Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ocena zimotrwałości, wczesności i porażenia przez rdzę brunatną i mączniaka prawdziwego mieszańców Aegilops juvenalis i Ae. ventricosa z Triticum aestivum i T. durum

100%

Prazak R.

|

nr 235

75-85

PL

W warunkach polowych badano zimotrwałość, wczesność oraz porażenie przez rdzę brunatną (Puccinia recondita f. sp. tritici) i mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis f. sp. tritici) u czterech rodów mieszańcowych Aegilops juvenalis i Aegilops ventricosa z Triticum durum Desf. cv. Grandur i Triticum aestivum L. (cvs. Arda, Begra, Panda, linia CZR) oraz ich form rodzicielskich. Miarą zimotrwałości był procent roślin żywych na wiosnę. Wczesność określano na podstawie liczby dni od 1 maja do początku kłoszenia roślin. Ocenę porażenia przez choroby przeprowadzono po wykłoszeniu się roślin i fazie dojrzałości mlecznej. Przy ocenie porażenia roślin przez rdzę brunatną i mączniaka prawdziwego zastosowano 9-stopniową skalę graficzną (1 — największe porażenie, 9 — brak porażenia). Z przeprowadzonych badań wynika, że w warunkach klimatycznych Polski wschodniej mieszańce miały nieco gorszą zimotrwałość od pszenic i lepszą od gatunków Aegilops. Wśród mieszańców dobrą zimotrwałością charakteryzowały się rody (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra i {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406. Najwcześniej kłosiły się gatunki Aegilops, następnie formy mieszańcowe, a najpóźniej — pszenice. Rody mieszańcowe (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra i {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda były bardzo podatne na porażenie przez rdzę brunatną. Wysoką odpornością na rdzę brunatną wykazały się mieszańce [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda i {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406. Wszystkie rody mieszańcowe wykazały się dobrą odpornością na mączniaka prawdziwego. Najwyższą odporność na mączniaka prawdziwego odnotowano u mieszańca {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda.

EN

Winterhardiness, earliness, resistance to brown rust (Puccinia recondita f. sp. triitici) and powdery mildew (Blumeria graminis f. sp. tritici) were evaluated, under field conditions, in four wide hybrid strains, together with their parental forms. The strains were derived from crosses of Aegilops juvenalis and Ae. ventricosa with Triticum aestivum (cvs. Arda, Begra, Panda, CZR 1406–1BL/1RS) and T. durum (cv. Grandur). The percentage of living plants in spring was a measure of winterhardiness. The earliness was determined by the number of days from May 1st to ear emergence. The diseases evaluation was performed at the stages of heading and milk maturity. Natural infections with brown rust and powdery mildew were evaluated using a nine-grades score (1 — most susceptible, 9 — completely resistant). From the conducted investigations it follows that in the climate conditions of eastern Poland the hybrids had a little lower winterhardiness than the CZR 1406 line and the Begra wheat cultivar, but they were more winter hardy than the Aegilops species. Among the hybrids, good winterhardiness showed the strains (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra and {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406. The earliest heading was observed in the Aegilops species, later — in the hybrid strains and the latest — in the wheat cultivars. The strains (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra and {[( Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda were highly susceptible to brown rust. The hybrids [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda and {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 showed high resistance to brown rust. All hybrid strains showed good resistance to powdery mildew. The highest resistance to the mildew was noted in the strain {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda.

2

Mieszance F1 Aegilops triaristata Willd. 6x z pszenzytem [XTriticosecale Wittmack] i pszenica [Triticum aestivum L.]

100%

Prazak R.

|

2000

|

tom 82

231-235

3

Zmiennosc i wspolzaleznosc niektorych cech ilosciowych oraz zawartosc bialka ogolem w ziarnie mieszancow Aegilops juvenalis [Thell.] Eig. i Aegilops ventricosa Tausch. z wybranymi gatunkami [4x, 6x] Triticum L.

100%

Prazak R.

|

nr 244

111-126

4

Ocena tolerancyjności siewek mieszańców Aegilops ventricosa Tausch. i Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. z Triticum durum Desf. i Triticum aestivum L. na toksyczne stężenie jonów glinu

100%

Prazak R.

|

tom 218-219

161-167

PL

Badano wpływ jonów glinu w koncentracjach 0 (kontrola), 5, 10, 20, 30, 40 mg dm-3, w środowisku zakwaszonym (pH 4,2), na kiełkowanie nasion i wzrost korzeni siewek ośmiu rodów mieszańcowych Aegilops juvenalis i Aegilops ventricosa z Triticum durum Desf. cv. Grandur i Triticum aestivum L. (cvs. Arda, Begra, Panda, linia CZR). Reakcję na glin wybranych rodów mieszańcowych porównywano z reakcją ich komponentów rodzicielskich i pszenicy Atlas 66. Nasiona kiełkowano na bibule, w szalkach Petriego uzupełnionych roztworem wodnym glinu. Określono procent skiełkowanych nasion oraz maksymalną długość systemu korzeniowego. Na podstawie pomiarów długości systemu korzeniowego wyznaczono indeks tolerancji glinu (IT) według zmodyfikowanego testu Wilkinsa (1978). W środowisku zakwaszonym wysokie koncentracje jonów glinu istotnie ograniczały wzrost systemu korzeniowego u wszystkich badanych form. Jony glinu nie wpływały na energię i zdolność kiełkowania nasion. Najwyższą tolerancyjnością na toksyczne stężenia jonów glinu charakteryzowała się pszenica Atlas 66 i Aegilops ventricosa. Mieszańce cechowała pośrednia tolerancyjność na glin. Najmniej tolerancyjne na glin okazały się siewki Aegilops juvenalis oraz pszenic Grandur i Begra.

EN

The effect of Al ions at concentrations of 0 (control), 5, 10, 20, 30, 40 mg dm-3, in acid environment (pH 4.2), on the seed germination and seedling roots growth was analyzed for eight hybrid strains obtained by crossing Aegilops juvenalis and Aegilops ventricosa with Triticum durum Desf. cv. Grandur and Triticum aestivum L. cvs. Arda, Begra, Panda, CZR line (1B/1R), as well as for the parental forms and wheat Atlas 66. The samples of seeds were germinated on filter paper, in Petri dishes moistened with water solution with Al ions. Percentage of germinated seeds and maximal length of roots were determined. Index of tolerance was calculated by means of modified Wilkin’s test (1978). The root length of the seedlings was limited radically with increase of Al ions concentration. Al ions did not influence the seed germination. The seedlings of Atlas wheat and Aegilops ventricosa showed the highest tolerance of aluminium ions. The hybrids strains were characterised with the middle reaction. The most susceptible to this metal were Aegilops juvenalis, Triticum durum Desf. cv. Grandur and Triticum aestivum L. cv.Begra.

5

Influence of cobalt concentration on the growth and development of Dendrobium kingianum Bidwill orchid in an in vitro culture

100%

Prazak R.

|

nr 2

EN

The study investigated the influence of increased cobalt content in urashige and skoog (1962) solid medium on the growth and development of Dendrobium kingianum Bidwill orchid plants. Explants of shoots were used for micropropagation of the orchid plants on MS regeneration medium supplemented with 0.5 mg dm -3 NAA and 1.0 mg dm -3 kinetin. Cobalt (as CoCl 2 · 6H 2 O) was added to all treatments in concentrations of 0.025 (control), 0.625, 1.25 and 2.5 mg dm -3 . The results obtained after eight months showed that treatments with the cobalt chloride in concentrations 0.25-1.25 mg dm -3 did not influence the number of shoots and roots, and the length of shoots of the orchids. The treatment with the cobalt chloride in concentration 0.625 mg dm -3 positively influenced on the length of roots and increment of the fresh weight of plantlets. However, in media with the highest cobalt concentration (2.5 mg dm -3 CoCl 2 · 6H 2 O), a negative influence of the metal on the number of shoots of the orchids was noted. Spectrophotometric analysis (ASA) showed that cobalt accumulation increased in both the shoots and the roots with the increase in the external Co level, whereas iron accumulation in these organs decreased. Cobalt and iron accumulation in the roots was 3-4 times higher than in the shoots.

6

Wpływ jodu, kobaltu, miedzi i molibdenu na wzrost i różnicowanie tkanki kalusowej mieszańców Aegilops x Triticum

100%

Prazak R.

|

nr 2

PL

Badano wpływ zwiększonych 100 i 1000-krotnie zawartości jodu, kobaltu, miedzi i molibdenu w pożywce MS na wzrost i różnicowanie tkanki kalusowej rodów mieszańcowych (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra i {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda. Tkankę kalusową otrzymano z eksplantatów liściowych mieszańców na pożywce indukcyjnej MS + 2 mg·dm⁻³ 2,4-D (kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy). Następnym etapem było namnożenie uzyskanego kalusa na standardowej pożywce MS oraz na pożywkach MS o zwiększonych stężeniach wybranych mikroelementów. Kultury prowadzono w fitotronie, na świetle (9 µmol·m⁻²·s⁻¹) przy 16 godz. fotoperiodzie i temperaturze 24°C. Regenerację roślin przeprowadzono na pożywce MS bez regulatorów wzrostu, zwiększając oświetlenie do 18 µmol·m⁻²·s⁻¹. Wysokie stężenia mikroelementów ograniczały przyrost świeżej masy tkanki kalusowej rodu mieszańcowego (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra i stymulowały jej wzrost u rodu {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda. W kombinacjach ze zwiększonymi stężeniami mikroelementów powstawało najczęściej mniej centrów merystematycznych, szczególnie w tkance kalusowej {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda. Zwiększona zawartość mikroelementów w pożywce wpływała stymulująco na formowanie się korzeni u obu badanych rodów mieszańcowych. Regenerację pędów mieszańca {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda odnotowano jedynie w kontroli i w kombinacjach z miedzią i kobaltem. Ród mieszańcowy (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra zregenerował pędy jedynie w kontroli. 100 krotne zwiększenie zawartości miedzi w pożywce powodowało istotny wzrost liczby regenerujących pędów w tkance kalusowej rodu {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda.

EN

The influence of increased 100 and 1000 fold contents of iodine, cobalt, copper and molybdenum in the MS medium on growth and differentiation of callus tissues of (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra and {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda hybrid strains was studied. Callus tissue from leaf explants was obtained on induction medium - MS + 2 mg·dm⁻³ 2,4-D (2,4-dichlorophenoxyacetic acid). The next step was to micropropagate the callus tissue on standard MS medium and on MS medium with increased contents of some micronutrients. The cultures were maintained for 2 months in a growth chamber at 24°C under the 16 h photoperiod (9 µmol·m⁻²·s⁻¹). Plant regeneration was performed on hormone-free MS solid medium, under 18 µmol·m⁻²·s⁻¹ lighting. Increased contents of micronutrients caused weaker than control growth of callus tissue of (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra hybrid strain and stronger the callus growth of {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda. High concentrations of micronutriens inhibited the process of tissue differentiation by inhibition of meristematic centre number, particularly in {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda callus tissue. In combinations with increased contents of micronutrients the highest number of roots of the two hybrids strains was noted. Shoots of {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda regenerated only in control and cobalt and copper combinations. Probably, the increased contents of micronutrients inhibited shoot proliferation of (Ae. juvenalis x CZR 1406) x Begra hybrid strain. The highest shoot number formed the callus tissue of {[(Ae. ventricosa x Grandur) x Panda] x Arda} x Arda hybrid strain in combination with 100 fold increased copper content.

7

Wplyw jonow chloru na wzrost i roznicowanie Dendrobium kingianum Bidwill w kulturze in vitro

100%

Prazak R.

|

nr 2

619-623

PL

Pojedyncze, nieukorzenione pędy storczyka Dendrobium kingianum BIDWILL, długości 3 - 4 cm z dwoma liśćmi, wyszczepiono na zestaloną agarem pożywkę MS + 1,0 mg KIN·dm⁻³ i 0,5 mg NAA·dm⁻³ z dodatkiem chloru (w form AlCl₃·6 H₂O, KCl lub CaCl₂) w stężeniu: 0 (kontrola) i 0,185 mmol Cl·dm⁻³. Odczyn pożywki ustalono na poziomie pH 5,2. Po 12 miesiącach kultury in vitro (sześć pasaży) wykonano pomiary biometryczne rozkrzewionych roślin (liczby pędów, korzeni i świeżej masy). Przeprowadzone doświadczenie wykazało, że w kombinacjach z chlorkami glinu, potasu i wapnia rośliny storczyka wytworzyły więcej pędów oraz osiągnęły wyższą świeżą masę w porównaniu do kontroli. W kombinacjach z chlorkami potasu i wapnia zregenerowało mniej korzeni stora ka niż w kontroli i w kombinacji z chlorkiem glinu. Największą liczbę pędów i korzeni oraz świeżą masę roślin uzyskano w kombinacji z chlorkiem glinu.

EN

Single, not rooted Dendrobium kingianum BIDWILL orchid shoots (3.0 - 4.0 cm long) with two terminal leaves were transferred to MS-medium, supplemented with 1.0 mg KIN·dm⁻³ and 0.5 mg NAA·dm⁻³ and chlorine (as AlCl₃·6 H₂O, KCl or CaCl₂) in concentrations: 0 (control) and 0.185 mmol Cl·dm⁻³. Reaction of the culture media was adjusted to pH 5.2. All the cultures were maintained at 22 - 24°C and 60% relative humidity of air and were exposed 16 h per day to illumination of 18 µmol·m⁻²·s⁻¹ from fluorescent lamp. Numbers of shoots and roots as well as the plant fresh matter were assessed after twelvemonth-growing. The plants obtained on media with aluminium, calcium and sodium chlorides showed higher number of shoots and fresh matter than the control. Calcium and potassium chlorides combinations were less effective for root development than the control and aluminium chloride combinations. The highest numbers of shoots, roots and fresh matter were obtained at aluminium chloride combination

8

Charakterystyka morfologiczna mieszańców F1 Aegilops sp. z Triticum aestivum L.

100%

Prazak R.

|

tom 555

PL

U mieszańców F1 Aegilops sp. z Triticum aestivum L. oraz ich form rodzicielskich analizowano następujące cechy: krzewienie ogólne, długość pędu głównego, średnicę drugiego od dołu międzywęźla, długość osadki kłosowej kłosa głównego, zbitość kłosa głównego, płodność kłosa głównego. W porównaniu do form rodzicielskich mieszańce F1 charakteryzowały się pośrednim krzewieniem, pośrednią średnicą drugiego od dołu międzywęźla i zbitością kłosa głównego oraz istotnie niższą płodnością. Mieszańce F1 Ae. crassa BOISS. 4x, Ae. triaristata WILLD. 6x i Ae. triuncialis L. z T. aestivum L. wytworzyły istotnie krótsze źdźbła od obu komponentów rodzicielskich.

EN

Traits such as total tillering, length of main tiller, diameter of the second internode from the plant base, spike rachis length, main spike fertility, were analysed in Aegilops and Triticum aestivum L. F1 hybrids and their parental forms. Hybrids were characterized by the intermediate tillering, diameter of the second internode and spike compactness and significantly lower fertility in comparison to parental forms. In the hybrid combinations T. aestivum L. with Ae. crassa BOISS. 4x, Ae. triaristata WILLD. 6x and Ae. triuncialis L. significantly shorter main tillers in relation to both parents were noted.

9

Cechy morfologiczne gatunkow rodzaju Aegilops oraz pszenicy ozimej Triticum aestivum odmiany Rusalka

100%

Prazak R.

|

1992

|

nr 183

107-117

10

Wpływ zasolenia środowiska na wzrost i zróżnicowanie tkanki kalusowej mieszańców Aegilops x Triticum

100%

Prazak R.

|

nr 1

PL

Tkankę kalusową uzyskaną z eksplantatów liściowych rodów mieszańcowych [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda, (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra, {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda oraz {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 namnażano na pożywce indukcyjnej MS + 2,4-D (2 mg·dm⁻³) z dodatkiem soli NaCl w stężeniu 0 (kontrola), 100, 200, 300 i 400 mmol·dm⁻³. Kultury prowadzono przez 2 miesiące, w fitotronie, na świetle (9 μmol·m⁻²·s⁻¹) przy 16 godz. fotoperiodzie i temperaturze 24°C. Regenerację korzeni i pędów przeprowadzono na pożywce MS bez regulatorów wzrostu i soli NaCl, zwiększając oświetlenie do 18μmol·m⁻²·s⁻¹. Zbadano wpływ wysokich stężeń NaCl na przyrost świeżej masy kalusa oraz na liczbę centrów tkanki merystematycznej, korzeni i pędów. Wysokie stężenia NaCl powodowały słabszy od kontroli przyrost świeżej masy kalusa oraz hamowały proces powstawania i różnicowania się tej tkanki, ograniczając liczbę tworzących się centrów merystematycznych. Stres solny przyczynił się do wyraźnego zróżnicowania analizowanych genotypów pod względem liczby uformowanych struktur merystematycznych, korzeni i pędów. Najlepszymi właściwościami regeneracyjnymi charakteryzował się ród {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 wytwarzając w kombinacji kontrolnej więcej pędów od pozostałych i jako jedyny zregenerował pędy w tkance kalusowej namnożonej na pożywce z NaCl (100 mmol·dm⁻³). Ogólnie rody mieszańcowe z Ae. juvenalis okazały się bardziej tolerancyjne na zasolenie regenerując korzenie w kalusach pochodzących z kombinacji 100-300 mmol NaCl·dm⁻³, natomiast mieszańce z Ae.ventricosa regenerowały korzenie w kalusach otrzymanych przy niższych stężeniach 100-200 mmol NaCl·dm⁻³.

EN

Callus tissues obtained from leaf explants of the hybrid strains [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda, (Ae.juvenalis × CZR 1406) × Begra, {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda and {[(Ae.juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 were proliferated on the MS medium supplemented with 2 mg·dm⁻³ 2,4-D and NaCl at concentrations: 0 (control), 100, 200, 300, 400 mmol·dm⁻³ . The callus cultures were maintained for 2 months in a growth chamber at 24°C under 16 h photoperiod (9 μmol·m⁻²·s⁻¹). Root and shoot regeneration was conducted on hormone-free MS medium without NaCl, under 18μmol·m⁻²·s⁻¹ lighting. The effect of high NaCl concentration on the growth of fresh callus mass and on the number of meristematic centres, roots and shoots was studied. High concentrations of NaCl caused the growth of callus fresh mass less than in control and inhibited proliferation and differentiation of this tissue by reducing the number of meristematic centers. Salt stress caused a distinct differentiation of genotypes in terms of the number of meristematic centres, roots and shoots regenerated. In the control combination, the strain {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 showed best regeneration parameters, producing more shoots than the other strains. In calli derived from salt combinations, this was the only strain in which shoot proliferation was noted (100 mmol NaCl·dm⁻³). Generally, the hybrid strains with Ae. juvenalis were more tolerant to salt stress than hybrids with Ae. ventricosa, as the former regenerated roots in calli proliferated in 100-300 mmol NaCl·dm⁻³ combinations, while the latter did so in calli obtained at lower concentrations (100-200 mmol·dm⁻³).

11

The influence of iodine, cobalt, copper and molybdenum on shoot and root regeneration of Aegilops x Triticum hybrids callus cultures

100%

Prazak R.

|

nr 3 suppl.

12

Ocena tolerancyjnosci mieszancow miedzygatunkowych pszenicy [Triticum sp.] na stres solny

100%

Prazak R.

|

tom 230

95-102

13

Salt tolerance of Triticum monococcum L., T. dicoccum [Schrank] Schubl., T. durum Desf. and T.aestivum L. seedlings

100%

Prazak R.

|

nr 3

14

Wykorzystanie postępu biologicznego w uprawie owsa w Polsce

63%

Prazak R. , Romanowicz A.

Polish Journal of Agronomy

|

2014

|

nr 17

PL

Celem pracy było określenie postępu biologicznego oraz ocena wykorzystania nowych odmian i kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji owsa w Polsce. W 2012 roku powierzchnia uprawy tego gatunku w Polsce wyniosła 514 tys. ha, tj. około 6,7% w strukturze zasiewów zbóż. Polska zajmuje 3. miejsce w świecie w produkcji owsa (10% produkcji światowej). Plonowanie owsa w okresie od 2000 do 2012 r. wzrosło z 18,9 do 28,6 dt•ha-1. W Krajowym Rejestrze dominują polskie odmiany owsa. Pomimo dużej liczby zarejestrowanych odmian owsa w Polsce, stopień wykorzystania kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji rolniczej, jak i wykorzystanie potencjału plonotwórczego nowych odmian owsa są ciągle niewystarczające.

EN

The purpose of this study was to estimate progress in oat improvement in Poland. It is believed that the use of such tools of crop improvement as new varieties or certified seed are the cheapest of yield-promoting factors. In 2012 the surface seeded to oat in Poland was 514000 ha that accounts for 6.7% of the total area cropped to five basic cereals. This country is the world’s third largest oat producer (10% of the word production). The oat yields have increased from 18.9 to 28.6 dt ha-1 over the recent years (2000–2012). Home oat dominates the Polish National list of Agricultural Plant Varieties. Oat is a main component of cereal mixtures. This is particularly important in the current economic situation of Polish agriculture, where the industrial means of agricultural production are relatively expensive. However, it has been known for years that the use of certified seeds of cereals in Poland does not exceed 10% of the total amount. It should be stressed that despite a poor market demand for certified seeds the number of new varieties is growing constantly.

15

Fuzarioza klosow koziencow [Aegilops L.]

63%

Kiecana I. , Prazak R.

|

tom 39

|

nr 6

111-121

16

Porzeczka czarna - uprawa ekologiczna w właściwości prozdrowotne

63%

Prazak R. , Krzepilko A.

|

nr 10

PL

Uprawa porzeczki czarnej cieszy się popularnością wśród plantatorów w Polsce, co czyni nasz kraj potęgą w jej produkcji nie tylko w Europie, ale i na świecie. Produkcja porzeczki czarnej i powierzchnia jej uprawy wahają się znacznie, w zależności od warunków pogodowych. Opłacalność uprawy czarnej porzeczki zależy nie tylko od poniesionych wydatków, ale przede wszystkim od ceny skupu i wielkości plonów. Cena wyprodukowanej ekologicznie porzeczki czarnej jest dwa razy wyższa niż cena porzeczki z uprawy konwencjonalnej, stąd ten rodzaj uprawy, mimo niższych zbiorów, może być alternatywą dla upraw konwencjonalnych. W artykule omówiono biologiczne i prozdrowotne właściwości porzeczki czarnej i agrotechnikę stosowaną w jej uprawie ekologicznej.

EN

Blackcurrant cultivation has been enjoying popularity among planters in Poland, what makes our country a giant in its production not only in Europe but in the world as well. Both production of this fruit and the growing area were fluctuating in a range depending on the weather conditions. The profitability of growing blackcurrant depends, not only, on expenses incurred, but also primarily, on the purchase prices and yields quantity. The price of organic produced blackcurrant is twice as high as conventional hence this type of cultivation, despite lower harvest numbers, could be the alternative to conventional crops. Biology and healing properties of blackcurrant, agro-techniques used in its organic cultivation were discusses in this paper.

17

Postęp hodowlany a technologia produkcji pszenżyta jarego

51%

Prazak R. , Narolski B. , Klikocka H.

|

2013

|

nr 2

18

Pąki, liście i nasiona porzeczki czarnej - źródło substancji bioaktywnych o prozdrowotnych właściwościach

51%

Krzepilko A. , Prazak R. , Skwarylo-Bednarz B. , Swiecilo A.

|

nr 2

PL

Porzeczka czarna jest rośliną uprawianą ze względu na smaczne owoce, które spożywa się w formie świeżej i przetworzonej. Owoce są cennym składnikiem diety ze względu na dużą zawartość związków o działaniu prozdrowotnym, jak: witamina C, związki fenolowe, składniki mineralne. Pąki, liście i nasiona porzeczki czarnej to mało znane źródło związków bioaktywnych o właściwościach prozdrowotnych i leczniczych. W tradycyjnej medycynie wykorzystuje się pąki, liście i nasiona porzeczki w leczeniu niektórych chorób. Współczesne badania naukowe potwierdzają korzystne działanie tych dotychczas niedocenianych części rośliny porzeczki czarnej. Głównymi związkami bioaktywnymi zawartymi w pąkach porzeczki czarnej są olejki eteryczne, w tym węglowodory i terpeny. Olejki z pąków charakteryzują się silną aktywnością przeciwbakteryjną i przeciwgrzybową. Kolejną grupą substancji bioaktywnych są związki fenolowe, wśród których występują głownie rutyna, epikatechiny i kemferole. Substancje te nadają pąkom właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Olej z nasion porzeczki czarnej może być dobrym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych i tokoferoli, zwłaszcza α-tokoferolu. Występują w nim także sterole znane z przeciwmiażdżycowej i przeciwnowotworowej aktywności Wyciągi z nasion czarnej porzeczki zawierają dużo pożądanych składników biologicznie aktywnych, jak związki fenolowe i polisacharydy, głównie galaktany. Ekstrakty z liści ze względu na dużą zawartość różnorodnych związków fenolowych i olejków eterycznych mają w łaściwości przeciwutleniające. Liście porzeczki czarnej mają unikatowy skład kwasów tłuszczowych o potencjalnej aktywności przeciwnowotworowej, przeciwzapalnej i przeciwdrobnoustrojowej. W liściach stosunek zawartości potasu do sodu jest wysoki, co wyjaśnia moczopędne działanie naparów z liści. W pracy podano przykłady zastosowania pąków, nasion i liści. Celem publikacji było usystematyzowanie wiedzy o prozdrowotnych zastosowaniach ekstraktów z tych surowców.

EN

Blackcurrant is a plant cultivated for its tasty fruit eaten fresh and in a processed form. The blackcurrant fruit is a valuable diet component because of its high content of health-promoting compounds such as vitamin C, phenolic compounds, and minerals. Buds, leaves, and seeds of blackcurrant constitute a relatively unknown source of bioactive compounds with pro-health and medicinal properties. Traditional medicine utilizes buds, leaves and currant seeds to treat certain diseases. Contemporary scientific research confirms the beneficial effect of those underestimated parts of the blackcurrant plant. The main bioactive compounds contained in black currant buds are essential oils including hydrocarbons and terpenes. Bud oils are characterized by a strong antibacterial and antifungal activity. Another group of bioactive substances are phenolic compounds, mainly rutin, epicatechin, and kaempferol. Owing to those substances¸ the buds have antioxidant and anti-inflammatory properties. Oil made from seeds of black currant can be an excellent source of unsaturated fatty acids and tocopherols, especially α-tocopherol. It also contains sterols known for the anti-atherosclerotic and anticancer activity. Black currant seed extracts contain large amounts of beneficial biologically active substances such as phenolic compounds and polysaccharides, mainly galactans. Owing to their high content of various phenolic compounds and essential oils, leaf extracts have antioxidant properties. Black currant leaves have a unique fatty acid composition with the potential anti-cancer, anti-inflammatory and antimicrobial activity. The potassium to sodium ratio in the leaves is high and this explains the diuretic effect of their infusions. The paper presents some application examples of the buds, seeds, and leaves. The objective of the study was to systematise the knowledge of the pro-health applications of extracts from those raw materials.

19

Evaluation of NaCl salt tolerance of selected spring durum wheat (Triticum durum Desf.) genotypes

51%

Prazak R. , Kociuba W. , Segit Z. , Kramek A.

|

nr 4

20

Uprawa sorga cukrowego w Polsce

44%

Prazak R.

|

2015

|

nr 2