Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 7

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Badania dotyczące dróg migracji składników biogenicznych w małej (187 ha) zlewni rolniczej w okolicach Białegostoku (Polska NE) wykazały, że podczas wezbrania roztopowego odpływ cieku i jego skład chemiczny są kształtowane przez spływ powierzchniowy, głębsze wody gruntowe i wody glebowo-gruntowe strefy przyrzecznej. Podczas kulminacji wezbrania udział spływu powierzchniowego może stanowić nawet 70% całkowitej ilości wody odprowadzanej ze zlewni. Czynnikiem sprzyjającym jego powstawaniu jest obecność lodu glebowego, który ogranicza infiltrację wody pośniegowej. Infiltracja może zachodzić na większą skalę jedynie w obniżeniach i zagłębieniach terenowych, zwłaszcza w położeniach przyrzecznych. Spływ powierzchniowy i wody gruntowo-glebowe z obszarów przyrzecznych odpowiadają za przemieszczanie 88% azotanów wynoszonych ze zlewni i aż 98% ortofosforanów. Translokacja związków rozpuszczonych jest szybka, a w związku z tym, że potok materii omija większość struktur buforowych i "subzbiorników retencyjnych", transportowany ładunek nie podlega większym przemianom jakościowym i ilościowym. Na zmniejszanie ładunku związków rozpuszczonych nie może aktywnie wpływać roślinność szeroko propagowanych naturalnych barier biogeochemicznych: pasów zadrzewień i ekstensywnych łąk, ponieważ wczesną wiosnąznajduje się ona jeszcze w fazie spoczynku.
EN
End-Member Mixing Analysis was used to identify factors affecting river chemistry during a snow melt induced spring high flow event in an agricultural catchment (187 ha) in NE Poland. Results showed that temporal variability in the flow pathways and solute sources during snowmelt were controlled by soil frost. Before and in the very early stages of the event, stream water chemistry was solely dependent on the deep flow path component. Concurrent with progressing snowmelt, the importance of chemicals washed out from near the surface layer of frozen soils by surface runoff in-creased and the stream shifted toward a NO3–, NH4+, PO43– -rich composition. Solutes transported along with overland flow had the most pronounced impact on river chemistry during peak discharge. As a result of progressive ground thaw, the relative importance of pre-event riparian soil and groundwater that displaced by infiltrating flood water increased. These two end-member were responsible for export of 88% nitrates and 98% orthophosphates from the catchment. The high concentration of solutes (primarily NO3–) in the river outflow suggests that during snowmelt, either fluxes of agricultural contaminants bypassed potential buffers (which could constrain their impact on freshwater ecosystems) or that existing buffers were ineffective in removing the contaminants that moved along shallow hydrological pathways. In early spring, high export of NO3– along surface and shallow subsurface hydrological pathways may be little affected by vegetation of the widely promoted buffer strips because at this time of the year the vegetation is still in a dormant phase. Thus, the short period of snowmelt flood may be perceived as critical from the river water quality perspective.
PL
Celem pracy jest wykazanie zmian, jakie zaszły w środowisku bagiennego odcinka doliny górnej Narwi. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych na przekroju badawczym, założonym przez IMUZ w 1969 r. w okolicy wsi Bokiny. W 2003 r. rozpoznano roślinność i stan gleb. Uzyskane wyniki zestawiono z danymi historycznymi z 1970 r., pochodzącymi z materiałów źródłowych IMUZ. Dane o stanach wód w cyklu dekadowym z lat 1970-1989, zestawiono z wynikami obserwacji prowadzonych w latach 2000-2003 przez Politechnikę Białostocką. Analiza statystyczna i przestrzenna poziomów wód wykazuje skrócenie czasu zalewów, obniżenie ich wysokości, jak również wyraźny trend obniżania się wód gruntowych poza okresem zalewów. Rozpoznanie stanu gleb wykazało zanik procesów akumulacji materii organicznej na całej szerokości doliny. Gleby torfowo-bagienne w większości przekształciły się w gleby torfowo-murszowe w I stadium zmurszenia. W profilach glebowych zaznacza się zjawisko postępującego przesychania, co stwarza dogodne warunki do dalszej decesji materii organicznej i eutrofizacji siedlisk. Rozpoznanie roślinności wykazało, że zarówno w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki, w miejscu występowania szuwaru turzycy zaostrzonej (Caricetum gracilis), jak i na obszarach obejmowanych zalewem, gdzie dominował szuwar turzycy sztywnej (Caricetum elatae) obecnie występują kadłubowe zbiorowiska z dominacją trzciny pospolitej (Phragmites australis), często ze znacznym udziałem gatunków nitrofilnych - pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.) i ostrożnia polnego (Cirsium arvense L. Scop.). Obniżenie poziomów wód gruntowych, redukcja zalewów, rozwój procesu murszenia gleb torfowych oraz degradacja zbiorowisk roślinnych wyraźnie wskazują na obniżenie wartości przyrodniczych bagiennego odcinka doliny górnej Narwi.
EN
The section of the upper Narew River valley protected as the Narew National Park is known for a unique system of anastomosing riverbeds, which supports extensive areas of wetlands. The frequency and duration of floods, which were crucial for the development of floodplain fens, have changed in the last decade due to alteration of the hydrological regime both upstream and downstream the national park. In order to find the effects of these hydrological changes on vegetation, we compared present and past distribution of plant communities along transect across the valley, where groundwater level has been regularly measured for the last 33 years. Along the transect, vegetation relevés were made in the 1970s and repeated in 2003 in the same sites. Next to each relevé, soil and hydrological conditions were analysed. Comparison of vegetation data showed that the area of tufted sedge communities Caricetumelatae, which used to be the dominating and the most representative vegetation type in the park, drastically decreased. At the same time, we observed the expansion of not peat-forming slender tufted sedge community Caricetumgracilis and invasion of the common reed Phragmitesaustralis to sedge fens. In effect, natural values of the area have significantly diminished. The hydrological and soil analyses revealed a significant lowering of the groundwater level during growth season in the last decade, which was mainly due to shortened duration of floods. This resulted in desiccation of peat soils. The extent of these changes is reflected in the extent of changes in vegetation. Our results show that, even in the range of hydrological conditions which supports wetland communities, some changes can largely affect species composition and conservational values. This is of high importance in the planning of floodplain management and its use for flood control purposes.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.