Co się dzieje? Między utopią populizmu a poszukiwaniem nowej umowy społecznej

• Autorzy: Rafał Drozdowski

Warianty tytułu

What Is Happening? Between Utopian Populism and the Search for a New Social Contract

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pierwsza część artykułu jest próbą identyfikacji najważniejszych strukturalnych przyczyn "zwrotu populistycznego". Kluczowa z nich to załamanie się umowy społecznej, której rdzeniem był model opiekuńczego państwa dobrobytu. Druga część artykułu prezentuje reakcje - zarówno rządzonych, jak i rządzących - na tendencje odpowiedzialne za obecny kryzys zaufania politycznego. Strona społeczna oczekuje od rządzących "polityki konkretów". Ale też staje się coraz bardziej antyestablishmentowa, antysystemowa i coraz bardziej odwrócona od niepewnej przyszłości. Z kolei rządzący przyjmują postawę wyczekiwania albo podążają w kierunku demokracji nieliberalnej. W trzeciej części artykułu podjęta została próba naszkicowania najważniejszych punktów nowej umowy społecznej, za jakie uznano (1) gwarancje bezpieczeństwa statusowego i godnościowego, (2) większe niż dotąd oparcie mechanizmów na merytokracji i demokracji deliberatywnej oraz (3) edukację do podmiotowości, emancypacji i autonomii. (abstrakt oryginalny)

EN

The first part of this article is an attempt to identify the main structural reasons for the 'populist turn'. Of them the key one was the collapse of the social contract the core of which was a model of a welfare state. In the second part, the reactions to the tendencies responsible for the current crisis of political confidence in those who govern and of those being governed are presented. The social side expects from the governors a 'policy of concrete solutions'. At the same time, the attitudes of those who are governed become increasingly anti-establishment, anti-system and are generally and steadily turning away from the uncertain future. Those who govern, on the other hand, adopt expectancy attitudes or are heading towards non-liberal democracy. In the third part of this article, an attempt is made to outline the main provisions of the social contract, which have been considered to be (i) guarantees of the security of the status and dignity, (ii) a greater than before reliance on meritocracy and deliberative democracy, and (iii) education to subjectivity, emancipation and autonomy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Populizm; Demokracja; Dobrobyt; Kryzys społeczno-gospodarczy; Demokracja nieliberalna

EN

Populism; Democracy; Prosperity; Socio-economic crisis; Illiberal democracy

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2
• Strony: 11-24

Twórcy

autor

Rafał Drozdowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Appadurai, Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, WN PWN, Warszawa 2009.
• A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, WN PWN, Warszawa 2001.
• A. Honneth, N. Fraser, Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna, WN DSWE TWP, Wrocław 2005.
• A. Modrzyk, Pomiędzy normatywizmem a realizmem. Od teorii uznania Axela Honnetha do radykalnie refleksyjnej krytyki społecznej, Korporacja Ha!art, Kraków 2013.
• Ch. Mouffe, Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie, Krytyka Polityczna, Warszawa 2015.
• Ch. Taylor, Etyka autentyczności, Znak, Kraków 1996.
• D. Karłowicz, Lud stracił wpływ na politykę, "Rzeczpospolita" z 13-15 sierpnia 2016 r.
• F. Zakaria. The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad, W. W. Norton & Company, New York - London 2003.
• G. Ionescu, E. Gellner, Introduction, w: eidem (eds.), Populism: Its Meaning and National Characteristics, Wendelfeld & Nicolson, London 1969.
• I. Pańków, Przyszedł czas odwetu, "Newsweek" 2017, nr 15.
• J. Habermas, Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej, WN PWN, Warszawa 2009.
• J. Rifkin, Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2001.
• J. Urbański, Prekariat i nowa walka klas, Książka i Prasa, Warszawa 2015.
• Ł. Wójcik, Demony demokratury, "Polityka" 2014, nr 30.
• M. Castells, Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, WN PWN, Warszawa 2013.
• M. Czyżewski, K. Dunin, A. Piotrowski, Cudze problemy O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, OBS, Warszawa 1991.
• M. Krajewski (red.), Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2014.
• M. Krajewski, Incydentologia, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2017.
• M. Marody, Sens zbiorowy a stabilność i zmiana ładu społecznego, w: A. Rychard, A. Sułek (red.), Legitymacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, PTS, UW, Warszawa 1988.
• P. Pluciński, Decyzjonizm zamiast debaty? O przeciwstawnych wzorach działania w sferze publicznej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 73, 2011, z. 4.
• R. Drozdowski, M. Frąckowiak, Smutek konkretu, w: Smutek konkretu. Materializacja idei/ dziury w całym, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
• U. Beck, E. Beck-Gernsheim, Riskante Freiheiten - Individualisierung in modernen Gesellschaften, Suhrkamp Verlag, Berlin 1994.
• W. Narojek, Socjalistyczne "welfare state": studium z psychologii społecznej Polski Ludowej, WN PWN, Warszawa 1991.
• Z. Bauman, Retrotopia, Wiley 2017.
• Z. Bauman, Życie na przemiał, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.2.2