Wybrane zagadnienia teoretyczne stosowania prawa przez Sąd Najwyższy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

• Autorzy: Jerzy Wróblewski

Warianty tytułu

Theoretical Problems of the Application of Law by the Polish Suprere Court Decisions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawione w zarysie najważniejsze z punktu widzenia niniejszych rozważań przepisy regulujące działalność Sądu Najwyższego charakteryzują jego rolę jako najwyższego organu sądowego w PRL1. Ale trzeba podkreślić, że również Sąd Najwyższy, jako sąd, jest organem stosowania prawa. Dlatego i do niego odnoszą się teoretyczne ustalenia modelu sądowego stosowania prawa, który zostaje skontrastowany z modelem kierowniczego oraz modelem administracyjnego stosowania prawa2. Nie omawiając tych dwóch ostatnich warto w zarysie scharakteryzować model sądowego stosowania prawa3. (fragment tekstu)

EN

The statute on the Supreme Court (further abbreviation: "SC") singles out the institutional place and the functions of the SC (1984). The provisions of the statute in question characterize the SC as the supreme organ of the Polish administration of justice. The SC is also a court and, therefore, the theoretical assertions concerning the judicial application of law and expressed in constructed theoretical models of this activity are relevant for any analysis of the SC decisions. T he author outlines the model in question and discusses the particularities of the functions of the SC in respect to this model. The SC application of law can be analyzed from the descriptive, theoretical and normative (postulative) point of view. The author presents three groups of problems. Firstly, the author presents the features of the so-called hard cases and demonstrates that is type of cases is dominant in the SC decisions. Deciding the hard cases the SC has a relevant role in the uniformization of the administration of justice. This function is somewhat restricted by the existence of differences between various benches of the SC deciding the same case. Secondly, the SC plays an important role in precizing the axiology of the Polish law and of its application. The theoretical analysis demonstrates the palace of values in judicial decisions. Thirdly, the SC functions according to the ideology of legal and rational decision ane controls an implementation of the values of legality and rationality in the administration of justice. The author presents several arguments used by the SC stressing the interaction of the arguments of authority and of the arguments of reason. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sąd Najwyższy; Sądownictwo; Prawo

EN

Supreme Court; Judicature; Law

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 45
• Strony: 6-25

Twórcy

autor

Jerzy Wróblewski

Bibliografia

• 1. R. Alexy, Theorie der jurostischen Argumentation, Frankfurt am Main 1978, cz. C.II.
• 2. M. Borucka-Arctowa, Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa, Wrocław 1978.
• 3. J. Bratoszewski, Zdanie odrębne w procesie karnym, Warszawa 1973.
• 4. W. Dawidowicz, O stosowaniu prawa przez organy administracji państwowej, "Zeszyty Naukowe Wydziału Prawa i Administracji U. Gdańskiego" 1981, Prawo 9.
• 5. L. Garlicki, Pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego, [w:] Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983, rozdz. II.
• 6. L. Garlicki, Z. Resich, M. Rybicki, S. Włodyka, Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983 i cyt. lit.
• 7. W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Teoria państwa i prawa. Warszawa 1980, rozdz. 22.
• 8. W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Teoria państwa i prawa, Warszawa 1986, rozdz. 22.1.
• 9. N. MacCormick, Legal Reasoning and Legal Theory, Oxford 1978, rozdz. VIII.
• 10. K. Makkonen, Zur Problematik der juridischen Entscheidung, Turku 1965, § 5 SSP, s. 114-118.
• 11. K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, rozdz. V. 2-4.
• 12. С. Perelman, L. Olbrechts Tyteca, Traite de l'argumentation, Paris 1958 § 70.
• 13. С. Perelman, The New Rhetoric and the Humanities, Dordrecht 1979, rozdz. 14.
• 14. K. Piasecki, Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981, s. 118-120.
• 15. Z. Resich, Nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego, [w:] Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983, rodz. V.
• 16. M. Rybicki, Geneza i ewolucja Sądu Najwyższego w Polsce, [w:] Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983, s. 36, 45.
• 17. S. Włodуka, Gwarancje prawidłowego orzecznictwa Sądu Najwyższego, [w:] Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983, s. 286 i n.
• 18. S. Włodуka, Specjalne środki nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego, [w:] Sąd Najwyższy PRL, Wrocław 1983, rozdz. VI.
• 19. S. Włodyka, Wiążąca wykładnia sądowa, Warszawa 1971, rozdz. 2.4.
• 20. J. Wróblewski, Aksjologiczne problemy sądowej kontroli administracji, "Państwo i Prawo" 1980, nr 1.
• 21. J. Wróblewski, Justification of Legal Decisions, "Revue intern, de philosophie" 1979, 127-128.
• 22. J. Wróblewski, Kontrola decyzji sądowej. Wybrane zagadnienia teoretyczne, "Państwo i Prawo" 1976, nr 8-9, s. 25 i n.
• 23. J. Wróblewski, Meaning and Truth in Judicial Decision, Helsinki 1988, s. 49-70.
• 24. J. Wróblewski, Nieostrość systemu prawa, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1983, t. XXXI, s. 19-22 i cyt. lit.
• 25. J. Wróblewski, Paradigms o f Justifying Legal Decisions, [w:] Theory o f Legal Science, red. A. Peczenik i inni, Dordrecht 1984.
• 26. J. Wróblewski, Prawoznawstwo jako, źródło prawa", "Państwo i Prawo" 1973, nr 7.
• 27. J. Wróblewski, Przepisy odsyłające, "Zeszyty Naukowe UŁ" 1964, z.35.
• 28. J. Wróblewski, Sądowe i pozasądowe stosowanie prawa - problemy teorii i ideologii, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1981, t. XXVI, s. 9-12.
• 29. J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988, rozdz. II-V.
• 30. J. Wróblewski, Stosowanie prawa przez Sąd Najwyższy "Nowe Prawo" 1985, t. 5.
• 31. J. Wróblewski, Uzasadnienie i wyjaśnienie decyzji sądowej. "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1976, t. XVI, s. 18 i n.
• 32. J. Wróblewski, Volum separatum w teorii i ideologii sądowego stosowania prawa, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1975, t. XV.
• 33. J. Wróblewski, Wartości a decyzja sądowa, Wrocław 1973, rozdz. IX.
• 34. J. Wróblewski, Zwroty zrelatywizowane systemowo, "Studia Filozoficzne" 1978, t. 3, s. 144 i n. cyt. lit.
• 35. M. Zirk-Sadowski, Rozumienie ocen w języku prawnym, Łódź 1984, rozdz. 4-6.
• 36. M. Zirk-Sadowski, Tak zwana prawotwórcza decyzja sądowego stosowania prawa, "Studia Prawnicze" 1980, t. 1-2.