecate phaceloid (pseudocolonial), lamellar, and ramose (colonial) growth forms dominate over massive (hemispherical) and solitary corals. Rich microencrusting organisms are associated. The predominantly pelmicritic sediment of thrombolite macrofabric, and the character of the fauna show that the palaeoenvironment was situated below wave base. The stratigraphical distribution of the Cretaceous coral taxa is conformable with the micropalaeontological (foraminifera, calcareous dinocysts, diploporids) stratigraphical zonation established in the Slivnitsa Formation.

4

Jurassic scleractinian coral Thamnoseris Etallon, 1864 (Scleractinia), and its homeomorphs

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1979

|

tom 24

|

nr 1

EN

Genus Thamnoseris differs from the Jurassic representatives of Fungtastraea Alloiteau, 1957, in having extratentacular-intercalicular gemmation instead of intratentacular or extratentacular-marginal gemmation, and in its trend towards synapticulotheca formation; there seem to be differences in microstructure and/or histology between the two genera. Thamnoseris differs from Kobyastraea Roniewicz, 1970, in its porous septa, papillar columella, and vesicular endotheca. Three species of Thamnoseris of the Oxfordian/Kimmeridgian are described from the Holy Cross Mts. Poland: Th cf. frotei Etallon, Th. cf. blauensis Koby and Thamnoseris sp.

PL

W jurze Gór Świętokrzystkich występują trzy gatunki Thamnoseris, w tym gatunek zbliżony do typowego, Th. cf. frotei Etallon, jako najpospolitszy. Budowa wewnętrzna koralitów u Thamnoseris przypomina budowę jurajskich gatunków rodzaju Fungiastraea Alloiteau, 1957, zaś cechy zewnętrzne kolonii - rodzaj Kobyastraea Roniewicz 1970. W odróżnieniu od Fungiastraea u Thamnoseris pączkowanie jest międzykielichowe i występuje wyraźna tendencja do tworzenia synaptikuloteki. Cechy te, aczkolwiek powodujące znaczne różnice w wyglądzie powierzchni kolonii, wydają się mieć na tyle małą wartość taksonomiczną, iż niewykluczona jest możliwość potraktowania Thamnoseris i Fungiastraea jako rodzajów synononimicznych, jeśli dalsze badania nie wykażą zasadniczych różnic w mikrostrukturze szkieletu. Różnice między Thamnoseris a Kobyastraea polegają na: 1. innej budowie septów - porowatych i opatrzonych licznymi wyrostkami trabekularnymi u Thamnoseris i nieporowatych, z pojedynczymi zębami polikształtnymi u Kobyastraea; 2. innym typie kolumelli - parietalnej u Thamnoseris i stylikowatej lub sublamellarnej u Kobyastraea; 3. różnej budowie endoteki - pęcherzykowatej u Thamnoseris i subtabularnej u Kobyastraea. Mikrostruktura u Thamnoseris i Kobyastraea wykazuje pewne zbieżności — trabekule są ornamentowane krótkimi wyrostkami, które odznaczają się na bokach septów jako silnie wystające mniej lub bardziej spłaszczone guzki. Różnice w architekturze szkieletu pozwalają uważać te dwa rodzaje za przedstawicieli odmiennych rodzin: Latomeandridae Alloiteau i Kobyastraeidae fam. n. Podobieństwa są wyrazem konwergencji, tak częstej wśród Scleractinia. Praca została wykonana w ramach problemu MR. II/3.

5

Jurajskie korale w Polsce

100%

Roniewicz E.

Volumina Jurassica

|

2004

|

tom Vol. 2, no. 1

83-98

EN

In the epicontinental Jurassic of Poland, scleractinian corals appeared in the Bathonian, but only in the Middle Oxfordian-Lower Kimmeridgian became a significant element of the shallow-water fauna. Over the whole area, Upper Jurassic coral facies are situated above the Oxfordian sponge megafacies. Middle Oxfordian Jurassic corals are the best known from the NE margin of the Holy Cross Mts and represented chiefly by lamellate colonies. The Upper Oxfordian and Kimmeridgian coral facies extends from the Pomerania, through central Poland to the fore-Carpathian region. Taxonomical and morphotypical coral diversifications of the Upper Oxfordian and Kimmeridian were higher than that of the Middle Oxfordian. In the Tethyan region, corals are known from the exotic pebbles of the Stramberk-type Tithonian limestones in the Carpathian Flysh and Pieniny Klippen Belt. The arguments against the interpretation of epicontinental coral accumulations as reefs, are as follows: abundance of lamellate corals and epithecate phaceloid taxa (the latter incapable to repair skeletal damages), high taxonomical diversification and frequency of corals with menianes representing presumable adaptations to filtering mode of nutrition, comparable rate of growth of coral constructions and of accumulation of surrounding sediment, association of corals characterized above with soft bottom and turbid water.

6

Cylismilia nom. n. (Scleractinia, Jurassic)

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1988

|

tom 33

|

nr 1

EN

The generic name used lor an early Kirameridgian coral from Dobrogea, Cylindrosmilia Roniewicz, 1976 (type species: Cylindrosmilia cylindrica Roniewicz, 1976 is preoccupied by Cylindrosmilia Quenstedt, 1880 (type species: Cylindrosmilia reticulata Quenstedt, 1880) from the late Kimmeridgian of Nattheim. It was Wells’ list of coral generic taxa published recently (1987) which recorded this nomenclatural irregularity. To avoid the homonymy a new name Cylismilia (type species: Cylindrosmilia cylindrata Roniewicz, 1976) is here proposed to replace Cylindrosmilia Roniewicz, 1976. The new name has been obtained by shortening of the original one.

7

Correction of homonymy of the generic name Etallonia Roniewicz, 1966 into Etallonasteria nom. n. (Scleractinia)

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1987

|

tom 32

|

nr 1-2

8

Correction of homonymy of generic name Cyclophyllia Roniewicz, 1989 (Scleractinia) into Cycliphyllia nom. n.

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1991

|

tom 36

|

nr 2

EN

A new generic name, Cycliphyllia, is here proposed as a replacement name for Cyclophyllia Roniewiecz, 1989 (type species: Thecosmilia cyclica Schaefer et Senowbari-Daryan, 1978, Upper Triassic). The latter is a junior homonyme of Cyclophyllia Milne-Edwards et Haime, 1848 (type species: Cyclolites cristata Lamarck, 1801, Cretaceous), an invalid name, which is a junior synonyme of Aspidiscus Koenig, 1825 (Milne-Edwards 1857: t. 2, p. 386). This regrettable error has been noticed thanks to the List of generic names by Wells (1986). As a consequence of the above change, the orthography of the family name Cyclophylliidae Roniewicz, 1989 is here corrected into Cycliphylliidae.

9

Les Madreporaires du Jurassique superieur de la bordure des Monts de Sainte-Croix, Pologne

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1966

|

tom 11

|

nr 2

FR

Sont décrits des Madréporaires provenant de l'Oxfordien supérieur et du Kimméridgien inférieur de la bordure des Monts de Sainte-Croix (Góry Świętokrzyskie). Ils représentent 69 espèces (12 nouvelles), réparties en 33 genres, dont 3 nouveaux; 66 espèces sont des formes coloniales, et 3 - des formes simples. Plus de 60% d'espèces coloniales ont la structure rameuse, ou plus ou moins lamellaire. Chez quelques unes des études sur le bourgeonnement ont été effectuées. Les formations madréporiques du Jurassique supérieur des Monts de Sainte-Croix sont constituées essentiellement de Coraux (généralement en position de vie), associés aux Algues (Solénopores) et accompagnés d'une faune, plus ou moins abondante, de Mollusques, Échinodermes et Brachiopodes, englobés dans des sédiments pélitiques ou organodétritiques. Dans ce milieu les colonies de Coraux ne formaient que de basses touffes et d'étendus bancs.

PL

Opracowana fauna korali pochodzi z wapieni górnego oksfordu i dolnego kimerydu obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Materiał został zebrany w latach 1959-1963. Z posiadanego zbioru, liczącego około 1000 okazów, do oznaczeń gatunkowych nadawało się tylko 500. Opisano 69 gatunków należących do 32 rodzajów, w tym 12 gatunków i 3 rodzaje jako nowe. Trzy gatunki reprezentowane są przez formy pojedyncze, pozostałe natomiast (66) są kolonijne, w tym ponad 60% stanowią formy gałązkowe i mniej lub bardziej lamellarne. UTWORY KORALOWCOWE Najstarsze utwory koralowcowe (według Lewińskiego, 1902, poziom Peltoceras bimammatum) odsłaniają się w okolicy Ostrowca Świętokrzyskiego (Olechów, Bałtów, Boria, Lemiesze, Stoki; fig. 1). Młodsze, z najwyższej części górnego oksfordu (według Kutka, 1963, poziom Ringsteadia pseudocordata), występują w szerokim pasie odsłonięć wapieni tzw. „astarckich” (Iłża, Śniadków, Sulejów nad Pilicą, Kodrąb, Przedbórz, Bukowa, Małogoszcz, Żerniki, Brzegi, Sokołów, Niziny, Lipowica, Minostowice). Najmłodsze jurajskie Hexacoralla w Górach Świętokrzyskich znane są z górnej części poziomu Ataxioceras hypselocyclum (Kutek, 1961), z okolic Dobromierza. Górny oksford. - Utwory koralowcowe o wykształceniu typowym dla regionu NE odsłaniają się koło Ostrowca Świętokrzyskiego, w Bałtowie. Odmienne od nich utwory nieco młodszego wieku, typowe dla regionu NW, SW i S, najlepiej są odsłonięte w kamieniołomie Bukowa koło Małogoszczy. Bałtów (fig. 2; tabela 1). W dolnej części profilu leży tu wapień niewarstwowany lub słabo warstwowany (fig. 2 I), wykształcony głównie w facji koralowcowej¹. Przechodzi on stopniowo w otaczający wapień drobnoklastyczny. Wapień koralowcowy tworzy niekształtne skupienia o różnej rozciągłości (od kilku do ponad 200 m) i różnej miąższości (kilka do kilkunastu metrów). Wapień koralowcowy jest zbudowany z kolonii in situ, głównie lamellarnych, o małej lub średniej (do 10 cm) grubości. Przestrzenie między nimi wypełnia materiał pelityczny lub organodetrytyczny. Koralom (21 gatunków; tabela 1, zespół Bałtów 1) towarzyszą nieliczne solenopory oraz mięczaki, brachiopody i jeżowce. Ku górze wapień niewarstwowany przechodzi w wapień zmiennej miąższości (od pół do kilku metrów), z bardzo licznymi mięczakami, onkolitami (Kutek & Radwański, 1965) i koralami. Wśród zespołu koralowców tego wapienia (28 gatunków; tabela 1, zespół Bałtów 2) przeważa typ kolonii masywny. Nad tym leży kompleks drobnowarstwowany wapieni pseudo-oolitowych (głównie mikroonkolity; Kutek & Radwański, l.cit.), drobnodetrytycznych i pelitowych. Bukowa (fig. 3; tabela 1). Na miękkich, na ogół nieuławiconych, białych wapieniach z rozproszoną fauną korali (fig. 3 I; tabela 1, zespół Bukowa 1) leżą zbite, pelityczne, dobrze warstwowane wapienie z wkładkami wapienia gruzłowatego, zawierającego bardzo drobny detrytus organogeniczny (fig. 3, II). W wapieniach pelitycznych występują soczewkowate skupienia kolonii koralowcowych in situ, o miąższości na ogół równej miąższości warstwy. Koralom (27 gatunków; tabela 1, zespół Bukowa 2) towarzyszą nieliczne brachiopody, jeżowce i małże. Wyżej leży kompleks wapieni (fig. 3, III), w którego górnej części (IIIb) występują partie wapienia koralowcowego 4-5 m miąższości, zbudowanego z kolonii in situ (25 gatunków; tabela 1, zespół Bukowa 3), głównie gałązkowych i mniej licznych lamellarnych. Fauna towarzysząca i solenopory są nieliczne. Między wapieniem koralowcowym a otaczającym go miękkim, białym wapieniem płonym nie ma niezgodności. Kimeryd. - W najniższym kimerydzie korale tworzą niekiedy skupienia rozległe, lecz o małej miąższości (30 cm do 1 m), odznaczające się nadzwyczaj małym zróżnicowaniem gatunkowym. Utwory tego typu, obserwowane w Brzegach i Żernikach, zbudowane są: starszy - z Heliocoenia (Decaheliocoenia) variabilis i Stylina subornata, młodszy - z Calamophylliopsis stockesi. W górnych partiach dolnego kimerydu koralowce są rzadkie i nie tworzą większych skupień. PRÓBA ODTWORZENIA ŚRODOWISKA Utwory koralowcowe górnej jury Gór Świętokrzyskich rozwijały się niewątpliwie w morzu ciepłym i płytkowodnym, o czym świadczy charakter fauny koralowej, fauny towarzyszącej i litologia wapieni. Wyodrębnić tu można dwa typy utworów koralowcowych, powstałe w dwóch środowiskach różniących się głębokością i stopniem ruchliwości wody. W środowisku bardziej płytkowodnym o ruchliwej wodzie powstały utwory, zbudowane z kolonii masywnych (np. wapienie z mięczakami i onkolitami z Bałtowa, wapień z H. (Decaheliocoenia) variabilis z Żernik i Brzegów), otoczonych mniej lub bardziej gruboziarnistym osadem. W nieco bardziej głębokowodnym i spokojniejszym środowisku powstały utwory, zbudowane z kolonii lamellarnych (Bałtów - wapień koralowcowy) lub gałązkowych (Bukowa, Brzegi, Żerniki), którym towarzyszy wypełniający przestrzenie między koloniami osad pelityczny lub, w przypadku Bałtowa, miejscami również detrytyczny. Ze względu na to, że opisywane utwory koralowcowe w czasie powstawania nie wznosiły się nad dno, o czym świadczy brak niezgodności między nimi a osadami otaczającymi, można sądzić, że nie były to typowe rafy odpowiadające definicji podanej przez Wilsona (1950, p. 181). Ich znaczne niekiedy miąższości (4-12 m) były spowodowane trwaniem przez czas dłuższy niezmienionych warunków środowiska, przy czym szybkość narastania utworów koralowcowych i otaczających je osadów musiała być jednakowa. Jak wydaje się, koralowcowe utwory górnej jury Polski centralnej tworzyły tylko nisko rozpościerające się na dnie ławice i kępy. Podobnie jak to przyjmowali Rutten i Jansonius (1958) dla analogicznych górno-jurajskich utworów koralowcowych Basenu Paryskiego, autor pracy sądzi, że warunki w jakich powstawały omawiane wapienie można porównać z tymi, jakie istnieją dziś przy wyspach Bahama, czy też w innych rejonach odznaczających się ograniczonym rozwojem pionowym i poziomym utworów koralowcowych. Ze względu na to, że przyjęte w polskiej literaturze geologicznej terminy „wapień rafowy” czy „przyrafowy” sugerują istnienie na tym obszarze środowiska bardzo specjalnego, którego tu nie było, słuszniej byłoby zastąpić je określeniami „wapień koralowcowy” lub „wapień z koralami”, w zależności od skałotwórczej roli korali, znajdujących się w osadzie in situ. UWAGI O PĄCZKOWANIU W pracy został przyjęty podział pączkowania według Matthai (1926) na pączkowanie wewnątrzczułkowe (intratentacular budding = fissiparité, scissiparité, fission dawnych autorów) i pączkowanie pozaczułkowe (extratentacular budding = gemmation). Pączkowanie wewnątrzczułkowe z połączeniami trabekularnymi obserwowano u Calamophylliopsis i Ovalastraea. Pączkowanie z połączeniami septalnymi przypomniano na podstawie uprzednio zbadanego (Roniewicz, 1960) pączkowania u Complexastraea. Pączkowanie parycydalne rozpatrzono jako jeden ze sposobów pączkowania wewnątrzczułkowego na przykładzie Mitrodendron. Pączkowanie pozaczułkowe marginalne prześledzono u Aplophyllia i Pleurophyllia. Pączkowanie po-zaczułkowe perytekalne zbadano na przykładzie Pseudocoenia. U tego ostatniego zostało spostrzeżone zjawisko „fissiparous gemmation”, opisane przez Duerdena (1903) u korali współczesnych jako łączące cechy pączkowania i „podziału” (fission). Obserwacje poczynione na materiale polskim skłaniają do innej interpretacji tego zjawiska, które polegałoby na nienormalnym rozwoju pączków powstających drogą pączkowania perytekalnego. DIAGNOZY NOWYCH JEDNOSTEK SYSTEMATYCZNYCH Pseudocoenia baltovensis n.sp. (PL. IV, fig. 3a-b) Kolonia masywna, o kielichach oddalonych od siebie, okrągłych. Średnica wynosi 3,0-3,5 mm. 16 septów ułożonych jest w 8 systemach. Septa I cyklu osiągają połowę długości promienia kielichowego, septa II cyklu są od nich dużo krótsze. Endoteka tabularna o gęsto ułożonych denkach: 12-15/5 mm. Peryteka utworzona z dużych dysepimentów, mniej zwartych niż elementy endoteki. Górny oksford, Bałtów. Pseudocoenia novemseptata n.sp. (Pl. V, fig. 1a-d) Kolonia masywna. Kielichy okrągłe, o średnicy 4,5-5,0 mm. Septa, ułożone w jednakowych 9 systemach, zróżnicowane na dwa cykle. Endoteka zbudowana z denek całkowitych i niekompletnych, o rozmieszczeniu 9-10/5 mm. Peryteka zbudowana z niskich i szerokich dysepimentów. Oksford górny, Bukowa. Pseudocoenia longiseptata n.sp. (Pl. VI, fig. 1a-g) Kolonia dendroidalna, gałązki poprzerastane. Kielichy okrągłe, wystające, o średnicy 3 mm. Elementy radialne słabo wystające. Septa rozmieszczone w 10 systemach, zróżnicowane na dwa cykle. Niektóre septa I cyklu dochodzą do centrum. Endoteka zbudowana z całkowitych i niekompletnych denek (10/5 mm). Peryteka zbudowana z dysepimentów niskich i szerokich. Oksford górny, Bukowa. Aplophyllia sexradiata n.sp. (Pl. VII, fig. 4a-b; texte-fig. 8) Korality cylindryczne o średnicy 2,5-3,0 mm, pokryte słabo wykształconymi żebrami. Elementy radialne ułożone w 6 równych systemach, zróżnicowane na trzy cykle. Endoteka zbudowana z nielicznych (4-5/5 mm) poziomych denek. Oksford górny, Bukowa. Goniocora annulata n.sp. (Pl. VIII, fig. 7) Kolonia faceloidalna. Korality cylindryczne, pokryte silnymi żebrami i wąskimi pierścieniami poprzecznymi. Septa zróżnicowane na dwa cykle, w liczbie 20. Kolumella mała, pałeczkowata. Endoteka zbudowana z elementów nielicznych, tabuloidalnych. Oksford górny; Bukowa. Smilostylia bukovensis n.gen., n.sp. (Pl. VII, fig. 2a-b) Rodzaj monotypowy. Diagnoza gatunku pokrywa się z diagnozą rodzaju. Kolonia faceloidalna. Korality cylindryczne lub lekko spłaszczone, o średnicy 5,0-5,5 mm. Kielichy płytkie. Septa zwarte, w liczbie 20(10 + 10), ułożone jednocześnie według symetrii promienistej i dwubocznej. Żebra słabe. Brzeg wewnętrzny septów ząbkowany, nierozdęty. Kolumella spłaszczona. Endoteka zbudowana z elementów tabuloidalnych (6-7 na 10 mm). Pączkowanie marginalne. Oksford górny; Bukowa, okolice Małogoszczy, Sokołów. Heliocoenia (Hexaheliocoenia) stellata n.sp. (Pl. XI, fig. 4a-b; texte-fig. 9A) Kolonia masywna, kielichy okrągłe, promieniste, o średnicy 1,5-1,8 mm. 24 septa, zróżnicowane na trzy cykle. Septa I cyklu bardzo silne. Kolumella mała, spłaszczona. Oksford górny, Bałtów. Heliocoenia (Hexaheliocoenia) orbignyi n.sp. (Pl. XI, fig. 1; texte-fig. 9 A-B) Kolonia masywna. Kielichy ściśnięte, mało wystające, o średnicy 2,2-2,8 mm. Septa zróżnicowane na trzy cykle, zwykle ułożone w 6 równych systemach. Oksford górny, Niziny. Puschastraea kamiennae n.gen., n.sp. (Pl. XIV, fig. 1a-d) Rodzaj monotypowy. Diagnoza gatunku pokrywa się z diagnozą rodzaju. Kolonia masywna, subplokoidalna. Kielichy okrągłe, o średnicy 9-12 mm. Kostosepta wrzecionowate w liczbie 30-45, subkonfluentne, przerastające ze sobą w centrum, zróżnicowane na dwa cykle. Kolumella gąbczasta. Endoteka zbudowana z dużych dysepimentów przecinających światło. Peryteka szczątkowa, utworzona z przedłużonych elementów endoteki. Brak ściany. Oksford górny; Bałtów. Etallonia n.gen. (Pl. XXIV, fig. 1a-d, 2; texte-fig. 19) Rodzaj monotypowy, oparty na Cyathophora minima Étallon, 1864. Kolonia subplokoidalna. Elementy radialne konfluentne i niekonfluentne, zwarte. Brzeg wewnętrzny regularnie ząbkowany, boki septów pokryte małymi, ostrymi guzkami. Endoteka tabuloidalna. Ściana regularnie porowata, synaptikulotekalna, utworzona z jednego okółka synaptikul. Synaptikule grube, ułożone w poziomy przebiegające przez całą kolonię równolegle do powierzchni kolonii, jednakowo oddalone od siebie. Synaptikule jednego poziomu, zrastając się ze sobą, tworzą poziome przegrody perytekalne. Peryteki brak lub jest szczątkowa, zbudowana z poziomych perytekalnych przegród synaptikularnych i na przemian z nimi leżących wąskich zatok perytekalnych. Korality łączą się między sobą bezpośrednio przez pory ścienne lub za pośrednictwem zatok perytekalnych, połączonych z wnętrzem koralitów poprzez pory ścienne. Brak kolumelli. Pączkowanie zewnątrzkielichowe. Oksford górny; Szwajcaria, Francja, Polska (Bukowa i okolice Małogoszczy). Actinaraea minuta n.sp. (Pl. XXV, fig. 1a-b) Kielichy o średnicy około 1,5 mm, do brzegu kielichowego dochodzi 40-60 septów, 10 spośród nich dochodzi do centrum. Trabekule cienkie. Elementy poprzeczne dobrze rozwinięte, o gęstości ułożenia 5-7/1 mm. Oksford górny; Bałtów, Olechów, Stoki. Actinaraea robusta n.sp. (Pl. XXV, fig. 4a-b; texte-fig. 20) Kielichy o średnicy 2,5-3,0 mm; kostosepta, w liczbie 30-60, dochodzą do brzegu kielichowego, mniej niż 20 spośród nich dochodzi do centrum. Trabekule mocne. Endoteka i egzoteka obfite, zbudowane z cienkich elementów (2-5 na 1 mm). Oksford górny; Sokołów, Bałtów.

RU

Изученная фауна кораллов происходит из верхнеоксфордских и нижнеки-мериджских известняков обрамления Свентокржиских Гор. Материал был собран в 1959-1963 годах. В имеющейся коллекции обнимающей около 1000 эк-земпляров, только для 500 можна было определить вид. Описано 69 видов принадлежащих к 32 родам, в том новых 12 видов и 3 рода. Три вида представлены единочными формами, остальные (66) это формы образующие колонии, при чем более 60% становят формы ветвистые и более или менее ламеллярные. КОРАЛЛОВЫЕ ОБРАЗОВАНИЯ Обнажения древнейших коралловых образований принадлежащих горизонту Epipeltoceras bimammatum находятся около Островца Свентокржиского. Более младшие с самой верхней части oксфорда, отвечающие горизонту Ringsteadia pseudocordata, выступают в широкой полосе обнажений известняков называемых „астартскими”. Самые молодые юрские Hexacoralla Свентокржиских Гор известны из верхней части горизонта Ataxioceras hypselocyclum в окрестностях Добромержа. Верхний Оксфорд. - Коралловые образования типичные для района N - Е находятся в обнажениях около Островца Свентокржиского в Балтове. Отличные от них образования младшего века, типичные для района NW, SW и S, наилучше видны в каменоломне Букова около Малогощи. Балтув (фиг. 2; таб. I). - В нижней части разреза залегает неслоистый или же слабослоистый известняк (фиг. 1), выраженный главным образом коралловой фацией. Переходит он постепенно в окружающий мелкокластичный известняк. Коралловый известняк образует бесформенные скопления разного простирания, то несколько до более чем 200 м и мощности от несколько до более десяти метров. Коралловый известняк построен колониями in situ, главным образом ла-мелларными, малой или средней мощности (до 10 см). Пространства между ними выполняет пелитовый или органодетритовый материал. Кораллам сопутствуют немногочисленные соленопоры и моллюски, брахиоподы и морские ежи. Неслоистый известняк кверху переходит в известняк изменчивой мощности, от пол метра до несколько метров, с многочисленными моллюсками, онколитами и кораллами. Среди кораллов этого известняка господствует массивный тип колонии. Выше залегает комплекс известняков мелкослоистых псевдо-оолитовых (главным образом микроонколиты), мелкодетритовых и пелитовых. Букова (фиг. 3, таб. I). - В этой местности на мягких, в общем неслоистых, белых известняках с рассеянной фауной кораллов залегают пелитовые, слоистые известняки с прослоями комкообразного известняка с очень мелким органогенным детритом. В пелитовых известняках находятся линзовидные скопления колоний кораллов in situ, мощностью почти такой же как и слоя. Кораллам сопутствуют немногие брахиоподы, морские ежи и пластинчатожаберные. Выше залегает комплекс известняков. В верхней его части находятся слои кораллового известняка мощностью 4-5 м, построены колониями in situ. Это преимущественно ветвистые и в меньшем количестве ламелларные формы. Сопутствующая им фауна и соленопоры немногочислены. Между коралловым известняком а окружающим его мягким, белым известняком без фауны нет никакого несогласия. Кимеридж. - В самой нижней части кимериджа кораллы образуют иногда обширные скопления небольшой мощности (30 см до 1 м) и очень малой видовой разнообразности. Отложения такого характера наблюдаемые в Бржегах и Жер-никах, построены: старший - с Heliocoenia (Decaheliocoenia) variabilis и Stylina subornata, а младший - c Calamophylliopsis stockesi. В верхах нижнего кимериджа кораллы редкие и не образуют больших скоплений. ПОПЫТКА ОТОБРАЖЕНИЯ СРЕДЫ Верхнеюрские коралловые образования Свентокржиских Гор развивались несомненно в теплом и неглубоком морском бассейне, о чем свидетельствует характер коралловой и сопутствующей фауны, а также литология известковых осадков. Можна тут выделить два типа коралловых образований, возникших в двух средах различных по глубине и степени подвижности воды. В среде более мелководной с подвижной водой образовались отложения построенные массивными колониями. Таковы известняки с моллюсками и онколитами из Балтова, известняк с Heliocoenia variabilis из Жерник и Бржегув. Они часто окружены менее или более крупнозернистым осадком. В более глубоководной и спокойной среде образовались отложения, сложенные ламелларными колониями, которым сопутствует пелитовый осадок заполняющий пространства между колониями, или же, как это имеется в Балтове - местами тоже детритовый. Учитывая то, что описанные коралловые отложения во время своего образования не поднимались значительно выше дна, о чем свидетельствует отсутствие несогласия между ними и окружающими осадками, можно судить, что это не были типичные рафы. Значительные иногда мощности их (4-12 м) вызваны были значительной длительностью непеременчивых условий среды, причем скорость нарастания коралловых образований и окружающих их осадков вероятно была одинаковая. Можна принять, что верхнеюрские коралловые образования Центральной Польши развивались на дне в виде низко простирающихся пластов и кочек. Подобным образом, как это принято Руттеном и Янсо-нюсом (Rutten & Jansonius, 1958) для аналогичных верхнеюрских коралловых образований Парижского Бассейна, автор настоящей работы полагает, что условия образования описываемых известняков Польши можно лучше всего сравнить с ныне существующими при Багамских островах. Для них характерно вертикальное и горизонтальное развитие коралловых образований. Ввиду того, что принятые в польской геологической литературе термины „рифовый” или же „пририфовый известняк” подсказывают существование на этой территории среды очень специальной, которой тут в самом деле не было, вернее было бы заступить эти термины определениями „коралловый известняк” или же „известняк с кораллами”, в зависимости от породообразующей роли кораллов, находящихся в осадке. ЗАМЕЧАНИЯ ОТНОСИТЕЛЬНО ПОЧКОВАНИЯ. В работе принято классификацию почкования по Маттаи (Matthai, 1926), на почкование интратентакулярное и почкование экстратентакялурное. Почкование интратентакулярное с трабекулярными соединениями наблюдается у Calamophylliopsis и Ovalastraea. Почкование с септальными соединениями было автором изучено раньше (Роневич, 1960) на основании почкования у Complexastraea. Парицидальное почкование рассмотрено как одну из путей интратентаку-лярного почкования на примере Mitrodendron. Экстратентакулярное маргинальное почкование прослежено у Aplophyllia и Pleurophyllia. Почкование экстратентакулярное перитекальное изучено на примере Pseudocoenia. У этого последнего констатировано явление „fissiparous gemmation”, описанное Дюрденом (Duerden, 1903) для современных кораллов, как соединяющие признаки почкования и деления. Наблюдения предпринятые на польском материале наклоняют к иной интерпретации это явления, которое вероятно заключается в ненормальном развитии пучков, возникающих путем перитекального почкования.

10

Kobyastraea n. gen., genre homomorphique de Thamnasteria Lesauvage, 1823 (Hexacoralla)

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1970

|

tom 15

|

nr 1

FR

On a décrit le nouveau genre Kobyastraea avec l’espèce typique Thamnastrea lomontiana Étallon, 1864, ainsi que deux autres espèces classées jusqu’à présent parmi Thamnasteria Lesauvage, 1823, mais qui, suivant l’auteur, doivent être attribuées aussi au nouveau genre Kobyastraea. Les espèces décrites proviennent du Jurassique supérieur du Jura et de la bordure des Monts de Sainte-Croix (Góry Świętokrzyskie) en Pologne.

PL

Ustanowiony został nowy rodzaj Kobyastraea (gatunek typowy - Thamnastrea lomontiana Etallon, 1864), wyodrębniony z rodzaju Thamnasteria Lesauvage, 1823, do którego zaliczane były jego gatunki na podstawie zbieżności cech zewnętrznych. Różnice istniejące między tymi rodzajami dotyczą mikrostruktury (uzewnętrzniające się jako różnice w ornamentacji septów) oraz budowy endoteki. Kobyastraea n. gen. występuje w osadach jurajskich w Europie, Indiach i na Madagaskarze i jest reprezentowana przez cztery znane gatunki: K. lomontiana (Étallon, 1864), K. coquandi (Étallon, 1864), K. bourgeati (Koby, 1887), K. kobyi (Gregory, 1900). W Polsce jest to rodzaj znany z Bałtowa (poziom Gregoryceras transversarium) oraz z Bukowej, Sokołowa (poziom Idoceras planula) i Żernik (poziom Sutneria platynota).

RU

Установлен новый род Kobyastraea (типовый вид - Тhamnasteria lomontiana Étallon, 1864) выделенный из рода Thamnasteria Lesauvage, 1823. К этому роду отнесены те виды, которые характеризуются конвергенцией поверхностных признаков с родом Thamnasteria, но отличаются от него микроструктурой. Эта разница проявляется в орнаментации септ и в разной структуре эпитеки. Род Kobyastraea n. gen. распространен в юрских осадках Европы, Индии и Мадагаскара. Известны четыре его вида: К. lomontiana (Étallon, 1864), K. соquandi (Étallon, 1864), K. bourgeati (Koby, 1887), K. kobyi (Gregory, 1900). В Польше он известен в Балтове (зона Gregoryceras transversarium), в Буковой и Соколове (зона Idoceras planula), а также в Жерниках (зона Sutneria platynota).

11

Pennular and non-pennular Jurassic scleractinians-some examples

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1982

|

tom 27

|

nr 1-4

EN

Four Malmian corals of different microstructures have been described: Thamnasteria concinna, Dimorphastraea sp., Actinaraeopsis exilis and Isastraea cf. bernensis. Aragonite coral tissue being preserved, histological observations have been initiated. Taxonomical value of microstructure and histology, as decisive for suprageneric division, is confirmed. In four discussed species, trabeculae are of a branched morphology and non-sclerodermitic structure. Each species represents a different variety of trabecular histology. A restricted significance of synapticulae for taxonomical purposes is confirmed. Are described vertical adtrabecular bars, a new skeletal element, in Th. concinna.

PL

Jurajskie korale znalezione w osadach lodowcowych na Pomorzu (Roniewicz in press) przedstawiają interesujący materiał paleontologiczny, gdyż ich aragonitowy szkielet nie uległ kalcytyzacji. Doskonały stan zachowania szkieletu pozwolił na nowe zbadanie czterech gatunków: Thamnasteria concinna (Goldfuss, 1826) i Dimorphastraea sp. spośród pennularnych oraz Actinaraeopsis exilis Roniewicz, 1968 i Isastraea cf. bernensis Etallon, 1864 spośród niepennularnych. Nowe dane morfologiczne i mikrostrukturalne pozwalają na przeprowadzenie rewizji dotychczasowej diagnozy rodzaju Thamnasteria Lesauvage, 1823. Generalnie, przeczą też one panującemu poglądowi na mikrostrukturę korali, który mówi, że trabekule są zbudowane z porcji szkieletowych — sklerodermitów. Natomiast dane te potwierdzają pogląd Gilla 1970 oraz Gilla i Lafuste’a (1971), że trabekule mają przyrost ciągły. Mikrostruktura szkieletu (a gdy ta nie jest zachowana, to w ograniczonym zakresie, jej odbicie w postaci ornamentacji septalnej) wysuwają się jako główne kryteria wydzieleń taksonomicznych na poziomie ponad-rodzajowym. Wśród korali o rozgałęzionych trabekulach uzasadnione wydaje się wydzielenie kilku różnych grup korali pennularnych, grupy niepennularnych z ostrymi guzkami (którym Gill 1967, potem Gill i Lafuste 1971 proponują, odpowiednio, nazwy Pennulacea i Montlivaltioidea), niepennularnych z cienkimi i długimi odgałęzieniami typu neoripidakantowego, i in. Przeprowadzono przegląd budowy elementów typu synaptikularnego, która okazuje się bardzo różnorodna, lecz niezwiązana z określonym typem mikrostruktury septów. Ze względu na to zakwestionowano przydatność synaptikul dla systematyki.

12

Complexastraea i Thecosmilia z astartu Polski

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1960

|

tom 05

|

nr 4

PL

Opracowano kilka gatunków korali należących do rodziny Montlivaultiidae Dietrich, zebranych w górnej jurze obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Okazy z Bukowej pochodzą ze środkowego astartu, a okazy z Sobkowa, Sulejowa i okolic Kodrąbia - z górnego astartu. Opisano 6 gatunków korali ,w tym 2 nowe : Complexastraea sobkoviensis n. sp. i C. carinata n. sp.

EN

Description is here made of several corals of the family Montlivaultiidae Dietrich, collected in 1957 and 1959 from Upper Jurassie limestones outcropping in the western and north-western margins of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie). Specimens collected at Bukowa are referable to the Middle Astartian, those from exposures at Sobków, Sulejów on the Pilica and the vicinity of Kodrąb - to the Upper Astartian. Six coral species are described , two of them are new to science. Within the marginal area of the Holy Cross Mountains corals occur foremost in Middle and Upper Astartian beds, mainly in detritic limestones bunt of organic remains and of oolithic limestones, with a large admixture of organogenic clastic material. They are mostly colonial corals, branched or massive. In the sediment they occupy a life position and bear traces of organic destruction only. Frequently corals are associated with large molluscs and gastropods. On the whole they do not form major accumulations. In pelitic compact limestones corals occur less frequently than in oolithic and detritic limestones. They aro represented mostly by species with massive colonies smaller than those of corals in oolithic limestones. The colonies here described come from both mentioned varieties of limestone. Thecosmilia trichotoma (Goldf.) and Complexastraea hemisphaerica Geyer have been recovered from oolithic unbedded limestones in quarries within the Kodrąb area . Fossils associated with them are listed on p. 452/3 of the Polish text. Complexastraea thevenini (Et.) occurs in the quarry at Bukowa, in compact cream-coloured limestones, along with scarce molluscs and gastropods, also with indeterminate colonial and individual corals. C. burgundiae (Blainv.) has been recorded from detritic limestones at Sulejów on the Pilica. It occurs there in association with a rich fauna listed on p. 452/3 of the Polish text. Colonies of two new species - Complexastraea sobkoviensis and C. carinata have been found in the products of weathering of oolithic limestones in the vicinity of Sobków. The environmental conditions of the here considered corals may be interpreted as not being a true reef, but rather an accumulation of organisms within a moderately shallow neritic zone, not very distant from the shore. Genus Complexastraea d'Orbigny, 1849 Specific identifications within this genus will be facilitated not only by such features as size of the corallite diameter , number of septa etc., but also by the following structural characters of the endotheca, thus far not sufficiently taken into account : 1. Relative development of endothecal elements . In C. hemisphaerica Geyer we may observe strong development of the dissepiments; in C.thevenini (Et.), C. sobkovicnsis n. sp . and C. carinata n. sp. the dissepiments are less numerous and more flat , pseudotabulae being the predominant elemen t. In C. burgundiae (Blainv.) regularly arranged, broad pseudotabulae predominate, the vesicles are few. 2. Varying density of elements. In C. thevenini (Et.) and C. carinata n. sp . the endotheca is dense, made up of extremely flat and thin elements. 10-11 pseudotabulae fit into 1 mm in longitudinal section; in the remaining species the endotheca consists of large and fairly thick elements, loosely arranged, with 5-7 pseudotabulae in 1 mm. 3. Arrangement pattern. The axial depression on the endotheca varies: it is shallowest in C. carinata n. sp., deepest in C. burgundiae (Blainv.) and intermediate in the remaining species, The arrangement pattern of transverse elements between corallites depends on the distance separating the corall it es. In C. thevenini (Et .), C. hemisphaerica Geyer, C. sobkoviensis n. sp . and C. carinata n. sp. the corallites are rather closely arranged, hence the costal part of septae is poorly developed and the Jines of divergence of contacting septa are markedly close. Since the greatcst elevation of endothecal elements occurs along the passage or the line of divergence, the transversal elements between two corallites are convex, rounded or flattened at the top, and occasionally slightly concave. In C. burgundiae (Blainv.) the corallites are not so closely spaced, the costal part of septa is well developed, the lines of divergence of the contacting septa being, therefore, far spaced. Hence the greatest elevations of pseudotabulae occur at some distance from one another with a broad and deep depression in between them. The only mode of budding observed by the writer in species of the genus Complexastraea d'Orbigny is intracalicinal, shown in C. thevenini (pl. VIII). Microstructure of septa, stereom and dissepiments is unrecognizable due to the recrystallization of skeleton. The only vestige of primary structure, visible in slides of septa, is a light median line, about 0.03 mm wide, bordered from each side with one thin, dark line. Complexastraea sobkoviensis n. sp. (pl, VI ) Diagnosis. - Massive colony, up to 40 cm in height. Corallites ovoid in cross section, with diameter ranging f rom 1.1 X 1.6 cm to 1.2 X 2.0 cm. Distance between centres of corallites varies from 1.3 to 1.8 cm. The thirty-four to fourty -seven septa are thin, ornamented by notably small carinae. Endotheca consists of pseudotabulae, centrally flatly arranged, five fitting on 5 mm in cross section, and of large vesicular dissepiments. Between corallites these form an elevation with flattened top. Comparison. - This species, with diameter similar to that in C. hemisphaerica Geyer and C. carinata n. sp., differs from them in number of septa and structure of endotheca. Endotheca consists of widely spaced central pseudotabulae and of large vesicular dissepiments. From other known species it differs in smaller corallites and in number of septa. Complexastraea carinata n. sp. (pl. VII) Diagnosis. - Tabular colony. In cross section corallites ovoid or round, with diameter up to 1.5X2.0 cm. Distance between centres of corallites from 1.3 to 1.8 cm . Septa (40-56) rather densely spaced, ornamented by protruding carinae. Major and minor septa somewhat more dilated than the remaining ones. Endotheca consisting of thin pseudotabulae and dissepiments. In the centre of corallites these are slightly depressed , while in between the corallites they form an elevation with concave top. 10- 11 pseudotabulae occur on 5 mm in longitudinal section. Comparison . - In size of corallites this species resembles C.hemisphaerica Geyer and C. sobkoviensis n. sp. It differs therefrom in number of septa, their more conspicuous ornamentation and in structure of endotheca consistlng of very densely arranged pseudotabulae and flat dissepiments. In structure of endotheca it approaches C. thevenini (Et .), but it is with smaller corallites and more distinctly marked ornamentation of septa. From the remaining species it differs foremost in smaller dimensions of corallites.

13

Actinaraeopsis, un nouveau genre de Madréporaire jurassique de Pologne

100%

Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1968

|

tom 13

|

nr 2

FR

Est décrit un nouveau genre, Actinaraeopsis (Actinacididae) représenté par deux espèces provenant des calcaires de l'Oxfordien supérieur, affleurant dans lia bordure des Monts de Sainte-Croix, Pologne.

PL

Opisany został nowy rodzaj jurajskich Hexacoralla, Actinaraeopsis n.gen., który autorka znalazła w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Rodzaj ten jest jednym z rzadziej spotykanych wśród bogatej fauny górno-jurajskich Hexacoralla tego regionu (Roniewicz, 1960, 1966). Reprezentowany on jest przez dwa gatunki: A. araneola n.sp. i A. exilis n. sp. Actinaraeopsis araneola n.sp. pochodzi z wapieni poziomu Epipeltoceras bimammatum odsłaniających się w Bałtowie, w północno-wschodniej części Gór Świętokrzyskich, zaś A. exilis n. sp. występuje w wapieniach poziomu Ringsteadia pseudocordata, w kamieniołomie Bukowa położonym w południowo-zachodniej części obrzeżenia. Oba gatunki są składnikami dużych zespołów koralowcowych, które pod względem ekologicznym można określić jako płytkowodne zarośla koralowcowe.

RU

Описано новый род юрских Hexacoralla, Actinaraeopsis n. gen., найденный автором в обрамлении Свентокржиских Гор. Этот род довольно редко встречается среди обильной фауны верхнеюрских Hexacoralla этого района (Roniewicz, 1960, 1966). Представлен он двумя видами: А. araneola n.sp и A. exilis n.sp. Actinaraeopsis araneola n. sp. происходит из обнажений известняков горизонта Epipeltoceras bimammatum в Балтове, в северо-восточной части Свентокржиских Гор, a A. exilis n. sp. выступает в известняках горизонта Ringsteadia pseudocordata, в каменоломне Букова, находящейся в юго-западной части обрамления. Оба виды являются составным элементом больших коралловых сообществ, которые в экологическом отношении можно определить как мелководные коралловые заросли.

14

Kierunki ewolucyjne w rozwoju koralowcow szesciopromiennych [koralowce, parzydelkowce]

100%

Roniewicz E.

Kosmos

|

1996

|

tom 45

|

nr 4

687-700

15

Contribution to the systematics and phylogeny of Amphiastraeina (Scleractinia)

63%

Melnikova G. K. , Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1976

|

tom 21

|

nr 1

EN

Amphiastraeina are connected with their presumed ancestors, Permian Polycoeliidae, by a transitional link - Triassic corals of the family Pachythecalidae Cuif, 1975. During the early Jurassic they differendiated into a few phylogenetic lines and developed certain structural patterns of corallites homeomorphic with those of Rugosa, which had not been, however, recognized in their ancestral group (lonsdaleoid septa/dissepiments, gemmation). Four families are recognized: Amphiastraeidae Ogilvie, Donacosmiliidae Krasnov emend. Roniewicz, Carolastraeidae Eliášová, and Intersmiliidae Melnikova & Roniewicz, fam.n. The earliest Amphiastraeina are described from the ?Hettangian-Sinemurian through the Bajocian and the Callovian of South-East Pamir. One new genus, Prodonacosmilia Melnikova is distinguished.

PL

Amphiastraeina są połączone ze swymi przypuszczalnymi przodkami, permskimi Polycoeliidae, za pośrednictwem ogniwa pośredniego, jakim są triasowe korale z rodziny Pachythecalidae Cuif, 1975. Podczas wczesnej jury Amphiastraeina uległy zróżnicowaniu na kilka linii filogenetycznych i wytworzyły pewne struktury, homomorficzne z Rugosa, lecz nieswoiste dla grupy wyjściowej (lonsdaleoidalne septa/dysepimenta, pączkowanie). Wyróżniono 4 rodziny: Amphiastraeidae Ogilvie, 1897, Donacosmiliidae Krasnov, 1970 emend. Roniewicz, 1976, Carolastraeidae Eliášová, 1976 i Intersmillidae Melnikova i Ronjewicz, fam.n., z których Carolastraeidae wydają się zajmować wyjściowe położenie wobec pozostałych. Opisano z SE Pamiru najwcześniejsze znane Amphiastraeina, poczynając od form z ?hettangu-sinemuru, przez bajoskie i kelowejskie. Wyróżniono nowy rodzaj, Prodonacosmilia Melnikova.

RU

Amphiastraeina соединяются со своими предполагаемыми предками - пермскими Polycoeliidae посредством промежуточного звена, которым являются триасовые кораллы из семейства Pachythecalidae Cuif, 1975. В ранней юре Amphiastraeina подверглись дифференциации на несколько филогенетических линий и развили некоторые структуры, гомоморфные с Rugosa однако не свойственные исходной группе (лонсдалеоидные септы/диссепименты, почкование). Выделены четыре семейства: Amphiastraeidae Ogilvie, 1897, Donacosmiliidae Krasnov, 1970 emend. Roniewicz, 1976, Carolastraeidae Eliasova, 1976 и Intersmiliidae Melnikova & Roniewicz, fam. n., среди которых Carolostraeidae занимают очевидно исходное положение по отношению к остальным. Описаны по юго-восточной части Памира самые ранние известные Amphiastraeina начиная с форм ?геттанжа-синемюра, по байосские и келловейские формы. Определен новый род Prodonacosmilia Melnikova.

16

Revision of the genus Cladophyllia and description of Apocladophyllia gen.n. (Cladophylliidae fam.n., Scleractinia)

63%

Morycowa E. , Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1990

|

tom 35

|

nr 3-4

EN

Syntypes of Lithodendron dichotomum Goldfuss are reexamined. The following Middle and Upper Jurassic species of the genus Cladophyllia Milne-Edwards et Haime, 1851 are revised: C. minor Beauvais, 1975, C. conybearei Milne-Edwards et. Haime, 1851 and C. dichotoma (Goldfuss, 1821), and C. cf. excelsa (Koby, 1988) is described. Genus Schizosmilia Koby, 1889 is regarded here as a later subjective synonym of Cladophyllia. Some corals described under the name of Schizosmilia are recognized as representatives of the new genus Apocladophyllia with the type species A. nowaki sp.n. The genera Cladophyllia and Apocladophyllia represent a new Jurassic/Cretaceous family,, Cladophylliidae fam.n., suborder Stylinina Alloiteau, 1952.

PL

Zrewidowano trzy gatunki rodzaju Cladophyllia Milne-Edwards et Haime 1851: C. minor Beauvais, 1975, C. conybearei Milne-Edwards et Haime, 1851, C. dichotoma (Goldfuss), oraz opisano C. cf. excelsa (Koby, 1888) pls. 15—18; figs. 1—4). Stwierdzono, iż Schizosmilia Koby, 1889 jest młodszym subiektywnym synonimem Cladophyllia. Spośród korali najwyższej jury i dolnej kredy zaliczanych dotychczas do Stylosmilia lub Schizosmilia wyodrębniono nowy rodzaj, Apocladophyllia (pls. 19—22; figs. 5—8), z gatunkiem typowym A. nowaki sp.n. Do nowego rodzaju zaliczono oprócz tego gatunek opisany przez Ogilvie (1896) jako Stylosmilia koniakensis, a przez Alloiteau (1939), jako S. chaputi. Zwrócono uwagę na następujące cechy obu rodzajów: małe średnice trabekul, aurikularną ornamentację brzegu wewnętrznego septów, drobnoguzkową ornamentację boków septalnych, która świadczy o licznych rozgałęzieniach głównych trabekul, wykształcenie elementów radialnych w postaci septów, ścianę septotekalną, endotekę złożoną głównie z dużych, subtabularnych dysepimentów, oraz symetryczny podział kielicha ścianą pochodzenia septalnego. Rodzaj Apocladophyllia różni się od Cladophyllia obecnością ślepych wyrostków łączących korality — apofyz, oraz wyraźnie radialnym ułożeniem septów. Cienkie trabekule z licznymi bocznymi odgałęzieniami i występowanie regularnego ząbkowania typu aurikularnego na brzegu wewnętrznym septów pozwalają na włączenie ich do podrzędu Stylinina. Ze względu na charakter elementów radialnych rodzaje te wyodrębniono od innych Stylinina, jako nową rodzinę Cladophyllidae. Rodzaj Cladophyllia jest znany od bajosu do albu z obszarów geosynklinalnych i epikontynentalnych, natomiast Apocladophyllia ma zasięg ograniczony do najwyższej jury i dolnej kredy na obszarach geosynklinalnych. Ze względu na podobieństwa cech i następstwo stratygraficzne można je uważać za rodzaje bezpośrednio powiązane filogenetycznie.

17

Swiadectwa triasowego pochodzenia amfiastreidow [koralowce szesciopromienne]

63%

Roniewicz E. , Stolarski J.

Działalność Naukowa PAN. Wybrane Zagadnienia

|

2003

|

tom 15

50-53

18

Evolutionary trends in the epithecate scleractinian corals

63%

Roniewicz E. , Stolarski J.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1999

|

tom 44

|

nr 2

131-166

EN

Adult stages of wall ontogeny of fossil and Recent scleractinians show that epitheca was the prevailing type of wall in Triassic and Jurassic corals. Since the Late Cretaceous the frequency of epithecal walls during adult stages has decreased. In the ontogeny of Recent epithecate corals, epitheca either persists from the protocorallite to the adult stage, or is replaced in post-initial stages by trabecular walls that are often accompanied by extra-calicular skeletal elements. The former condition means that the polyp initially lacks the edge zone, the latter condition means that the edge zone develops later in coral ontogeny. Five principal patterns in wall ontogeny of fossil and Recent Scleractinia are distinguished and provide the framework for discrimination of the four main stages (grades) of evolutionary development of the edge-zone. The trend of increasing the edge-zone and reduction of the epitheca is particularly well represented in the history of caryophylliine corals. We suggest that development of the edge-zone is an evolutionary response to changing environment, mainly to increasing bioerosion in the Mesozoic shallow-water environments. A glossary is given of microstructural and skeletal terms used in this paper.

PL

Zmiany w budowie ściany szkieletu Scleractinia, jakie obserwować można od triasu do dziś (Fig. 1-14), są wyrazem modyfikacji anatomicznych w budowie dystalnej części ich polipów. Pierwotnym typem ściany u skleraktinii, który występował niemal u wszystkich osobnicznych i faceloidalnych korali triasowych byla epiteka tworząca zewnętrzną część szkieletu (Fig. 1A, 6). Ciało polipa nie wykraczało poza granice epiteki, co w przypadku wielu rodzajów oznaczało, że zawarte ono było w obrębie niewielkiej przestrzeni wewnątrzkielichowej. Epiteka powstaje w bruździe epitekalnej dystalnego zafałdowania ścianki polipa, które można uwazać za zaczątkowy fałd brzeżny. Epiteka odróżnia się od innych ścian korali (1) miejscem tworzenia, (2) mikrostrukturą i (3) morfologią. Obecność epiteki u korali kopalnych i dzisiejszych stwierdza się na podstawie włóknistej (nietrabekularnej) struktury o wzroście dośrodkowym, lub morfologii jej zewnętrznej powierzchi pokrytej liniami przyrostowymi (Fig. 2-12). W ewolucji Scleractinia widoczny jest trend do otaczania szkieletu faldem ciała miękkiego, tzw. fałdem brzeznym (edge-zone), czego efektem jest redukcja, a następnie eliminacja pierwotnej ściany epitekalnej. Epiteka jest zastępowana przez ściany trabekularne, którym towarzyszą pozakielichowe złogi szkieletowe (np. tynk ścienny = tectura, patrz Fig. 1B i 4), bądź wchodzi w skład ścian złożonych, np. jako ściany epitekalno-paratekalne, epitekalno-septotekalne (Fig. 3, 11). Wydzielono pięć podstawowych modeli ontogenezy szkeletu kopalnych i współczesnych skleraktinii i rozpatrzono na ich tle gradacje w rozwoju fałdu brzeżnego (Fig. 15). Wyróżniono cztery stopnie w rozwoju fałdu brzeżnego: (I) preformacja fałdu brzeżnego w postaci dystalnego fałdu ściany; (II) uformowanie się fałdu brzeżnego o zmiennym zasięgu i braku/ograniczonej zdolności do tworzenia pozaściennych złogów szkieletowych; (III) pokrycie szkieletu przez fałd brzeżny posiadający zdolność wytwarzania tynku ściennego; (IV) redukcja zasięgu fałdu brzeżnego do strefy dystalnej szkieletu, z zachowaniem zdolności do wytwarzania tynku ściennego. Przemiany związane z wykształceniem się fałdu brzeżnego, a następnie jego rolę w tworzeniu szkieletu widać najpełniej w ewolucji Caryophylliina: od wyłącznie epitekalnych Volzeioidea (trias-dziś) do posiadających szkielet całkowicie otoczony fałdem ciała miękkiego Turbinoliidae (kreda-dziś). Rozwój fałdu brzeżnego mógł stanowić ewolucyjną odpowiedź korali na zmieniaące się warunki środowiska, głównie na nasilenie bioerozji w mezozoicznych środowiskach płytkowodnych. Dziś korale o wyłącznie epitekalnych ścianach występują jedynie w wodach głębokich bądź w środowiskach kryptycznych (np. Gardineria i niektóre Guyniidae).

19

Scleractinian corals from the Middle Miocene salt deposits in Carpathian Foredeep

63%

Morycowa E. , Roniewicz E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1987

|

tom 32

|

nr 1-2

EN

Two forms of ahermatypic corals, Caryophyllia salinaria (Reuss) and Vielicyathus zejszneri gen. et sp. n. are described from Middle Miocene salt-bearing sediments of the Wieliczka and Bochnia salt mines. The corals are thought to have been redeposited penesynchroneously into the salinary basin by means of sedimentary gravity mass movements.

PL

Opracowane koralowce pochodzą z utworów solonośnych badenu, ściślej — z warstw odpowiadających poziomowi otwornicowemu Uvigerina costai (Łuczkowska 1967, 1978, Kolasa i Ślączka 1985a), odsłaniających się w kopalni soli w Wieliczce i Bochni. Zbiór koralowców z kopalni w Wieliczce złożony jest z około 80 okazów. W większości są to okazy niekompletne ze względu na ich bardzo kruche szkielety. Zostały one zebrane z brekcji (fig. 2) występującej w stropowej części „soli spizowej” (Kolasa i Ślączka 1985b). Koralowiny są uwięzione w kryształach lub agregatach kryształów solnych (pl. 46: 2), bądź też w masie ilastej towarzyszącej brekcji solnej (pl. 46: 1). Kielichy koralowców i przestrzenie śródszkieletowe wypełnione są solą lub iłem, sporadycznie są one puste. Szkielety nie uległy przeobrażeniu mineralogicznemu, zachowały się bowiem w pierwotnej postaci aragonitowej. Koralowce z utworów solonośnych Wieliczki reprezentowane są przez ahermatypowy, endemiczny gatunek, Caryophyllia salinaria (Reuss) (figs. 3, 4, pls. 41, 42) znany dotychczas wyłącznie ze środkowomioceńskich (badeńskich) utworów polskiej strefy przykarpackiej (Zejszner 1845, Reuss 1867, Różkowska 1932) i Śląska Opawskiego (Roemer 1870, Różkowska 1932), oraz nowokreowany gatunek z rodziny Caryophylliidae: Vielicyathus zejszneri gen. et sp. n. (fig. 5, pls. 43—48). Okaz Vielicyathus zejszneri z kopalni soli w Bochni wykazuje podobny stan zachowania i pochodzi z tych samych wiekowo utworów, co koralowiny z Wieliczki. Przy próbie określenia środowiska życia opisanych koralowców wzięto pod uwagę wymagania współczesnych koralowców ahermatypowych, charakter zespołu organizmów towarzyszących oraz typ osadów wypełniających i otaczających koralowiny. Na tej podstawie uważa się, że koralowce te żyły w morzu spokojnym, o zasoleniu normalnym lub prawie normalnym, niezbyt głębokim (porównywalnym z głębokościami strefy nerytycznej), na słabo skonsolidowanym, mulastym dnie. Zasiedlały one południową strefę basenu zapadliska przedkarpackiego, skąd wraz z innym materiałem były przenoszone prądami zawiesinowymi i grawitacyjnymi w głębsze, bardziej północne strefy basenu. Są one zatem fauną penesynchronicznie redeponowaną do utworów solonośnych badenu.

20

Microstructural evidence of the stylophyllid affinity of the genus Cyathophora (Scleractinia, Mesozoic)

63%

Morycowa E. , Roniewicz E.

|

tom Vol. 86, No. 1

1--6

EN

The genus Cyathophora Michelin, 1843 (Cyathophoridae) is removed from the suborder Stylinina Alloiteau, 1952 and transferred to the Stylophyllina Beauvais, 1980. Morphologically, it differs from stylinine corals in that rudimentary septa are developed in the form of ridges or spines on the wall and may continue onto the endothecal elements as amplexoid septa. Relics of primary aragonite microstructure, preserved in silicified colonies of Cyathophora steinmanni Fritzsche, 1924 (Barremian–early Aptian) and in a calcified colony of C. richardi Michelin, 1843 (middle Oxfordian), indicate a non-trabecular structure of their skeletons. The sclerenchyme of radial elements is differentiated into fascicles of fibres, and in the form of fascicles or a non-differentiated layer of fibres, it continues as the upper part of endothecal elements and as the incremental layers of the wall. A micro-lamellation of the skeleton corresponds to the accretionary mode of skeleton growth found in Recent corals. A similarity between the septal microstructure of Cyathophora and that of the stylophyllid genera, the Triassic Anthostylis Roniewicz, 1989 and the Triassic–Early Jurassic Stylophyllopsis Frech, 1890, is interpreted as a result of their being phylogenetically related. The microstructure of the Jurassic Stylina gaulardi Michelin, 1843 has been considered for purposes of comparison. The systematics of the genus Cyathophora is formally revised with C. richardi Michelin reinstated as the type species.