Hegel Derridy – radykalna krytyka radykalizmu

• Autorzy: Bogna Choińska

Warianty tytułu

EN

Hegel according to Derrida – a radical criticism of radicalism (in Polish)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie heglowskiej nauki o znaku oraz jej krytycznego odczytania zaproponowanego przez Derridę. W projekcie Derridy, w którym próbuje on zakreślić granice filozofii w nowy sposób ważne, miejsce zajmuje krytyka heglizmu rozumianego jako „zakończenie metafizyki”. Derrida atakuje Hegla z następujących powodów: dla Hegla znak jest domeną ducha subiektywnego, gdzie zmysłowość i rozumność stapiają się w jedno, co Derrida wiąże z tezą o pierwotności prawdy względem znaku. Aby tak potraktować znak, Hegel umieścił mowę ponad pismem i tym samym wpisał się w „fonocentryzm”. Krytyka Derridy jest radykalna w innym sensie niż filozofia Hegla: Derrida wychodzi od problemu podstaw filozofii i nauki, natomiast radykalizm Hegla polega na całościowym projekcie filozofii, która objęłaby i również wyjaśniała pozostałe dziedziny (w tym naukę).

EN

The aim of this article is to present Hegel’s theory of signs and its critical decoding proposed by Derrida. The criticism of Hegel`s theory understood as the “fulfillment of metaphysics” occupies an important place in Derrida`s project. Derrida tries to frame the limits of philosophy. He challenges Hegel`s concept for the following reason: Hegel presents signs as a domain of the subjective spirit in which sensuality and reasoning become united. Derrida connects this idea with the thesis of the precedence of truth over signs. In order to treat signs in this way, Hegel claims that speech is prior to writing. As a consequence Hegel`s theory of signs became classified by Derrida as “fonocentrism”. Derrida`s criticism is radical in a different sense than Hegel`s philosophy: he starts with the problem of the origins of philosophy and science while Hegel`s radicalism consists in an exhaustive project of philosophy which contains and explains all other fields.

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2011
• Numer: 28
• Strony: 8-19

Twórcy

autor

Bogna Choińska

• Akademia Pomorska w Słupsku

Bibliografia

• Choińska [2009] – B. Choińska, Dekonstrukcja i hermeneutyka, [w:] Hermeneutyczna tradycja filozofii, H.T. Mikołajczyk, M. Rembierz (red.), Słupsk 2009.
• Culler [1987] – J. Culler, Dekonstrukcja i jej konsekwencje dla badań literackich, tłum. M.B. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki” (4) 1987.
• Derrida [1996] – J. Derrida, Resistances de la psychanalyse, Paryż 1996.
• Derrida [1997] – J. Derrida, Pozycje. Rozmowy z Henri Ronsem, Julią Kristevą, Jean-Louis Houdebinem i Guy Scarpetą, tłum. A. Dziadek, Bytom 1997.
• Derrida [1998] – J. Derrida, Pismo avant la lettre, tłum. B. Banasiak, “Colloquia Communia” (1-3) 1988.
• Derrida [2002] – J. Derrida, Marginesy filozofii, tłum. A Dziadek i in., Warszawa 2002.
• Dybel [2004] – P. Dybel, Dekonstrukcja a hermeneutyka, [w:] idem, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa Georga Gadamera, Kraków 2004.
• Foucault [1977] – M. Foucault, Archeologia wiedzy, tłum. A. Siemek, Warszawa 1977.
• Gadamer [1979] – H.G. Gadamer, Cóż to jest prawda?, [w:] idem, Rozum, słowo, dzieje, tłum. K. Michalski, Warszawa 1979.
• Hegel [1963] – G.W.F. Hegel, Fenomenologia ducha, t. 1, tłum. A. Landman, Warszawa 1963.
• Hegel [1967] – G.W.F. Hegel, Logika, t. I, tłum. A Landman, Warszawa 1967.
• Hegel [1990] – G.W.F. Hegel, Encyklopedia nauk filozoficznych, tłum. Ś.F. Nowicki, Warszawa 1990.
• Lepieszkiewicz, Zienkiewicz [1990] – J. Lepieszkiewicz, D. Zienkiewicz, Cztery stopnie koherencjonizmu, „Studia Filozoficzne” (1) 1990.
• Lorenc [1994] – W. Lorenc, Hegel i Derrida. Filozofia w wersji radykalnej, Warszawa 1994.
• Miś [1994] – A. Miś, O genezie współczesnego antyhumanizmu, [w:] Derridiana, B. Banasiak (red.), Kraków 1994.
• Norris [2001] – Ch. Norris, Dekonstrukcja przeciw postmodernizmowi. Teoria krytyczna i prawo rozumu, tłum. A. Przybysławski, Kraków 2001.
• Peirce (1997) – Ch.S. Peirce, Klasyfikacje znaków, [w:] idem, Wybór pism semiotycznych, tłum. R. Mirek, Warszawa 1997.
• Schnädelbach [2006] – H. Schnädelbach, Hegel. Wprowadzenie, tłum. A.J. Noras, Warszawa 2006.
• Schnädelbach [2001] – H. Schnädelbach, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 2001.
• Skarga [1978] – B. Skarga, Wstęp, [w:] U progu współczesności. Z dziejów doktryn antypozytywistycznych, B. Skarga (red.), Wrocław 1978.
• Sokal, Bricmont [1998] – A. Sokal, J. Bricmont, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 1998.
• Sordyl [strona internetowa] – K. Sordyl, Prawda jest całością – koncepcja prawdy w „Fenomenologii Ducha” Hegla, dostępne na: http://wiedzaiedukacja.eu/archives/20265.
• Synowiecki [1975] – A. Synowiecki, Logika Hegla a metafizyczna i dialektyczna koncepcja bytu, [w:] Hegel a współczesność, T. Jaroszewski, R. Palacz, T. Płużański (red.), Warszawa 1975.
• Zawadzki [2001] – A. Zawadzki, Nowoczesna eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim pierwszej połowy XX wieku, Kraków 2001.

Identyfikatory

DOI

10.13153/diam.28.2011.434