Głównym celem opracowania jest określenie roli najmniejszych miast w układach regionalnych oraz zbadanie stopnia ich zróżnicowania na skali kontinuum miejsko-wiejskiego na podstawie wybranych wskaźników miejskości. Przedmiotem badań jest 16 najmniejszych miast, zlokalizowanych po jednym w każdym z województw. Zakres czasowy opracowania zasadniczo obejmuje rok 2015. Postępowanie badawcze służące realizacji głównego celu pracy składa się z kilku etapów. W etapie pierwszym omówiono w sposób syntetyczny podstawowe założenia teoretyczne koncepcji kontinuum miejsko-wiejskiego. W etapie drugim przeprowadzono ogólną charakterystykę najmniejszych miast w układach regionalnych. W zasadniczym, trzecim etapie pracy wykonano klasyfikację miast na skali kontinuum miejsko-wiejskiego na podstawie przyjętych wskaźników miejskości. W etapie czwartym zaprezentowano studium przypadku i opisano poziom miejskości najmniejszego i zarazem nowego miasta Kołaczyce. Klasyfikacja ośrodków na podstawie syntetycznego wskaźnika miejskości pozwala stwierdzić, że najmniejsze miasta w układach regionalnych wykazują niezbyt silne zróżnicowanie na skali kontinuum miejsko-wiejskiego i charakteryzują się przeciętnym natężeniem cech miejskich.
In the years 1989–2010 a total of 82 small towns appeared in Poland. The newly formed towns contribute significantly to the country’s urban settlement system since they account for 9.0% of all the Polish urban places. The research embraced small towns of up to 20 thousand population. It involved a survey analysis carried out in those established in the years 2009–2010. The respondents represented public administration institutions, schools of a variety of levels, as well as social, sporting, cultural and religious organisations and associations. The aim of the study was to seek an answer to the following cognitive questions: (1) What positive and negative features distinguish the towns? (2) What is the significance of the towns for their immediate surroundings? and (3) What is their future and what is their chance for further development?
PL
W latach 1989–2010 powstały w Polsce 82 miasta. Nowo utworzone miasta mają znaczący udział w miejskiej sieci osadniczej kraju, gdyż stanowią 9,0% ogółu miast Polski. Badaniem objęto małe miasta, liczące do 20 tys. mieszkańców. Podstawę analizy stanowią wyniki badań ankietowych, które przeprowadzono w małych miastach powstałych w latach 2009–2010. Respondenci reprezentowali instytucje administracji publicznej, szkolnictwo różnego poziomu, organizacje i stowarzyszenia społeczne, sportowe, kulturalne i religijne. Celem opracowania jest próba odpowiedzi na następujące pytania poznawcze: 1. jakie są pozytywne i negatywne cechy wyróżniające miasta, 2. jakie jest znaczenie miast dla najbliższego otoczenia, 3. jaka jest przyszłość miast i co stanowi szanse ich dalszego rozwoju?
This paper seeks to present functional changes taking place in the economies of towns of Wielkopolska voivodeship. The set of towns examined included 109 units, and the study period embraced the years 2009 and 2015. The examination of functional changes was conducted in terms of size classes of towns and by comparing towns of the Poznań agglomeration against the remaining towns of Wielkopolska voivodeship. The most important cognitive conclusions following from the study are as follows:1. In 1973 the towns of Wielkopolska voivodeship represented nine functional types, and in the years 2009 and 2015 only six types, including three with a smaller or greater share of services. The uniformisation of the functional structure of the towns is caused by the tertiarisation of their economies.2. The dynamics of the number of economic entities is the highest in the service sector, but differs in individual NACE sections. The highest rate of increase in the number of entities takes place in so-called modern services.3. An examination of differences in the functional structure of the Wielkopolska towns (conducted on the basis of employment in NACE sections) leads to the conclusion that with an increase in the population of a town the diversification of its functional structure grows too. In the study period 2009–2015, the highest increase in functional differences among the towns was recorded in the set of small towns with 5 to 10 thous. inhabitants.4. The conducted measurements of the economic base of the Wielkopolska towns showed that with an increase in a town’s population, specialisations in sections of the agricultural and then the industrial sector gave way to specialisations in sections connected with the service sector. Over the study period, there were no marked changes in the kind of exogenous functions performed by towns belonging to individual size classes.5. Apart from the size of towns, a significant factor affecting a town’s economy and the intensity of its functional changes proved to be its location in relation to (distance from) the central city of the voivodeship, i.e. Poznań. This was demonstrated by comparing the towns in the Poznań agglomeration against the remaining towns of the voivodeship. Changes in the economic structure of towns closely connected functionally with Poznań showed a higher dynamics and were more advanced than in the other towns of the voivodeship.
PL
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie zmian funkcjonalnych dokonujących się w gospodarce miast województwa wielkopolskiego. Badany zbiór miast liczy 109 ośrodków. Zakres czasowy pracy obejmuje lata 2009 i 2015. Podstawę opracowania stanowią materiały zakupione w Urzędzie Statystycznym w Poznaniu. Są to dane dotyczące zarówno liczby pracujących, jak i liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON według sekcji i działów Polskiej Klasyfikacji Działalności z 2007 r. Badanie zmian funkcjonalnych przeprowadzono przy uwzględnieniu klas wielkościowych miast oraz w układzie: miasta aglomeracji poznańskiej–pozostałe miasta województwa wielkopolskiego.
The aim of the study is to analyze the intra-inequality in the province. Wielkopolski. These inequalities are examined in the analysis of socio-economic changes in the small towns in the province of Wielkopolska in three time spots: 1992, 2000 and 2008. This is a continuation of the research of Konecka-Szydłowska, Hauke (2011). The indicators used in the analysis take into account various aspects of the phenomenon studied and refer to the following issues: population, technical infrastructure, housing and the economy. The study used exploratory techniques based on regression models which are constructed and estimated for the indicators examined in the above three sections of time and for differences between 2000 and 1992 and between 2008 and 2000. These models were constructed and interpreted in a similar manner as in the analysis of convergence. Interpretation is an extension of the idea of convergence usually analyzed GDP.
PL
Celem pracy jest analiza nierówności wewnątrzregionalnych w województwie wielkopolskim. Nierówności te badane są w oparciu o analizę zmian społeczno-gospodarczych w małych miastach województwa wielkopolskiego w trzech przekrojach czasowych w 1992, 2000 i 2008 r. Jest to kontynuacja badań przedstawionych w pracy Koneckiej-Szydłowskiej, Haukego (2011).Wskaźniki zastosowane w analizie uwzględniają różne aspekty badanego zjawiska i odnoszą się do następujących zagadnień: sytuacji ludnościowej, infrastruktury technicznej i mieszkalnictwa oraz gospodarki.Wanalizie wykorzystano techniki eksploracyjne oparte na modelach regresyjnych zbudowanych i oszacowanych dla badanych wskaźników w trzech powyższych przekrojach czasowych oraz dla różnic między rokiem 2000 a 1992 i między rokiem 2008 a 2000. Modele te konstruowane i interpretowane były w podobny sposób jak w analizie konwergencji. Interpretacja ich jest rozszerzeniem idei konwergencji zwyczajowo analizowanej dla PKB.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Social capital (like human capital) is an increasingly important factor of socio-economic development today. The role of social capital in technological advancement and economic development has been widely discussed in foreign and Polish literature. The main goal of this article is to analyse differences in the social capital of the Poznań agglomeration. To achieve it, the following cognitive questions will be addressed: (a) the level of social capital in the Poznań agglomeration; (b) the level of and differences in the basic components of social capital, and (c) differences in the level of social capital in the core-periphery system of the Poznań agglomeration.
Jako cel artykułu przyjęto określenie zakresu i systematyzację współczesnej redefinicji czynników rozwoju regionalnego zachodzącej pod wpływem uwarunkowań globalnych. Postępowanie badawcze objęło trzy etapy: (1) syntetyczne uporządkowanie podstaw teoretycznych oraz przemian koncepcji czynników rozwoju regionalnego; (2) przedstawienie wyników ustaleń określających kierunek i zakres oddziaływania współczesnych megatrendów procesów rozwoju społeczno-gospodarczego na przemiany czynników rozwoju regionalnego oraz (3) zasadniczy etap analizy dotyczący identyfikacji i charakterystyki specyfiki zmian sposobu i zakresu postrzegania czynników rozwoju regionalnego odbywających się w konsekwencji współczesnych uwarunkowań globalnych.
EN
The paper aims to identify the scope and propose a systematisation of the contemporary redefinition of regional development factors, influenced by global conditions. The research process comprised three stages: (1) a brief review of the theoretical foundations and changes in the understanding of regional development factors; (2) presentation of the findings relating to the directions and impact of contemporary socio-economic megatrends on changes of regional development factors, and (3) the main body of the analysis, which identifies and describes the nature of changes in the perception of regional development factors as a consequence of contemporary global conditions.
An important factor controlling regional variations in the support for individual parties in the Sejm elections of the 1990s was the level of urbanisation. Despite violent changes of the Polish political scene at the start of the 21st century, there are still parties, both new and old, that have preserved an urban or a rural character. Assuming the urbanisation level to be a function of support for both, urban and peasant groups, use was made of multiple regression models to determine the degree of electoral urbanity of three belts of communes situated around Poznan. The procedure rested on the assumption that the equation parameters estimated on the basis of the territorial division of the country (41 districts) or voivodeships (31 poviats) could also describe the dependence under analysis at the level of the commune.
PL
Ważnym czynnikiem kształtującym regionalna zmienność poparcia dla poszczególnych partii w wyborach do Sejmu lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku był poziom urbanizacji. Pomimo zachodzących gwałtownych zmian sceny politycznej w Polsce na początku XXI w., nadal niektóre partie polityczne – zarówno nowe, jak i stare – zachowały znamiona partii o charakterze miejskim lub wiejskim. Przyjmując, iż poziom miejskości jest funkcja poparcia zarówno dla ugrupowań miejskich, jak i chłopskich wykorzystano modele regresji wielokrotnej i określono stopień miejskości elektoralnej trzech pasów gmin położonych wokół Poznania. Postępowanie to oparto na założeniu, że parametry równania oszacowane na podstawie przekroju terytorialnego kraju (41 okręgów) lub województwa (31 powiatów) mogą również opisywać analizowaną zależność na poziomie gminnym.