Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Osady kambru górnego i tremadoku w rejonie Narola (południowa Lubelszczyzna) – źródło i nośnik gazu łupkowego?

100%

Sikorska-Jaworowska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

tom nr 467

61--85

PL

Przeprowadzono badania petrologiczne utworów kambru górnego i tremadoku w rejonie Narola (S Lubelszczyzna) w aspekcie poszukiwań złóż gazu łupkowego. Wykonano obserwacje i analizy w mikroskopie polaryzacyjnym, luminoskopie (CL) oraz mikroskopie skaningowym (BSE, SE, EDS i SEM-CL). Przeprowadzono analizy spektralne-CL kwarcu, analizy rentgenostrukturalne frakcji ilastej oraz analizę pirolityczną materii organicznej. Badane osady są wykształcone głównie w postaci łupków iłowcowo-mułowcowych z przewarstwieniami piaszczystymi. Należą do epikontynentalnej asocjacji silikoklastycznej powstałej na rozległym szelfie poddanym działaniu pływów i sztormów. Masa ilasta łupków składa się głównie z illitu, a materiał pylasty stanowi kwarc z niewielką domieszką skaleni. Powszechnie występuje cement kwarcowy (narosty i agregaty autogenicznego kwarcu), rzadziej węglanowy (kalcyt, Fe-dolomit/ ankeryt i syderyt), pirytowy, kaolinitowy i fosforanowy. W masie ilastej występuje mikroporowatość w postaci „mikrokanałów” wzdłuż blaszek illitowych i wewnątrz pakietów łyszczykowych. Mikropory (1–2 μm) są obecne w cemencie węglanowym i materii organicznej. W wyniku głębokiego pogrzebania i intensywnej diagenezy osadów materia organiczna uległa silnym przeobrażeniom (maks. RO = 2,5%). Wskaźnik refleksyjności witrynitu oraz analiza pirolityczna materii organicznej, a także wysoki stopień uporządkowania struktury illitu wskazują na maksymalne paleotemperatury rzędu 120–150°C. W skałach są liczne spękania wypełnione węglanami i/albo kwarcem. Część spękań biegnąca wzdłuż laminacji (rzadziej prostopadle lub pod dużym kątem) pozostała otwarta i stanowi potencjalną drogę migracji węglowodorów. Analiza pirolityczna wykazała, że badane łupki nie mają charakteru skał macierzystych. W skałach tych nie należy spodziewać się niekonwencjonalnych złóż węglowodorów.

EN

Petrologic investigations of Upper Cambrian and Tremadocian deposits were carried out in the Narol region (southern Lublin region) in prospecting for shale gas accumulations. The observations and analyses were made using a polarizing microscope, luminoscope (CL) and scanning microscope (BSE, SE, EDS, SEM-CL). The following analyses were performed: CL-spectral analysis of quartz, X-ray structural analysis of clay fraction, and pyrolytic analysis of organic matter. The rocks under study are represented mainly by clay-silt shales with sandy interbeds. They belong to the epicontinental siliciclastic association deposited on an extensive shelf subjected to tidal and storm action. The shales consist largely of illite, and the silt fraction is represented by quartz with a small admixture of feldspars. Quartz cement is common (growths and aggregates of authigenic quartz), while carbonate cement (calcite, Fe-dolomite/ ankerite and siderite), as well as pyrite, kaolinite and phosphate cements are rare. The shales reveal microporosity in the form of “microchannels” paralleling illite plates, and within mica packets. The micropores (1–2 μm in size) are observed in both the carbonate cement and organic matter. As a result of deep burial and intense diagenetic processes, the organic matter has undergone strong alteration (max. RO = 2.5%). The vitrinite reflectance index and pyrolitic analysis of organic matter, as well as the highly ordered illite structure, indicate the maximum palaeotemperatures in the range of 120–150°C. The rocks show numerous fractures healed with carbonates and/or quartz. Some of the fractures that run parallel to the lamination (or more rarely those running perpendicular or at a high angle) have remained open and are potential pathways of hydrocarbon migration. Pyrolytic analysis shows that the shales do not represent source rocks. It is supposed that they do not represent reservoirs for unconventional hydrocarbon accumulations.

2

Petrografia i mineralogia łupków niższego paleozoiku kratonu wschodnioeuropejskiego oraz piaskowców karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej

51%

Sikorska-Jaworowska M. , Kuberska M. , Kozłowska A.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

tom Vol. 64, nr 12

963--967

EN

The study deals with clay-silt shales occurring in the lower Palaeozoic basin at the western slope of the East European Craton, and sandstones known from the Carboniferous Basin of SW Poland (basement of theFore-SudeticHomocline).The clay groundmass of the shales consistslargely of illite, and the silt fraction is made up of quartz with a variable admixture of feldspars. Quartz and carbonate cements are common, while pyrite, kaolinite and phosphate cements are rare. The clay groundmass reveals microporosity in the form of microchannels paralleling illite plates, and visible with in mica packets. Carboniferous sandstones are represented mostly by sublithic or subarkosic wackes and rarely by lithic, sublithic or subarkosic arenites. The pore space between sand grains is completely filled by clayey matrix. Both porosity and permeability are very low in the sandstones.

3

Depositional environment of Paleogen amber-bearing quartz-glauconite sands from Zdolbuniv (Rivne region, NW Ukraine): mineralogical and petrological evidences

32%

Natkaniec-Nowak L. , Dumańska-Słowik M. , Naglik B. , Melnychuk V. , Krynickaya M. B. , Smoliński W. , Sikorska-Jaworowska M. , Stach P. , Kubica D. , Ładoń K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

tom T. 33, z. 4

45--62

EN

Amber-bearing sands from Zdolbuniv mine are Paleogene fine-grained (0.6–0.12 mm) clastic rocks. The material is poorly rounded and moderately sorted out. It mainly consists of quartz, glauconite, and subordinately, feldspars (K-feldspars and plagioclases), mica, carbonates, zircon, epidote, fossil resins (Baltic amber) and ore minerals such as hematite, rutile, anatase, ilmenite. The presence of glauconite in the sands proves that sedimentation basin had to be marine reservoir. The variable composition of individual glauconite grains suggests the environmental conditions had to change during the sedimentation of clastic rocks. The occurrence of minerals, assembly such as zircon, epidote, ilmenite, rutile, anatase in the sands as well as the brown CL color of quartz grains, may suggest that majority of clastic material originated from metamorphic rocks, most probably coming from the Ukrainian Shield. Together with metamorphic material the fragment of fossil resins, i.e. Baltic amber, from the Paleogene off-shore forests could be transported to the sedimentation basin. Nowadays the bottom part of the analyzed profile is the most promising for the recovery of glauconite, whereas the exploration of Baltic amber may be initiated from the top of the profile.

PL

Piaski bursztynonośne z kopalni Zdolbuniv (obwód rowieński, NW Ukraina) to paleogeńskie, drobnoziarniste (0,6–0,12 mm) skały klastyczne. Materiał ziarnisty tych piasków jest słabo obtoczony i średnio wysortowany. Stanowią go głównie kwarc i glaukonit oraz występujące w podrzędnych ilościach: skalenie (K-skalenie i plagioklazy), miki, węglany, cyrkon, epidot, żywice kopalne (bursztyn) i minerały rudne, takie jak: hematyt, rutyl, anataz, ilmenit. Obecność glaukonitu wskazuje na środowisko morskie sedymentacji tego materiału. Duże zróżnicowanie składu chemicznego poszczególnych osobników glaukonitu sugeruje, że w trakcie sedymentacji materiału ziarnowego dochodziło do zmian warunków środowiskowych w samym basenie. Obecność w przedmiotowych piaskach takich minerałów, jak np. cyrkon, epidot, ilmenit, rutyl, anataz, jak i barwy ziaren kwarcu na obrazach CL wskazują, że większość materiału ziarnowego pochodzi ze skał metamorficznych, najprawdopodobniej budujących podłoże Tarczy Ukraińskiej. Wraz ze wspomnianym materiałem do basenu sedymentacyjnego mogły być transportowane fragmenty paleogeńskiej żywicy (bursztynu), pochodzące z pobliskich lasów. Analizowany profil piasków jest w dolnej części wzbogacony w glaukonit, podczas gdy górna jego część jest wzbogacona we fragmenty żywic kopalnych.

4

Strefy perspektywiczne występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w kambryjskich, ordowickich, sylurskich i karbońskich kompleksach skalnych Polski : integracja wyników badań

23%

Podhalańska T. , Waksmundzka M. I. , Becker A. , Roszkowska-Remin J. , Dyrka I. , Feldman-Olszewska A. , Głuszyński A. , Grotek I. , Janas M. , Karcz P. , Nowak G. , Pacześna J. , Roman M. , Sikorska-Jaworowska M. , Kuberska M. , Kozłowska A. , Sobień K.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

tom Vol. 64, nr 12

1008--1021

EN

The paper presents the characteristics of prospective zones identified for the first time within the lower Palaeozoic shale formations occurring in the Baltic-Podlasie-Lublin Basin and within the Carboniferous shale, sandstone, and mixed shale-sandstone complexes (the so-called hybrid complexes) in the basin of south-western Poland. The lateral and vertical ranges of these zones are determined based on specific criteria using the results of various research methods and analyses, i.e.: stratigraphic, sedimentological, mineralogical, petrological and geochemical of organic matter, petrographic and petrophysical, including interpretation of well logs. Archived geological materials and those coming from the boreholes drilled recently in the concession areas were also used. Four prospective zones have been distinguished in the lower Palaeozoic of the so-called shale belt: SP1, SP2, SP3 and SP4. The most prospective area for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits in shale formations is the Baltic region – the Łeba Elevation, where there are all four perspective zones, only partially covering the range of potentially prospective formations. In each of these zones, both liquid and gas hydrocarbons can be expected in this area. Due to the low percentage of organic matter, the lowest hydrocarbon generation potential is attributed to the Lublin region. However, the low values of this parameter are compensated by other parameters, i.e. the considerable thickness and lateral extent of zone SP4 corresponding partly to the Pelplin Formation. In the Carboniferous rocks of south-western Poland, seven prospective zones have been distinguished in four borehole sections. Four of them are “tight” zones in compact sandstones, while the other three zones represent a hybrid type in complexes with mixed lithology. No prospective zones have been defined in complexes with homogeneous shale lithologies. Determination of lateral extents of the identified zones has not been possible due to the scarcity of data on the geological structure and stratigraphy of the Carboniferous succession in the study area