This paper presents an original research procedure developed for a project that focuses on the restoration of the Gołaszewski Manor and Garden Complex in Wrocanka. The introductory section outlines the objectives, scope and methods of the tests and sub-procedures that make up the procedure in question, and then presents the results of the investigation, broken down into individual stages. The conclusion emphasises the role of the investigation in the properly conducted process of restoring the historic complex, which is subject to statutory conservation as a result of being listed in the register of monuments.
Niniejszy artykuł dotyczy dziedzictwa kulturowego średniowiecznego miasta Dukla, położonego na Podkarpaciu. Opisano w nim dwa szczególnie cenne obiekty, które znajdują się na terenie ośrodka: ratusz oraz pałac. Celem przeprowadzonych studiów jest zwrócenie uwagi na potencjał dziedzictwa kulturowego miasta, w tym przede wszystkim na wartości materialne i niematerialne omawianych obiektów, a także na potrzebę ich ochrony, dokumentowania i udostępnienia.
EN
This article addresses the cultural heritage of the medieval town of Dukla, located in the Podkarpacie Region. It describes two particularly valuable buildings located in the town: the town hall and the palace. The aim of the carried out studies is highlighting the potential of the cultural heritage in the town, and especially the tangible and intangible value of the discussed objects, as well as the need to protect, document and make them accessible to the public.
Among the entire list of architectural monuments, religious structures depended most heavily on the changes in politics and ideology. If the ruling elite did not take an antagonistic position concerning the dominant religion, it either contributed to its dissemination and affirmation or was at least neutral. In the case when the dominant religion was that of the state and a combination of power and religion was observed, the temples occupied a dominant place in the structure of settlements, and their size and luxurious decoration became evidence of the strength and divinity of power. Using Soviet-Union-era Ukraine as an example, it was proved that places of worship that played the role of ideological and urban development landmarks in the urban environment were systematically destroyed. In the Soviet Union, the conscious destruction of wooden and stone churches and cathedrals took place under the slogan of militant atheism, the denial of God and the fight against religion. The modern restoration of partially ruined or destroyed temples is also a criterion for changing the ideological attitude to religion in independent Ukraine.
PL
Spośród wszystkich zabytków architektury obiekty sakralne w największym stopniu zależały od zmian politycznych i ideologicznych. Gdy elity rządzące nie przeciwstawiały się religii, to albo przyczyniały się do jej rozpowszechnienia i afirmacji, albo były wobec niej neutralne. W przypadku gdy religia miała charakter państwowy i można było zaobserwować jej powiązanie z władzą, świątynie zajmowały dominujące miejsce w strukturze osady, a ich wielkość i bogactwo dekoracji świadczyły o sile i boskości władcy. Ukraina, będąc w przeszłości zależna od Związku Radzieckiego, jest przykładem, że obiekty kultu, które odgrywały szczególną rolę w ideologii i rozwoju urbanistycznym środowiska miejskiego, były systematycznie niszczone. W Związku Radzieckim świadoma dewastacja drewnianych i kamiennych kościołów oraz katedr miało miejsce pod hasłem wojującego ateizmu, wyparcia się Boga i walki z religią. Współczesna renowacja częściowo zrujnowanych lub zniszczonych świątyń jest również przejawem zmiany ideologicznego stosunku do religii w niepodległej Ukrainie.
The article concerns the characteristic features of the formation of historical buildings during the period of dominance of historicism and secession in architecture, as well as their contemporary adaptations to new functions and the condition of preservation in the aspect of conservation. As recent experience from the cities in Poland (Krakow) and Ukraine (Kiev) show, basic problems with the protection of the historical resources result from the lack of social education in the field of cultural heritage protection, non-compliance with applicable regulations and insufficient consideration of protection tasks in current planning policy. It should also be noted that in many cases, historical buildings and complexes (of administrative, cultural, residential or industrial function), shaped at the end of the 19ᵗʰ and the beginning of the 20ᵗʰ century, no longer meet modern standards. This often leads to social conflicts, threatens their existence and value, which can be lost through unprofessional modernization, reconstruction or adaptation works.
PL
Artykuł dotyczy charakterystycznych cech kształtowania budynków historycznych w okresie dominacji historyzmu i secesji w architekturze, a także ich współczesnych adaptacji do nowych funkcji oraz stanu zachowania w aspekcie konserwatorskim. Jak pokazują ostatnie doświadczenia z terenu miast Polski (Kraków) oraz Ukrainy (Kijów), podstawowe problemy z ochroną historycznego zasobu wynikają z braku edukacji społecznej w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, nieprzestrzegania obowiązujących przepisów oraz niedostatecznego uwzględnienia zadań ochronnych w bieżącej polityce planistycznej. Należy także zauważyć, że w wielu przypadkach historyczne obiekty i zespoły (o funkcji administracyjnej, kulturalnej, mieszkalnej czy przemysłowej), ukształtowane na końcu XIX i na początku XX wieku, nie spełniają już współczesnych standardów. Prowadzi to wielokrotnie do konfliktów społecznych, zagraża ich egzystencji oraz wartości, która może zostać zatracona poprzez nieprofesjonalnie przeprowadzone prace modernizacyjne, przebudowy czy adaptacje.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.