Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historic salt mines in Wieliczka and Bochnia

100%

Wiewiórka J. , Charkot J. , Dudek K. , Gonera M.

Geoturystyka

|

2009

|

tom nr 3

61-70

EN

Historic salt mines in Wieliczka and Bochnia are situated by the old trade road from Kraków to the east, in the region well known from salt-making from brines since the Neolith (ca. 3500 BC). In Bochnia the rock salt was discovered in 1248, whereas in Wieliczka production of the rock salt was confirmed in the town charter in 1290. At the end of the 13th century both mines were united into the Kraków Saltworks. In the 16th century it was the biggest production centre in Poland and one of the biggest in Europe. The rock-salt exploitation ended in Bochnia in 1990 and in Wieliczka in 1996. Both deposits are situated within the Miocene (Badenian - M4) folded strata of the salt-bearing complex, consisting of the Skawina Formation (at the bottom), the Wieliczka Formation (containing the evaporites), and the Chodenice beds (at the top). The Wieliczka deposit consists of the upper boulder deposit and the lower stratiform one. The boulder deposit was formed as a result of submarine flows in southern part of the evaporite basin. Both the boulder and the stratiform deposits were finally shaped by the overthrust movements of the Outer Carpathians. The Bochnia deposit is limited to the northern limb of the Bochnia anticline, at the northern edge of the Outer Carpathians. The Wieliczka Salt Mine is written into the first UNESCO List of the World Cultural and Natural Heritage (1978) and recognised as a National Monument of History (1994). Since 2000 the Bochnia Salt Mine is the National Monument of History as well. In 1997 the Małopolska voivode issued a decree comprising legal protection of 40 documentated sites, important for geology of the Wieliczka deposit, and in 2000 the Natural Reserve "Crystal Caves" in Wieliczka was established. In 2005, twenty seven documentated sites were established and provided with legal protection in the Bochnia Salt Mine.

PL

Zabytkowe kopalnie soli w Wieliczce i Bochni znajdują się przy starym trakcie handlowym z Krakowa na wschód, w rejonie znanym z warzenia soli jeszcze w neolicie (ok. 3500 lat p.n. e.). W Bochni sól kamienną odkryto w 1248 roku, podczas gdy w Wieliczce wydobycie soli kamiennej jest wzmiankowane w akcie lokacyjnym miasta z 1290 roku. Pod koniec XIII wieku obydwie kopalnie zostały połączone w jedno królewskie przedsiębiorstwo - Krakowskie Żupy Solne. W XVI wieku był to największy ośrodek produkcyjny w Polsce i jeden z największych w Europie. Wydobycie soli kamiennej zakończyło się w Bochni w 1990, a w Wieliczce w 1996 roku. Obydwa złoża znajdują się w utworach sfałdowanego miocenu (baden - M4) jednostki zgłobickiej Karpat zewnętrznych. Seria solonośna składa się z formacji skawińskiej, wielickiej (ewaporaty) i warstw chodenickich. Złoże solne Wieliczki zbudowane jest z górnego złoża bryłowego ż dolnego pokładowego. Złoże bryłowe zostało utworzone w wyniku podmorskich spływów w południowej części basenu ewaporacyjnego. Obydwie części złoża zostały ostatecznie uformowane w wyniku ruchów nasuwczych Karpat. Złoże soli Bochnia znajduje się w północnym skrzydle antykliny Bochni, na północ od brzegu Karpat. W 1978 roku Kopalnia Soli Wieliczka została wpisana na pierwszą listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, a w 1994 roku uznana za Narodowy Pomnik Historii. Od 2000 roku Kopalnia Soli Bochnia jest również Narodowym Pomnikiem Historii. W 1997 roku dekretem wojewody małopolskiego objęto ochroną prawną, w formie stanowisk dokumentacyjnych, 40obiektów geologicznych w Kopalni Soli Wieliczka, a w 2000 roku ustanowiono rezerwat przyrody "Groty Kryształowe" w Wieliczce. W 2005 roku ochroną prawną objęto również 27 stanowisk dokumentacyjnych w Kopalni Soli Bochnia.

2

Zabytkowa kopalnia soli w Bochni kandydatką na Listę UNESCO. Część II

100%

Wiewiórka J. , Charkot J. , Zięba K.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2013

|

tom nr 7

45--52

3

Foraminifera in slump deposits of the Badenian (Middle Miocene) Green Stratified Salt in Wieliczka, Poland

100%

Gonera M. , Bukowski K. , d'Obyrn K. , Wiewiórka J.

Geological Quarterly

|

2012

|

tom Vol. 56, No. 4

869–-880

EN

Taxonomic, quantitative and isotopic study of foraminifera from mudstone and claystone xenoliths incorporated into slump facies of the Stratified Salt Member of the Wieliczka deposit shows that the majority of xenoliths represent the CPN 8 biozone (Wielician substage, Badenian, Middle Miocene). The share of the CPN 7 biozone is minor; it was recorded in two of 26 samples analysed. The source area of xenoliths was the basinal part of the Carpathian Foredeep, located far off the shoreline (shallow-water taxa are not present in the samples); it represents the upper bathyal zone, in oxygenated conditions. Inbenthic, eutrophic and opportunistic foraminifers dominate the benthic environment of the CPN 8 span of time. Increased d18O values of the Globigerina bulloides tests (from +1.7‰ in CPN 7 to +2.3‰ in CPN 8 sediments) was due to the change from the Middle Miocene Climate Optimum to the Middle Miocene Climate Transition at the CPN 7/CPN 8 boundary. This palaeoclimate event is the marker of the Moravian/Wielician chronostratigraphic boundary in the Central Paratethys. The Wielician shows the distinct taxonomic reduction of the Moravian planktonic foraminifera and includes the Globigerina bulloides Acme.

4

Wielician (Middle Badenian) foraminifers from the stratotype area : Wieliczka Salt Mine, Poland (Paratethys, Middle Miocene)

100%

Gonera M. , Wiewiórka J. , d'Obyrn K. , Bukowski K.

|

tom Vol. 58, No. 3

427--438

EN

The most abundant benthic foraminifers recorded in the Wielician salt-enclosed xenoliths are: Bulimina spp., Uvigerina spp., Valvulineria complanata, and Cibicides pseudoungerianus. The predominant taxon in the planktonic assemblage is Globigerina bulloides with a median 98.9% in biozone IIC and 89.1% in the later IID. The IIC assemblage differs from the IID one in both taxon composi tion and abundance. The most pronounced differences are those revealed by Valvulineria complanata counts, number of benfhic taxa and the plankfonic/benthic (P/B) rafio. Pseudotriplasia minuta (one of the Wielician index taxa) occurs only in the IID biozone, present in 16 among 28 samples. There is a noticeable difference in sur- face sculpture morphology pattern in the predominant Bulimina and Uvigerina taxa in the IIC versus the IID biozones. There are smooth (Bulimina elongata) and weakly striate (Uvigerina semiornata plexus) forms in the IIC biozone, foll owed by heavily costate (Bulimina striata) and spinose-pustu l ate (Uvigerina orbignyana plexus) forms in the IID. Globigerina druryi and G. decoraperta- the CPN 8 planktonic index taxa - had not been found in the material studied. Globigerinita uvula is un- usually common in the samples studied. The samples analysed display an abundance of Globigerina bulloides typical of the sub-evaporite Wielician. Hence the studied Wielician stratotype area supports the thesis of the Globigerina bulloides Acme as the valid name designation for the substage.

5

Zabytkowa kopalnia soli Bochnia – kandydatem na listę UNESCO Część I

100%

Wiewiórka J. , Charkot J. , Zięba K.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2013

|

tom nr 6

47--52

6

Geoochrona konserwatorska profilu wzorcowego warstw chodenickich (miocen zapadliska przedkarpackiego)

75%

Gonera M. , Wiewiórka J. , Charkot J. , Bukowski K. , Mikulski D. , Dudek K.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 10

671-677

EN

Stratotypes are indispensable to the correct usage of litho- and chronostratigraphy units. Stratotypes sustainability is the crucial factor. As the sustainability of the Chodenice Beds stratotype became in risk the searching for the substitution site of this type section had been undertaken. Micropaleontological and petrological hallmarks of the unit have been considered and perfectly analogical deposits have been found near by – in the Bochnia Salt Mine. Two of the mine corridors where Chodenice Beds crop out have been selected. The sites are protected as elements of the geocoservation net of the Bochnia Salt Mine, nominated as geological site no. 4 and 21.