"Business as usual" - Nord Stream 2 jako kontynuacja sowiecko-niemieckiej współpracy gazowej z lat siedemdziesiątych : kontekst historyczny, implikacje dla bezpieczeństwa w regionie oraz polityki międzynarodowej

• Autorzy: Bartosz Bieliszczuk

Warianty tytułu

'Business as Usual': Nord Stream 2 as a Continuation of Soviet - German Gas Cooperation from the 1970s : the Historical Context and Implications for Security in the Region and International Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W okresie zimnej wojny import gazu z ZSRS do Europy motywowano po obu stronach żelaznej kurtyny zarówno kwestiami ekonomicznymi, jak i politycznymi. Dla RFN i Austrii był elementem dywersyfikacji dostaw i szansą na sprowadzanie konkurencyjnego cenowo surowca, a europejskie firmy mogły zarobić na kontraktach z Sowietami. Jednocześnie współpraca ta była elementem szerszej strategii politycznej RFN, mającej doprowadzić do odprężenia politycznego (warto pamiętać o ówczesnym podziale Niemiec i Berlina). Dla ZSRS eksport gazu na Zachód oznaczał natomiast zyski w twardej walucie, a powiązane z nim kontrakty dawały możliwość pozyskania technologii pozwalających na modernizację armii. Miało to być również narzędzie do budowania wpływów w Europie Zachodniej oraz dzielenia NATO. Obecna sytuacja wokół budowy NS2 pod wieloma względami przypomina lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte. Rosja wykorzystuje eksport surowców do pogłębiania podziałów w NATO i UE, a pochodzące z niego zyski w twardej walucie mają dla niej istotne znaczenie w trudnym położeniu gospodarczym. Nieco inaczej wygląda sytuacja Niemiec czy Austrii, które w odróżnieniu od okresu zimnej wojny poprzez NS2 i współpracę z Rosją realizują przede wszystkim swoje interesy ekonomiczne. (fragment tekstu)

EN

Nord Stream 2 (NS2) is one of the most controversial international projects in the gas industry. The construction of the gas pipeline began in the period of serious tensions between Russia and the West. Gazprom's European partners ignore the legitimate concerns of their allies regarding the implications of the investment for politics and security. The dispute is somewhat reminiscent of the Cold War period when Germany and Austria established gas cooperation with the USSR. The article presents the current political context of the gas relations of the European countries and the USSR/Russia and the implications of building NS2 for politics and security in Europe. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gaz ziemny; Międzynarodowe stosunki polityczne; Bezpieczeństwo energetyczne; Historia polityczna

EN

Natural gas; International political relations; Energy security; Political history

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4
• Strony: 15-43

Twórcy

autor

Bartosz Bieliszczuk

• Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Bibliografia

• Association Implementation Report on Ukraine, "European Union External Action", 7.11.2018 [dostęp: 16.01.2019], dostępny w internecie: https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/53485/association-implementation-report-ukraine_en.
• BASF, E.ON and Gazprom sign agreement on North European Gas Pipeline through the Baltic, "Gazprom" [online], 8.09.2005 [dostęp: 8.01.2019], dostępny w internecie: http://www.gazprom.com/press/news/2005/september/article63266.
• Beltransgaz affi liation to Gazprom takes Belarusian gas industry to a new level, "Gazprom" [online], 22.11.2012 [dostęp: 26.10.2018], dostępny w internecie: http://www.gazprom.com/press/news/2012/november/article149318.
• Bieliszczuk B., Dwa lata po Fukushimie. Sektor energetyczny, strategia rządu i przyszłość Japonii, "Poliarchia" 2014, nr 2, dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: https://www.uj.edu.pl/documents/123362602/2bd93b1d-b3d6-4827-ae3d-40c4fec172bd.
• Bieliszczuk B., Eksport amerykańskiego gazu. Szanse, perspektywy i wpływ na (między)-narodową gospodarkę, "Kultura i Polityka" 2014, nr 12, dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: http://www.wse.krakow.pl/pl/nauka-i-badania/kip/archiwum-kip/1907-energetyka-12-2012-numer-specjalny.
• Bieliszczuk B., Konkurencja pod kontrolą: perspektywa zastosowania prawa UE wobec Nord Stream 2, "Biuletyn PISM" 2017, nr 122 (1564), dostępny w internecie [dostęp: 7.02.2019]: http://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-122-1564.
• Bieliszczuk B., Negocjacje w sprawie utrzymania tranzytu gazu przez Ukrainę, "Biuletyn PISM" 2018, nr 108 (1681), dostępny w internecie [dostęp: 7.02.2019]: https://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-108-1681.
• Bieliszczuk B., Rosatom gra w zielone: nowe obszary rosyjskiej współpracy z zagranicą, "Biuletyn PISM" 2018, nr 49 (1622), dostępny w internecie [dostęp: 7.02.2019]: https://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-49-1622.
• Bieliszczuk B., Legucka A., Druga generacja elity władzy w Rosji, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2018, dostępny w internecie [dostęp: 11.01.2019:]: http://www.pism.pl/fi les/?id_plik=24961.
• Bodalska B., Poland wants to speed up progress on gas directive, "EurActiv" [online], 12.06.2018 [dostęp: 26.10.2018], dostępny w internecie: https://www.euractiv.com/section/energy/news/poland-wants-to-speed-up-progress-on-gas-directive/.
• Bosch F., Energy diplomacy: West Germany, the Soviet Union and the oil crises of the 1970s, "Historical Social Research" 2014, vol. 39, No. 4.
• BP statistical review of world energy June 2018, "BP" [online, dostęp: 24.10.2018] dostępny w internecie: https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/xlsx/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2018-all-data.xlsx.
• Brown Jr. M. L., Soviet reaction to the U. S. pipeline embargo. The impact on future Soviet economic relations with the West, "Maryland Journal of International Law" 1984, vol. 8, issue 1, dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: http://digitalcommons.law.umaryland.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1204&context=mjil.
• Cannon L., Reagan to impose limited sanctions on British fi rm six, "The Washington Post" [online], 1.09.1982 [dostęp: 26.10.2018], dostępny w internecie: http://www.washingtonpost.com/archive/politics/1982/09/01/reagan-to-impose-limited-sanctions-on-british-fi rmsix/038d62b3-f6ff-49ba-8f4b-48f30cbb9698.
• Change through rapprochement (July 15, 1963), "German History in Documents and Images" [online, dostęp: 26.10.2018], dostępny w internecie: http://ghdi.ghi-dc.org/sub_document.cfm?document_id=81.
• Chronicle, "Gazprom" [online, dostęp: 26.10.2018], dostępny w internecie: http://www.gazprom.com/about/history/chronicle/1989-1995.
• CIA's analysis of the Soviet Union, 1947-1991, ed. G. K. Haines, R. E. Leggett, CIA, Washington 2001, dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: https://nomorebiggov.fi les.wordpress.com/2008/11/cias-analysis-of-the-soviet-union-1947-1991.pdf.
• Countering America's adversaries through sanctions act, U. S. Government Publishing Office, H. R.3364, dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/BILLS-115hr3364enr/html/BILLS-115hr3364enr.htm.
• Countries that recognized South Ossetia's and Abkhazia's independence, "TASS" [online], 29.05.2018 [dostęp: 7.01.2019], dostępny w internecie: http://tass.com/world/1007058.
• Crimea to hand over Chornomornaftogaz to Russia's Gazprom - deputy CEO, "Interfax Ukraine", 18.03.2014 [dostęp: 7.01.2019], dostępny w internecie: https://en.interfax.com.ua/news/economic/196641.html.
• Dąbrowski A., Legucka A., Sankcje USA wobec Rosji, "Biuletyn PISM" 2017, nr 73 (1515), dostępny w internecie [dostęp: 26.10.2018]: http://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-73-1515