Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Comeniology as a process and result of scientific cognition. Social context of education in the thought of John Amos Comenius

100%

Dobrowolska B.

|

tom 6

129-143

PL

The research paper is an attempt to justify the importance of comeniology in the humanities and social sciences. Furthermore, it includes some interpretation of the social con-texts of education appearing in the writings by Comenius. The justification of the meaning and nature of comeniology is based on the science term senses by T. Pilch and T. Bauman. Their academic coursebook, Zasady badań pedagogicznych (Principles of Pedagogical Research), is a classic methodological title in pedagogical literature. They give didactic, institutional, content, historic-sociological and functional substance to the idea of science. Each of these substances has been analyzed with respect to comeniology. The scientific category of comeniology covers the whole system of contents involving various stages of human developments and his existence. Social and political conditions become the objects of analyses and interpretation, which conse-quently generate more and more new ideas, statements, interpretations and reinterpretations referring to the works and thoughts of Comenius. Considering the methodology of research of the said works, comeniology is dominated by phenomenology and hermeneutics and their phil-osophical approach. Scientific discovery, research and methodological solutions along with the emerging system of knowledge about Comenius allow one to award comeniology the character of humanistic reflection. Due to the multi-disciplinary nature of the subject matters investigated, this reflection concerns the humanities and social sciences. Giving comeniology the status of scientific quality is considering its development in the categories of the process and result of scientific cognition. Reflections on comeniology’s scientific quality and discourse correspond to social issues. Due to the author’s personal interest in social pedagogy, an attempt has been made to indicate social contexts of education. They constitute a largely unexplored area of the works of Comenius and require further analyses. They encompass, inter alia, the issues of school as a social institution, equal access to education, poverty, social inequality and exclusion.

2

Komeniologia jako proces i rezultat poznania naukowego. Wątek społecznych kontekstów edukacji w myśli Jana Amosa Komeńskiego

100%

Dobrowolska B.

|

tom 6

113-127

PL

Artykuł jest próbą uzasadnienia znaczenia komeniologii w naukach humani-stycznych i społecznych. Zawiera także interpretację społecznych kontekstów edukacji pojawia-jących się w pismach Komeńskiego. Uzasadnienie znaczenia i charakteru komeniologii opiera się na sensach pojęcia nauki na podstawie poglądów T. Pilcha i T. Bauman. Ich akademicki podręcz-nik Zasady badań pedagogicznych jest klasyczną pozycją metodologiczną w pedagogice. Nadają oni pojęciu nauki sens dydaktyczny, instytucjonalny, treściowy, historyczno-socjologiczny i funkcjonalny. Każdy z nich został poddany analizie w odniesieniu do komeniologii. W kategorię naukowości komeniologii wpisuje się cały system treści, obejmujących różne etapy rozwoju człowieka i jego egzystencję. Przedmiotem analiz i interpretacji są warunki społeczne i poli-tyczne, co w rezultacie buduje coraz to nowe określenia, twierdzenia, interpretacje i reinterpre-tacje odnoszące się do dzieł i myśli Komeńskiego. Z uwagi na metody badań tych dzieł, w kome-niologii dominuje fenomenologia i hermeneutyka, z ich filozoficzną podstawą. Naukowe pozna-nie, badania i rozwiązania metodologiczne, powstający system wiedzy o Komeńskim pozwalają nadać komeniologii charakter refleksji humanistycznej. Z racji interdyscyplinarności podejmo-wanych tematów refleksja ta dotyczy nauk humanistyczno-społecznych. Nadanie komeniologii rangi naukowości jest uznaniem jej powstawania w kategoriach procesu i rezultatu poznania naukowego. Rozważania nad naukowością komeniologii i jej dyskurs łączą się ze wskazaniem kwestii społecznych. Ze względu na zainteresowania własne autorki pedagogiką społeczną, podjęto próbę wskazania społecznych kontekstów edukacji. Stanowią one nie do końca rozpo-znany obszar w dziełach Komeńskiego i wymagają dalszych analiz. Obejmują między innymi kwestie szkoły jako instytucji społecznej, równego prawa do edukacji, ubóstwa, nierówności społecznej i wykluczenia.

3

Edukacja dialogowa a kontekst kulturowy szkoły w tle koncepcji Jerome’a S. Brunera. Spotkania ze światem kulturowo różnym w klasie szkolnej

100%

Dobrowolska B.

|

nr 2

281-294

EN

The article is theoretical and is a reflection on the cultural context of school, including Jerome S. Bruner’s concept. The existing research on the Polish school and the multiculturalism of its students indicates its various models and the need for dialogue education. This leads to determining how learning in a multicultural school co-occurs with its discourse. The theoretical analysis of the problems raised in the article concerns the role of contemporary school and its meetings with a culturally different world, a place of intercultural dialogue and dialogue learning. Based on the concept of J.S. Bruner, the article is an attempt to determine the importance of various habituses of school education participants and their impact on the development and culture of school itself. The theoretical issue is also the reproduction of the “majority” culture in the school education process and the students constructing knowledge about the world, giving it meaning in conditions of cultural diversity. The idea of dialogue education with J.S. Bruner’s concept and its theoretical contexts were compared with some examples of educational practice and the school reality.

PL

Artykuł ma charakter teoretyczny i jest refleksją nad kulturowym kontekstem szkoły z uwzględnieniem koncepcji Jerome’a S. Brunera. Dotychczasowe badania nad polską szkołą i wielokulturowością jej uczniów wskazują na różne jej modele i potrzebę realizacji edukacji dialogowej. Skłania to do określenia, w jaki sposób przebiega uczenie się w wielokulturowej szkole z obowiązującym w niej dyskursem. Analiza teoretyczna podjętych w artykule problemów dotyczy roli współczesnej szkoły i jej spotkań ze światem kulturowo różnym, miejsca międzykulturowego dialogu i dialogowego uczenia się. W odwołaniu do koncepcji Jerome’a S. Brunera, w artykule podjęto próbę określenia znaczenia różnych habitusów uczestników szkolnej edukacji i ich wpływu na rozwój i kulturę samej szkoły. Podjętym zagadnieniem teoretycznym jest także reprodukcja kultury „większości” w procesie edukacji szkolnej i konstruowanie przez uczniów wiedzy o świecie, nadawaniu mu znaczeń w warunkach kulturowej różnorodności. Idea edukacji dialogowej z koncepcją J.S. Brunera i jej teoretyczne konteksty zostały zestawione z przykładami praktyki edukacyjnej i realiami szkolnej rzeczywistości.

4

Ślady Komeńskiego we współczesności: utopijność versus realna obecność jego założeń pedagogicznych i społecznych

100%

Dobrowolska B.

|

tom 8

67-83

EN

The article is an attempt to analyze selected aspects in the pedagogical and social views of John Amos Comenius. Comparing Comenius with the present day is looking for his traces in it. At the same time, in the literature covering studies of Comenius' output, there are categories of utopia and realism. To explain them, a short analysis of the relationship between utopia and pedagogy was undertaken. In pedagogy as a social science, a vision of a better world is always created, which is not always accepted. Comenius' views, described as utopia, seem to be accomplished today in practice and pedagogical theory, although their actual sources are not always used.

5

Pansofia Komeńskiego współcześnie: archaizm czy transgesyjna koncepcja człowieka w ujęciu uniwersalnym. Społeczne, edukacyjne i kulturowe wymiary

100%

Dobrowolska B.

|

tom 7

107-130

PL

Artykuł jest próbą zestawienia uniwersalnej koncepcji J.A. Komeńskiego, jaką stanowi pansofia, z jedną ze współczesnych koncepcji psychologicznych. Jest nią transgresyjna koncepcja człowieka Józefa Kozieleckiego. Transgresja oznaczająca przekraczanie dotychczaso-wych granic materialnych, społecznych i symbolicznych ma swój osobowościowotwórczy wy-miar, niezależnie od kontekstów historycznych, kulturowych i społecznych, co potwierdza pan-sofia Komeńskiego. Analiza jej różnych wątków wskazuje na holistyczne, zintegrowane ujęcie wizji rozwoju człowieka poprzez kształcenie, które ma prowadzić do szeroko rozumianej aktywności i mądrości. Wiąże się to z przekraczaniem jego granic intelektualnych i społecz-nych najpierw w poznawaniu samego siebie. Ma służyć budowaniu świata i tworzeniu har-monii w życiu społecznym, ostatecznie przynosząc pozytywne konsekwencje społeczne. Opiera się to na „aktach tworzenia”, w których człowiek jawi się jako istota twórcza, zdolna do kreowania określonej kultury życia społecznego. Pansofia Komeńskiego jest uniwersalnym systemem, w którym człowiek poprzez swoją integralność, wynikającą z kształcenia i sprzyjających mu warunków społecznych, jest zdolny do naprawy świata. Liczne analogie między pansofią Komeńskiego i koncepcją transgresyjną Józefa Kozieleckiego pozwalają uznać XVII-wieczny system idei i wizji człowieka za aktualny współcześnie, niezależnie od dzielących obie koncepcje różnic społeczno-kulturowych.