Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

‘Phoenix szaferi’ (palm fruitbodies) reinterpreted as traces of wood-boring teredinid bivalves from the Lower Oligocene (Rupelian) of the Tatra Mountains, Poland

100%

Radwanski A.

Acta Palaeobotanica

|

2009

|

tom 49

|

nr 2

2

A contribution to the knowledge of Miocene Elasmobranchii from Pinczow (Poland)

100%

Radwanski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1965

|

tom 10

|

nr 2

EN

Of sever al remains of ela smobranch fishes, found in the Lower Tortonian Leitha-limestones at Pińczow, 6 forms are briefly described, so far either unknown from the territory of Poland, or insufficiently known. An attention is paid to the occurrence of the two species, characteristic of tropical seas: Hemipristis serra Ag. and Aetobatis arcuatus Ag.

PL

Spośród różnych szczątków ryb spodoustych, znalezionych w dolno-tortońskich wapieniach pińczowskich (kamieniołomy Nr. 1, 2 i 3 w Nowej Wsi koło Pińczowa), opisano szczątki dotychczas nieznanych ryb z terenu Polski, lub też poznanych niedokładnie (vide Tab. 1). Z żarłaczy właściwych (nadrząd Selachoidei) są to: Notidanus primigenius Ag., Oxyrhina desori Ag., Oxyrhina hastalis Ag. i Hemipristis serra Ag., zachowane w postaci zębów lub ich fragmentów (Pl. I, fig. 1-6). Z płaszczek (nadrząd Batoidei) są to: Myliobatis e gr. meridionalis Gervais, zachowane jako kolce ogonowe (Pl. II), oraz Aetobatis arcuatus Ag., reprezentowany przez płytki zębowe (Pl. I, fig. 7). Wymienione spodouste wraz z formami znanymi poprzednio (Kowalewski, 1930; Pawłowska, 1960) stanowią zespół typowy dla utworów mioceńskich prawie na całym świecie. Najbliżej terenu Polski analogiczne zespoły występują w miocenie Podola, Basenu Pannońskiego i Wiedeńskiego (Kornhuber, 1665; Koch, 1903: Vitalis, 1942; Hano & Seneš, 1953; Kudrin, 1957). Jak sądzić można z rozprzestrzenienia poszczególnych rodzajów ryb spodoustych w morzach współczesnych (vide Leriche, 1927), zespół występujący w wapieniach pińczowskich jest szczególnie charakterystyczny dla mórz tropikalnych i subtropikalnych (por. także Pawłowska, 1960, Tab. 2). Rodzaje Hemipristis i Aetobatis, żyjące obecnie tylko w morzach tropikalnych (Leriche, 1927), stanowią w obrębie ichtiofauny wapieni pińczowskich element niewątpliwie najbardziej tropikalny (por. także Hano & Seneš, 1953; Leriche, 1957; Jerzmańska, 1958; Pawłowska, 1960).

RU

Среди остатков рыб эласмобранхий, найденных в нижнетортонских известняках из Пиньчова (каменоломня 1, 2 и 3 в Новой Вси около Пиньчова), описано остатки форм до сих пор в Польше неизвестных или же недостаточно изученных (см. Таб. 1). Из настоящих акул (надотряд Selachoidei), это: Notidanus primigenius Ag., Oxyrhina desori. Ag., Oxyrhina hastalis Ag. и Hemipristis serra Ag., сохранены в виде зубов или же их фрагментов (Пл. I, фиг. 1-6). Из скатов (надотряд Batoidei), это: Myliobatis е gr. meridionalis Gervais, сохранен в виде хвостовых шипов (Пл. II), и Aetobatis arcuatus Ag., представлен зубными пластинками (Пл. I, фиг. 7). Приведенные эласмобранхии вместе с формами известными раньше (Kowalewski, 1930; Pawłowska, 1960) становят сообщество типичное для миоценовых образований почти во всем мире. Наиболее близки к территории Польши аналогические сообщества известны из миоцена Подолии, Паннонского и Венского бассейнов (Kornhuber, 1865; Koch, 1903; Vitalis, 1942; Hano & Seneš, 1953; Кудрин, 1957). Местонахождение разных родов эласмобранхий в современных морях (см Leriche, 1927) позволяет судить, что сообщество находящееся в пиньчовских известняках особенно характерно для тропических и субтропических морей (см. также Pawłowska, 1960, Таб. 2). Роды Hemipristis и Aetobatis, живущие ныне в тропических морях (Leriche, 1927), являются в пределах ихтиофауны пинь-човских известняков элементом несомненно наиболее тропическим (см. также Hano & Seneš, 1953; Leriche, 1957; Jerzmańska, 1958; Pawłowska, 1960).

3

Trace fossil Aglaspidichnus sanctacrucensis n. gen., n. sp., a probable resting place of an aglaspid (Xiphosura)

100%

Radwanski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1967

|

tom 12

|

nr 3

4

A contribution to the morphology and ecology of Mycenastrum corium (Agaricales)

63%

Lawrynowicz M. , Radwanski A.

Acta Mycologica

|

2006

|

tom 41

|

nr 1

EN

An interesting collection of Mycenastrum coriumfrom Suwałki Region (NE Poland) close to the Russian and Lithuenian frontiers is presented in this paper. Two specimens were found ca. 20 cm under the soil surface. Macro- and micromorphological features are compared with those of Mycenastrum coriumgrowing at the surface.

PL

Przedmiotem publikacji jest analiza morfologiczna i siedliskowa Mycenastrum corium, którego owocniki występowały na głębokości 20 cm pod powierzchnią gleby na wzniesieniu graniczącym z Jeziorem Wiżajny w pobliżu zbiegu granic Polski, Litwy i Rosji. Dwa owocniki odkrył współautor (A. R.) kopiąc ziemię w pobliżu drewnianych zabudowań. Cechy taksonomiczne, makro- i mikromorfologiczne owocnika rosnącego pod ziemią zostały opisane oraz przedstawione na rycinach, a także zestawione w tabeli porównawczej z cechami owocników naziemnych Mycenastrum corium. Autorzy zwracają uwagę na podziemne występowanie Mycenastrum corium na najdalej na północ wysuniętym stanowisku tego grzyba w Polsce.

5

Miocene cirripeds domiciled in corals

63%

Baluk W. , Radwanski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1967

|

tom 12

|

nr 3

6

Upper Cambrian trilobite ichnocoenosis from Wielka Wisniowka (Holy Cross Mountains, Poland)

63%

Radwanski A. , Roniewicz P.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1963

|

tom 08

|

nr 2

EN

Description is given of the Upper Cambrian trilobite ichnocoenosls, i.e. a trace assemblage of the various life activities of trilobites, from the shallow-water marine deposits at Wielka Wiśniówka in the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie). These traces occur either on the upper sides of layers (true traces) or on the lower sides of layers covering grooves made by trilobites on the sea bottom (sole markings = hieroglyphs). Hieroglyphs are the more common forms. Out of them, Rusophycus sp., Cruziana sp., Diplichnites sp. and Dimorphichnus sp. have been described in greater detail. Bergaueria perata Prantl and Diplocraterion sp. hieroglyphs are also encountered in the trilobite ichnocoenosis here reported.

PL

Osady górnego kambru Wielkiej Wiśniówki w Górach Świętokrzyskich, które były przedmiotem opracowań sedymentologicznych Dżułyńskiego i Żaka (1960) oraz autorów (Radwański & Roniewicz, 1960), zawierają charakterystyczny zespół bardzo różnorodnych śladów związanych z działalnością trylobitów i innych zwierząt. Niektóre z tych śladów zostały już pokrótce opisane przez wymienionych autorów. Niniejsza praca jest próbą szczegółowego rozpatrzenia zagadnień związanych z licznym występowaniem całego zespołu śladów ogranicznych, czyli ichnocenozy (Dawitaszwili, 1945). Rozpatrzono również zagadnienia dotyczące trybu życia trylobitów, których ślady są najbardziej charakterystycznym składnikiem tej ichnocenozy, jak również warunki umożliwiające zachowanie się wszystkich śladów zwierzęcych w osadzie. Najczęstszymi śladami związanymi z działalnością trylobitów są hieroglify (terminologia poszczególnych śladów, w zależności od ich położenia na dolnych lub górnych powierzchniach ławic, została podana na tabeli, s. 264), wśród których wyróżniono: hieroglify śladów spoczynku - Rusophycus sp. (pl II), śladów pełzania po dnie połączonego z jego rozgrzebywaniem - Cruziana sp. (pl. IV-VII), śladów stąpania po dnie - Diplichnites sp., śladów kroczenia lub pływania bokiem tuż ponad dnem, w czasie którego trylobit dotykał dna - Dimorphichnus sp. (pl. VIII), oraz niewyraźnych śladów grzebania. Wymienione ślady, jak widać z ilustracji, miały bardzo zmienne kształty, co - pominąwszy późniejsze deformacje, głównie pogrzęzanie - wywołane było różnym zachowaniem się zwierząt w czasie wykonywania poszczególnych czynności. Z tego też względu autorzy stosują nazwy specjalne: Rusophycus sp., Cruziana sp., Diplichnites sp., Dimorphichnus sp. - w dość szerokim zakresie, nie tyle dla czterech rodzajów śladów o ściśle zdefiniowanym kształcie, co dla czterech grup śladów związanych z czterema wyżej wymienionymi czynnościami życiowymi trylobitów, które można obecnie interpretować na podstawie materiału kopalnego. Zebrany materiał autorzy traktują jako jedną całość - czyli ichnocenozę, którą nazywają ichnocenozą trylobitową ze względu na dominujący udział śladów pozostawionych przez trylobity. Obok tych śladów, w obrębie ichnocenozy spotyka się ślady związane prawdopodobnie z działalnością ukwiałów (hieroglify Bergaueria perata Prantl; pl. IX, fig. 1, 2) oraz zwierząt mułożernych, być może pierścienic (hieroglify Diplocraterion sp., pl. X, fig 1). Istnieją także drobne hieroglify zagadkowego pochodzenia (pl. X, fig. 2). Na podstawie ichnocenozy trylobitowej z Wielkiej Wiśniówki można spróbować wyciągnąć pewne wnioski co do trybu życia trylobitów w morzu górno-kambryjskim Gór Świętokrzyskich. Fakt występowania dużej ilości śladów spoczynku, a stosunkowo mniejszej śladów pełzania, oraz obecność śladów pozostawionych przez trylobity pływające tuż ponad dnem i chwilami zawadzające o nie, z drugiej zaś strony brak wyraźnych śladów grzebania w osadzie, - zdają się wskazywać, że trylobity tutaj żyjące należały raczej do form pływających, a przebywających na dnie przede wszystkim w celu spoczynku. Można również zauważyć, że jako miejsce spoczynku trylobity wybierały dno nie zanieczyszczone gnającymi substancjami organicznymi, gdyż wyraźnie unikały ciemnych osadów, w których tak charakterystyczne są ślady żerowania zwierząt mułożernych (hieroglify Diplocraterion sp.). Aczkolwiek nie można rozstrzygnąć, czy były to trylobity należące do różnych gatunków, rodzajów i rodzin, można z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że były to formy o podobnym trybie życia i podobnych wymaganiach życiowych, co oczywiście w znacznej mierze wywołane było przystosowaniem do panujących warunków środowiskowych. Być może, że przyszłe badania w Wielkiej Wiśniówce pozwolą dokładniej ustalić warunki występowania ichnocenozy trylobitowej, jej skład, zmienność i zależność od warunków facjalnych, co z kolei może rzucić większe światło na interesujące problemy dotyczące samych trylobitów.

RU

Отложения верхнего кембрия Велькой Висьнювки в Свентокржиских Горах, которые были предметом седиментологических исследований Джулыньского и Жака (1960), а также авторов настоящей статьи (Радваньски и Роневич, 1960), содержат характерный комплекс весьма разнообразных следов связанных с деятельностью трилобитов и других животных. Некоторые из них уже вкратце описаны упомянутыми авторами. Настоящая работа является попыткой подробного рассмотрения вопросов связанных с многочисленным выступанием целого комплекса органических следов или ихноценоза (Давиташвили, 1945). Рассмотрены также вопросы касающиеся образа жизни трилобитов, которых следы яв ляются наиболее характерной частью этого ихноценоза, равным образом как и условия позволяющие на сохранение следов животных в отложениях. Наиболее часто встречаемыми следами связанными с жизнедеятельностью трилобитов являются иероглифы (терминология отдельных следов в зависимости от их расположения на нижних или верхних поверхностях пластов показана на таблице, стр. 264), среди которых выделено: иероглифы следов покоя - Rusophycus sp. (пл. II), следов ползания по дну с его разгребанием - Cruziana sp., (пл. IV-VII), следов ступания по дну - Diplichnites sp., следов шагания или плавания боком непосредственно над дном, во время которого трилобит касался дна - Dimorphichnus sp. (пл. VIII), и неотчетливых следов рытья. Перечисленные следы, как видно на иллюстрации, имели очень изменчивую форму, что кроме позднейших деформации, главным образом связанных с увязанием, было вызвано разным поведением животных при выполнении разных действий. Потому авторы применяют особые названия; Rusophycus sp., Cruziana sp., Diplichnites sp., Dimorphichnus sp. в довольно широких границах, не для четырех видов следов точно определенной формы, но для четырех групп следов связанных с четырьмя выше перечисленными проявлениями жизнедеятельности трилобитов, которые можно теперь интерпретировать на ископаемом материале. Собранный материал рассматривается авторами как целое или ихноценоз, который называют трилобитовым в виду преобладания следов оставленных трилобитами. Рядом с этими следами, в пределах ихноценоза встречаются следы связанные по всей вероятности с деятельностью актиний (иероглифы Bergaveria perata, Prantl - пл. IX, фиг. 1, 2,) и мулоедов, вероятно аннелид (иероглифы Diplocraterion sp. - пл. X, фиг. 1). Существуют тоже небольшие иероглифы загадочного происхождения (пл. X, фиг. 2). На основании трилобитового ихноценоза из Велькой Висьнювки можно попытаться сделать некоторые выводы относительно образа жизни трилобитов в верхне-кембрийском море Свентокржиских Гор. Наличие большого количества следов покоя, а относительно менее многочисленных следов ползания, далее - присутствие следов оставленных трилобитами плавающими тут же над дном и иногда прикасающимися к нему, а с другой стороны отсутствие отчетливых следов рытья в осадке, указывает повидимому на то, что живущие тут трилобиты были плавающими формами пребывающими на дне прежде всего для отдыха. Можно также заметить, что для отдыха трилобиты выбирали дно незагрязненное гниющим органическим веществом, так как несомненно избегали темных осадков, в которых характерными являются следы просверленные животными поедающими донный осадок (иероглифы Diplocratenon sp.). Хотя невозможно решить, были ли это трилобиты принадлежащие разным видам, родам или семействам, очень правдоподобно предположение, что были это формы со сходным образом жизни и сходными жизненными требованиями, что конечно в большой степени было вызвано приспособлением к господствующим условиям среды. Возможно, что дальнейшие исследования в Велькой Висьнювке позволят установить более подробно условия Еыступания трилобитового ихноценоза, его состав, изменчивость и зависимость от фациальных условий, что в свою очередь может бросить больше света на интересные вопросы касающиеся самих трилобитов.

7

Campanian and Maastrichtian mosasaurid reptiles from central Poland

44%

Machalski M. , Jagt J. W. M. , Dortangs R. W. , Mulder E. W. A. , Radwanski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2003

|

tom 48

|

nr 3

EN

Isolated marginal teeth and tooth crowns of Late Campanian and Late Maastrichtian mosasaurid reptiles (Squamata, Platynota) from the Wisła River valley area, central Poland, are described and illustrated. These comprise two Late Campanian taxa from Piotrawin quarry: Prognathodon sp. and Plioplatecarpinae sp. A., and four late Late Maastrichtian taxa from Nasiłów quarry: Mosasaurus cf. hoffmanni Mantell, 1829, M. cf. lemonnieri Dollo, 1889c, “Mosasaurus (Leiodon) cfr. anceps” sensu Arambourg (1952), and Plioplatecarpinae sp. B. In addition, the previously described fragmentary jaw with associated teeth of the Late Campanian age from Maruszów quarry (west of the Wisła River area), is reassigned to Mosasaurus cf. hoffmanni. This specimen suggests that M. hoffmanni or a closely related (ancestral?) species already appeared in Europe during the Late Campanian (well−documented European occurrences of M. hoffmanni are Late Maastrichtian in age). At least part of the described mosasaur material is likely to stem from periodic feeding in the area (broken−off or shed tooth crowns) or from floating carcasses (complete teeth and jaw fragments).