Agroklimatologiczna ocena opadów atmosferycznych okresu wegetacyjnego w rejonie Bydgoszczy

• Autorzy: Jacek Żarski , Stanisław Dudek , Renata Kuśmierek-Tomaszewska , Waldemar Bojar , Leszek Knopik , Wojciech Żarski

Warianty tytułu

Agro-climatological Assessment of the Growing Season Rainfall in the Bydgoszcz Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badań była agroklimatologiczna ocena wysokości opadów w skali lokalnej, zmierzająca głównie do określenia trendów ich zmian oraz ewentualnego narastania zmienności wraz z upływem czasu. W badaniach chodziło także o wykazanie wpływu wysokości opadów atmosferycznych na plonowanie wybranych roślin uprawnych w rejonie Bydgoszczy. Materiał stanowiły wyniki pomiarów opadów atmosferycznych, wykonywanych w sposób standardowy w Stacji Badawczej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, zlokalizowanej w miejscowości Mochle, położonej około 20 km od centrum miasta (φ =53013' N, λ=17^°51'E, h=98,5 m n.p.m.) na obszarze słabo zurbanizowanym i uprzemysłowionym, w latach 1981-2010. Wykorzystano także wyniki plonowania wybranych roślin uprawnych (ziemniak, jęczmień, kukurydza na ziarno, strączkowe), pochodzące z produkcji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i własnych doświadczeń polowych. Wykazano, że średnie wieloletnie opady atmosferyczne w okresie wegetacyjnym pozwalają zaliczyć rejon Bydgoszczy do obszarów o najniższych opadach w Polsce. Opady te cechowała bardzo duża zmienność czasowa, powodująca klimatyczne ryzyko uprawy roślin. Największa zmienność czasowa dotyczyła miesiąca sierpnia. Nie stwierdzono natomiast poszerzenia zmienności czasowej sum opadów w latach 1996-2010, w porównaniu do okresu 1981-1995. Istotny trend wzrostu sum opadów w okresie od 1981 do 2010 stwierdzono tylko w miesiącu maju. Zarysowała się tendencja do spadku udziału opadów letnich (VI-VIII) w sumie rocznej, zgodna z projekcjami IPCC. Sumy opadów atmosferycznych wysoce istotnie wpływały na wysokość plonów wybranych upraw rolniczych. Najwyższe współczynniki korelacji uzyskano uzależniając plon od sumy opadów w miesiącach wzmożonych potrzeb wodnych roślin. Lepsze zależności opady-plon uzyskano wykorzystując wyniki plonowania w skali produkcyjnej, w porównaniu ze skalą doświadczeń polowych. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the research was an agro-climatologic assessment of the amount of rainfall on a local scale, mainly aimed to identify trends in their changes and a possible rise in their variability over time. In the studies also we wanted to demonstrate the impact of the amount of rainfall in the region of Bydgoszcz on the yield of some crops. Material for the study consists of rainfall measurements, carried out in a standard way in the years 1981-2010 at the Research Station of the University of Technology and Life Sciences in Bydgoszcz. Station is located in the village of Mochle, located approximately 20 km from the city centre (ф=53013 ^'N, λ=17^° 51 ^'E, h=98.5 m above sea level) in sparsely urbanized and industrialized area. We also used data of the yield of selected crops (potato, barley, corn for grain, legumes), from the production in the region of Kujawy and Pomorze as well as from our own experimental field. It has been shown that the average long-term rainfall during the growing season allows for classifying Bydgoszcz region as the area with the lowest rainfall in Poland. Analyzed rainfalls were characterized by a very high variability in time, resulting in climatic risk of plant growing. The largest temporal variability related to August. However, there was no extension of the time variability of rainfall totals in the period 1996-2010, as compared to the period 1981-1995. The sole significant growth trend during the period 1981-2010 was found in May. It appeared a tendency to a decline in summer rainfall totals (VI-VIII) in the annual rainfall total, which is consistent with the IPCC projections. Rainfall totals had highly significant impact on yields of selected crops. The highest correlation coefficients were found in relations crop-rainfall in the months of increased water needs. of plants. Better correlations rainfall-crop were found using data from the production scale as compared with the scale of experimental field. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ryzyko pogodowe; Klimatologia; Zmienność; Produkcja roślinna; Opad atmosferyczny

EN

Weather risk; Climatology; Variability; Crop production; Precipitation

• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Numer: nr II/3
• Strony: 643-656

Twórcy

autor

Jacek Żarski

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

autor

Stanisław Dudek

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

autor

Renata Kuśmierek-Tomaszewska

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

autor

Waldemar Bojar

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

autor

Leszek Knopik

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

autor

Wojciech Żarski

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

Bibliografia

• Bąk B. (2003). Warunki klimatyczne Wielkopolski i Kujaw. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t.3, z.(9), 11-38
• Bojar W., Żarski J., Verburg R., Brouwer F. (2012). Circumstances of climatic changes impacts on agricultural production taking attention regional characteristics. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management, 61, 29-45
• Chmura K., Chylińska E., Dmowski Z., Nowak L. (2009). Rola czynnika wodnego w kształtowaniu plonu wybranych roślin polowych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 9, 33-44
• Czarnecka M., Nidzgorska- Lencewicz M. (2012). Wieloletnia zmienność sezonowych opadów w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t.12, z.2 (38), 45-60
• Dragańska E.W. (2012). Prognoza rozwoju I plonowania kukurydzy uprawianej na ziarno w Polsce w aspekcie wybranego scenariusza zmian klimatu. Rozprawy i monografie, 160, UWM Olsztyn, ss. 180
• Garnier B.J. (1996). Podstawy klimatologii. IMGW Warszawa, 97-114
• Grabarczyk S., Żarski J., Dudek S. (1994). Zależność klimatycznych wskaźników niedoborów wodnych od opadów atmosferycznych. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCLVII, 15-19
• Grabarczyk S., Peszek J., Rzekanowski C., Żarski J. (1990). Rejonizacja potrzeb deszczowania w Krainie Wielkich Dolin. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 387, 73-87
• Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M. (2000). Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje, opracowania. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 88-108
• Kuchar L., Iwański S. (2013). Ocena opadów atmosferycznych dla potrzeb produkcji roślinnej w perspektywie lat 2050-20601 wybranych scenariuszy zmian klimatu w północno- centralnej Polsce. Infrastruktura I Ekologia Terenów Wiejskich, 2/I, 187-200
• Kundzewicz Z.W., Kozyra J. (2011). Ograniczanie wpływu zagrożeń klimatycznych w odniesieniu do rolnictwa i obszarów wiejskich. Polish Journal of Agronomy, 7, 68-81
• Kuśmierek-Tomaszewska R., Żarski J., Dudek S. (2012). Meteorological automated weather station data application for plant water requirements estimation. Computers and Electronics in Agriculture, vol.88, 44-51
• Kuśmierek- Tomaszewska R., Żarski J., Dudek S., Januszewska-Klapa K. (2013). Evaluation of needs and expected effects of sprinkler irrigation in potato cultivated in the Kujawsko-Pomorskie region. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 1/III, 67-76
• Łabedzki L. (2006). Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Wydawnictwo IMUZ Falenty, ss. 107
• Rozbicki T. (2013). Zastosowanie modeli matematycznych do szacowania wielkości plonów pszenicy ozimej I jęczmienia jarego w aspekcie spodziewanych zmian klimatu. Rozprawy i Naukowe Monografie, 430, SGGW Warszawa, ss. 123
• J. Żarski, S. Dudek, R. Kuśmierek-Tomaszewska, W. Bojar, L. Knopik, W. Żarski, Ziernicka-Wojtaszek A. (2006). Zmienność opadów atmosferycznych na obszarze Polski w latach 1971-2000. Rozdział w monografii Klimatyczne aspekty środowiska geograficznego pod red. J. Trepińskiej i Z. Oleckiego. IGiGP Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, 139-148
• Żarski J., Dudek S. (1999). Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w gminach województwa bydgoskiego. Zeszyty Naukowe ATR w Bydgoszczy nr 217, Rolnictwo 43, 43-51
• Żarski J., Dudek S. (2000). Charakterystyka warunków termicznych i opadowych województwa kujawsko-pomorskiego w aspekcie potrzeb ochrony środowiska. Zeszyty Naukowe WSHE we Włocławku, t. VI, 85-98
• Żarski J., Dudek S., Kuśmierek-Tomaszewska R., Januszewska-Klapa K. (2013). Ocena potrzeb i przewidywanych efektów deszczowania zbóż jarych w regionie kujawsko- pomorskim. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1/II, 97-107

Identyfikatory

DOI

http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2014.2.2.047