Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 30

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
|
2016
|
tom T. 95, nr 8
1574--1579
PL
Przedstawiono wyniki badań zawartości rozpuszczonego azotu mineralnego w wodach opadowych i wodach spływających powierzchniowo z obszaru zurbanizowanego (Lublin, Polska E). Stwierdzono, że w wodach spływu powierzchniowego udział azotu z opadu atmosferycznego stanowił średnio ok. 40% i zmieniał się w przedziale 23–87%. Wyniki te wskazują, że do szacowania potencjalnego zanieczyszczenia azotem wód spływających powierzchniowo z obszarów zurbanizowanych i ich wpływu na eutrofizację wód powierzchniowych można wykorzystać monitoring chemizmu wód opadowych.
EN
The content of dissolved inorg. N in 269 water samples from pptn. and in 127 samples of water flowing from municipal sewer into the local river was analyzed by chromatog. in 2009–2011. The share of the N from pptn. in water flowing into river was in av. 40% and varied in the range of 23–87% depending on weather conditions.
PL
Zawartość poszczególnych form azotu mineralnego w obiegu hydrologicznym zlewni Wieprza była zróżnicowana w zależności od fazy obiegu wody. Dominującą formę występowania w cyklu hydrologicznym stanowił jon azotanowy(V). W opadach atmosferycznych, spływie powierzchniowym i wodach aluwialnych wysoki udział wykazywał także jon amonowy. Azotany(III) miały niewielki udział w migracji azotu na poszczególnych etapach obiegu hydrologicznego wody.
EN
The content of particular forms of mineral nitrogen in the hydrological cycle of Wieprz river catchment was diversified depending on the phase of water circulation. Nitrate ion was a dominant form of appearance in the hydrological cycle. High share of ammonium ion was also observed in precipitation, surface runoff and alluvial waters. Nitrites showed rather limited share in nitrogen migration on particular stages of the hydrological cycle of water.
EN
Lublin Upland and Roztocze region are known for the occurrence of a large number of springs of high yield. These springs are fed mainly from Cretaceous or Tertiary water-bearing horizon. In order to determine variability of springs' yield, 61 selected springs were analysed in spring periods of the years 1998-2008. Collected hydrometric materials allowed for comparing average and extreme yield values of springs in various physiographic regions within the period of 11 years. Average value was 76.1 dm³ ·s-¹, while the mean of the minimal yields was 44.7 dm³ ·s-¹ and of the maximal - 132.7 dm³ ·s-¹. Coefficient of irregularity of the springs' yield ranged from 1.5 to 5.0, which may lead to the conclusion that the springs' yield is constant or varies slightly. In some cases the irregularity was higher but it was determined by hydrogeological, meteorological and local factors.
PL
W latach 1998-2008 wykonywano w okresach wiosennych pomiary wydajności 61 charakterystycznych źródeł Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Jest to obszar występowania najwydajniejszych, poza regionem tatrzańskim, źródeł w Polsce. Zebrane materiały hydrometryczne świadczą o istotnym regionalnym zróżnicowaniu warunków zasilania rzek wodami podziemnymi. Tylko pośrednio wskazują na zmienność warunków hydrogeologicznych regionu, którego cechą jest występowanie wydajnych żródeł o wydajności dochodzącej nawet do 400 dm³ ·s-¹. Wydajność źródeł w znacznym stopniu decyduje o zasobności w wodę rzek, które w okresie bezopadowym są zasilane wyłącznie z zasobów podziemnych. Minimalne odpływy jednostkowe ze zlewni rzek wyżynnych praktycznie nie zmniejszają się poniżej 1 dm³ ·s-¹ ·km-², co wskazuje na znaczne zasoby wód podziemnych. Zebrane jednorodne materiały hydrometryczne umożliwiają porównanie wydajności średnich i skrajnych w okresie 11 lat na zróżnicowanym fizjograficznie obszarze Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Średnia wydajność 61 mierzonych źródeł wynosiła 76,1 dm³ ·s-¹, natomiast średnia z minimalnych wydatków zmniejszyła się do 44,7 dm³ ·s-¹, a z maksymalnych zwiększyła do 132,7 dm³ ·s-¹. Zatem średni współczynnik nieregularności wydatku mierzonych źródeł wynosi tylko 3,0. Corocznie mierzone źródła dostarczały łącznie 4600 dm³ ·s-¹ wody. W 2000 r., gdy stany wody podziemnej były wysokie, łączna wydajność osiągnęła 7400 dm³ ·s-¹, a w 2004 r. obniżyła się do 3500 dm³ ·s-¹. W pierwszych latach pomiarów - do 2000 r. - wydajność źródeł się zwiększała. W następnych latach utrzymywała się ona na poziomie wartości średnich z wielolecia. Współczynnik nieregularności wydajności źródeł przyjmował przeważnie wartości w zakresie 1,5-5,0, w związku z czym można zaliczyć badane źródła do grupy wypływów o stałej i mało zmiennej wydajności. W kilku przypadkach nieregularność wydatku źródeł była większa, o czym decydowały warunki hydrogeologiczne i meteorologiczne oraz czynniki lokalne, między innymi związane z gospodarczym wykorzystaniem wody.
7
51%
EN
Next to the Tatra Mountains, the Lublin Upland and Roztocze Region are areas featuring the occurrence of the most efficient springs in Poland. They are particularly fed from the Cretaceous aquifer, only in the north-western part of the region also by waters circulating in the sediments of the Palaeocene, and in the boundary zone of Roztocze and Lublin Upland – Neogene. The earlier determination of occurrence of springs commenced in 1998, involving systematic measurements of approximately 70 selected springs. Monitoring measurements covered springs distributed in all of the physico-geographic regions with yield of more than 10 dm3/s. Measurements of the yield and physicochemical properties of water were performed annually in late spring. Data concerning 60 springs were compared for the period 1998–2014. The collected hydrometric materials permit the comparison of the dynamics of the yield and properties of water quality in both temporal and spatial terms. The mean spring yield amounted to 81.2 dm3/s. The mean value from the minimum yield decreased to 59.2 dm3/s, and from maximum increased to 132.7 dm3/s. The coefficient of yield irregularity varied from 1.6 to 5.9 for 90% of the analysed springs. Spring waters were distinguished by moderate mineralisation, reaction approximate to neutral, dominance of HCO3–Ca ions, and very high quality.
8
51%
PL
W konsekwencji robót górniczych, prowadzonych od 1975 r. w południowo-zachodniej części Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego (Polesie Lubelskie), nastąpiła zmiana rzeźby terenu i stosunków wodnych. Działalność górnicza powoduje przesunięcia działów wodnych oraz zmiany układu wód powierzchniowych i podziemnych, a także prowadzi do przekształcania ich jakości. Na obszarze górniczym, w wyniku eksploatacji złóż węgla "na zawał" oraz dużego obniżenia ciśnienia wód naporowych piętra jurajskiego i karbońskiego wytworzyły 4 niecki osiadań (dwie z nich są stale wypełnione wodą) oraz powstała hałda usypana ze skały płonnej. Zmieniają się kierunki przepływu płytkich wód podziemnych, następuje zwiększenie mineralizacji wód podziemnych i powierzchniowych oraz przyspieszenie ich odpływu. Największe zagrożenia dla środowiska wynikają ze zmian stosunków wodnych, zarówno w aspekcie ilościowym jak i jakościowym, zachodzących w sąsiedztwie cennych przyrodniczo ekosystemów Poleskiego Parku Narodowego. Dla ochrony tych obszarów pojezierza konieczne jest utrzymanie na obszarze górniczym zbiorników wodnych w nieckach osiadań, jak również zapobieganie rozprzestrzenianiu się wód nadmiernie zeutrofizowanych i zmineralizowanych.
EN
The mining work has been carried out in the south-western part of the Łęczna-Włodawa Lake District (Lublin Polesie) since 1975. It has caused changes in the ground surface relief and water relations. Mining activities cause shifting of watersheds and changes in the pattern of surface-and ground-waters, including their quality. Four subsidence basins - 2 of them permanently filled with water - and a mine tip of waste rock have formed in the mining area due to caving and a considerable decrease in the pressure of waters in the Jurassic and Carboniferous horizons. The flow directions of shallow-lying groundwater change, mineralization of ground- and surface waters increases and their run-off accelerates. Those quantitative and qualitative changes in the water conditions in the area of the valuable ecosystems of the Polesie National Park pose a serious threat to the environment. In order to protect this part of the Lake District, it is necessary to maintain the water reservoirs in the subsidence basins and to prevent the distribution of the increasingly eutrophic and mineralized waters.
EN
The paper presents issues related to the changes of groundwater with drawal in Lublin in the 20th and 21st centuries and their consequences. The research has been based on the analysis of published and archival materials of the Department of Hydrology, Maria Curie Skłodowska University in Lublin, and the Municipal Water and Sewerage Company in Lublin. The collected data have allowed for the preparation of groundwater contour maps for several hydrodynamic situations in 1955-2015. Assessment of the range and depth of the depression cone in zones of water intakes and in the city in the last 70 years was determined by comparison of the present-day groundwater contour map and the map for 1955. High water withdrawal in the 1980-ties has resulted in lowering of the groundwater table. In the last decades, after the marketization of water prices and economic changes, decrease of water withdrawal took place, which in the case of higher precipitation resulted in increased groundwater levels.
EN
Several decades ago during exploration for additional resources of tap water a saline water deposit (Cl-Na, J, Fe, B type) has been discovered in the area of Rzeszów hospital park. Nowadays this water is exploited for balneological purposes. In the frame-work of this study for the first time the following stable isotopes: (δ18 i δD, δ13C, δ37Cl) and radiocarbon were determined in order to elucidate the origin of water, its mineralization and quality. Oxygen and hydrogen isotope data leads to conclusion that these waters were formed in a warm pre-Pleistocene period or they are mixture of Miocene seawater with Pleistocene infiltration waters. Carbon isotopic composition (b13= –8.65‰) of bicarbonate is characteristic for deep pore waters occurring in sedimentary rocks, whereas distinctly positive and negative δ37 Cl value rather excludes origin of chlorine ion from an open sea basin. Absence of radiocarbon (in Rzeszów well) indicates no admixture of recent infiltration waters, hence these waters are well preserved from anthropogenic pollution. This is further confirmed by very low concentration of nitrate.
PL
Na obszarze polskiego i ukraińskiego Roztocza przeprowadzono w letnich miesiącach 1995 i 1996 r. monitoringowe badania jakości wód podziemnych i powierzchniowych oraz poziomu aktywności radiochemicznej gleb i roślinności. Na tej podstawie określono parametry fizykochemiczne wody oraz wskazano na niewielki stopień ich antropogenicznego przekształcenia. Radioaktywność gleb i roślinności jest kształtowana głównie przez obecność potasu-40 i naturalnych izotopów promieniotwórczych. Skażenie gleb cezem 137, głównie pochodzenia czernobylskiego, stanowi ok. l0% wszystkich izotopów promieniotwórczych.
PL
Przedstawiono wyniki badań zmian ilościowych i jakościowych rozpuszczonego węgla nieorganicznego oraz stosunków izotopowych ¹³C/¹²C w obiegu hydrologicznym w rejonie Wygnanowic (Wyżyna Lubelska). W badanych wodach wysokie stężenie CO₂(aq) miało źródło porowe drenujące utwory wieku czwartorzędowego. Znacznie niższe stężenie CO₂(aq) miały wody glebowe oraz wody głównego kredowego zbiornika wód podziemnych drenowane przez źródło szczelinowe i rzekę Giełczew. Wartości δ¹³C wskazują, że duże stężenie CO₂, w wodach źródła porowego może być wynikiem przemian biochemicznych zachodzących w torfach i glebach kopalnych. Wyniki badań udokumentowały wzrost zawartości ditlenku węgla podczas podziemnej fazy migracji wody poza współczesnym poziomem gleb.
EN
Groundwaters of the Wygnanowice area (Poland) were studied for dissolved inorg. C and ¹³C/¹²C isotope ratio in CO₂. The concns. of CO₂ in spring draining porous Quaternary rocks were higher than that in soil waters and water in solid rocks of Cretaceous aquifer, which are drained to the spring and the Giełczew river. The anal. of ¹³C isotope showed a high CO₂ concn. in the spring water because of biogenic processes in peats and/or fossil soils. The enrichment of water in CO₂ took place during infiltration below the level of soil.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.