Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 51

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
PL
The period 1945–70 saw a change in the approach to environmental contamination on the part of Polish authorities and the society. Before 1956, the imposed model of economic modernisation, which imitated and reproduced the Soviet patterns, glaringly contradicted the requirements of ecology. In the aftermath of the political turn of 1956, protection of waters and air against pollution finally became a matter of debate involving the authorities and the society. Basic legal solutions in this respect, meant to protect the environment against degradation, were adopted in the 1960s. The legislators generally followed the arguments and reasons behind the period’s industrial policy, with the resulting limited efficiency of the legal acts adopted. In any case, between 1956 and 1970 awareness emerged in the society with respect to threats to the environment. This is attested by the letters sent to the authorities whose authors, individuals and groups, criticised the developments of industrial modernisation – owing, primarily, to its detrimental impact on their health.
EN
The Days of Culture, Education, Book, and Press (until 1973 – the Days of Education, Book, and Press) in the years 1971-1989 was an annual campaign with goals, agenda, and forms settled by the authorities of the party and the state. Analysis of its program, including anniversaries being celebrated, indicates, that until 1989 they were planned to bring together (adequately interpreted) elements of national tradition and current political goals of the PRP authorities, their ideological, Marxist, „revolutionary” background. Relatively broad acceptance for referring to national past (was it verbal only or actual – to be settled in future research) makes programs of these Days of the 70s and 80s of the 20th century significantly different from those from the Stalinism period. Scale and forms of the events had been evolving, due to social, economic and political changes of that time. The most important and influencing concepts of the Days were: legitimizational concepts of the authorities, activities of political opposition, the „Solidarity” revolution, the martial law, and economic crisis, resulting in difficulties in the book production processes.
EN
A new opening in Polish-Italian economic relations took place at the turn of the fifties and sixties. As a result of this opening, there are contracts signed in 1958 and 1960 and a gradual increase in trade turnover. The next stages of this cooperation were: the agreement of 14 July 1965 (on economic, industrial and technical cooperation) and 18 February 1970 (on trade and economic relations). Trade turnover with Italy in 1969 represented nearly 3% of total turnover of Polish foreign trade with developed capitalist countries. In 1966, Italy took the fourth place (after Great Britain, Germany and the USA) in Polish exports to capitalist developed countries and second place in imports from this group of states. Poland exported mainly to agri-food and raw materials (coal, sulfur) and imported machinery and equipment as well as metallurgical and chemical blanks. In the 1960s, the Polish authorities decided to invest heavily in Italy. In 1965, the Polish authorities signed an agreement with Fiat for the production of a mid-range car (Fiat 125p) in Poland, which resulted in a large loan. Cooperation with the Turin concern was the most recognizable element of Polish-Italian industrial cooperation during this period.
PL
Nowe otwarcie w polsko-włoskich stosunkach gospodarczych nastąpiło na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. Efektem tego otwarcia były umowy podpisane w 1958 i w 1960 r. oraz stopniowe zwiększenie obrotów handlowych. Kolejne etapy tej współpracy wyznaczają umowy: z 14 lipca 1965 r. (o współpracy gospodarczej, przemysłowej i technicznej) i z 18 lutego 1970 r. (o stosunkach handlowych i gospodarczych). Obroty handlowe z Włochami w 1969 r. stanowiły blisko 3% całości obrotów polskiego handlu zagranicznego z rozwiniętymi krajami kapitalistycznymi. W 1966 r. Włochy zajmowali czwarte miejsce (po Wielkiej Brytanii, RFN i USA) w polskim eksporcie do rozwiniętych krajów kapitalistycznych i drugie miejsce w imporcie z tej grupy państw. Polska eksportowała do Włoch głównie towary rolno-spożywcze oraz surowce (węgiel, siarka) a importowała maszyny i urządzenia oraz półfabrykaty hutnicze i chemiczne. W latach sześćdziesiątych władze PRL zdecydowały się na duże zakupy inwestycyjne we Włoszech. W 1965 r. władze polskie podpisały porozumienie z Fiatem na produkcję w Polsce samochodu średniolitrażowego (Fiat 125p), na co uzyskały duży kredyt. Współpraca z turyńskim koncernem była najbardziej rozpoznawalnym elementem polsko-włoskiej kooperacji przemysłowej w tym okresie.
6
Content available Szczury w roli głównej
100%
EN
The article deals with the question of compensation for Belgian properties, rights, and interests affected by Polish nationalisation regulations. It is based on source materials previously unused by researchers and stored in Polish and Belgian archives. The article focuses primarily on explaining the role of the indemnification dispute in the Polish-Belgian relations after World War II, especially in financial ties.
PL
Artykuł dotyczy problemu odszkodowań za mienie, prawa i interesy belgijskie, dotknięte polskimi przepisami nacjonalizacyjnymi. Został oparty na wcześniej niewykorzystywanych przez badaczy materiałach źródłowych przechowywanych w archiwach polskich i belgijskich. Artykuł koncentruje się przede wszystkim na wyjaśnieniu, jaką rolę spełnił spór o indemnizację w stosunkach polsko-belgijskich po II wojnie światowej, w tym zwłaszcza w relacjach finansowych.
EN
Th e article analyzes two court cases concerning Belgian citizens: Albert Snauwaert and Louis François Quievreux, who were accused of espionage and convicted by a Polish military courts in 1949. Their cases should be considered in the broader context of the deteriorating Polish-Belgian relations that existed at that time. Th e circumstances of their arrest and conviction as well as the eff orts made to free them are presented. The findings are based primarily on the results of a query conducted in various Polish archival collections (Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych and Instytut Pamięci Narodowej). The cases of Snauwaert and Quievreux are only minor contributions to the wider problem of Polish-Belgian relations at the time, but they reveal the methods used by both sides during both the escalation and the subsequent calming of relations.
DE
In diesem Aufsatz werden zwei Gerichtsverfahren um die belgischen Staatsbürger Albert Snauwaert und Louis François Quievreux analysiert, die 1949 von polnischen Militärgerichten wegen Spionage angeklagt und verurteilt wurden. Sie werden im breiteren Kontext der sich damals verschlechternden polnisch-belgischen Beziehungen untersucht. Es werden hierbei die Umstände der Verhaft ung und Verurteilung der Angeklagten sowie die Bemühungen um ihre Freilassung dargestellt. Die Ergebnisse basieren in erster Linie auf einer Recherche in polnischen Archivbeständen (Akten im Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych in Warschau sowie im Instytut Pamięci Narodowej). Die Fälle um Snauwaert und Quievreux bilden lediglich einen kleinen Beitrag zum umfassenderen Problem der polnisch-belgischen Beziehungen während des Kalten Krieges. Sie zeigen einen Ausschnitt dieser Beziehungen und die Instrumente, die von beiden Seiten in der Zeit der eskalierenden und später abschwächenden Konfl ikte eingesetzt wurden.
PL
Artykuł zawiera analizę dwóch spraw sądowych dotyczących obywateli belgijskich: Alberta Snauwaerta i Louisa François Quievreux oskarżonych o szpiegostwo i skazanych przez polskie sądy wojskowe w 1949 r. Należy je rozpatrywać w szerszym kontekście pogarszających się w tym okresie relacji polsko-belgijskich. Przedstawiono okoliczności ich aresztowania i skazania oraz wysiłki podejmowane w celu ich uwolnienia. Podstawą ustaleń są przede wszystkim wyniki kwerendy przeprowadzonej w polskich zbiorach archiwalnych (akta przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie i w Instytucie Pamięci Narodowej). Sprawy Snauwaerta i Quievreux to tylko drobne przyczynki do szerszego problemu, jakim były polsko-belgijskie relacje w okresie zimnej wojny. Pokazują one pewien wycinek tych stosunków oraz instrumentarium, jakim posługiwały się obie strony w okresie eskalacji, a następnie wyciszenia konfliktów.
EN
State Archive of Contemporary History (Российский государственный архив новейшей истории – RGANI), and encompassed the declassifi ed materials from the fond of the Soviet Communist Party. The materials demonstrate that the Kremlin monitored closely issues concerning the book in Poland during the whole period in question. Moscow was predominantly interested in the Polish writers and their literary production from the point of view of its divergences with the communist ideological paradigm, and the way Russia and the Soviet Union were presented to the Polish public. Apart from that the Soviet authorities analysed and evaluated the Polish publishing sector. Efforts were undertaken to infl uence the publication of Polish books in the Soviet Union, and the Soviet literary output in Poland. To this end bilateral and multilateral agreements were negotiated and signed, during periodically conducted meetings of publishing officials from the Eastern Bloc.
PL
Podstawą źródłową poczynionych ustaleń są odtajnione archiwalia przechowywane w Rosyjskim Państwowym Archiwum Historii Najnowszej (Российский государственный архив новейшей истории – RGANI), pochodzące z zespołu akt sowieckiej partii komunistycznej. Wynika z nich, że sprawy książki polskiej były monitorowane przez Kreml w całym analizowanym okresie. W Moskwie interesowano się przede wszystkim polskimi literatami i ich twórczością pod kątem odstępstw od ideologicznego schematu oraz sposobu przestawiana Rosji i ZSRR. Ponadto władze sowieckie analizowały i oceniały ruch wydawniczy w Polsce. Próbowano wpływać na ofertę wydawniczą książek polskich w ZSRR i radzieckich w Polsce, stosując mechanizmy porozumień zarówno dwustronnych, jak i wielostronnych (systematyczne narady organów wydawniczych państw bloku wschodniego).
EN
Annuitants and Old Age Pensioners in the Polish Social Insurance System 1944–1958. Material Situation and Survival Strategies(Summary)Annuitants and old age pensioners comprised a social group whose numbers steadily increased in post-war Poland (from almost 187,000 people in 1945 to more than 800,000 in 1954), although Polish society was one of the most recent in Europe. The vast majority of people of retirement age consisted of women (ca. 70%). The resurgence of the social insurance system in the post-war period, within its pre-war institutional forms, was gradually deprived of its autonomy, becoming centralised and subjected to the implementation of the Party and the State’s changing objectives. Many types of insurance policies (i.e. health, family) were expanded and became more universal, as did bringing insurance for blue-collar workers into line with that for white-collar workers. The employer was now burdened with paying the obligatory insurance dues. The financial independence of the social insurance system was abolished. 1950 ushered in the dominating concept of social insurance in the Polish social security system, which remained in force until 1968, its point of departure being the Law on the Social Insurance Institution (ZUS) passed on 20 July 1950. The law abolished the separate insurance fund by including the insurance budget within the state budget, with ZUS becoming its executor. Health care was excluded and was now entrusted to the Employees Health Care Fund Board. Social insurance offi ces were also closed down. The Law of 29 December 1951 also included in ZUS the National Pension Fund Office, which made payments predominantly to full-time state functionaries and the professional military. This system created new groups of privileged and the degraded, depending on the availability and quality of the services, and selected according to ideological and political criteria and current economic needs. Although the characteristic features of the benefits system binding in the Stalinist period encompassed an increasingly large number of the PRL’s population, it did not guarantee the majority of old-age pensioners and annuitants funds which were necessary for maintaining at least a minimum subsistence. The high salary and wage increases in 1954 and 1958 were still not high enough to allow the majority of pensioners and annuitants to meet their basic needs. In this situation, the most frequently used survival strategies involved professional work and sharing accommodation with family members, as a rule combined with the performance of various household chores. This difficult material situation was the prevailing reason for the pessimistic vision of reality reflected in the letters and complaints addressed by old-age pensioners to the central Party and state institutions. Bitterness, a feeling of resentment and, at times, outright despair, was accompanied with criticism of the government which was often accused, in harsh terms, of being responsible for the misery of their daily existence.
EN
The article presents the results of preliminary research on cultural and scientific relations between Poland and Belgium, heavily conditioned by the ongoing struggle between the Eastern Bloc and the West, from the 1940s to the 1970s. As the survey shows, cultural and scientific exchange between the two countries was very limited in the period of Stalinism but flourished in the 1970s. The analysis was based on sources from the Archives of Modern Records and the Archives of the Polish Ministry of Foreign Affairs in Warsaw as well as the Archives of the Belgian Ministry of Foreign Affairs in Brussels.
EN
On the basis of the press and archival materials author of the article provides an analysis of documents presenting the course and effects of the meetings of the book publishing and book trade managing boards from Eastern Bloc countries in the years 1965-1988. Dariusz Jarosz maintains that this form of co-operation implemented ideological and political aims imposed by Moscow and leadership of communist parties from Middle Eastern Europe. These aims dealt with – among others – publishing books connected with anniversaries of historical events and with persons who were important from the communist movement ideology point of view and which interpreter modern world’s problems from this perspective. This co-operation was mostly realised through translation of selected books into national languages of the socialist countries. These books were published in series (the most known were Socialism – Experiences, Problems, Perspectives („Socjalizm – Doświadczenia, Problemy, Perspektywy”), The Real Socialism („Realny Socjalizm”), The Library of Victory („Biblioteka Zwycięstwa”)). The participants of the meetings tried (with mediocre effect) to bring their offer beyond the Iron Curtain. In order to do so there were established special The Socialist Countries’ Coordination Board for Publishing and Dissemination of Social and Socialist Literature in Non-Socialist Countries. The effects of the Board’s activities were very limited and raised many doubts among the members of this body The effectivity of imposed co-operation, embodied by the discussed meetings was much smaller than planned.
PL
Autor artykułu na podstawie materiałów archiwalnych i prasowych analizuje dokumenty obrazujące przebieg i efekty narad kierownictw ruchu wydawniczego, wydawnictw i księgarstwa państw bloku wschodniego z lat 1965-1988. Twierdzi, że ta forma współpracy realizowała cele ideologiczne i polityczne narzucone przez Moskwę i kierownictwa partyjne partii komunistycznych Europy Środkowo-Wschodniej. Dotyczyły one m.in. wydawania dzieł związanych z rocznicami wydarzeń i postaciami ważnymi z punktu widzenia ideologii i ruchu komunistycznego oraz interpretujących z tej perspektywy problemy świata współczesnego. Ta kooperacja przybierała najczęściej postać tłumaczeń wybranych książek na języki narodowe krajów socjalistycznych. Ukazywały się one w seriach wydawniczych (najbardziej znane: „Socjalizm – Doświadczenia, Problemy, Perspektywy”, „Realny Socjalizm”, „Biblioteka Zwycięstwa”). Uczestnicy narad próbowali (z mizernym efektem) wyjść z ofertą wydawniczą poza „żelazną kurtynę”. W tym celu utworzona została Rada Koordynacyjna Krajów Socjalistycznych dla Wydawnictw Literatury Społecznej, Socjalistycznej i jej Rozpowszechniania w Krajach Niesocjalistycznych. Efekty jej działalności były jednak niewielkie i budziły coraz większe zastrzeżenia członków tego gremium. Efektywność narzuconej współpracy, której formę stanowiły narady, była daleko mniejsza od planowanej.
EN
The article aims at the presentation of the origins and beginnings of reading rooms: Italian, Austrian and French in the People’s Republic of Poland until the end of the 60s of the 20th century, in a broader context of bilateral relations of Poland with France, Italy, and Austria. That enabled the determination of controversial issues restraining a process of establishing these units, as well as historical context influencing this process. The findings were based on archival source materials and a few research studies.
14
Content available Problemy z peerelowską modernizacją
100%
PL
Problems with Modernisation in People’s PolandThe modernisation of People’s Poland became the topic of studies conducted as part of a research project pursued by the Chair of Economic History at the Wrocław University of Economics and the Department of Economic History, Demography and Statistics in the Historical Institute at Wrocław University. Its participants formulated a task consisting of resolving a question about the modernisation of the People’s Republic of Poland. The outcome of their studies is Modernizacja czy pozorna modernizacja. Społeczno-ekonomiczny bilans PRL, edited by Jędrzej Chumiński (Wrocław 2010). The authors of the volume managed to gather interesting source material, the most extensive being examined in texts by Chumiński. In this rather uneven publication the least satisfying fragments pertain to the countryside and agriculture. More attention is also due to relations between social and economic transformations and ensuing social stands. Not always were the authors of particular studies capable of placing the discussed phenomena within a context wider than Polish history. The absence of a summary means that it is difficult to arrive at a conclusion about the titular question. The nature of the modernisation of People’s Poland and its consecutive stages thus still remains a challenge calling for further research, although the Wrocław historians have undoubtedly made considerable progress.
EN
The article characterises the development of the social history of the people’s Polish Army after 1989, including, in particular, the socio-psychological aspects of military service. The author attempts to answer the question of what reasons may have caused the relative weakness of this research stream. At the same time, he points to source materials that, in his opinion, fill in the gaps in historiography on this subject. The study is based primarily on the analysis of archival materials found in the Central Military Archives of the Military Historical Bureau in Warsaw.
PL
Artykuł zawiera próbę charakterystyki rozwoju historii społecznej ludowego Wojska Polskiego po 1989 r., w tym szczególnie społeczno-psychologicznych aspektów służby wojskowej. Autor podjął próbę odpowiedzi na pytanie, jakie przyczyny mogły spowodować relatywną słabość tego nurtu badawczego. Jednocześnie wskazuje na materiały źródłowe, które jego zdaniem wypełniają luki w historiografii na ten temat. Studium oparte jest przede wszystkich na analizie materiałów archiwalnych, odnalezionych w Centralnym Archiwum Wojskowym – Wojskowym Biurze Historycznym w Warszawie.
PL
Artykuł jest próbą naszkicowania obrazów okrucieństwa wobec zwierząt rzeźnych w Polsce na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. Podstawą źródłową poczynionych ustaleń były przede wszystkim nieliczne dokumenty archiwalne, jakie udało się odnaleźć w Archiwum Akt Nowych i Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Autor starał się ustalić, na jakich etapach życia zwierząt okrucieństwo ludzi przejawiało się najsilniej, na czym ono polegało i jakie przybierało formy.
EN
The article seeks to outline the images of cruelty towards animals for slaughter in Poland at the turn of the 1950s and the 1960s. The source materials constituting the basis for the research are primarily the scarce archival documents found at the Archives of Modern Records and the Archive of the Institute of National Remembrance. The author seeks to determine at which stage of the animals’ life the level of cruelty was the highest, how the abuse was manifested, and what forms it took.
PL
Artykuł zawiera jedną z pierwszych prób historycznej analizy opartej na badaniach źródłowych zanieczyszczenia wód w Polsce w latach 1945–1961, tj. od końca II wojny światowej do uchwalenia ustawy o ochronie wód przed zanieczyszczeniami. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania o najważniejsze elementy składowe oraz uczestników dyskursu na temat czystości wód w Polsce oraz kreśli obraz zanieczyszczeń wód i problemów z tym związanych, jaki wyłania się z analizowanych dokumentów. Podstawę źródłową opracowania, oprócz specjalistycznej prasy naukowej i popularnonaukowej, stanowią wcześniej niewykorzystywane przez historyków materiały przechowywane w Archiwum Akt Nowych, w takich zespołach, jak: Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego, Ministerstwo Żeglugi i Gospodarki Wodnej, Kancelaria Sejmu PRL, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, oraz korespondencja wpływająca do Biura Listów Polskiego Radia, aktualnie dostępna w Archiwum Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP S.A. Opracowanie stara się również ustalić, kiedy pojawia się świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego oraz jakie postawy i zachowania można uznać za symptomy jej narodzin.
EN
The history of old age has only relatively recently become explored as a research topic in Poland. This sketch focuses on the relationship between old age and poverty in People’s Republic of Poland. Old age, however, was a significant object of interest of the PRL authorities in at least two aspects. The first was the social security system, particularly in relation to old age and disability pensions, and the second, social care for the aged.
PL
Zamieszczone poniżej studia stanowią jedne z pierwszych prób zmierzenia się z tematyką, która jest czymś nowym na gruncie polskiej historiografi i dziejów najnowszych. Chodzi o studia nad zwierzętami, a ściślej nad stosunkiem ludzi do zwierząt w kontekście historycznym.
EN
The author attempts to answer the question, what basic hindrances deter researching the issue of readership in Poland during the period 1948–1956, and how these obstacles can be overcome. In his opinion these difficulties encompass: (1) Acquiring the knowledge how to look for and gather primary sources. The successful researcher needs to transcend methodological barriers, which derive from the habits of historians and book-studies specialists, who tend to work on different kinds of documentation. (2) The character of the sources, which are utilized for reconstructing the Stalinist-era reality. One must never forget that Stalinist-era sources necessitate particularly detailed and careful criticism. They are permeated by ideology to the degree unprecedented in Polish history, and never encountered afterwards. This applies especially to all official publications. Moreover, unlike in later times, for the Stalinist period we have no sociological analyses of readership. (3) Hence, official materials acquire special significance. These were chiefly reports, prepared in accordance with the bureaucratic pragmatism characteristic for the Stalinist institutions – their content reacting immediately, even to minor changes in the political conditioning. The author demonstrates his points on the materials related to the reading competitions prepared for the peasant milieus.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.