Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Spatial‑Temporal Analysis of Selected Socio‑Economic Problems Related to Sustainable Development in the Pressure‑State‑Response Framework

100%

Bal-Domańska B.

|

nr 328

PL

Zjawiska z zakresu zrównoważonego rozwoju (ZR) obejmują zmiany w czasie i przestrzeni oraz wzajemnie przenikające się relacje w sferze gospodarczej, społecznej, środowiskowej, instytucjonalnej i przestrzennej. O rozwoju zgodnym z koncepcją zrównoważonego i trwałego rozwoju mówimy wtedy, gdy zmiany zachodzące w otoczeniu mają na celu podnoszenie jakości życia mieszkańców Ziemi, z zachowaniem zasad ochrony zasobów środowiska na poziomie pozwalającym na rozwój kolejnym pokoleniom. Koncepcja ZR jest jednym z celów polityk rozwojowych prowadzonych na poziomie globalnym, unijnym, krajowym i regionalnym. Stąd powstaje pytanie, jak zmiany w rozwoju w jednym z obszarów przekładają się na pozostałe sfery w przestrzeni jednostek terytorialnych. Badanie przeprowadzono dla zagadnień społeczno‑gospodarczych, gdzie przez aktywizację gospodarczą oczekuje się poprawy w zakresie bezrobocia i ubóstwa. Analizowane zjawiska, opisane wskaźnikami, ustrukturyzowane są według zasady od problemu do jego rozwiązania PSR (przyczyna–stan–reakcja). Metodami analizy ZR w układzie PSR były syntetyczne miary rozwoju, analiza korelacji, statystyki przestrzenne oraz makroocena z wykorzystaniem „tablicy zmian”. Analiza prowadzona była dla panelu danych o powiatach Polski w latach 2009–2014.

EN

The problems related to sustainable development (SD) cover changes over time and space, as well as the interpenetrating relationships in economic, social, environmental, institutional and spatial spheres. The development, in line with the concept of sustainable development, takes place when all changes occurring in the environment are focused on improving the quality of life of the Earth’s population, following the principles of environment resources’ protection at the level allowing the development of future generations. SD concept remains one of the goals underlying developmental policies conducted at the global, EU, national and regional level. Therefore, the question arises how the developmental changes in one area manifest in others in the space of territorial units. The research was conducted for socio –economic areas, where through improvements in economic activity conditions, positive effects in areas of unemployment and poverty are expected. The analysed phenomena, described using indicators, are structured in accordance with the principle: from a problem to its solution, PSR (pressure‑state‑response). Methodology of the SD evaluation in the PSR framework is based on aggregate measures, correlation analysis, spatial statistics and macro evaluation of changes using `change matrix’. The analysis was carried out for the panel of data referring to the poviats in Poland in the period 2009–2014.

2

IDENTIFYING REGIONAL DIVERSIFICATION AND SPATIAL DEPENDENCE OF EMPLOYMENT IN EU REGIONS AS ONE OF SOCIAL COHESION INDICATORS

100%

Bal-Domańska B.

|

nr 307

PL

Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja zależności przestrzennych dla zatrudnienia jako jednego z podstawowych wskaźników spójności społecznej i gospodarczej w Unii Europejskiej. Wprowadzenie w życie zasady spójności społecznej odnosi się do zmniejszenia dysproporcji między krajami i regionami w obszarach m.in. tj. zatrudnienie. Dla Wspólnoty Europejskiej, ten aspekt jest szczególnie ważny, ponieważ jeden z jej celów dotyczy właśnie wspierania rozwoju zrównoważonych działań gospodarczych na całym terytorium. Przedstawiona analiza jest próbą udzielenia odpowiedzi na pytanie o występowaniu regionalnych klastrów charakteryzujących się podobnym poziomem rozwoju rynku pracy. Takie podejście może być pomocne w podejmowaniu decyzji dotyczących wsparcia finansowego i pozwolić na identyfikację klastrów przestrzennych charakteryzujących się niekorzystną sytuacją. Analiza obejmuje lata 2005-2012, co pozwala na ocenę zmian interakcji przestrzennej vis-a-vis zatrudnienia, jako jednego z najważniejszych wskaźników spójności społecznej po rozszerzeniu Unii Europejskiej w 2004 roku – największym pojedynczym rozszerzeniu Unii Europejskiej w aspektach: terytorialnych, liczby państw i ludności, w tym rynku pracy.

EN

The objective of this article is to identify spatial dependence in terms of employment as one of the basic indicators of social and economic cohesion in the European Union. The implementation of the social cohesion principle refers to reducing disproportions between countries and regions in areas such as employment. For the European Community, this aspect is of particular importance since one of its objectives consists precisely in the promotion of the development of balanced economic activities across the territory. The presented analysis is to provide an answer to the question about the occurrence of regional clusters characterised by similar labour market development levels. This approach can be helpful in taking decisions about financial support and allow for the identification of spatial clusters characterised by an unfavourable situation. The analysis covers the period 2005-2012, which allowed for the assessment of changes in spatial interaction vis-à-vis employment as one of the most important indicators of social cohesion after EU enlargement in 2004 – the largest single expansion of the European Union (EU) in terms of territory, number of states and population, including labour market.

3

The Situation of Youth on the European Labour Markets – Econometric Analyses

100%

Bal-Domańska B.

|

nr 347

23-37

PL

Zjawisko niskiej aktywności zawodowej osób młodych, szczególnie niepracujących i niekontynuujących nauki, jest ważnym elementem polityki społeczno‑gospodarczej rozważanym na forum globalnym. Raporty dotyczące problematyki aktywności zawodowej osób młodych wciąż donoszą o trudnej sytuacji w tym obszarze w wielu regionach świata, w tym w Polsce. Sytuacja osób młodych na rynkach pracy w poszczególnych państwach Unii Europejskiej jest silnie zróżnicowana, np. pod względem czasu rozpoczynania aktywności zawodowej. Celem artykuł jest pogrupowanie europejskich rynków pracy z uwagi na charakterystykę sytuacji osób młodych. Do analizy wykorzystano metody klasyfikacji, a do oceny zależności między wskaźnikiem zatrudnienia osób młodych a popularnością umów w niepełnym wymiarze czasu pracy – modele ekonometryczne.

EN

The phenomenon of low professional activity of young people, especially those not in employment, education or training represents an important element of socio‑economic policy considered on the global forum. The Reports covering the problem of youth on labour markets are highlighting the difficult situation in this respect in many countries worldwide. The situation of youth on the markets in individual EU countries is strongly diversified, e.g. in terms of time of starting professional activity. The purpose of the paper is the classification of European labour markets according to the characteristics of the situation of young people. The cluster methods for analysis of youth labour markets diversification have been conducted, and econometric models have been used to assess the relations between the employment rate among youth and the part‑time agreements popularity.

4

Wybrane problemy szacunku wskaźników pojemności demograficznej w przekroju gmin

100%

Bal-Domańska B.

|

2017

|

nr 465

21-30

PL

Celem artykułu jest prezentacja najważniejszych założeń i wyników badań prowadzonych w zakresie szacunku wskaźników pojemności demograficznej w przekroju gmin Polski w latach 2012-2014. Podstawą oszacowania wartości wskaźników pojemności demograficznej są dane pozyskane z dokumentów planistycznych gmin z zakresu zagospodarowania przestrzennego (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego).

5

The Socio-economic Dimension of Industry in Subregions

100%

Bal-Domańska B.

Argumenta Oeconomica Cracoviensia

|

2018

|

nr 19

133-152

EN

Industry is one of the key sectors of the economy, which affects a number of other areas as well as society and the environment. In its socio-economic dimension it has impact on the job market, wages, innovation, and the competitiveness of enterprises and territorial units. The purpose of this article is to classify and assess the situation of 72 Polish subregions (NUTS-3) in terms of industrialisation as one of the components affecting the level and structure of subregional development. The classification was performed on the basis of employment structure and regional productivity data with reference to gross added value. Due to data availability the analysis was carried out based on the information about the activity of enterprises in PKD (Polish Statistical Classification of Economic Activities) sections B to F (including construction) in the years 2010–2014 and for selected aspects in 2015. The study applied classification methods (Ward method) and linear ordering (SDM with a common development model). The analysis allowed the author to identify classes of subregions presenting a particular industrial development profile (general, social or economic) and characterised by one development type in accordance with L. Klaassen’s classification. The conclusions resulting from the presented analysis indicate visible differences in the role played by industry in subregions as a regional employer (social aspect) or economic leader (economic aspect). The results of the change dynamics analysis pointed to a strengthening of the role of industry in subregions in terms of the economic aspect and a simultaneous decline in the importance of the social aspect (in this study related to jobs).

PL

Przemysł stanowi jeden z podstawowych sektorów gospodarki, który oddziałuje na szereg innych jej obszarów, a także na społeczeństwo i środowisko. W obszarze społeczno-gospodarczym kształtuje rynek pracy, poziom wynagrodzeń, innowacyjność i konkurencyjność przedsiębiorstw oraz jednostek terytorialnych. Celem artykułu jest klasyfikacja i ocena sytuacji 72 podregionów Polski (NUTS-3) pod względem poziomu uprzemysłowienia jako jednego z elementów oddziałujących na poziom i strukturę rozwoju podregionów. Klasyfikacji dokonano na podstawie danych na temat struktury pracujących i produktywności regionalnej opartej na wartości dodanej brutto. Z uwagi na dostępność danych analizę przeprowadzono na podstawie informacji o aktywności przedsiębiorstw w sekcjach PKD od B do F (łącznie z budownictwem) w latach 2010–2014 oraz dla wybranych aspektów w 2015 r. W badaniu wykorzystano metody klasyfikacji (metodę Warda) oraz porządkowania liniowego (SMR ze wspólnym wzorcem rozwoju). Analiza pozwoliła na wskazanie klas podregionów o określonym profilu rozwoju przemysłu (ogólnym, społecznym bądź gospodarczym) oraz o jednym z typów rozwoju zgodnych z klasyfikacją L. Klaassena (1965). Wnioski z przedstawionych badań wskazują znaczenie przedsiębiorstw przemysłowych, będącvych regionalnymi pracodawcami (aspekt społeczny) bądź liderami gospodarczymi (aspekt gospodarczy). Z analizy dynamiki zmian wynika, że wzmocnieniu uległa rola przemysłu w podregionach w aspekcie gospodarczym, przy jednoczesnym zmniejszeniu znaczenia w aspekcie społecznym (w niniejszym opracowaniu powiązanym z miejscami pracy).

6

Inclusiveness of European Union labour markets in relation to young people

100%

Bal-Domańska B.

|

nr 3

1-27

PL

Ostatnie lata przyniosły pogorszenie sytuacji zawodowej osób młodych (w wieku 15–24 lat) w stosunku do osób ze starszych grup wiekowych (zwanych dalej dorosłymi). W 2020 r. w 23 krajach Unii Europejskiej (a w 2019 r. – ostatnim roku przed pandemią – w 19 krajach) stopa bezrobocia osób młodych była w porównaniu z 2003 r. znacznie wyższa niż stopa bezrobocia osób dorosłych, co świadczy o rosnącym dystansie między sytuacją tych dwóch grup pracowników na rynku pracy. Celem badania omawianego w artykule jest ocena sytuacji osób młodych na unijnych rynkach pracy. Analiza danych, pochodzących z Eurostatu, objęła lata 2003–2020. Na potrzeby badania wprowadzono pojęcie inkluzywności rynków pracy rozumiane jako charakterystyka gospodarki, w której dostęp do miejsc pracy jest zbliżony we wszystkich grupach osób aktywnych zawodowo. Inkluzywność krajowych rynków pracy w UE została zdefiniowana w ujęciu statycznym i wieloletnim. W przypadku ujęcia wieloletniego zastosowano statystyczny pomiar inkluzyjności. Opierając się na zaproponowanych definicjach, opracowano typologię unijnych rynków pracy z uwzględnieniem poziomu inkluzywności oraz dostępności miejsc pracy dla osób młodych i dorosłych. Na podstawie badania potwierdzono silne zróżnicowanie rynków pracy. Różnice te są widoczne zarówno w poziomie bezrobocia osób młodych i dorosłych oraz reakcji rynków na szoki gospodarcze, jak i w poziomie inkluzywności rynków pracy.

EN

In the recent years the professional situation of young people (aged 15–24) compared to that of older age groups (referred to as adults) has deteriorated. In 2020 the unemployment rate among young people in 23 European Union countries (in 19 countries in 2019, which was the last year before the outbreak of the COVID-19 pandemic) was, compared to 2003, significantly higher than that of adults, showing a growing gap between the situation of these two groups of workers on the labour market. The aim of the paper is to assess the situation of young people on the EU labour markets. The analyses based on data obtained from Eurostat cover the years 2003–2020. For the purposes of the analyses, the concept of ‘labour market inclusiveness’ was introduced, understood as a feature of the economy in which access to jobs is similar for all groups of economically active people. The inclusiveness of the national labour markets in the EU has been defined from a static and long-term perspective. For the long-term approach, the method of statistical measurement of α inclusiveness was applied. The final result of the analysis is a typology of the EU labour markets developed on the basis of the proposed definitions, taking into account the level of inclusiveness and the availability of jobs for young people and adults. The research confirms that the national labour markets are considerably diversified. These differences are visible in terms of the unemployment of young people and adults, the reaction of markets to economic shocks and the level of labour market inclusiveness.

7

Identyfikacja klas województw ze względu na poziom rozwoju sektora przemysłowego

63%

Bal-Domańska B. , Stańczyk E.

|

2017

|

nr 477

11-23

PL

Celem niniejszego artykułu jest opracowanie klasyfikacji województw z uwagi na stopień uprzemysłowienia jako jednego z elementów oddziałujących na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i stan środowiska regionu. Pozwoli ona w dalszej kolejności na ocenę czynników społecznych lub środowiskowych w zdefiniowanych grupach województw o różnym stopniu uprzemysłowienia. Klasyfikacji województw dokonano na podstawie wskaźników charakteryzujących gospodarczy aspekt rozwoju przemysłu oraz rynek pracy z wykorzystaniem metod analizy skupień. Analiza skupień została przeprowadzona jedną z metod hierarchicznych – metodą aglomeracji Warda. Do oceny zmian pozycji poszczególnych województw w czasie wykorzystano syntetyczne miary rozwoju ze wspólnym wzorcem rozwoju. Badaniem objęto 16 województw Polski w 2015 r. z uwzględnieniem zmian odnotowanych w porównaniu z 2009 r.

8

Regionalna charakterystyka wybranych aspektów ekoaktywności przedsiębiorstw przemysłowych

63%

Bal-Domańska B. , Stańczyk E.

|

2017

|

nr 477

24-39

PL

Aktywność przedsiębiorstw przemysłowych jest jednym z ważnych elementów rozwoju regionów. W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki analizy wojewódzkiego zróżnicowania aktywności przedsiębiorstw przemysłowych w zakresie nakładów i działalności innowacyjnej związanych z ochroną środowiska. Ten obszar aktywności przedsiębiorstw jest szczególnie interesujący z punktu widzenia koncepcji zrównoważonego rozwoju (ZR) jako długookresowego procesu skierowanego na poprawę jakości życia poprzez synchronizację i harmonizację działań właściwie we wszystkich obszarach aktywności człowieka. Analiza została przeprowadzona jako element modelu PSR (przyczyna – stan – reakcja) w układzie gospodarka – środowisko – instrumenty ekonomiczne w części prezentującej instrumenty ekonomiczne dotyczące aktywności przedsiębiorstw przemysłowych. Badaniem objęto 16 województw Polski w 2014 r. Dla wybranych zagadnień wyniki zaprezentowano w ujęciu dynamicznym (w odniesieniu do danych z 2012 r.).

9

Gospodarcze aspekty zrównoważonego rozwoju województw - wielowymiarowa analiza porównawcza

63%

Bal-Domańska B. , Wilk J.

|

2011

|

tom 58

|

nr 3-4

300-322

EN

Sustainable development is basic and superior aim of European Union. It assumes growing standard and quality of life by achieving compromise in respect to economic, social and environmental development. In this paper an evaluation of sustainable development in Polish voivodeships with reference to economic order in 2005 and 2009 was performed. The voivodeships were described by a set of indicators grouped into five areas such as economy, innovativeness, households, labour market and impact upon the environment. The voivodeships situation, territorial cohesion and direction of changes were investigated. Selected description statistics and linear ordering with pattern formula were applied.

PL

Zrównoważony rozwój jest nadrzędnym celem Unii Europejskiej. Zakłada podniesienie poziomu i jakości życia poprzez osiągnięcie kompromisu w zakresie rozwoju gospodarczego, społecznego i środowiskowego. W artykule dokonano oceny zrównoważonego rozwoju województw Polski w kontekście ładu gospodarczego w 2005 i 2009 roku. Województwa opisano zestawem wskaźników, które pogrupowano w pięć obszarów, tj. gospodarka, innowacyjność, gospodarstwa domowe, rynek pracy i oddziaływanie na środowisko. Analizowano sytuację województw, poziom spójności terytorialnej oraz kierunek zachodzących zmian. W tym celu zastosowano wybrane statystyki opisowe oraz porządkowanie liniowe z formułą wzorcową.

10

Ocena realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w województwach w zakresie włączenia społecznego

51%

Wilk J. , Bartniczak B. , Bal-Domańska B.

Econometrics. Ekonometria. Advances in Applied Data Analytics

|

2013

|

nr 2(40)

48-61

EN

The objective of the paper is to assess the situation of Polish regions (NUTS 2) and their progress in sustainable development regarding social inclusion. The study covers the period after Poland’s accession to the European Union (2004-2011). The implementation of ratio analysis and synthetic measure facilitated an evaluation of occurring tendencies. Taxonomic analysis was performed for the years 2006 and 2011. Linear arrangement methods and a common development pattern were applied in constructing the measure. The observed tendencies may be assessed as positive. All regions made progress towards the pattern even though the rate of occurring transformations was diversified. At the same time territorial disparities became smaller. Despite the recorded progress the situation in the country still requires to be improved. Among the most significant challenges encountered by Polish regions there are extensive income distribution inequalities, long-term unemployment, high percentage of population threatened with poverty and low participation of the disabled in the labour market.

11

A multivariate approach to the identification of initial smart specialisations of Polish voivodeships

51%

Bal-Domańska B. , Sobczak E. , Stańczyk E.

Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy

|

2020

|

tom 15

|

nr 4

785-810

EN

Research background: The identification of smart specialisations should be based on information allowing the identification of resources and capital in the regions, which constitute the unique value of the area providing for the development of competitive advantages based on innovations and achievements in the research and development activities. Purpose of the article: The key goal is to present the proposal to use an aggregate (synthetic) measure for the purpose of identifying regional development potentials and next the initial smart specialisations (RSS). This approach is particularly useful at the very initial stage of recognizing the potential in the region, and ? after some modifications ? may offer a useful tool for assembling the de-velopment of industries (services) in the region. The additional goals are: (1) to organize the knowledge regarding statistical approaches and selected methods to be used in the process of identifying initial smart specialisations in regions (RSS); (2) exemplification of the presented methodology for the initial regional smart specialisations (RSS) identification in voivodeships in Poland based on a multivariate approach. Methods: Multivariate statistical analysis (MSA) methods are used in the identification procedure of initial regional smart specialisations (RSS), which allowed for performing the assessment in 4 areas: resources and capital; specialisation; development potential (dynamics); the involvement in research and development and innovative activities. They can also be extended with additional dimensions related to the cooperation of enterprises with social or environmental priorities. Findings & Value added: The conducted procedure allowed identifying NACE rev. 2 divisions useful in determining development potentials in Polish regions and later the initial smart specialisations (RSS). The identified initial RSS for Polish voivodeships can be a starting point for building regional smart specialisations based on values supply chain or other premises. Due to the universal nature of the proposed methodology, it can be widely used at the level of subregions, regions and the EU countries.