Nacjonalizm a społeczeństwo obywatelskie

• Autorzy: Cezary Żołędowski

Warianty tytułu

Nationalism and a civic society

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wzrost znaczenia kwestii narodowej w obrębie państw i w stosunkach między państwami w końcu XX wieku spowodował, że najważniejszym współczesnym procesom społecznym, które miały przebiegać w warunkach przewidywanej amalgamacji kulturowo-etnicznej, towarzyszy powrót resentymentów narodowych wśród większości i renesans odrębności grup mniejszościowych. Powoduje to zwiększone zainteresowanie refleksją nad zależnościami między postulowanymi modelami modernizacji społecznej a obserwowanymi procesami odtwarzania i umacniania więzi narodowej. W literaturze zachodniej zależności te są przeważnie ujmowane jako relacje między społeczeństwem obywatelskim a nacjonalizmem. Odniesienie się do tych dyskusji wymaga nie tylko zajęcia aksjologicznego stanowiska w kwestii znaczenia siły tożsamości narodowej dla kształtowania się ładu społecznego, ale również wyjaśnienia zróżnicowanych znaczeń pojęcia nacjonalizmu, a tym samym oceny przydatności posługiwania się tą kategorią w analizach procesów społecznych. (fragment tekstu)

EN

At the end of the XX-th century the increasing importance of national affairs, both inside countries and in their mutual relations is to be seen. It caused that the most important contemporary processes, which were expected to proceed in conditions of cultural and ethnic unification, are in reality accompanied by returning national resentments appearing in the majority groups and by the renewal of separate character in minority groups. Its result is reflection on dependencies between postulated models of social modernization and observed processes of reconstruction and consolidation of nationalties. In western literature these links are usually presented as relations between civic society and nationalism. The reference to that discussion needs not only taking into account the role of national identity power information of social order, but also the explanation of the term "nationalism " in its main meaning and estimation of its usefulness in such studies. Less general and easier to define are the terms like: national ideology (movement, state), ethnic conflict (intolerance), xenophobia, chauvinism which seem to be more useful in analyses of mentioned problems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nacjonalizm; Społeczeństwo obywatelskie; Tożsamość narodowa

EN

Nationalism; Civic society; National identity

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2002
• Tom: 4
• Strony: 9-17

Twórcy

autor

Cezary Żołędowski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Alternatt Urs (1997): Sarajewo ostrzega. Etnonacjonalizm w Europie, ZNAK, Kraków.
• 2. Anioł Włodzimierz (1994): Współczesny nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej: podłoże, rodzaje napiąć i reakcja instytucji regionalnych, w: Nacjonalizm i konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, S. Helnarski (red.), Marszałek, Toruń.
• 3. Brubaker Rogers (1998): Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie, PWN, Warszawa-Kraków.
• 4. Burszta Wojciech (1994): Etnonacjonalizm. Nauka w poszukiwaniu sensu wydarzeń, "Sprawy Narodowościowe". Seria nowa, z.2(5).
• 5. Connor Walker (1994): Ethnonationalism. The Quest for Understanding, Princeton University Press.
• 6. Gellner Ernest (1991): Narody i nacjonalizm, PIW, Warszawa.
• 7. Greenfeld Liah (1992): Nationalism. Five Roads to Modernity, Cambridge, Mass.
• 8. Habermas Jurgen (1991): Świadomość historyczna a posttradycyjna tożsamość, "Krytyka. Kwartalnik Polityczny", nr 36.
• 9. Kempny Marian, Kapciak Alina, Łodziński Sławomir (red.) [1997]: U progu wielokulturowości, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• 10. Kubiak Hieronim (1999): Przyczynek do sporu o naturę i przyszłość narodu-państwa, w: E. Nowicka, M. Chałubiński (red.), Idee a urządzanie świata społecznego, PWN, Warszawa.
• 11. Kurczewska Joanna (1988): Etnocentryzm a ideologia narodowa, "Kultura i Społeczeństwo", nr 4, t.XXXII.
• 12. Kurczewska Joanna (1994): Ideologie narodowe - stare i nowe wzorce, w: S. Helnarski, (red.), Nacjonalizm i konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, R. Marszałek, Toruń.
• 13. Moynihan Patrick (1994): Pandaemonium. Ethincity in Internal Politics, Oxford University Press.
• 14. Mucha Janusz (1992): Demokracja i mniejszości kulturowe, "Studia Socjologiczne", nr 1-2.
• 15. Paleczny Tadeusz (1994): Kontrowersje teoretyczne wokół socjologicznych ujęć nacjonalizmu, "Sprawy Narodowościowe. Seria nowa", z. 1(4).
• 16. Plamenaz J. (1973): Two Types of Nationalizm, w: E. Kamenka (red.), Nationalism. The Nature and Evolution o f an Idea, London.
• 17. Shils Edward (1996): Naród, narodowość i nacjonalizm a społeczeństwo obywatelskie, "Sprawy Narodowościowe. Seria nowa", z. 1(8).
• 18. Sokołowski Tadeusz (1994): Typologia nacjonalizmów i ich przejawy w konfliktach narodowościowych w Europie Środkowej i Wschodniej, w: S. Helnarski, (red.), Nacjonalizm i konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, R. Marszałek, Toruń.
• 19. Tomaszewski Jerzy (1990): Europa ojczyzn czy ojczyzna swarów, "Polityka" nr 18.
• 20. Walicki Andrzej (1999): Nacjonalizm i społeczeństwo obywatelskie w teorii Ernesta Gellnera, w: E. Nowicka, M. Chałubiński (red.), Idee a urządzanie świata społecznego, PWN, Warszawa.