Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro

• Autorzy: Kazimierz Łaski , Jerzy Osiatyński

Warianty tytułu

Consolidation of Public Finance and the Euro Crisis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Źródeł współczesnego kryzysu strefy euro autorzy upatrują w trzech filarach rynkowego fundamentalizmu, na których wspiera się konstrukcja Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej: 1) rozdzielenie wspólnej polityki pieniężnej od polityki fiskalnej, prowadzonej przez rządy poszczególnych krajów członkowskich; 2) dążenie do równowagi budżetowej, która ma zapewnić makroekonomiczną stabilność poszczególnych krajów członkowskich i UE jako całości; 3) dopuszczenie swoistego merkantylizmu poprzez tolerowanie trwałych nadwyżek na rachunku bieżącym bilansu płatniczego jednych krajów UE kosztem deficytów w innych krajach UE. Polityka fiskalnego i pieniężnego zacieśnienia realizowana w okresach kryzysu pogłębia nierównowagę fiskalną. Powszechnie występujące deficyty budżetowe wynikaj ą nie tyle z rozwiązłej polityki fiskalnej, ile z chronicznych nadwyżek prywatnych oszczędności nad prywatnymi inwestycjami, z wszystkimi negatywnymi konsekwencjami dla dynamiki gospodarczej i zatrudnienia. Jednocześnie polityka obniżania podatków oraz obniżania płac i świadczeń społecznych bynajmniej nie pobudza inwestycji i zatrudnienia, lecz powiększa tylko nadwyżkę oszczędności nad inwestycjami. Polityka współczesnego merkantylizmu polega na utrzymywaniu wzrostu cen krajowych poniżej celu inflacyjnego ustalonego przez Europejski Bank Centralny poprzez hamowanie wzrostu płac w stosunku do wzrostu wydajności pracy. Poprawia to pozycję konkurencyjną krajów prowadzących taką politykę w stosunku do zagranicznych konkurentów, a jednocześnie pozwala krajom będącym eksporterami netto rozwiązać problem nadwyżki oszczędności nad inwestycjami. Natomiast kraje będące stale importerami netto są pozbawione normalnego środka obrony przed konkurencją, jakim przy zachowaniu walut krajowych byłaby deprecjacja waluty. Taka polityka na dłuższą metę jest nieskuteczna, prowadzi ona do strat także w krajach będących eksporterami netto i może się skończyć rozbiciem strefy euro, a nawet całej Unii Europejskiej. Zachowanie strefy euro wymaga zdaniem autorów nie tylko wprowadzenia wspólnej polityki fiskalnej, ale także rozwiązań zapewniających przestrzeganie przez wszystkie kraje UGW celu inflacyjnego EBC. (abstrakt oryginalny)

EN

The authors see the roots of the present euro-zone crisis in three pillars of market fundamentalism on which the construction of the European Economic and Monetary Union is founded: 1) separation of a common monetary policy from national fiscal policies of individual member countries; 2) the goal of government budget equilibrium which is believed to provide macroeconomic stability of each member country and of the EU as a whole; 3) allowing for a new form of mercantilism by tolerating permanent current account surpluses of some member countries at the expense of current account deficits of other EMU countries. Tight fiscal and monetary policies during business crisis aggravate fiscal disequilibrium. Widespread budget deficits follow mainly from chronic imbalances of private savings exceeding private investments, with all negative consequences for economic dynamics and employment, rather than from loose fiscal policies. Policy measures aimed at reducing taxes, combined with cuts in wage rates and social benefits, stimulate neither investment nor employment, but increase the gap between private savings and private investment. The policy of modern mercantilism consists in keeping inflation rate below the European Central Bank inflation target by keeping the rate of growth of wages below that of labour productivity. This improves the competitive position of countries following such policy against their trading partners and helps the EMU net-export countries solve the problem of their surpluses of private savings over private investments. At the same time, the euro-zone permanent net-import countries cannot defend their competitive position through depreciation of their national currencies. Such a policy turns to be ineffective; in the long run it may be also harmful for net-export countries, undermining the very existence of the EMU, and possibly of the EU as a whole. It is claimed that continued existence of the euro-zone requires not only a common fiscal policy but also measures that would force all EMU member countries to follow the ECB inflation target. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Finanse publiczne; Strefa euro; Równowaga budżetowa; Kryzys gospodarczy; Merkantylizm

EN

Public finance; Eurozone; Budget balance; Economic crisis; Mercantilism

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1
• Strony: 9-29

Twórcy

autor

Kazimierz Łaski

• Uniwersytet Johannesa Keplera w Linz, Austria; Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche, Österreich

autor

Jerzy Osiatyński

• Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej; Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

Bibliografia

• Flassbeck FL, Preise, Zins und Wechselkurs, Mohr Siebeck, Tübingen 1988.
• Flassbeck H., Wage Divergencies in Euroland: Explosive in the Making, w: Euroland and the World Economy: Global Player or Global Drag, red. J. Bilbow, A. Terzi, Palgrave Macmillan, London 2007.
• Flassbeck H., How to Overcome the Crisis of the Euro, Luxembourg Institute for European and International Studies, 9 luty 2012, http://www.ieis.lu/online/www/menu_vert/1149/126/content/2052/361/ENG/Lecture_Heiner_Flassbeck_Luxembourg_9_ Feb_2012.mp3
• Flassbeck H., The Day the Capital Was Flowing, "Financial Times Duetschland", 31.08.2012a.
• Flassbeck H., Spiecker F., Die deutsche Lohnpolitik sprengt die Europäische Währungsunion, "WSI-Mitteilungen" 2005, nr 12, http://www.boeckler.de/wsimit_2005_12_flassbeck.pdf
• Flassbeck H., Spiecker F., The Euro - a Story of Misunderstanding, "Intereconomics" 2011, nr 4, http://shop.ceps.be/system/files/article/2011/07/Forum.pdf
• Galbraith J., Inequality and Instability: A Study of the World Economy Just Before the Great Crisis, Oxford University Press, Oxford 2012.
• INET, Breaking the Deadlock: A Path Out of the Crisis, INET Council on the Euro Zone Crisis, 2012, http://ineteconomics.org/council-euro-zone-crisis/statement
• Łaski K., Roemisch R., From Accession to Cohesion: Ireland, Greece, Portugal and Spain, and Lessons for the Next Accession, The Vienna Institute for International Economic Studies, Report 2003, nr 298.
• Łaski K., Strukturalne przyczyny kryzysu finansów publicznych w Unii Europejskiej oraz w Unii Gospodarczej i Walutowej, "Studia Ekonomiczne" 2011, nr 1.
• Łaski K., Podkaminer L., The Basic Paradigms of EU Economic Policy-making Need to be Changed, "Cambridge Journal of Economics" 2012, t. 36, nr 1.
• Mitchell B., Introducing Economic Dynamics, 2012, http://bilbo.economicoutlook.net/blog/?p=20509
• Osiatyński J., Warunki gotowości Polski do wejścia do strefy euro", "Ekonomista" 2011, nr 5.
• Portes J., This is a European suicide pact, "The Guardian", 30.10.2012.
• Sawyer M., Progressive Approaches to Budget Deficits", 14th Conference of the Research Network Macroeconomics and Macroeconomic Policies (FMM), Berlin, 29-30.10.2010.
• Spiecker F., Europa am Abgrund, Kreisky Forum, Wien 2012.
• Wolf M., The German Response, "Financial Times", 7.06.2012.
• Wolf M., The Riddle of German Self-interest, "Financial Times", 29.05.2012a.
• Wolf M., Debt, Deleveraging and the Crisis in the US, "Financial Times", 120.07.2012b.
• Wolf M., Getting out of Debt by Adding Debt, "Financial Times", 25.07.2012c.
• Wray R., Surplus Mania: A Reality Check, The Levy Economics Institute, "Policy Note" 1999, nr 3.