Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Brachiopods and conodonts from the Early Carboniferous of South China

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1999

|

tom 44

|

nr 4

437-451

EN

A sample taken from a detrital limestone lens, presumed to be allochthonous, within the dark coloured argillaceous limestone of the Early Carboniferous Muhua Formation at the Muhua section, Guizhou, South China, yielded numerous, mostly silicified fossils. Ostracodes, which are the most numerous in the sample, were studied by Olempska (1999). Brachiopods and conodonts are described and illustrated in this paper, but other associated fossils are also noted. Among brachiopods the most common are productides, orthotetidines, spiriferides, and orthides. The productoid gen. et sp. indet. 2, Lambdarina sp., and rhynchonelloid gen. et sp. indet. most probably represent new taxa, but are described in open nomenclature because of inadequate material. Conodonts are indicative of late Tournaisian age. The fossil assemblage is represented by phosphatic and silicified remnants, the latter being originally calcitic. The pattern of silicification resulted generally in preservation of skeletal morphology in great details.

PL

W osadzie próby Mu-42 rozpuszczonej w kwasie mrówkowym, a pobranej z soczewki wapienia detrytycznegoz Formacji Muhua (wczesny karbon) odsłaniającej się w pobliżu wsi Muhua (Południowe Chiny), stwierdzono występowanie licznych, przeważnie skrzemionkowanych skamieniałości. Skamieniałości te nie były dotąd badane, choć odsłonięcie było swego czasu kandydatem na profil stratotypowy granicy dewon-karbon (Ziegler & Sandberg 1984; Zigler et al. 1988). W całej kolekcji, liczącej około 5 tysięcy okazów, najliczniej reprezentowane są małżoraczki (88,5% zespołu; patrz Olempska 1999). W niniejszym opracowaniu udokumentowano i zilustrowano pozostałe elementy zespołu skamieniałości, wśród których najliczniejsze są ramienionogi (6,24%) i szkarłupnie (3,05%). Resztę zespołu (2,21%) stanowią trylobity, konodonty, łuski i zęby ryb, kornulity, rugozy, mszywioły, ślimaki oraz zagadkowe mikroskamieniałości o nieznanym pochodzeniu. Wśród ramienionogów i konodontów występują tu z pewnością nowe gatunki t rodzaje, które jednak ze względu na niedostateczną liczbę okazów są opisane w otwartej nomenklaturze. Wiek zespołu można określić na podstawie małżoraczków i konodontów na późny turnej. Cechą charakterystyczną zespołu z Muhua jest jego stan zachowania polegający na dezintegracji złożonych szkieletów i ich fragmentacji. Jednak okazy małe, poniżej 2 mm długości, są na ogół kompletne i zaskakują bardzo dobrze zachowanymi szczegółami urzeźbienia powierzchni. Analiza zespołu z próby Mu-42 wskazuje, że żył on w płytkim przybrzeżnym morzu o normalnym zasoleniu. Jednak, na skutek osunięcia się osadu wzdłuż stoku, szczątki organiczne zostały przetransportowane i ostatecznie osadzone w niezbyt oddalonej strefie głębszego morza.

2

Morphology and paleoecology of Givetian brachiopods from Jurkowice-Budy (Holy Cross Mountains, Poland)

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1973

|

tom 18

|

nr 3

EN

The described assemblage of brachiopods from the Givetian of Jurkowice-Budy (= Stringocephalus burtini Beds), Holy Cross Mountains comprises 6 species including one newly erected Crurithyris jurkowicensis n.sp. Some observations on the ontogeny and morphology of Ilmenia hians, Rensselandia gibbosa and Stringocephalus burtini based on numerous young specimens are made. The paleoecology of the whole assemblage is discussed and the periodic disappearance of the benthonic fauna is judged to be due mainly to the oscillatory changes in the sea salinity.

PL

Stromatoporoidowo-koralowcowe wapienie z Jurkowic-Bud odkryte przez Samsonowicza (1930) (= warstwy ze Stringocephalus burtini według Kaźmierczaka, 1971) zawierają bogaty zespół skamieniałości obejmujący ponad 50 gatunków z 13 różnych grup systematycznych. Najliczniej w gatunki i osobniki reprezentowane są stromatoporoidy, tabulaty, tetrakorale, ślimaki i ramienionogi. Obok warstw z bogatą i różnorodną fauną morską występują przeławicenia marglistych wapieni o silnie zubożałym zespole. W wapieniach tych występują małżoraczki, trylobity, Conchostraca i Charophyta. Analiza tego zespołu gatunków wskazuje, że zmiany środowiskowe objawiające się zanikaniem ramienionogów i innej fauny bentonicznej były wywołane prawdopodobnie zmianami w zasoleniu (wysładzanie). Zmian tych nie wytrzymywały typowo morskie tabulaty, tetrakorale i ramienionogi, lecz tylko eurybiotyczne małżoraczki i Conchostraca oraz typowo morskie, lecz pływające trylobity. Również obecność Charophyta, które mogły być naplawione z pobliskich, wysłodzonych płycizn potwierdza do pewnego stopnia te przypuszczenia. Zespół ramienionogów z warstw ze Stringocephalus burtini obejmuje sześć gatunków, w tym jeden nowy Crurithyris jurkowicensis n.sp. Najliczniej (ok. 95% zespołu) reprezentowany jest gatunek Ilmenia hians (Buch), najrzadsze są gatunki ?Athyris sp., Ambothyris infima (Whidborne), Crurithyris jurkowicensis n.sp. i Rensselandia gibbosa Cloud (w sumie tylko ok. 2%). Wśród ramienionogów zdecydowaną przewagę stanowią okazy małe o dobrym stanie zachowanie. Nawet przedstawiciele Stringocephalidae reprezentowani są głównie przez formy młodociane (1-8 mm długości). Większe okazy są o wiele rzadsze i ponadto silnie pokruszone. Liczny i na ogół bardzo dobrze zachowany materiał pozwolił na przeprowadzenie ciekawych badań nad ontogenezę pewnych gatunków. Przeprowadzone obserwacje nad budową wewnętrzną przedstawiciela rodzaju Ambothyris nasunęły przypuszczenie, że rodzaj ten jest synonimem rodzaju Crurithyris.

RU

Строматопороидно-коралловые известняки, выявленные Самсоновичем (1930) в местности Юрковице-Буды (= слои со Stringocephalus burtini, по Казьмерчаку, 1971), содержат богатое сообщество окаменелостей, насчитывающее свыше 50 видов из 13 разных систематических групп. Наиболее обильным количеством видов и особей отличаются строматопороиды, табуляты, тетракораллы и брюхоногие и брахиоподы. Наряду со слоями, изобилующими разнообразной морской фауной, залегают прослои мергелистых известняков с весьма скудной фауной. В этих известняках встречаются остракоды, трилобиты, Conchostraca и Charophyta. Изучение этого сообщества приводит к выводу, что изменения среды обитания, вызвавшие исчезновение брахиоподов и другой бентонной фауны, состояли в опреснении водоема. Вероятно, колебания солености были убийственные для типично морских табулят, тетракораллов и брахиоподов и переносились единственно эврибиотическими остракодами и Conchostraca, а также типичными морскими, но плавающими трилобитами. Присутствие Charophyta, нанесенных, вероятно, из близлежащих опресненных мелководий, также в некоторой степени подтверждает высказанное предположение. Сообщество брахиоподов из слоев со Stringocephalus burtini включает шесть видов, в том числе один новый вид - Crurithyris jurkowicensis n. sp. В самом большом количестве (около 95% всего сообщества) представлен вид Ilmenia hians (Buch), наиболее же редки виды ?Athyris sp., Ambothyris infima (Whidborne), Crurithyris jurkowicensis n. sp. и Rensselandia gibbosa Cloud (совместно всего лишь около 2%). Среди брахиоподов решительно преобладают мелкие экземпляры, характеризующиеся хорошей сохранностью. Даже представители Stringocephalidae представлены, главным образом, формами юношеской стадии (1-8 мм длины). Более крупные экземпляры встречаются реже и сильно раздробленном состоянии. Богатый и, как правило, хорошо сохраненный материал дал возможность провести интересные исследования по онтогенезису некотороых видов. Изучение внутреннего строения представителя рода Ambothyris привело к заключению, что этот род является синонимом рода Crurithyris.

3

The brachiopod succession through the Silurian–Devonian boundary beds at Dnistrove, Podolia, Ukraine

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2012

|

tom 57

|

nr 4

EN

In the classic section across the Silurian–Devonian boundary at Dnistrove (Podolia, Ukraine) the brachiopod fauna has never been studied in detail. This paper presents results of research on brachiopods from this important locality and time interval. Bed−by−bed collecting has enabled the detailed distribution of brachiopod taxa through the boundary beds to be revealed. Generally, the reference section at Dnistrove yields rather scarce but often well preserved brachiopods. Dayia bohemica and Dnestrina gutta can be regarded as characteristic species for the uppermost Silurian. A relatively high−diversity but low−abundance brachiopod fauna occurs in the lowest 1.8 m of the earliest Devonian. Only three forms have been found to cross the Silurian–Devonian boundary: the strophomenide Plectodonta (Plectodonta) mariae pantherae subsp. nov., the atrypide Gracianella (Sublepida) paulula sp. nov., and the spiriferide Howellella (Howellella) latisinuata. A relatively narrow brachiopod−rich interval at 5.5 m above the Silurian–Devonian boundary yields 16 brachiopod species which probably indicate a setting near the lower limit of the photic zone equivalent to the Benthic Assemblage 3–4 boundary. Two new species and one new subspecies are described: Skenidioides tatyanae, Plectodonta (Plectodonta) mariae pantherae, and Gracianella (Sublepida) paulula.

4

Evolution of the embryonic development in lingulid brachiopods

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 1

45-56

EN

The style of embryonic development in the lingulids has changed through time; that of Recent lingulids is not primitive for the group. The shell of Devonian lingulids consists of two valves already at the embryonic stage, whereas in Recent lingulids the protegulum originates as a single plate, subsequently folded in two. The protegulum of the Devonian lingulids is a cup-shaped, subcircular plate, usually with a characteristic radial sculpture suggesting the presence of marginal setae, similar to those occurrilg in early juvenile stages of Recent discinids. Devonian protegula are 81 to 100 µm in width and thus are three times smaller than protegula of the Recent Lingula utd Glottidia, and twice as small as those of the Late Cretaceous Lingula sp. The embryonic development of lingulids underwent important modification during last 370 Ma.

PL

Na kilkudziesięciu okazach lingulidów z późnego dewonu antykliny Dębnika i Gór Świętokrzyskich stwierdzono wystepowanie okrągławej, wypukłej tarczki o szerokości 81-100 µm usytuowanej w najbardziej apikalnej częsci obu skorup. Tarczka ta jest wyraźnie odgraniczona od muszli larwalnej. Brak jest na niej koncentrycznych linii przyrostowych charakterystycznych dla muszli larwalnej i postlarwalnej. Nie ulega wątpliwości, że tarczka ta odpowiada muszli zarodkowej, czyli protegulum. Jest to pierwszy przypadek tak dobrego zachowania protegulum u kopalnych lingulidów. W porównaniu z protegulum współczesnej linguli i gtotidii jest ono trzy rzy mniejsze, a ponadto charakteryzuje się szczególną morfologią, na którą składają się promieniste fałdki, centralnie usytuowana wklęslość oraz wałeczkowato zgrubione brzegi. Również protegula późnokredowych lingul odbiegają znacznie od muszli zarodkowej form późnodewońskich (Fig. 5). Można przypuszczać, że różnice w budowie muszli zarodkowej odzwierciedlają różnice w szczegółach anatomicznych stadium embrionalnego późnodewońskich, późnokredowych i współczesnych lingulidów. Zapewne więc w czasie ostatnich 370 milionów lat rozwój zarodkowy lingulidów uległ znacznej modyfikacji, co podważa dość powszechnie przyjmowany pogląd o wyjątkowym konserwatyzmie ewolucyjnym tej grupy ramienionogów.

5

Effect of thermal conditioning of silica-sodium glass on the kinetics of Zeta potential changes during soluble sodium silicate gelation

100%

Balinski A.

Teka Komisji Motoryzacji i Energetyki Rolnictwa

|

2012

|

tom 12

|

nr 1

6

Ekologiczny aspekt zaawansowanego utleniania odpadowych pyłów z mas formierskich

100%

Balinski A.

Motrol. Motoryzacja i Energetyka Rolnictwa

|

2009

|

tom 11

7

First colour-patterned strophomenide brachiopod from the earliest Devonian of Podolia, Ukraine

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2010

|

tom 55

|

nr 4

EN

Retained colour pattern on the shells of Plectodonta sp. from the earliest Devonian of Podolia (Ukraine) is the first finding for strophomenide brachiopods and the oldest among articulate brachiopods. The colour pattern in Plectodonta sp. is composed of small, round, brownish spots scattered rather irregularly on the ventral valve only. This may suggest that the described pattern probably performed a protective function through disruptive camouflage against visual systems of potential predators. The occurrence of the colour pattern in Plectodonta sp. exclusively on the ventral valve strongly suggests that these brachiopods lived with the patterned (and convex) ventral valve upwards and the patternless concave dorsal valve facing to the underlying substrate. It thus contradicts a general assumption that concavo−convex brachiopods lived with their convex valves resting on the sediment.

8

Effect of thermal conditioning of silica-sodium glass on the kinetics of Zeta potential changes during soluble sodium silicate gelation

100%

Balinski A.

Teka Komisji Motoryzacji i Energetyki Rolnictwa

|

2012

|

tom 12

|

nr 2

9

A new atrypid genus [ Brachiopoda ] from the Frasnian of Poland

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 3

427-435

EN

A new atrypid Waiotrypa sulcicarina gen. et sp. n. from the late Frasnian of the Holy Cross Mountains is proposed. The new genus is close to Iowatrypa Copper, 1973 from which it differs mainly in having a keeled pedicle valve and sulcate brachial valve. Waiotrypa is one of the latest atrypids prior to extinction of the order at the end of the Frasnian.

PL

Jedną z grup nabardziej dotkniętych wielkim wymieraniem na granicy fran-famen były ramienionogi z rzędu Atrypida. W późnym franie wykazują one wyraźne ubozenie zróżnicowania taksonomicznego by wymrzeć całkowicie z końcem franu. Badania szczegółowej dynamiki zmian zróżnicowania taksonomicznego atrypidów mają zatem kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesów wymierania. Niniejsza praca jest wstępnym opracowaniem - bardziej kompleksowe zespołowe opracowanie zróżnicowania faun ramienionogów w obliczu wielkiego wymierania na granicy fran-famen znajduje się w przygotowaniu. Opisany tu nowy rodzaj i gatunek atrypida Waiotrypa sulcicarina należy do ostatnich przedstawicieli tej grupy. Gatunek ten występuje w górnofrańskich wapieniach odsłoniętych w kamieniołomie na Górze Łgawej i w przekopie drogi koło Kowali (Góry Świętokrzyskie) reprezentujących poziom Palmatolepis rhenana. Nowy atrypid wykazuje duże podobieństwo do frańskiej Iowatrypa Copper, od której jednak różni się przede wszystkim występowaniem środkowej zatoki na skorupce grzbietowej i kilowatego siodła na nóżkowej. Do Waiotrypa należy zapewne zaliczyć niektóre atrypidy opisane jako Anatrypa kandzielniae (Gürich) z franu Rosji (Nalivkin 1930, 1947, 1951) i Kazachstanu (Alekseeva 1962).

10

Brachiopods and their response to the Early-Middle Frasnian biogeochemical perturbations on the South Polish carbonate shelf

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2006

|

tom 51

|

nr 4

647-678

EN

The brachiopod faunas from deposits recording the Early–Middle Frasnian transition of Poland are poorly known. The present report describes these faunas that were recovered from Wietrznia and Kostomłoty (Holy Cross Mountains) and Dębnik (Silesian−Cracow Upland) regions positioned on the southern Polish carbonate shelf. The brachiopod distribution was analysed relative to a significant δ¹³C excursion, referred recently to as Palmatolepis punctata Event. The sporadic occurrence of brachiopods at Dębnik makes it difficult to analyse the biotic response to this geochemical anomaly. However, higher brachiopod frequency in the topmost part of the section coincides with a gradual decrease of δ¹³C down to the Frasnian background values. At two studied sections at Wietrznia the greatest taxonomic diversity and abundance of brachiopods (Flabellulirostrum–Coeloterorhynchus assemblage) are confined to the Palmatolepis transitans Zone. In the following Pa. punctata Zone brachiopods are rare (Biernatella lentiformis assemblage) or absent, which suggests a serious deterioration of the environmental conditions linked probably with periods of benthic anoxia−dysoxia and oligotrophic conditions in the basin. In two Kostomłoty sections brachiopods faunas of this age are members of the mostly monospecific rhynchonellid−dominated Phlogoiderhynchus polonicus assemblage which inhabited deeper−water environments characteristic of intrashelf oxygen−depleted basins of ŁysogóryKostomłoty region. In some horizons large shells of P. polonicus were frequently colonised by discinoid Romerella? sp. Among 28 species described in this report new forms include: Flabellulirostrum kielcensis sp. nov., F. rackii sp. nov., and Thomasaria ventosa sp. nov.

11

Devonian athyridoid brachiopods with double spiralia

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1995

|

tom 40

|

nr 2

129-148

EN

A double-spired athyridoid, morphologically transitional between Early Devonian Helenathyris and Late Devonian Biernatella has been identified in the Givetian of the Holy Cross Mts., Poland. It appears that in the course of evolution between these brachiopods dental plates and cardinal plate atrophied. The biernatellids may have developed a diplospiralium independently of Triassic diplospirellids. They originated either from the Siluro-Devonian lineage represented by Coelospira, Anoplotheca, Bifida and Kayseria or, more likely, they can be derived from their pre-Devonian common ancestors. Biernatellids were probably well adapted to environments with a poor supply of food. Eobiernatella rackii gen. et sp. n., Biernatella ovalis sp. n., and B. lentiformis sp. n. are proposed.

PL

Wśród paleozoicznych i mezozoicznych ramienionogów ze spiralnie skręconym aparatem ramieniowym trzykrotnie rowinął się skomplikowany szkielet ramion w postaci diplospiralium. Po raz pierwszy diplospiralium pojawiło się w górnym sylurze w szczepie reprezentowanym przez Coelospira i kontynuowanym do środkowego dewonu przez rodzaje Anoplotheca, Bifida i Kayseria. Po raz drugi diplospiralium rozwinęło się u dolnodewońskiej Helenathyris i jej środkowo- i górnodewońskich potomków z rodziny biernatellidów. W triasie pojawiły się diplospirellidy i hungarospirellidy stanowiące szczepy atyridów z diplospiralium. W tym samym czasie diplospiralium wykształciło się też u spiriferidów Koninckinellidae. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań nad rozprzestrzenieniem rodziny Biernatellidae w dewonie Polski. Z żywetu Laskowej (Góry Świętokrzyskie) opisano Eobiernatella rackii gen. et sp. n., który jest najstarszym przedstawicielem tej rodziny stanowiącym jednocześnie ogniwo pośrednie między dolnodewońskim Helenathyris a głównie frańską Biernatella Baliński. W obrębie Biernatella opisano trzy gatunki: B. ovalis sp. n., B. lentiformis sp.n. i B. polonica Baliński, których występowanie stwierdzono w szeregu odsłonięciach w Górach Świętokrzyskich reprezentujących różne poziomy od górnego żywetu do najwyższego franu.

12

Shell morphology and structure in Lingulipora Girty

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1988

|

tom 33

|

nr 2

EN

The Devonian Lingulipora Girty is the only genus among the Recent and fossil Lingulidae with a punctate shell; its shell structure, however, has been very poorly known. Micro-ornamentation and internal structure of the shell as well as the structure of its endopuncta are here studied on specimens isolated chemically from various horizons of the Upper Devonian. The material includes specimens with strong radial ornamentation in the form of sharp ridges as well as specimens with strong concentric ornamentation. The internal structure of both the valves was examined. The endopuncta are in the form of simple cylindrical canals 4 to 15 µm in diameter, distally covered by canopy 1.5 to 2.6 µm thick. Canopy is perforated by one opening, usually 1 to 2 µm in diameter but sporadically wider. The hypothetical function of caeca in Lingulipora is discussed in comparison to those in living and fossil Brachiopoda.

PL

W pracy przedstawiono rezultaty badań lingulipor z franu i dolnego famenu Gór Świętokrzyskich i regionu krakowskiego. Materiały otrzymano z prób konodontowych rozpuszczonych w kwasie octowym. Uzyskane tą drogą fosforanowe skorupki są fragmentaryczne i nie nadają się do badań taksonomicznych, stanowią jednak niezwykle cenny material do badań ornamentacji, budowy wewnętrznej i mikrostruktury muszli, tym bardziej, że aspekty te nie były dotąd zupełnie badane. Badania mikroornamentacji wykazały, że skorupki najczęściej ornamentowane są silnie wyrażonymi, charakterystycznymi, radialnymi, ostrymi grzbiecikami (pl. 11: 1—3; pl. 12: 1). Te radialne elementy mikroornamentacji rozmieszczone są zwykle co 3—10 µm; średnio w 1 mm mieści się ok. 140 grzbiecików. Tego rodzaju radialna ornamentacja najlepiej rozwinięta jest w sektorze środkowym skorupki (pl. 11: 3). Ku bokom skorupki radialne grzbieciki stopniowo zanikają, tak że części marginalne skorupki są jedynie ornamentowane koncentrycznymi wałeczkami (pl. 11: 4—5). Inny typ ornamentacji wykazują okazy z najniższego famenu Dębnika, u których radialne grzbieciki nie występują zupełnie. Powierzchnia skorupek ornamentowana jest jedynie silnymi koncentrycznymi wałeczkami i brodawkowatymi nabrzmieniami, na których usytuowane są ujścia porów (pl. 12: 5). Budowa wewnętrzna skorupek ramieniowych lingulipor pochodzących z różnych poziomów franu i famenu nie wykazuje większych różnic (pl. 12: 3—4). Natomiast skorupki nóżkowe wykazują zmienne wykształcenie rowka na nóżkę (pedicle groove), który może być zagłębiony w dno skorupki (pl. 13: 2; pl. 14: 1—3) lub wykształcony w formie platformy uniesionej nad dno skorupki a czasami nawet podpartej po bokach dwiema listwami (p. 13: 1, 3—4). Skorupki lingulipor przebite są licznymi (do 500 na 1 mm²) prostymi kanalikami (porami) o średnicy najczęściej 8—12 µm (pl. 14: 4—5). W części dystalnej pory przykryte są przez zewnętrzną, ornamentowaną warstewkę muszli o grubości 1,5—2,6 µm stanowiącą „canopy” (pl. 15: 2, 4; pl. 16: 1, 3, 5). „Canopy” przebita jest centralnie jednym okrągławym lub eliptycznym otworkiem mierzącym najczęściej 1—2 µm (pl. 16: 2—5) a dochodzącym na niektórych okazach z famenu Dębnika do 7 µm średnicy. Chociaż endopory lingulipor różnią się w szczegółach budowy od endoporów u niektórych Articulata (Spiriferida, Terebratulida), to nie można wykluczyć, że wypustki płaszcza mieszczące się w tych porach (caeca) mogły pełnić anaogiczne funkcje. Tak więc komórki caecum lingulipor, podobnie jak u współczesnych terebratul, mogły służyć do magazynowania substancji, które następnie, w razie okresowego wzrostu zapotrzebowania na nie, mogły być ponownie użyte do celów metabolicznych. Jeżeli jednak ujścia porów u lingulipor, w przeciwieństwie do porów u współczesnych terebratul, nie były przykryte periostrakum, a komunikowały się swobodnie ze środowiskiem zewnętrznym, wówczas caeca mogły pełnić funkcje wydalnicze lub wydzielnicze. Mogły one, na przykład wydzielać śluzowatą substancję wzmacniającą ścianki nor, które zapewne lingulipory drążyły w osadach dennych, analogicznie jak współcześni reprezentanci tej grupy ramienionogów. Praca była finansowana przez Polską Akademię Nauk w ramach problemu CPBP 04.03.

13

A recovery from sublethal damage to the shell of a Devonian spiriferoid brachiopod

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1993

|

tom 38

|

nr 1-2

111-118

EN

A shell of the Famennian spiriferoid brachiopod Cyrtiorina sp., from the Dębnik anticline in southern Poland, displays a severe damage, probably the result of a bite by a jawed or clawed predator. The injury comprises several indentations on the pedicle valve and partial disarticulation of the shell exposing large areas of soft tissue in living animal. The brachiopod successfully repaired the damage, demonstrating its ability to recover from sublethal injuries. It is suggested that the attacker may have been repelled of the brachiopod’s soft tissues, as has been observed in some Recent articulates.

PL

Ślady drapieżnictwa w stanie kopalnym nie należą do znalezisk częstych. Tym niemniej zostały one opisane u ramienionogów w szeregu publikacjach. Najczęściej występującymi śladami działalności drapieżników na muszlach ramienionogów są niewielkie wywiercone otworki zwykle przypisywane drapieżnym ślimakom (Sheehan & Lasparence 1978; Brunton 1966; Boucot 1981; Rugierro 1990). Inną kategorią uszkodzeń muszli ramienionogów spowodowanych przez drapieżniki są ślady ugryzień i złamań (Tasch 1973; Alexander 1981; Boucot 1981). W pracy opisano muszlę spirifera Cyrtiorina sp. z uszkodzeniami w postaci płytkich wgnieceń na skorupce nóżkowej (spowodowanymi zapewne przez drapieżnika wyposażonego w szczęki lub szczypce) oraz wyłamanym częściowo mechanizmem zawiasowym muszli, co spowodowało zsunięcie się lewej strony skorupki ramieniowej o ok. 30°. Spowodowało to odsłonięcie na czynniki zewnętrzne dużych powierzchni ciała miękkiego. Mimo znacznych, prawie śmiertelnych uszkodzeń ramienionóg został porzucony przez drapieżnika i po pewnym czasie zdołał całkowicie zregenerować muszlę przywracając zdolność do szczelnego zamknięcia skorup. Samo porzucenie przez drapieżnika poranionego ramienionoga może wskazywać na fakt, że już dewońskie zawiasowce miały zdolność emisji substancji odstraszających, podobnie jak czynią to współcześni przedstawiciele tych ramienionogów (Thayer 1985).

14

Shell color pattern in a n Upper Devonian rhynchonellid brachiopod

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1985

|

tom 30

|

nr 3-4

EN

Four specimens of Coeloterorhynchus schucherti (Stainbrook, 1945) from the Frasnian of southern Poland retain their color pattern of the shell preserved in form of several radial stripes.

PL

Cztery spośród jedenastu okazów Coeloterorhynchus schucherti (Stainbrook, 1945) z franu Dębnika (Region Krakowski) zachowują ślady pierwotnego wzoru barwnego. Są to promieniście ułożone brązowawe pasy; niektóre z nich pokrywają się z radialnymi żebrami. Opisane znalezisko jest siódmym przypadkiem zachowania wzoru barwnego u dewońskich rynchonel, a pierwszym dla górnego dewonu. Wzór barwny muszli C. schucherti przedstawiony jest na Pl. 21: A—D oraz Pl. 22: 1, 2. Praca wykonana w ramach problemu M R II.6.

15

Biernatella - a new Devonian double-spired brachiopod

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1977

|

tom 22

|

nr 2

EN

A double-spired brachiopod Biernatella polonica gen. et sp.n. is described for the first time from the Upper Devonian of Southern Poland. A new family Biernatellidae has been established for it within the Dayioidea.

PL

Wśród paleozoicznych ramienionogów formy ze szkieletem ramion wykształconym w postaci diplospiralium są niezmiernie rzadkie. Dotychczas znane były jedynie dwa takie rodzaje: Helenathyris Alekseeva z dolnego dewonu ZSRR i Kayseria Davidson ze środkowego dewonu (eiflu) Europy i Azji. W niniejszej pracy opisano nowy, trzeci z paleozoiku, rodzaj ramienionoga z diplospiralium, Biernatella gen.n. Rodzaj ten jest reprezentowany przez jeden gatunek B. polonica gen. et sp.n. występujący w górnym dewonie (franie) okolic Dębnika, (Region Krakowski), i, podobnie jak Kayseria, jest przedstawicielem podrzędu Dayioidea. Gatunek ten wyraźnie różni się od pozostałych Dayioidea morfologią zewnętrzną i budową wewnętrzną, a także izolowaną pozycją stratygraficzną, co przemawia za ustanowieniem nowej rodziny, Biernatellidae fam.n. Biernatella polonica jest gatunkiem, który zasiedlał prawdopodobnie płytkie partie basenu, od kilku do kilkudziesięciu metrów głębokości, charakteryzujące się podwyższoną ruchliwością wody. Muszle tego gatunku, jak i innych współwystępujących ramienionogów, charakteryzowały się niewielkimi rozmiarami, silnie zgrubiałymi skorupkami i proporcjonalnie dużą masą, a więc zwiększonym oporem na prądy wody oraz znaczną odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Podobne przypadki skarłowacenia fauny ramienionogowej znane są zarówno w stanie kopalnym (Cloud 1948:59) jak i z współczesnych mórz (Zezina, 1976:33). Praca wykonana w ramach problemu MR. II/3.

RU

Среди палеозойских брахиоподов исключительно редко встречаются формы со скелетом ручного аппарата, представленным в виде diplospiralium. До сего времени были известны только два таких рода, а именно Helenathyris Alekseeva из нижнего девона СССР и Kayseria Davidson из среднего девона (эйффель) Европы и Азии. В настоящей работе описан новый, третий, палеозойский род брахиопода с diplospiralium, Biernatella gen. п. Этот род представлен одним видом В. polonica gen. et sp. n., встречающимся в верхнем девоне (фране) окрестности Дембника (Краковское воеводство). Он также как и Kayseria является представителем подотряда Dayioidea. Этот вид резко отличается от остальных Dayioidea как внешней морфологией и внутренним строением, так и особой стратиграфической позицией, что указывает на установление нового семейства Biernatellidae fam. n. Biernatella polonica является видом, который, по всей вероятности, существовал в мелких участках бассейна, характеризующихся повышенной подвижностью вод и глубокостью от нескольких до несколько десятков метров. Раковины этого вида, а также и других сопутствующих ему брахиоподов имеют небольшие размеры с сильно утолщенными створками и пропорционально большой массой, это значит, что они обладали повышенным сопротивлением токам воды и соответственно значительной устойчивостью на механическое повреждение. Похожие примеры карликовости известны в ископаемом виде (Cloud 1948:59), и в современных морях (Зезина 1976:33).

16

Stringocephalus burtini Defrance from the environs of Siewierz, Poland

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1971

|

tom 16

|

nr 4

EN

The results of investigations on Stringocephalus burtini from the Limestone of Dziewki, Givetian, vicinity of Siewierz, with some remarks on the palaeoecology of the species are given.

PL

Rodzaj Stringocephalus Defrance znany jest z terenu Polski z żywetu Gór Świętokrzyskich i regionu Śląsko-Krakowskiego. Niniejsze opracowanie dotyczy S. burtini z tzw. wapieni Dziewek, które odsłaniają się ok. 4 km na północ od Siewierza. Stan zachowania fauny stringocefalusowej w tych wapieniach jest bardzo zły, co poważnie utrudniało przeprowadzenie badań. Wieku wapieni Dziewek nie można określić ściśle, gdyż brak jest nowszych opracowań fauny z tego obszaru. Obecność w tych wapieniach rodzaju Stringocephalus, pojawiającego się nie wcześniej niż w najniższym żywecie, oraz koralowca Heliolites nie przechodzącego do dewonu górnego, pozwala zaliczyć jedynie te utwory do żywetu. Wapienie Dziewek reprezentowane są przez stromatoporowo-koralowcowe wapienie biostromalne (osady płytszego, ruchliwego morza) oraz przez wapienie mikrytowe z nieliczną fauną (prawdopodobnie osady nieco głębszego morza). W wapieniach biostromalnych S. burtini występuje najczęściej w postaci pojedynczych i silnie pokruszonych skorup. W wapieniach drugiego typu muszle są całe.

RU

Род Stringocephalus Defrance известен на территории Польши из живетского яруса Свентокшиских гор и Силезско-Краковского региона. Настоящая работа посвящена S. burtini, распространенному в так называемых известняках местности Дзевки, которые обнажаются около 4 км севернее г. Севежа. Сохранность стрингоцефалусовой фауны в этих известняках крайне плохая, что в значительной степени осложняло проведение исследований. В настоящее время нет данных для более детального определения возраста известняков местности Дзевки из-за отсутствия новых работ по фауне этого района. Распространение в этих известняках рода Stringocephalus, появившегося не ранее низов живета, а также кора л лита Heliolites, который не переходит в верхний девон, позволяет лишь с достоверностью отнести эти породы к жи-ветскому ярусу. Известняки местности Дзевки представлены строматопоро-кораллитовыми биостромными известняками (отложения неглубокого, подвижного моря) и ми-критовыми известняками с небогатой фауной (по-вероятности, отложения более глубоководной зоны моря). В биостромных известняках S. burtini чаще всего встречается в виде отдельных, сильно раздробленных створок. В известняках второго типа наблюдаются целые раковины.

17

Frasnian-Famennian brachiopod extinction and recovery in Southern Poland

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2002

|

tom 47

|

nr 2

EN

The new trench Z−17 situated in the Dębnik anticline (Cracow Region, southern Poland) exposed strata representing the Frasnian–Famennian boundary interval. The latest Frasnian crisis interval is characterized by the fauna of Ryocarhynchus tumidus interval consisting of the nominal species, Barroisella campbelli, Biernatella polonica, and representives of Lingulipora, Athyris, ?Retichonetes, Longispina, Cyrtospirifer and Warrenella. The first brachiopods that appears immediately above the F–F boundary in the survival interval include the unidentified rhipidomellid, Praewaagenoconcha cf. speciosa, and Pampoecilorhynchus geniculatus sp. nov. The fauna in the succeeding layer is dominated by P. geniculatus and Cyrtospirifer minor. The earliest Famennian repopulation assemblage consists of representatives of Barroisella, ?Rhyssochonetes, Praewaagenoconcha, Nigerinoplica, Schizophoria, unidentified rhipidomellid, Pampoecilorhynchus geniculatus sp. nov., Chapinella striata sp. nov., Crinisarina angelicoides, and Cyrtospirifer minor. Low diversity and low frequency brachiopod assemblages consisting of stunted specimens characterize the succeeding brachiopod intervals spanning the remainder of the Palmatolepis triangularis Zone. Basinal dysoxia prevailed in the region for the duration of Pa. triangularis Zone. Resumption of aerobic bottom−water conditions is marked by the appearance of brachiopods of the Dmitria gibbosa interval (Pa. crepida Zone). Resumption of favorable environmental conditions during the recovery interval is marked by an increase in brachiopod diversity recording the beginning of a strong post−extinction rediversification of the fauna.

18

Tubular shell infestations in some Mississippian spirilophous brachiopods

63%

Balinski A. , Sun Y.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2010

|

tom 55

|

nr 4

EN

Evidence of brachiopod shell infestation by tube dwelling parasitic–commensal organisms is very rare in the fossil record. The oldest record of this kind of biotic interaction is known as Eodiorygma acrotretophilia from the Early Cambrian phosphatic acrotretoid Linnarsonia. The youngest evidence of parasitic infestation was documented in the Early Cretaceous rhynchonellide Peregrinella multicarinata. Two other records of vermiform tubes inside brachiopod shells come from the Devonian. These are Diorygma atrypophilia, infesting Givetian atrypide shells, and Burrinjuckia spiriferidophilia, found in some Emsian spiriferides. Here we describe the fifth record of this kind of infestation for which a name Haplorygma dorsalis ichnogen. et ichnosp. nov. is proposed. The tubular infestation structure was revealed in two silicified dorsal valves of spirolophous brachiopods found in the Mississippian Muhua Formation of the Southern China. The affinity of the tube−dwelling organism is rather enigmatic, but its annelid relationship and kleptoparasitic nature seems highly probable. In addition, the phoronid affinity of Diorygma is here questioned.

19

The Late Devonian trematid lingulate brachiopod Schizobolus from Poland

63%

Balinski A. , Holmer L. E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1999

|

tom 44

|

nr 3

335-346

EN

A new species of the poorly known lingulate brachiopod Schizobolus is described from the Famennian (Upper Devonian) of Poland. S. polonicus sp. n. has a triangular pedicle notch and a small listrium, indicating that it belongs to the Trematidae within the superfamily Discinoidea. S. polonicus retains some linguloid features, such as a linguloid-like 'pedicle groove' and a V-shaped imprint of the pedicle nerve. The disturbance band, which occurs in the apical part of the larval shell, probably delimits two stages of growth, namely pre-larval (embryonic?) and larval, or, early-larval and late-larval. S. polonicus is the youngest member of the genus, and of the family Trematidae. Five incompletely preserved discinids from the Famennian of Łagów are described as Trematidae gen. et sp. indet.

PL

Bezzawiasowy ramienionóg Schizobolus jest niedostatecznie znanym rodzajem głównie ze względu na zły stan zachowania typowego gaunku S. concentricus z środkowego dewonu Tennessee (USA). Opisane w niniejszej pracy okazy z famenu (górny dewon) Dębnika (region krakowski) i Jabłonnej (Góry Świętokrzyskie) zostały zaliczone do nowego gatunku Schizobolus polonicus sp. n. Gatunek ten charakteryzuje trójkątne wycięcie na nóżkę w skorupce brzusznej, które jest częściowo zakryte słabo zachowującą się, delikatną płytką (listrium). U S. polonicus występuje też - charakterystyczny dla linguloidów - rowek nóżkowy oraz V-kształtny odcisk nerwu nóżkowego w skorupce brzusznej. Okazy z Polski charakteryzuje ponadto występowanie dobrze wykształconego stadium larwalnego muszli. Jest on nieco poprzecznie owalny w zarysie i osiąga przeciętnie 0,42 mm długości. Muszla larwalna jest wyraźnie wyodrębniona z tyłu i z boków, natomiast w części przedniej oddziela ją od reszty muszli jedynie silniej zaznaczona linia przyrostowa. Z zewnątrz muszla larwalna pokryta jest delikatnymi koncentrycznymi liniami przyrostowymi, choć w wyjątkowych przypadkach zachowuje się również odcisk struktury periostrakum (Fig. 3M, N). W części apikalnej muszli larwalnej daje się zaobserwować występowanie koncentrycznego pierścienia przyrostowego (zaburzenie wzrostowe), które wyodrębnia w rezultacie najwcześniejsze stadium wzrostowe muszli. Ten region muszli larwalnej osiąga 0,15-0,20 mm szerokości. Świadczy on, że w rozwoju ontogenetycznym dewońskich trematidów występowało zróżnicowanie na stadium wczesno- i późnolarwalne, lub też na stadium emrionalne (protegulum) i larwalne (u współczesnych dyscinidów takie zróżnicowanie w obrębie muszli larwalnej nie wystepuje). Z famenu Łagowa opisano też pięć silnie ornamentowanych koncentrycznie skorupek reprezentujących zapewne nowy rodzaj z rodziny Trematidae; zbyt skąpy materiał nie pozwala jednak na pełne zdefiniowanie taksonomiczne tej formy.

20

Silicified Mississippian brachiopods from Muhua, southern China: Rhynchonellides, athyridides, spiriferides, spiriferinides, and terebratulides

63%

Sun Y. , Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2011

|

tom 56

|

nr 4

EN

The second part of the monograph of the silicified brachiopod fauna from the Muhua Formation concludes with the descriptions of 36 species belonging to 32 genera and 22 families. Eighteen species are reported in open nomenclature. Two new rhynchonellide species are described: Coledium bruntoni sp. nov. and Pleuropugnoides calcaris sp. nov. The described brachiopod fauna is dominated by spiriferides (16 species), rhynchonellides (9 species), and athyridides (7 species), while spiriferinides and terebratulides are represented by 1 and 3 species, respectively. The brachiopod fauna from the Muhua Formation is characterised by remarkably high species diversity. Together with those species described in the first part of the monograph the fauna includes 69 species. The study of the brachiopod faunal dynamics during the late Famennian–late Tournaisian in southern China reveals that after a decline in the generic diversity at the Devonian–Carboniferous boundary (D–C boundary event), the Early Tournaisian brachiopod fauna shows slight impoverishment. In the middle Tournaisian the brachiopod fauna from South China shows an explosive increase in diversity on generic level which is well exemplified by the material from Muhua. The brachiopod fauna from the Muhua Formation represents a fully recovered high diversity fauna consisting of forms representing a wide spectrum of attachment strategies as well as highly specialised forms (e.g., micromorphs) adapted to special kinds of ecological niches. Numerous evidence of the biotic interaction between brachiopods and other co−occurring fauna have been revealed in the material from Muhua. These are drill holes of predatory origin, borings made on dead shells as post−mortem infestation, shell damages and malformations, and parasitic infestations.