Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Stratygrafia torfowisk soligenicznych Polski północno-zachodniej

100%

Wołejko L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

tom T. 1, z. 1

83--103

PL

W trzynastu dolinowych kompleksach torfowiskowych zasilanych wodami podziemnymi na obszarze północno-zachodniej Polski przeprowadzono badania stratygraficzne. Ustalono genezę, typologię i uwarunkowania krajobrazowe rozwoju torfowisk soligenicznych. Stwierdzono, że torfowiska przepływowe w przeszłości dominowały na badanych obszarach, podczas gdy torfowiska źródliskowe zawsze należały do rzadkości. Na podstawie analizy 100 wybranych profilów wierceń i sondowań odtworzono kierunki przemian sukcesyjnych roślinności torfotwórczej. Pierwszym ogniwem sukcesji torfotwórczej na podłożu mineralnym najczęściej był ols źródliskowy, zastępowany przez turzycowiska i mechowiska. Na powierzchni lądowiejących zbiorników wodnych w pierwszej fazie najczęściej rozwijały się turzycowiska i mechowiska, znikomy był udział szuwarów trzcinowych. Niemal wszystkie badane obiekty noszą ślady antropopresji, aczkolwiek obserwowane są także przejawy spontanicznej regeneracji. Torfowiska soligeniczne północno-zachodniej Polski stanowią biotopy cennych gatunków roślin i interesujących zbiorowisk roślinnych. Do najcenniejszych i najbardziej zagrożonych należą torfowiska przepływowe z roślinnością mechowiskową.

EN

A study on stratigraphy, typology and landscape setting of the ground-water (soligenous) mires were performed in 13 valley systems in north-western Poland. Succession tracts of peatforming vegetation were reconstructed through the analysis of 100 stratigraphic profiles. It has been concluded that percolating mires were frequent in the past while typical spring-mires have always been rare. Presence of different types of peat, gyttja and travertine enabled to reconstruct typical succession schemes and to estimate the degree of transformation of the present vegetation. The most common succession trail started with a spring alderwood, developer directly upon a paludified mineral ground or with a tall sedge communities in case of lake terrestrialization. Further successional stages commonly involved the development of tall sedge and small sedge-moss communities, but the return of forest communities has also been observed. Continuous existence of mesotrophic sedge-moss communities to the present Times has been found in only 2 % of the studied profiles. This points to the pronounced human impast on the studied mires. All types of soligenous mires are valuable landscape elements, deserving protection, but peat-forming percolating mires have the greatest value for the protection of rare flora.

2

Kierunek studiów gospodarka przestrzenna w Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie - doświadczenia i nowe wyzwania

51%

Kiepas-Kokot A. , Wołejko L. , Skórska E.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2016

|

tom No 260

64--80

PL

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie to uczelnia publiczna utworzona 1 stycznia 2009 r. [Ustawa 2008] z połączenia dwóch najstarszych szczecińskich uczelni, tj. Politechniki Szczecińskiej powstałej w 1946 r. jako Wyższa Szkoła Inżynierska oraz Akademii Rolniczej powstałej w 1954 r. jako Wyższa Szkoła Rolnicza w Szczecinie. Jest to pierwszy przykład fuzji uczelni publicznych, którą prawnie umożliwiła obowiązująca od 2005 r. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym [Ustawa 2005]. Zgodnie z treścią tej ustawy nowa uczelnia została uznana jako tzw. uniwersytet przymiotnikowy i zaliczona do grupy uczelni technicznych [Klasyfikacja… 2016]. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie przejął pracowników i cały majątek oraz strukturę uczelni macierzystych i w ten sposób składa się z 10 wydziałów, które mają łącznie 13 uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego oraz 19 uprawnień do nadawania stopnia doktora. Jednym z celów fuzji uczelni była osiągnięcie efektu synergii potencjału naukowego i dydaktycznego w stosunku do obu macierzystych uczelni [Strategia 2012]. Oceniając to z perspektywy ponad 7 lat, został on osiągnięty, o czym świadczą m.in. wyniki w rankingach uczelni krajowych oraz we współpracy z biznesem [Perspektywy… 2015; Informacja… 2016].

EN

Spatial Economy as a field of study realised the Faculty of Environmental Management and Agriculture of the West Pomeranian University of Technology, Szczecin, is presented in the paper. This University was created in 2009, January, 1st as a fusion of two public universities with strong traditions: Technical University of Szczecin and Agriculture University of Szczecin. The program of study was formulated by Program Board of the land management course, accepted by the Faculty Board in 2011, and implemented in 2011/2012. Reflections of the teachers of economic and natural science courses are presented. Basing upon the accumulated experiences the factors favourably influencing students’ involvement were identified. The motivators, which could increase the involvement of students, and thus, increase the satisfaction from the education process in the field of Spatial Economy study are discussed.

3

Characteristics of intrafield water holes in Western Pomerania in relation to differentiation of the young-glacial landscape and human impact

51%

Kochanowska R. , Pieńkowski P. , Wołejko L.

Journal of Water and Land Development

|

1998

|

tom no. 2

85-101

EN

The paper present the results of multidisciplinary research on the small, usually outletless depressions, called water holes or melting hollows. The studies were carried out in five agriculturally used study areas, situated within major geomorphologic structures of the Szczecin Pomerania. The distribution, present state, internal structure, vegetation differentiation and threats to their existence were analysed on the base of field data. The origin and typology of water holes was discussed, as well as their role for different biota. The rate of disappearance of holes was analysed through comparison of historical and the present maps. It was found that the occurrence of small water reservoirs in Szczecin Pomerania is connected with zonal character of the geomorphologic forms of the post glacial landscape. Regions of their greatest concentration concur with the range of the consecutive phases of the Baltic Sea glaciation, particularly with in the Pomerania stage line. A close relation between the number and type of water holes and the geomorphologic structure of the area was found. While water holes are numerous in the front moraine zone, they hardly exist in the outwash plain area.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad znaczeniem i rozmieszczeniem oczek wodnych w krajobrazie rolniczym, które prowadzono w pięciu różnych jednostkach geomorfologicznych Pomorza Zachodniego. Analizowano lokalizację oczek i ich bezpośrednie otoczenie, zróżnicowanie elementów biotycznych z uwzględnieniem struktury i składu roślinności. Oceniano również wpływ antropopresji i tempo zanikania oczek. Wyniki badań przeprowadzonych w różnych jednostkach geomorfologicznych wykazały związek liczby i gęstości występowania oczek z typem budowy geomorfologicznej i charakterem rzeźby terenu. Również główne formy użytkowania terenu, związane z warunkami fizjograficznymi, miały istotny wpływ na przestrzenne i jakościowe zróżnicowanie oczek. Stwierdzono wyraźny proces zanikania oczek. Z istniejących w XIX w. małych zbiorników wodnych na wybranym obszarze moreny czołowej przetrwało do obecnych czasów zaledwie 37%. Na badanym obszarze wyróżniono cztery kategorie oczek zależnie od występującej szaty roślinnej. Są to: oczka wodne o odkrytym lustrze wody, z roślinnością z rzędów Lemnetalia i Phragmitetalia; oczka wodne okresowo wysychające z roślinnością z rzędów Phragmitetalia i Bidentetalia tripartiti. Ponadto występują zagłębienia nitrofilne z przewagą roślinności rzędu Molinietalia i klasy Artemisietea oraz zagłębienia powstałe w wyniku eksploatacji torfu. Zaobserwowana duża różnorodność roślinności, występująca na niewielkiej przestrzeni oczek i wokół nich, stwarza dogodne warunki dla bytowania wielu grup organizmów zwierzęcych.

4

Rozwój i degradacja mokradeł zasilanych wodami podziemnymi na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego

45%

Wołejko L. , Grootjans A. , Veeman I. , Verschoor A. , Stańko R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

tom T. 1, z. 1

105--122

PL

Zaprezentowano wyniki badań związku przekształcenia sandrowego krajobrazu na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego (DPN) z genezą, rozwojem i procesem degradacji mokradeł. Przeanalizowano dwa kompleksy mokradeł usytuowane w ciągach zagłębień wytopiskowych wzdłuż doliny rzeki Płociczna. Wydłużone, głębokie rynny są obecnie zajęte przez mokradła różnych typów, jeziora i rzekę. Razem tworzą jednolity system hydrologiczny zasilany przez wody podziemne z obszaru wysoczyzny sandrowej i odwadniany przez rzekę Płociczna (dopływ Drawy – Noteci). Kompleks mokradłowy Miradz rozwinął się z zespołu kilku oddzielnych jezior jako jednolite torfowisko przepływowe. Zmiany systemu hydrologicznego doprowadziły do wtórnej fragmentacji tego torfowiska i rozwoju mokradeł innych typów: niewielkiego torfowiska wysokiego, erozyjnego kompleksu źródliskowego i aluwialnego mokradła przy Płocicznej. Kompleks mokradłowy Cieszynka powstał po częściowym spłynięciu jeziora, prawdopodobnie w wyniku zmiany biegu rzeki Cieszynka. Obecnie w skład kompleksu wchodzi zdegradowane torfowisko źródliskowe, pływająca mata trzęsawiskowa, zarastająca pozostałość dawnego jeziora oraz regenerujące się torfowisko przepływowe na obrzeżach zbiornika. Świadectwem dawnego stanu jeziora są odsłonięte, przesuszone pokłady kredy jeziornej, której powierzchnia wyniesiona jest do 1,5 m nad poziom obecnego pła. Badania wykazały, że dynamiczne przemiany typologiczne mokradeł w czasie były uzależnione zarówno od naturalnych procesów geomorfologicznych, jak i od pośredniego i bezpośredniego wpływu człowieka. Istotnym sposobem przywrócenia pierwotnych warunków rozwoju torfowisk na terenie DPN mogłaby być rekonstrukcja systemu hydrologicznego w skali krajobrazu. Wymagałoby to manipulowania poziomem wód w jeziorach i odtworzenia pierwotnego przebiegu cieków. Takie warunki sprzyjałyby w mniejszym stopniu rozwojowi źródliskowych kompleksów erozyjnych, a stymulowały regenerację mezotroficznych torfowisk przepływowych. Dodatkowym celem byłoby gromadzenie dużej ilości czystej wody do wykorzystania jako zasoby wody pitnej.

EN

The paper presents the results of the study of the relationship between the post-glacial landscape transformation and the genesis, development and degeneration of wetlands in the sandur (outwash plain) area of the Drawa National Park. Two wetland complexes have been selected as case-study sites. Both are situated within a chain depression belt, created by the fluvioglacial stream-flow and a melt-out of dead-ice blocks within a large outwash plain. In some depressions lakes are still present, while in others mires have developed. The entire system is drained by the Płociczna River, a tributary of the Drawa and Noteć Rivers. The „Miradz” study site represents a wetland complex which developed from the chain of separated lakes into one large percolating mire. Due to the transformation of the topographic features and the surface hydrologic system the mires have deteriorated and new wetland types evolved, including a small raised bog, an extensive complex of eroding springs and an alluvial fen close to the river. The „Cieszynka” study area is a complex of wetlands developed after a sudden lowering of a previous lake level. The possible cause of this process was a creation of a new course of the Cieszynka River. The resulting wetland system consists of a deteriorating spring mire, a floating mire developed over a recently terrestrialized remainder of lake and a regenerating percolating mire surrounding the latter. Exposed lake chalk deposits, elevated up to 1.5 m above the floating mire surface, are present at the margins of the system. The study shows the dynamic changes in wetland characteristics over time, related both to natural geomorphologic processes as well as to the human impact inside and outside the wetlands. Detailed investigations in a particular mire can supply clues for interpreting past landscape transformation. A possible way to restore the past conditions for mire formation in the Drawa National Park could be the reconstruction of the original hydrological system on the landscape scale. This could be done by manipulating the level of lakes as well as reconstructing original river courses. Such conditions would be less favourable for existence of erosie spring complexes, but would stimulate re-development of mesotrophic mires. A secondary goal would be an increased storage of large quantities of pure natural water for use as drinking water.