Aktualne wyzwania dla polskiego systemu zabezpieczenia społecznego (wybrane problemy)

• Autorzy: Gertruda Uścińska

Warianty tytułu

Current Challanges of the Polish Social Security System (Selected Issues)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowe zasady polskiego systemu zabezpieczenia społecznego, sformułowane blisko 3 dekady temu, funkcjonują w dynamicznie zmieniających się realiach społeczno-gospodarczych. W odpowiedzi na aktualne wyzwania zmieniają się paradygmaty wyznaczające zakres i formy działania. Wdrażane są nowe rozwiązania instytucjonalne, a także nowe, oparte na nowoczesnych technologiach, rozwiązania organizacyjne. W artykule odniesiono się do wybranych uwarunkowań zmian, jakie zachodzą w obszarze zabezpieczenia społecznego, a szczególnie w ubezpieczeniach społecznych w Polsce. Zwrócono uwagę na wyzwania będące skutkiem starzenia się populacji i narastania zjawiska niesamodzielności oraz na problemy, jakie wiążą się z nowymi formami pracy. Wskazano na rozwój nowego elementu systemu: pozaubezpieczeniowe świadczenia społeczne, tzw. specjalne nieskładkowe świadczenia pieniężne, dla najsłabszych społeczeństwa. Zaznaczono zmieniającą się rolę i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wdrażane w nim nowe standardy obsługi klientów. W zakończeniu przywołano wyzwania dla zabezpieczenia społecznego, które wciąż wymagają rozwiązania. (abstrakt oryginalny)

EN

The principles of the Polish social security system have been formulated nearly three decades ago. They function in a dynamically changing socio-economic reality. The current challenges lead to the redefinition of the paradigms that rule the scope and forms of social security. New institutional and organisational solutions, based on modern technologies, are being implemented. The article refers to the selected determinants of changes that are taking place in the field of social security, especially in social insurance in Poland. Attention was paid to the challenges resulting from the population aging and the growing phenomenon of dependency, as well as to the problems associated with social protection for persons employed in new forms of work. The development of a new element of the system was indicated: non-contributory social benefits for the most vulnerable groups of society. The changing role and tasks of the Social Insurance Institution were outlined, as well as the new customer service standards implemented in this organisation. The article concludes by describing social security challenges that still need to be resolved. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zabezpieczenie społeczne; Ubezpieczenia społeczne; Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS); Świadczenia pieniężne; Formy organizacji pracy

EN

Social security system; Social insurance; Social Security Fund; Cash benefits; Form of organisation of work

• Czasopismo: Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 14
• Strony: 9-18

Twórcy

autor

Gertruda Uścińska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Rocznik Demograficzny 2020. Warszawa: GUS, 2021.
• 2. Rządowa Rada Ludnościowa. Sytuacja demograficzna Polski. https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/raporty-sytuacja-demograficzna-polski/ (dostęp 12.10.2021).
• 3. Strategia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2021-2025. Warszawa: ZUS, 2021.
• 4. Uścińska Gertruda. Prawo zabezpieczenia społecznego. Warszawa: C.H. Beck, 2021.
• 5. Konwencja nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego, DzU 2005, nr 93, poz. 775.
• 6. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1.
• 7. Ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, DzU 1998, nr 137, poz. 887.
• 8. Ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, DzU 1998, nr 162, poz. 1118.
• 9. Ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej, DzU 2004, nr 64, poz. 593.
• 10. Ustawa z 31.07.2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, tj. DzU poz. 1622 ze zm.
• 11. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 marca 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu usta wy o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2021 r. poz. 423