Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Duch Święty kształtujący osobowość chrześcijanina

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2021

|

tom 15

|

nr 1

123-135

EN

The article discusses the issue forming the personality of the Christian by the Holy Spirit. The initial intuition located at the base of the text is belief that the Christian personality is the result of divine influence of the Holy Spirit on the process of forming thehuman personality so that it becomes a reflection of the personality of Jesus of Nazareth. A more detailed analysis of how the Third Person of the Trinity creates the personality in this document are organized according to the three levels of personality (psychological, ethical and social), which singled out and characterized Wincenty Granat.

PL

Celem artykułu jest próba ukazania tego, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość chrześcijanina. Pojęcie „osobowości” zostało wybrane nieprzypadkowo, ponieważ posługuje się nim wiele współczesnych nauk o człowieku. Dlatego też bardzo dobrze nadaje się do multidyscyplinarnego dyskursu o osobie ludzkiej. Oczywiście fenomen osobowości ma nieco inne pole semantyczne w psychologii, socjologii, etyce czy pedagogice. W niniejszym opracowaniu terminy: „osobowość” oraz „osobowość chrześcijańska” będą rozumiane personalistycznie, zgodnie z intuicjami zaczerpniętymi od Wincentego Granata. Próba odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość człowieka, będzie prowadzona zgodnie z zaproponowaną przez Granata hermeneutyką osoby przez osobowość. Zdaniem lubelskiego personalisty można mówić o trzech płaszczyznach (rodzajach) osobowości ludzkiej: psychicznej, etycznej i społecznej. Jednakże należy pamiętać o tym, że za każdym razem chodzi o „osobę integralną”, ujmowaną wszakże w perspektywie pewnego wyodrębnionego spektrum jej bytowania i działania.

2

Ślepa natura czy Projektant? Współczesne próby wyjaśnienia pluralizmu form życia

100%

Kosche M.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

tom 62

|

nr 2: Teologia dogmatyczna

241-258

EN

This article is an attempt to present modern scientific theories talking about the creation of plural forms of life on Earth. Moreover, this paper presents theological evaluation of these theories. This piece of working presents following theories of evolution: Darwinism and neo-Darwinism; concept of stasis; Evolutionary Development; and Intelligent Design. The additional goal of this article is to exhibit that at the current stage of research anthropogenesis any conception of the origin of man is proved without doubts. This paper shows also arguments why many modern theories of evolution cannot be approved from the theological point of view.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia współczesnych teorii naukowych mówiących o sposobie powstania wielobarwności form życia na Ziemi wraz z ich oceną teologiczną. Wprzedłożeniu zostały zaprezentowane następujące teorie ewolucji: darwinizm i neodarwinizm; koncepcja stazy; Evolutionary Development oraz Intelligent Design. W toku analiz zostały przybliżone czytelnikowi podstawowe założenia poszczególnych koncepcji przyrodniczych wraz z ich krytyczną oceną zarówno w świetle nauk przyrodniczych jak i z punktu widzenia teologii oraz filozofii chrześcijańskiej. Celem tego artykułu jest ponadto uświadomienie czytelnikowi, że na obecnym etapie badań nad antropogenezą nie ma jednej, niebudzącej większych zastrzeżeń, koncepcji powstania człowieka; a także i to, że wiele współczesnych teorii przyrodniczych budzi poważne zastrzeżenia z teologicznego punktu widzenia.

3

Duch Święty jako największy Dar miłości miłosiernej Chrystusa

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2018

|

tom 12

|

nr 2

179-191

EN

This text deals with the pneumatological dimension of God’s mercy. Starting from the farewell speech of Christ, written by St. John the Evangelist, in which the Savior explains to the disciples that the Holy Spirit is the greatest Gift that He leaves to the Church, the author seeks to sketch a contribution to the pneumatological outlook of God’s mercy. The article begins with sketching the horizon of understanding of God’s mercy. Afterwards cognitive attention is directed towards capturing the relationship between Christ – the Incarnate Mercy of the Father – and the Holy Spirit as the Paraclete and the Person-love. The analysis crowns the horizontal dimension of mercy in which the Holy Spirit makes man experienced by the mercy of God capable of mercy toward others.

PL

Niniejszy tekst traktuje o pneumatologicznym wymiarze miłosierdzia Bożego. Wychodząc od mowy pożegnalnej Chrystusa zapisanej przez św. Jana Ewangelistę, w której Zbawiciel wyjaśnia uczniom, że to Duch Święty jest największym darem, jaki zostawia On Kościołowi, autor stara się naszkicować pewien przyczynek do ukazania pneumatologicznej perspektywy Bożego miłosierdzia. Artykuł rozpoczyna się od naszkicowania horyzontu rozumienia tego, czym (Kim) jest miłosierdzie. Następnie uwaga poznawcza kieruje się w stronę uchwycenia relacji pomiędzy Chrystusem – Wcielonym miłosierdziem Ojca – a Duchem Świętym, będącym Parakletem i Osobą-Miłością. Kolejnym etapem jest analiza pneumatologicznego rysu miłosierdzia, który uwidacznia się w procesie uświęcenia i chrystoformizacji człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem daru odpuszczenia grzechów jako elementu niezbędnego do kształtowania komunii z Trójjedynym Bogiem. Tekst zwieńczy analiza horyzontalnego wymiaru miłosierdzia, w którym Duch Święty sprawia, że człowiek doświadczony miłosierdziem Boga zdolny jest czynić miłosierdzie względem innych.

4

Bogoczłowieczeństwo w myśli prawosławnej

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2012

|

tom 6

|

nr 2

121-127

EN

The article is an outline of the idea of Godmanhood in the Orthodox thought. In the first part, the historical aspect of the concept is sketched. Next, the concept of Godmanhood is presented on three levels: Christological, which is fundamental and basic; anthropological, which is the humanistic reinterpretation of the first one; and social, which is typical of the Eastern thought.

PL

Bogoczłowieczeństwo jawi się jako wielka kategoria interpretacyjna, zdolna pomieścić w sobie zarówno namysł nad Bosko-ludzką rzeczywistością Chrystusa, jak i nad istotą człowieczeństwa w jego indywidualnym i społecznym charakterze. Dlatego też warto przyjrzeć się bliżej możliwościom, jakie daje ta kategoria w wydaniu teologii prawosławnej.

5

Hermeneutyka biblijna i teologia hermeneutyczna

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2016

|

tom 10

|

nr 1

107-117

EN

The first part of this paper is dedicated to a problem of correlation between doctrinal sense of the Bible and personal and subjective interpretation of the word of God in the believers’ life. The Bible demands a proper interpretation, calls for a theology which will be the art of interpreting the word of God which respecting the methodological canons. Therefore, we lean not only on the issue of biblical hermeneutics, but go a step further and take into consideration the issue of theology as ars interpretandi of Revelation.

PL

Biblia zawiera w sobie pewien „paradoks hermeneutyczny”. Polega on na tym, że z jednej strony Pismo Święte zawiera w sobie sens obiektywny (doktrynalny) niepodlegający interpretacji wierzącego, z drugiej zaś słowo Boże w nim zawarte stanowi przestrzeń osobistego spotkania człowieka z Bogiem i nieodłącznej egzystencjalnej i podmiotowej interpretacji tekstu natchnionego. Rodzi się zatem pewien problem interpretacyjny, polegający na konieczności przedstawienia odpowiedniej hermeneutyki, dzięki której będzie możliwe dokonanie korelacji sensu obiektywnego (doktrynalnego) z sensem osobistym. Jednakże do satysfakcjonującego rozwiązania owego „paradoksu hermeneutycznego” nie wystarczy wskazać jedynie na odpowiednie zasady interpretacji tekstu natchnionego. Potrzeba tutaj całościowego podejścia do Objawienia właśnie na sposób hermeneutyczny. Biblia, jak każda narracja, domaga się odpowiedniej interpretacji. Domaga się zatem teologii hermeneutycznej, która respektując metodologiczne kanony, będzie „sztuką interpretacji” słowa Bożego.

6

Permissibility of Death Penalty as a Hermeneutic Dilemma

100%

Kosche M.

Verbum Vitae

|

2020

|

tom 37

|

nr 2

311-326

PL

Zagadnienie moralnej godziwości zastosowania najwyższej kary rozpięte jest pomiędzy dwoma biegunami o przeciwnej wymowie interpretacyjnej. Z jednej strony znajduje się imperatyw związany z zachowaniem ładu i dobra społecznego usprawiedliwiający w pewnych ściśle określonych przypadkach zabicie jednostki dla dobra wspólnoty; z drugiej zaś przesłanie Ewangelii o świętości każdego życia ludzkiego. W związku z tym, przy próbie zbadania godziwości kary śmierci, pojawia się pewne napięcie hermeneutyczne związane z współzachodzeniem praw i obowiązków zarówno względem zbrodniarza jak i społeczeństwa, które trzeba przed min chronić. Punktem wyjścia niniejszego artykułu jest spojrzenie na karę śmierci z uwzględnieniem „ładunku hermeneutycznego” zawartego zarówno w powinności ochrony dobra wspólnego oraz życia każdego człowieka. Następnie został poddany analizie „prawdziwy paradoks”, który uwidacznia się w sytuacji w której dochodzi do współzachiodzenia prawa do życia i prawa do obrony. Całość dociekań zwieńczy postawienie pytania o to, czy najnowsza, abolicjonistyczna wykładnia Katechizmu Kościoła Katolickiego powinna być zaklasyfikowana jako hermeneutyka ciągłości czy raczej hermeneutyka zerwania?

EN

The notion of moral fairness of application of capital punishment is stretched between two poles of opposite interpretative meanings. On the one hand, there is an imperative related to maintaining the social order and good that justifies in some specific cases killing an individual for the good of the community; on the other hand, there is the message of the Gospel about holiness of each human life. In this regard, at the attempt to investigate the fairness of death penalty, a certain hermeneutic tension related to the overlapping of rights and obligations both with regard to the criminal and society that needs to be protected against him or her. The starting point of this article is an outlook on death penalty with due regard of a ‘hermeneutic charge’ contained both in the duty to protect common good and each individual’s life. Next, the ‘genuine paradox’ was analysed that emerges in a situation where the right to live and the right to protect overlap. All the considerations are concluded with a question whether the recent abolitionist interpretation of the Catechism of the Catholic Church should be classified as the continuity hermeneutic or rather the discontinuity hermeneutic.

7

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

100%

Kosche M.

|

nr 2

157-171

EN

The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.

PL

Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat.

8

Horyzont interpretacyjny tzw. „sytuacji nieregularnych” (Amoris laetitia) w świetle nauczania Jana Pawła II oraz dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej pt. Interpretacja dogmatów

100%

Kosche M.

|

nr 3: Teologia moralna

101-127

PL

Artykuł poświęcony jest problematyce interpretacji nauczania papieża Franciszka na temat tzw. „sytuacji nieregularnych” zaprezentowanych w adhortacji Amoris laetitia. Jest to problem ważny, ponieważ ta część papieskiej teologii budzi największe kontrowersje. Przyglądając się dynamice rozwoju doktryny Kościoła, można bez trudu dostrzec jej nieustanny rozwój idący w kierunku coraz lepszego wyjaśniania prawd wiary, jak też nieustannej aktualizacji nauczania. Jednakże każda aktualizacja musi być zanurzona w Tradycji, ponieważ prawda pozostaje w swojej istocie niezmienna, a jedynie zmieniać się może pewna forma językowa jej przekazu. Przyjmując hermeneutykę ciągłości, jaka cechuje rozwój doktryny Kościoła, uprawnione jest poszukiwanie właściwego kontekstu hermeneutycznego dla „sytuacji nieregularnych” w świetle teologii i antropologii Jana Pawła II oraz na tle dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej poświęconego interpretacji dogmatów.

EN

This article is devoted to the issue of interpreting the teaching of Pope Francis on the so-called “Irregular situations” presented in the exhortation Amoris laetitia. This is an important problem because this part of papal theology raises the most controversy. Looking at the dynamics of the development of the Church's doctrine, one can easily see its constant development towards the better clarification of the truths of faith as well as the constant updating of teaching. However, every updating must be immersed in Tradition because the truth remains unchanged in its essence, and only a certain language form of its message can change. Adopting the hermeneutics of continuity that characterizes the development of the Church's doctrine, it is entitled to search for the right hermeneutic context for “irregular situations” in the light of the theology and anthropology of John Paul II and against the background of the International Theological Commission document dedicated to the interpretation of dogmas.

9

Koncepcje stworzenia człowieka u początku XXI wieku

100%

Kosche M.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2013

|

tom 5

191-204

EN

The great variety of conceptions of the genesis of man and the world is amazing. Even their classification is an extremely difficult thing, not to mention an attempt to assess their conformity to the teaching of the Church. According to the key accepted in the present article strictly theological theories (theological and biblical creationism) and progressive creationism aspire to be in conformity with the Catholic teaching. Theistic evolutionism also could be accepted on certain conditions and understood in a certain way, although the author expresses his skeptical attitude as to the possibility of presenting such an interpretation of it that still would not be progressive creationism, and would overcome all the aporias indicated in the analysis.

10

The Human Person as a Social and Interpersonal Being According to the Most Significant Representatives of the Lublin Personalism

100%

Kosche M.

|

tom 91

|

nr 1

5-24

PL

Artykuł stanowi próbę syntetycznego przedstawienia koncepcji osoby jako bytu społecznego i relacyjnego w oparciu o lubelską myśl personalistyczną przełomu XX i XXI wieku. Badanie społecznego horyzontu osoby nie może ograniczać się do przedstawienia pojedynczej, choćby najbardziej genialnej perspektywy. Osobę trzeba rozświetlić za pomocą różnego rodzaju świateł poznawczych w taki sposób, aby dotrzeć do szerokiego wachlarza informacji na jej temat. Doskonale nadaje się do tego lubelski personalizm, który charakteryzuje się wielością metod i form deskrypcji osoby, zarazem zachowując pewien wspólny fundament aksjomatycznyi aksjologiczny. Ponadto, zgodnie z logiką hermeneutycznej metody „po-między,” przy opisie bytu osobowego lubelscy personaliści tacy jak Wincenty Granat, Karol Wojtyła/Jan Paweł II czy Czesław Stanisław Bartnik korzystali zarówno z danych filozoficznych, jak też teologicznych. Czerpiąc metodologiczne inspiracje od powyższych mistrzów, całość dociekań zwartych w tym artykule została podzielona na dwie części, zawierające w sobie analizy filozoficznego i teologicznego horyzontu społecznego rozumienia osoby.

EN

The article constitutes an attempt to present the synthetic understanding of the person as a social and relational being based on the Lublin conception of personalism of late twentieth and early twenty-first century. The analyses of the social horizon of the person cannot be limited to one, however brilliant, perspective. Person needs to be illuminated using cognitive lights of various kinds to approach a broad range of information relevant to it. The personalism of the Lublin School, which is characterised by a multiplicity of methods and forms of the description of a person, while preserving a certain common axiomatic and axiological foundation, is perfectly suited for this. Moreover, in line with the hermeneutic method of a “medium ground,” to describe the personal being personalists from Lublin such as Wincenty Granat, Karol Wojtyła/John Paul II or Czesław Stanisław Bartnik have utilized both philosophical and theological data. Deriving methodological inspiration from the masters mentioned above, the whole inquiry featured in this article is divided into two parts. They include the analyses of philosophical and theological horizons of understanding the social and interpersonal dimension of the person.

11

Osoba czy informacja - personalistyczna polemika z paradygmatem społeczeństwa informacyjnego

63%

Kosche M. , Kosche M. M.

Roczniki Teologii Moralnej

|

2012

|

tom 4

131-149

EN

For numerous reasons, postmodernism does not uphold the classical holistic conception of reflecting upon the human being. Thus, the problems related to the social realm − as the ones that concern groups of people – are entirely delegated to the domain of sociological studies. In consequence, this approach is devoid of the anthropological foundations of the reflection on the social human being. Sociological research often suffers from prosopoic blindess: the failure to anchor its research in philosophical and personalistic grounds. The present paper attempts to illustrate this prosopoic blindness through the analysis of the theory of information-based society. To do that, the authors start with presenting the conception of the human being as a person, developed by the thinkers related to the Lublin School of Personalism. Next, the effects of the above-mentioned prosopoic blindness are presented. The first is the degradation of the human being as a personal being by granting the absolute ontological status – if not divine, in fact − to information (or, alternatively, to the access to information). Modes of communication become more important than the personal self-realization of the interlocutors − which should always be seen as the major objective of human dialogue.

12

Personalizm jako próba jednoczenia „zwaśnionych” antropologii

63%

Guzowski K. , Kosche M.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

tom 7

|

nr 19

57-75

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest rozjaśnienie wewnętrznych napięć, jakimi naznaczone są nowożytne kategorie suwerenności i zwierzchnictwa ludowego. Służy temu próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza głównych tekstów politycznych Jana Jakuba Rousseau z uwzględnieniem współczesnych kierunków interpretacyjnych pokazuje, że te – rozbieżne nieraz interpretacje – należy odczytywać w świetle przedstawionej przez Roberta Spaemanna tezy o nieodwracalnym rozbiciu politycznej całości i rozdwojeniu egzystencji prywatnej i egzystencji politycznej u Rousseau. PROCES WYWODU: Realizacji celu naukowego artykułu służy próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. Problematyczna relacja między rozumną wolą powszechną i faktycznym konsensem większości jako jej reprezentacją wynika z prób połączenia dwóch tradycji określanych przez Spaemanna jako klasyczna i nominalistyczna. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pozwala to ukazać we wnioskach ideę zwierzchnictwa ludowego jako instytucję naznaczoną napięciami wiążącymi się z mieszaną prywatno‑polityczną egzystencją człowieka nowożytnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Projekt dobrze urządzonego społeczeństwa, którego opis odnaleźć można w Umowie społecznej i Uwagach o rządzie polskim, ujawnia dwuznaczności nowożytnej idei suwerenności ludu, która może być uwzględniona przy jej analizie jako naczelnej zasadzie ustrojowej państwa współczesnego.